IV kan blijven investeren in Cuba
iPZC
Karadzic melkt Republika Srpska uit
taliaanse politie
lang voor aanslag
ttoslims op paus
Bomalarm verlamt deel Engeland
Seriemoordenaar
zet de Belgische
politie voor gek
onferentiegangers
lemen minister uit
Nigeria op de korrel
Referendum over koning Albanië
buitenland
7
uropa en Verenigde Staten sluiten compromis over handelsbetrekkingen
Drie Belgen vast in Guinee
Vrouw bisschop in Zweden
Drugsbaron Perafan gepakt
Knoflook als wapen tegen politie
Kleinzoon Mandela voor rechter
Voedsel in Noord-Korea
lan eind van maand op
India en Pakistan laken
houding Saudi-Arabië
Smurfenjacht in België
zaterdag 19 april 1997
onze redactie buitenland
I "20
[JSSEL - De Europese Unie
I na lang beraad akkoord
l een Amerikaans compro-
ivoorstel dat investeringen in
ba voorlopig mogelijk blijft
ken. Gisteren stemden de
jlaten schriftelijk in met het
koord met Washington, dat
topees handelscommissaris
Leon Brittan een week eerder
reilcte.
ensdag konden de EU-am-
sadeurs nog niet tot over
stemming komen. Daarvoor
seerst een schriftelijke raad-
ging van de lidstaten nodig.
te blijven moeite houden met
feit dat de Verenigde Staten
iten hun eigen grondgebied
[den als Cuba of Iran willen
ïpakken. Ook zijn ze niet te
eken over het feit dat het
npromis in principe slechts
dt tot het einde van de
btstermijn van president
nton.
conflict met de Verenigde
iten over Cuba draait om de
wet Helms-Burton. Deze wil in
vesteringen op door het Castro-
regime genationaliseerde grond
tegengaan. Werknemers van be-,
drijven die wel dergelijke zaken
doen, zouden bijvoorbeeld geen
visa kunnen krijgen voor de VS.
Dit leidde tot felle protesten van
de Europese Unie. Deze maakte
de zaak ook aanhangig bij de
Wereldhandelsorganisatie
(WTO) in Genève. De WTO had
al een officieel geschillencom
missie benoemd, maar Brittan
bereikte vorige week een com
promis. Het WTO-onderzoek is
nu tijdelijk opgeschort, de com
missie kan echter altijd weer
bijeen worden geroepen.
Het compromis van Brittan be
helst niet dat de VS het principe
opgeven dat de regering-Clin-
ton haar wetsgezag wil uitbrei
den tot het grondgebied van an
dere landen. Ook trekt Clinton
de wet slechts in zolang zijn
ambtstermijn duurt. Daarna
kan een nieuwe regering de wet
alsnog van stal halen. Hetzelfde
geldt voor de wet D'Amato, die
nonze redactie buitenland
IME - De Italiaanse veilig-
idsdiensten staan op scherp,
hebben aanwijzingen voor
rroristische aanslagen door
ndamentalistische moslims.
Dvan de doelwitten zou paus
hannes Paulus II zijn.
3( irige week werden kort voor
aankomst van de paus in Sa-
jevo anti-tankmijnen onscha-
iijk gemaakt die waren ge-
aatst onder een brug bij de
ite die het hoofd van de RK
irk in de Bosnische hoofdstad
u volgen.
verband met dreigende aan-
agen zijn op de luchthaven Ro-
e-Fiumicino verscherpte vei
lheidsmaatregelen van
acht. De militaire inlichtin-
ndienst Sismi zou in een rap-
irt hebben gewaarschuwd
areen aanslag op depaus. Het
zich richt tegen buitenlandse
investeerders in Libië en Iran.
Brittan ging vorige week over
stag, omdat voortzetting van de
commissiegesprekken het risico
met zich meebracht dat de VS
gelijk zouden krijgen. De EU-
ambassadeurs en gisteren ook
de regeringen gingen daarop
met tegenzin akkoord met het
compromis. De Amerikaanse
Senaat en het Huis van Afge
vaardigden namen de wet
Helms-Burton aan om tegemoet
te komen aan kritiek van Cu
baanse ballingen in de VS. De
wet D'Amato moet Iran en Li
bië. volgens de VS verantwoor
delijk voor internationaal ter
rorisme, verder isoleren. ANP
hoofd van de RK Kerk zou we
gens zijn toenaderingspogingen
tot de islam een populair doel
wit van fundamentalistische
moslims zijn. Het bezoek aan
Sarajevo zouden zij als een pro
vocatie hebben ervaren.
