Ik hou van films waarin de kleine man winnaar is Vermorzeld tussen Pa en Rachmaninov PZC Shadyac regisseert Liar, Har Alle remmen gaan los bij Jim Carrey Zegetocht voor Shine kunst cultuur 21 Karakter in Cannes warm onthaald vrijdag 16 mei 1997 De Amerikaanse filmregisseur Tom Shadyac is momenteel een gevraagd man in Hollywood. Vanuit het niets maakte hij in drie jaar tijd evenzoveel hits op rij. Na Ace Ventura, Pet Detective en The Nutty Professor presenteert hij nu Liar Liar, een komedie over een door Jim Carrey gespeelde liegende advocaat die voor één dag de waarheid moet spreken. Veertien jaar geleden arriveerde Tom Shadyac, vers van het college, in Los Angeles met als enige zekerheid een con- tractje als grappenschri j ver voor Bob Ho pe. Zijn vaste uitgaansgelegenheid werd al gauw de Impro, een club waar stand-up comedians avond aan avond hun kunsten vertoonden. Op de planken stonden men sen als Robin Williams en Jim Carrey. Voor het podium een gretige Shadyac, die niet precies wist wat hij wilde, maar wel dat hij op een of andere manier een pu bliek wilde amuseren. De ambitieuze jon gen van toen regisseert nu films met diezelfde Carrey, met Eddie Murphy en - begin volgend jaar - ook met Williams. Fenomeen Niet slecht, zeker niet wanneer je bedenkt dat Shadyac vier jaar geleden nog werk loos rondliep na de gebruikelijke dertien ambachten in de showbusiness:„Ik heb stand up comedy gedaan, ik ben een tijdje acteur geweest. Ik heb acteerles gegeven en scripts geschreven. Alles eigenlijk. Ik mocht, nadat ik een aantal tv-scripts her schreven had zelfs een tv-film regisseren. Maar daarna zat ik bijna een jaar zonder werk, tot ik op het script van Ace Ventura stuitte dat gebaseerd was op een goed idee maar slecht was uitgewerkt. Ik heb het zeer radicaal herschreven en vervolgens voorgesteld om Jim Carrey te nemen voor de hoofdrol." Carrey speelde die rol (als bekkentrekkende 'dierendetective') met overgave en werd op slag een fenomeen. Shadyac was daar niet echt verbaasd over: „Ik kende hem niet persoonlijk, maar ik wist dat 'ie goed was." Volgens Shadyac moet de oorzaak voor Carreys enorme succes vooral gezocht worden in diens fysieke uitstraling: „Ik denk dat niemand met zijn lichaam zoveel uit een rol kan halen als Jim. Hij is gewoon erg grappig. De meesten van ons denken dat we niet meer gek mogen doen als we eenmaal volwassen zijn geworden. Jim heeft daar lak aan, hij bezit nog het ver mogen om kind te zijn, daarom is hij zo populair bij kinderen. Maar dat vermo gen gaat wel samen met een enorm talent. Hij kan schrijven, improviseren... Alle grote komische talenten hebben dat ver mogen trouwens, Eddie Murphy en Robin Williams ook. Dat moet ook, want tekst schrijvers leveren onpersoonlijk materi aal aan. Dat moet je als komiek zelf op een hoger plan kunnen tillen. Bloopers Liar Liar wordt na de aftiteling afgeslo ten met een compilatie van uitbundige bloopers tijdens de opnames. Die missers wekken de indruk dat Shadyac zijn naar overacting neigende hoofdrolspeler da nig afgeremd heeft. „Op sommige momenten heb ik dat inder daad gedaan, in de meer menselijke scè nes vooral, maar op andere momenten heb ik hem juist gestimuleerd om uitbun diger te doen. Je moet Carrey niet probe ren in te tomen, anders heeft het geen zin hem te contracteren. Hij kan exploderen en daar moet je gebruik van maken. Maar het blijft moeilijk om een balans te vinden tussen de meer serieuze dramatische kan ten van het verhaal en de pret." Tom Shadyac (r) en Jim Carrey tijdens de opnamen van Liar, liar. Jim Carrey was de eerste acteur die twin tig miljoen dollar kreeg voor één enkele rol. Voor sommigen is hij daarmee het symbool van de hebzucht in Hollywood geworden. Shadyac ziet het anders: „Jim zou zeggen dat het stom zou zijn om min der te nemen dan je kan krijgen. Het is een kwestie van economie. Zijnfilms doen het enorm goed en het is wel showbusiness hoor. Met de nadruk op business. Nie mand zou overigens over zijn salaris ge- vallen zijn wanneer hij een percentage be dongen had in plaats van een vast bedrag. Tom Hanks heeft waarschijnlijk zo'n der tig of veertig miljoen verdiend aan For rest Gump, maar daar hoor je niemand over. Omdat hij niet zo'n hoog salaris