De paus werd op 13 mei 1991
zwaar gewond bij een aanslag
op het Sint Pietersplein. Deze
werd uitgevoerd door de Turk
Mehmet Ali Agca.
Rustig
Kardinaal-staatssecretaris An-
gelo Sodano reageerde rustig op
het nieuws. De rechterhand van
de paus zei dat het Vaticaan ver
trouwt op de Italiaanse inlich
tingendiensten 'die altijd hun
grootste medewerking hebben
gegeven en bovendien bidden
wij allen dat de Voorzienigheid
van God hem altijd beschermt',
aldus Sodano. AFP
Op een eenzame motoragent van de Britse politie na is de doorgaans propvolle snelwegM6 bij Birmingham in Midden-Engeland ver
foto AP
laten.
van onze redactie buitenland
LONDEN - Het trein- en wegverkeer in
Groot-Brittanië is gisteren ontregeld door
twee kleine explosies en een reeks bom
meldingen, die op naam van het verboden
Ierse Republikeinse Leger, ERA, worden
geschreven.
In de treinstations van Doncaster en
Leeds ontploften twee lichte bommen. In
Stoke, in het noordwesten van Groot
Brittannië, maakte het Britse leger twee
pakketjes onschadelijk waarvan wordt
aangenomen dat ze bommen bevatten. Er
vielen geen gewonden.
De stations van Stoke, Doncaster en Cre
we waren ontruimd na telefonische bom
meldingen bij de politie. Alleen in Leeds
kwam de relatief kleine explosie onver
wacht. Ook een groot gedeelte van de au
tosnelweg M6 was na de bommeldingen
afgesloten. De bellers noemden de code
die het IRA normaliter gebruikt om aan
slagen aan te kondigen.
De Britse premier John Major zei op een
persconferentie dat het erop lijkt dat de
IRA, zoals gebruikelijk, laat zien geen
waarde te hechten aan mensenlevens.
Twee weken geleden maakte het Britse le
ger twee bommen onschadelijk op de au
tosnelweg M6 in de buurt van Birming
ham. De afsluiting van de Ml, M5 en M6
veroorzaakte een grote chaos. De IRA eis
te later de aanslagen op. ANP/AFP/RTR
CONAKRY - Drie Belgen worden in het West-Afrikaanse
Guinee er van verdacht huurlingen te zijn, die de regering om
ver wilden werpen. Vrijdag is bekend geworden dat de drie
mannen al op 17 maart zijn gearresteerd in de hoofdstad Con
akry. Ze werden samen met een lokale zakenman opgepakt.
De Belgische consul in Conakry vindt de beschuldigingen on
zin. Westerse diplomaten ijveren voor de vrijlating van de
drie. Ze zouden gevangen zitten in het hoofdkwartier van een
militair elitecorps van de belaagde president. Guinee is een
politiek onstabiel West-Afrikaans land dat ondanks natuur
lijke rijkdommen onder chronische armoede lijdt. AFP
STOCKHOLM - De 57-jarige Christina Odenberg wordt de
eerste vrouwelijke bisschop in de Lutherse Kerk van Zweden,
Vijf jaar geleden werd Maria Jepsen in Hamburg de eerste
vrouwelijke lutherse bisschop van de hele wereld.
Odenberg, die in 1967 een van de eerste vrouwen was die de
priesterwijding ontving, wordt op 5 oktober gewijd tot bis
schop van Lund. In de derde ronde van een ingewikkelde ver
kiezingsprocedure kreeg zij 374,5 punten, slechts anderhalve
punt meer dan haar mannelijke tegenkandidaat.
Formeel moet haar benoeming nog door de regering worden
goedgekeurd. Minister Marti Ulsvkog van Cultuur heeft
voordien al laten weten dat zij met grote vreugde een vrouwe
lijke bisschop zal benoemen. AFP
BOGOTA - De belangrijkste nog voortvluchtige Colombiaan
se drugsbaron, Justo Pastor Perafan, is aan de Venezolaans-
Colombiaanse grens aangehouden. De autoriteiten in beide
staten maakten vrijdag bekend dat Perafan zich niet tegen
zijn arrestatie in de Venezolaanse plaats San Cristóbal ver
zette.
De Colombiaanse politie zocht de 50-jarige Perafan al twee
jaar intensief en had een hoge beloning uitgeloofd voor infor
matie die tot arrestatie van de drugsbaron zou leiden. Afgelo
pen week werd de vriendin van Pex-afan, de schoonheidsko
ningin Luz Maria Rux'z, in Bogota gearresteerd wegens handel
in verdovende middelen. AFP
SYDNEY - Een Australiër is veroordeeld wegens het uitade
men in de richting van een politieman na het kauwen op een
teen knoflook, zo hebben de Australische media vrijdag ge
meld. Welke straf hem werd opgelegd werd niet bekendge
maakt.
Jeff Pierce werd door een rechtbank in Perth veroordeeld na
dat hij had toegegeven opzettelijk knoflook te hebben ge
kauwd en in het gezicht van de agent te hebben geademd toen
die hem aanhield wegens een defecte uitlaat op zijn auto. De
rechter beriep zich op een lokale verordening die een aanval
omschrijft als 'de directe of indirecte aanwending van ge
weld, inclusief gas of geur, op wijze die ongemak tot gevolg
heeft'. RTR
KAAPSTAD- Een kleinzoon van de Zuid-Afrikaanse presi
dent Nelson Mandela is donderdag in Johannesburg voor de
rechtbank verschenen in verband met een aanklacht wegens
fraude en diefstal.
De 22-jarige Ntsika Diamini wordt ervan beschuldigd een
cheque die hij had gestolen, te hebben willen innen. Diamini
is de zoon van Mandeia's dochter Zenani en prins Thumbu-
muzi, zoon van de koning van Swaziland. Hij werd tijdens de
rechtzaak begeleid door zijn grootmoeder, Wirxnie Madikize-
la-Mandela., de ex-vrouw van de president. GPD
anonze redactie buitenland
ENÈVE -De Verenigde Naties
bben gisteren gewaarschuwd
oor een dreigende hongers-
ood in Noord-Korea. De voed-
Ivoorraden zijn eind deze
aaixd op, aldus de woordvoer-
er van het Wereldvoedselpro-
arnma van de volkerenorgani-
lie.
e organisatie heeft slechts 34
liljoen dollar (ongeveer 66 mil-
len gulden) van de beoogde 95
liljoen dollar ontvangen om
oedsel voor het communisti-
iheland te kopen. „De mensen
sbhen sinds augustus vorig
ar geen vlees gegeten. Wij
ebben zo snel mogelijk fond-
ia nodig als wij een ramp wil
len voorkomen'', aldus de
woordvoerster: De Noord-Ko-
reanen moeten het doen met een
rantsoen van 100 gram voedsel
per persoon per dag. Sommigen
moeten zich met boomschors en
plantenwortels in leven zien te
houden.
Noord-Korea werd de afgelo
pen twee jaar ook getroffen door
hongersnood. Dat was het ge
volg van hevige regenval en
overstromingen. Het land heeft
dit j aar een tekort van meer dan
een miljoen ton voedsel. De eer
ste schepen met 13.000 ton maïs
en soja zullen niet voor begin
mei Noord-Koreaanse havens
binnenlopen. Nog eens 15.500
ton voedsel zal kort daarop het
land bereiken. RTR/AFP
anonze redactie buitenland
MAASTRICHT - De Nigeriaan-
minister van Planning, A
Dgunlade, is gisteren in aanva-
ing gekomen met deelnemers
an een conferentie van de Eu-
opese Unie en ACS-landen
Ürika, Caribisch en Stille-
iiidzeegebied) in Maastricht.
Ogxuilade's aanwezigheid in
ederland was omstreden we
ans de schendingen van de
lensenrechten in zijxx laxxd.
'«aanvaring speelde zich af tij-
®s een debat over vernieu-
ingvanhet Lomé-verdrag, dat
«handelsrelatie tussen EU en
'CS regelt. Ogunlade dat in dat
«bat geen plaats is voor een
■scussie over democratisering
1 mensenrechten, Hij betwist-
adat er geen democratie in zijn
Md zou zijn. „Er zijn immers
'veel modellen voor democra-
le> zoals de Amerikaanse en de
tónese," Dit kwam hem op een
'hrobbering van zijn Zweedse
ollega Per Schond te staan, die
"'geria opriep zich aan interna
tionale conventies over men
enrechten te houdeix.
'gunlade bedankte minister
hink (Ontwikkelingssamen
werking) voor de uitnodiging
®de conferentie in Maastricht
P'jte wonen. Zowel in het Euro
pe Parlement als in de Tweede
Kamer was geprotesteerd tegen
je aanwezigheid van de Nigeri-
jMi- Dit omdat de EU sancties
kgen de Nigeriaanse junta
heeft afgekondigd wegens
schendingen van de mensen
rechten en de executie van de
Ogoni-activist Ken Saro-Wiwa
eind 1995.