eis te, maar wel een percentage van de op brengst." Shadyac geeft met liefde les in de econo mie van de topsalarissen: „We hadden Li- ar Liar ook voor twaalf miljoen dollar kunnen maken, in plaats voor de vijftig die hij nu gekost heeft. Ace Ventura is ten slotte voor elf gemaakt. Maar we wilden Jim en dan komt daar dus zijn salaris bij. En de hogere kosten omdat je de cast wat in balans wil brengen en wat meer effec ten gebruikt. Maar de film levert geld op, zo'n 150 miljoen dollar in de VS tot nu toe, dus wat zul je moeilijk doen? Carrey is ge woon een goede investering." Eeuwige optimist Gevraagd naar zijn favoriete regisseur, noemt Shadyac zonder aarzeling Frank Capra. „Dat is iemand die mij zeer geïn spireerd heeft. Een eeuwige optimist. Ie mand die oog had voor de kracht van de menselijke geest en toch mensen aan het lachen kon brengen. Iemand die films maakte over mensen die met enorme te- Een aantal bioscopen heeft Tom Shadyacs Liar Liar al voor de officiële première van deze week in roulatie genomen, waarschijnlijk in een poging om te profiteren van de tulpva kantie. Het is een taktiek die het toch al door tal van voorpre mières uitgeholde begrip 'première' verder devalueert, maar die commercieel gesproken niet onlogisch is. Want. met deze rond Jim Carrey opgebouwde komedie valt geld, veel geld te verdienen, zoals we sinds diens debuut in Ace VenturaPet Detective (van dezelfde regisseur) weten. Vooral kinderen vallen voor Carreys malle fratsen en hebben hem tot een van de best verdienende acteurs van Hollywood gemaakt. Volwassenen zien daarentegen over het algemeen wat minder in Carreys zeer fysieke act, die drijft op gekke bekken en overacting. In Liar Liar houdt Tom Shadyac de komiek redelijk in toom, waarschijnlijk in een poging ook de dramatische kant van het verhaal over een onbetrouwbare advocaat die zijn vrouw en kind schromelijk verwaarloost enigszins geloofwaardig te houden. Het is vergeefse moeite, want juist bij de uitwerking van de kern van het verhaal - de advocaat kan door een wens van zij n zoontje een daglang niet liegen - gaan bij Carrey toch weer M- le remmen los. In de VS was Liar Liar een hit en daarmee een revanche voor de tegenvallende inkomsten van The Cable Guy. Dat heeft waarschijnlijk ook iets te maken met de in dat land sinds de zaak O.J.Simpson tot grote diepte gedaalde populaiïteit van de advocatuur. Een jurist die een dag de waarheid moet spre ken is dan een goed voor een opluchtende lach vol leedver maak. In ons land hebben we daar wat minder last van, maar de uiteindelijke waardering voor Liar Liar zal toch ook hier vooral afhangen van iemands gevoeligheid voor overspannen onderbroekenlol. Rob de Kam Liar Liar. Regie: Tom Shadyac. Met: Jim Carrey. Mattra TiemeyJen nifer Tilly. Te zien in Alhambra Vlissingen, De Koning Hulst en Ci- nemactueel Bergen op Zoom. genslagen te kampen hadden en terug vochten. Ik hou van films waarin de klei ne man wint. Misschien omdat ik mezelf ook als zo'n kleine man zie, ik denk dat dat ook mijn talent is. Ik heb een heel ge wone smaak en begrijp wat het grote pu bliek leuk vindt. Ik hoop dat ik dat vast kan houden. Je kunt dat kwijt raken hoor, je leven wordt als je succes hebt al gauw onwerkelijk. Je komt in een beschermde omgeving, mensen doen dingen voor je. Ik hoef niet te wachten bij het loket voor een nieuw paspoort als ik naar Amsterdam moet, daar wordt voor gezorgd. Terwijl humor, maar ook drama, voortkomen uit het dagelijks leven. Als je daar te ver van wegdrijft, kun je stil blijven staan. Ik denk dat sterren dat overkomt, dat ze op houden het leven te ervaren zoals jij dat ervaart. Jim kan niet meer naar een kroeg of een restaurant. En ik vind het een angstaanjagende gedachte dat hij nooit in zijn leven meer iemand kan ontmoeten zonder dat die iemand denkt: 'Oooh, daar heb je Jim Carrey'." „Carrey is in de paar jaar dat zijn carrière een enorme vlucht heeft genomen overi gens niet echt veranderd. Er zijn allerlei verhalen verschenen over diva-gedrag, en dat hij onhandelbaar geworden zou zijn. Ik heb daar niks van gemerkt, het enige wat moeilijk is aan het maken van een film met hem is dat de verwachtingen zo hoog gespannen zijn. Dat moet je waar kunnen maken. Je