Pronk meent echter dat het niet
mogelijk is Nigeria, eèn van de
grootste landen in Afrika, uit te
sluiten van het overleg over een
nieuw Lomé-akkoord tussen
EU en ACP. „Ik wil een dialoog,
ook al zijn we het niet eens", zei
hij tegen Ogunlade. ANP
VLORE - Albanezen in Vlorë, bolwerk van het verzet tegen president Bersisha, lezen het laatste nieuws over de ontwikkelingen iix
hun land. Ze mogen zich binnenkort uitspreken over herstel van de monarchie. De Albaxxese troonpretendent, koning Leka, zei giste
ren xxa afloop van een gesprek met Berisha dat het staatshoofd akkoord is gegaan met een referendum hierover.
De politieke partijen en Berisha moeten nog een besluit nemen over de datum voor de volksraadpleging, aldxts Leka. De monarchie in
Albanië is 58 jaar geleden afgeschaft waarna koning Leka's vader het laxxd ontvluchtte. Leka was toen net geboren. Hij keerde vorige
week uit ballingschap terug in zijn vaderland. foto Dieter Endlicher/AP
van onze correspondent
Hans Gertsen
PALE - Radovan Karadzic is niet alleen
ixog altijd de machtigste, maar waar
schijnlijk ook nog de rijkste man van de
Republika Srpska. De vroegere Bos-
nisch-Servisclxe leider die door het
Haagse Joegoslavië-tribunaal beschul
digd is van oorlogsxnisdaden, verdient
miljoenen belastingvrije dollars aan de
handel in sigaretten, benzine en diverse
andere goederen.
Onder druk van de internationale ge
meenschap gaf Karadzic vorig naj aai- het
leiderschap van het Servische deel van
Bosnië en het voox-zitterschap van de
Seiwische Democratische Partij, de be
langrijkste partij van de Republika Srps
ka, op. De biologe Biljana Plavsic volgde
hem op als px-esident, terwijl de leiding
van de partij in handen kwam van Alexi
Buha.
Het was echter van het begin aan duide
lijk dat Karadzic achter de schennen de
macht uit bleef oefenen in Pale. Via een
groep bevriende politici controleert Ka
radzic niet alleen het politieke leven,
maar ook een groot deel van de economie
van de Republika Sx-pska.
Samen metMomcilo Krajisnik, de Seiwi
sche vertegenwoordiger in het driehoof
dige Bosnische presidentschap, runt Ka
radzic twee fii-ma's die het monopolie
hebben op de import en de verkoop van
sigaretten en benzine in de Republika
Srpska. Volgens anonieme Bosnisch-
Servische functionarissen is het tweetal
daarnaast nog bij een groot aantal ande-
x-e lucratieve handeltjes, zoals die in
bouwmaterialen, betrokken.
Geen belasting
Hoeveel geld er px-ecies omgaat in de za
ken van Karadzic en Kx-ajisnik, is niet
duidelijk. Wel dat de twee firma's geen
cent belasting afdragen. De geschatte
miljoenen winsten verdwijnen groten-
deels in de zakken van Karadzic en Kra
jisnik en enkele bevriende politici, maar
ook de Bosnisch-Sexwische politie pikt
een aardig graantje mee. Een van de twee
firma's van het tweetal, Selkt Impex,
werd vorig jaar opgericht om de slecht
betaalde Bosnisch-Sexwische politie van
aanvullingen op het salaris te kunnen
voorzien. Een handige manier om de me
dewerking en de onvoorwaardelijke
trouw van de politie te verzekeren.
Niet alleen hooggeplaatste Bosnisch-
Servische functionarissen ergeren zich
steeds openlijker aan de aard en de om
vang van het schimmige zakelijke impe
rium van Karadzic en Krajisnik. Nie
mand minder dan presidente Biljana
Plavsic trok onlangs tegen buitenlandse
journalisten van leer tegen 'het uitmel
ken van de Republika Srpska'.
van onze redactie buitenland
MEKKA - Diplomaten uit India
en Pakistan klagen over het ge
brek aan medewerking van
Saudi-Arabië bij het afwikke
len van de brand in een tenten
kamp bij Mekka.
De meeste doden en gewonden,
die bij het drama in het bede
vaartsoord vielen, komen uit In
dia, Pakistan en Bangladesh.