moet niet gewoon grappig zijn, maar heel erg grappig. Ik ga dat graag aan, ik streef altijd naar het bes te.' Rob de Kam Hoe een gevoelige jonge pianist wordt vermorzeld tussen een dominante vader en het Derde Pianoconcert van Rachmaninov. En hoe hij door een wonderlijke speling van het lot zichzelf en zijn muziek weer terugvindt. Dit op het eerste gezicht nogal bizarre drama is gebaseerd op het levensverhaal van de Australische pianist David Helfgott. Shine van de Australische regisseur Scott Hicks concentreert zich op de traumatische jaren die aan Helfgotts grote concertsuccessen voorafgingen. De film zelf heeft inmiddels ook al een kleine zegetocht achter de rug. De Nederlandse première vond plaats op het Rotterdams Filmfestival. Hoewel deze geschiedenis alle aanlei ding geeft voor een met zware emo ties gelardeerd succesverhaal heeft Hicks zich daar verre van gehouden. Ook een traditionele, chronologisch geordende biografie trok hem kennelijk niet zo aan. Hicks gaat vooral uit van David als per soon en van de relaties die belangrijk voor hem waren. De tragiek hangt ook vaak te gen komedie aan. Het leven als een wran ge grap. Shine valt met de deur in huis wanneer we op een regenachtige avond een neurotisch in zichzelf mompelende man een bar zien binnengaan. Een paar vrienden van vroe ger vallen hem verheugd om de hals, maar de klanten keren zich geërgerd van deze rare snuiter af. Tot hij quasi toevallig even achter de piano gaat zitten en met een paar akkoorden het rumoerige lokaal tot stilte dwingt. kinderlijke zonderling. Met dat moment van verwondering als uitgangspunt komt de geschiedenis van Helfgott in flash backs tot leven. Ondanks de losse struc tuur met veel tijdsprongen maakt Shine toch een hechte indruk. Een film met een krachtige emotionele lijn en de ontwikke lingvan Davids persoonlijkheid als stevig zwaartepunt. Sterke troef is de tour de force van Geof frey Rush als de volwassen David. Deze acteur met een reputatie op het gebied van veeleisende theaterrollen balanceert als een ware evenwichtskunstenaar voortdurend op het randje van de waan zin. Hij zet David neer als een excentriek fi guur met een kinderlijke charme die bui ten de muziek alle greep op de wereld ver loren lijkt te hebben. Ook de keus van de twee acteurs (Alex Rafalowicz en Noah Taylor) die de jongere David moeten ver tolken is beslist geslaagd. Autoritair Ai-min Mueller-Stahl is de vader van Da vid. Een verbitterde joodse man die aan de dood van zijn familie in de concentra tiekampen een onwrikbaar autoritair ge zag meent te kunnen ontlenen. Hij zal niet Hecht geheel Hicks plaatst de kijker op die manier in de positie van zo'n onwetende barbezoeker die op zijn best geïntrigeerd is door deze Geoffrey Rush als de Australische pianist David Helfgott in Shine. rusten voor zijn muzikale zoon het moei lijkste stuk ter wereld heeft gespeeld, maar verbiedt hem tegelijkertijd om in het buitenland te gaan studeren. Wanneer David, gesteund door zijn vriendschap met de schrijfster Katharine Susannah Prichard (Googie Withers), toch vertrekt weigert zijn vader zijn brieven te openen. Bewusteloos Aan het Royal College of Music in Londen komt onder de bezielende leiding van Ce cil Parks (Sir John Gielgud) Davids genie tot bloei. De combinatie van vrijheid, de zwijgende druk van zijn vader en de krachttoer die de vertolking van Rach 3 - zoals kenners het stuk met gepast ontzag noemen - vereist, wordt hem echter te veel. Na een werkelijk beangstigend op treden valt hij bewusteloos op het podi um. Tien jaar zal hij in een inrichting nog slechts de bladmuziek omslaan. Zelf mu siceren is hem verboden... Toch zal het juist de muziek zijn die hem later weer houvast geeft. Muziek, en een merkwaardig huwelijk met een astrologe die hij toevallig ontmoet en die in een im puls - en na een voor de zekerheid getrok ken horoscoop - besluit haar leven met hem te delen. In de film is dit een van de grappigste episodesmaar op een heel ter loopse manier laat Hicks toch voelen dat hier iets heel bijzonders gebeurt. Muziek Bijzonder is ook de soundtrack, waarbij de pianopartij gespeeld wordt door de echte David Helfgott. Hoewel de muziek in Shine natuurlijk een onmisbaar ele ment is, is het nooit overheersend en speelt het vooral een functionele rol. En een losweg gespeeld stukje op debarpiano kan dan net zo fascinerend zijn als het overdonderende geweld van Rach 3. Leo Bankersen Shine draait nog steeds in Calypso Rotterdam en wordt binnenkort verwacht in Cinema Mid delburg. In Nederland zouden er best nog wat meer mensen de uitstekende speelfilm Karak ter mogen bezoeken. In Can nes betoont intussen Mike van Diem zich een intens ge lukkig mens na het forse ap plaus waarmee hij werd be loond voor zijn regiedebuut. Van Diem is niet eens de enige Nederlandse filmer die bij de Fransen een pot kan breken. De uit Utrecht afkomstige Jan Koimen heeft hier een ac tiefilm vervaardigd, Dober- mann, die volgende maand in 300 kopieën zal worden uitge bracht. Op het totale gebeuren speelt Nederland in Can nes evenwel een slechts mar ginale rol. Na een jaar waarin de Nederlanders in Cannes uitsluitend het vuurwerk op zee mochten bijdragen, heb ben we nu in elk geval een film in de Semaine de la Critique, Karakter dus. Ter gelegen heid van dit feit werd op een boot in de oude haven een feestje gebouwd waar het aangenaam schuilen was voor de regen. Aangezien je in de Semaine alleen terecht kunt komen met de unanieme zegen van zeven Franse critici, betekent het dus dat Van Diem ook kan rekenen op een goede pers in het gastland. Karakter is door recensent Jacques Zimmer al geprezen om zijn expressio nistische filmstijl en verwel komd als een nieuwe Lars von Trier. Hoewel Karakter dus buiten de competitie draait, komt de film theoretisch wel in aan merking voor de Camera d'Or, een prijs waarvoor een aparte jury bestaat die enkel kijkt naar debutantenfilms, dwars door alle programmasecties heen. En ook een persprijs is er voor de beste eerste film ter beschikking, maar er staan 23 films kandidaat, dus winnen is zo simpel nog niet. Rembrandt Frankrijk schijnt toch wel aandacht te hebben voor Ne derlandse cultuur, hetgeen ook mag blijken uit het feit dat hier een grootschalige speelfilm is aangekondigd over Rembrandt, waarvoorde opnamen in augustus begin nen onder regie van Charles Matton. De hoofdrol zal wor den gespeeld door Klaus Maria Brandauer De rol van Henderickje Stof fels is toegedacht aan Floren ce Thomasssin en eigenlijk is dat dom, want voor die rol lijkt eigenlijk de in Frankrijk uitstekend bekende Johanna ter Steege in de wieg te zijn gelegd. Wellicht heeft men haar wel gevraagd, maar was ze niet beschikbaar. De in Cannes verzamelde filmwereld heeft hier in de acht dagelijks verschijnende businessmagazines stevig in gepeperd gekregen dat vol gende maand de wereldpre mière zal plaatsvinden van JanMe Bonts Speed 2, Cruise Control. De Nederlander neemt daarna voor de rest van 1997 de tijd om zich voor te bereiden op Zero Flour, een avontuur over een vrouwelij ke FBI-agent op terroristen- jacht. Intussen doet in Frankrijk de in 1964 te Utrecht geboren Jan Kounen een gooi naar het grote succes met de actiefilm Dobermann. Vincent Kassei - die trouwens ook in die Rem- brandtfilm gaat spelen - neemt het als deugende gang ster op tegen de niet-deugen- de politieman Tcheky Karyo. Jan Kounen heeft in de jaren tachtig vijf jaar gestudeerd aan de kunstacademie van Nice en zich nadien bezig ge houden met het ontwerpen van strips, animatie en com mercials. Wat allemaal aan zijn Dobermann wel is af te zien. De film van de Utrechter zal 18 juni in Frankrijk wor den gelanceerd in niet minder dan 300 kopieën. Distributie En als we dan toch bezig zijn de nationale trots te strelen; Philipsdochter Polygram Filmed Entertainment heeft zich een distributietak ver worven op de Amerikaanse markt, waar men tot op heden slechts beperkte toegang had via de maatschappij Gramer- cy en samenwerking met MGM. Vanuit Amerika gaat men nu de productie opvoeren tot een dozijn films per jaar t met budgetten van tussen de 20 en 30 miljoen dollar. En dan te bedenken dat Poly gram Films nog maar een paar jaar geleden van de grond is gekomen door het op kopen van het maatschappij tje Movies-Meteor waarvoor Pieter Goedings en Haig Balian kantoor hielden op een zolder aan de Amsterdamse Haarlemmerdijk. Pieter van Lierop

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1997 | | pagina 21