Het aantal doden is gestegen tot
vierhonderd. De Saudi's hebben
niet op de kritiek gereageerd.
Het identificeren van de stoffe
lijke overschotten lijkt een ho
peloze zaak. Veel slachtoffers
zijn zo hevig verbrand of ver
minkt dat ze niet te herkennen
zijn. Bovendien droegen de be
devaartgangers allemaal een
wit gewaad. AP
In interviews gaf ze toe dat de Republika
Srpska geen enkele contx-ole over de eco
nomie heeft, terwijl 'enkele personen op
de achtergrond' veel geld verdienen zon
der ook maar een cent belasting af te dra-
gen. „Ik heb een ondex-zoek gelast, maar
helaas zijn een aantal instanties, waar
onder de politie, betrokken bij de zaak",
aldus Plavsic. Ze zou gedreigd hebben de
lucratieve zaken openbaar te maken,
maar daar tot nu toe van af hebben ge
zien uit vrees voor haar persoonlijke vei
ligheid.
Westerse diplomaten geloven dat Plavsic
geen schijn van kans heeft om de machts
strijd tegen Karadzic en Krajisnik te
winnen. Dat tweetal geniet niet alleen de
onvoorwaardelijke steun van de politie,
maar lijkt ook weer in de gunst van de
Servische president Milosevic te zijn te
ruggekeerd. Die doet namelijk ook weer
zaken met 'de kliek van Pale'. GPD
van onze correspondent
Paul Koopman
BERGEN - Drie plastic zakken
met daarin twee dijbenen, een
hand en twee stukken arm. De
politie heeft in het Zuid-Belgi
sche plaatsje Havre gisteren
weer een paar macabere puzzel
stukjes kunnen toevoegen aan
een misdaadmysterie dat België
al sinds 22 maart dit jaar in zijn
greep houdt.
De jongste vondst, middenin
een woonwijk, draagt volgens
politiebronnen opnieuw de spe
cifieke kenmerken van een se
riemoordenaar die de delen van
zijn slachtoffers steeds in een
straal van tien kilometer i-ond
de stad Bergen achterlaat. Vijf
tien vuilniszakken zijn er in to
taal al gevonden, met steeds
zorgvuldig afgesneden li
chaamsdelen van ten minste
vier slachtoffers.
Het lijkt er sterk op dat de 'Beul
van Bergen', zoals de serie
moordenaar inmiddels ge
noemd wordt, bewust spot met
de politiediensten.
Ondanks alle lugubere vond
sten zijn die er nog niet in ge
slaagd ook maar een van de
slachtoffers te identificeren. De
dader stopt lichaamsdelen af
komstig van verschillende de
licten, begaan op verschillende
tijdstippen, bij elkaar. De on
derzoeksrechter Honor kan tot
dusverre dan ook nog niet met
zekerheid zeggen hoeveel
slachtoffers de man gemaakt
heeft. Omdat er in totaal zeven
voeten zijn gevonden zou er-
sprake moeten zijn van ten min
ste vier lichamen.
De moordenaar besteedt wel
bijzonder veel aandacht aan het
'signeren' van zijn werk. Alle
vuilniszakken worden op een
identieke wijze dichtgeknoopt,
waarbij de uiteinden van de
knopen steeds worden afge
knipt. De lichaamsdelen zijn
zeer precies afgesneden. De
slachtoffers zijn allemaal vrou
wen en de zakken worden ach
tergelaten op plaatsen waar ze
relatief gemakkelijk gevonden
kunnen worden.
In hoeverre het nu al ruim drie
weken durende onderzoek naai
de seriemoordenaar resultaat
heeft opgeleverd, is niet bekend.
De politie van Bergen probeert
met behulp van een Canadees
computer-programma een pro
fiel van de dader te schetsen.
GPD
van onze redactie buitenland
BRUSSEL - België, wieg van al
le smurfen, treedt hard op tegen
de smurfensmokkel. De afgelo
pen week zijn 33.000 van deze
blauwe kereltjes onderschept,
zo maakte de Belgische douane
gisteren bekend.
De illegale smurfen werden ont
dekt toen ze in Antwerpen van
uit scheepscontainers uit China
werden overgeladen in vracht
wagens met bestemming
Frankrijk. De poppetjes werden
onmiddellijk in beslag geno
men.
De Belgische douane heeft ook
nog 11.000 tuinkabouters in de
kraag gevat die illegaal door het
land reisden in een poging van
hun smokkelaars om te ontko
men aan de afdracht van de ver
schuldigde invoerrechten. AP
