Blauwe verdringt rode dictatuur PZC Verkiezingen Noord-Ierland: onbuigzaam en compromisloos PZC feiten en meningen 2 Parlementsverkiezingen na zeven verknoeide jaren in Bulgarije Reiniging Nederland verkiest defensie-industrie in VS boven Europese zaterdag 19 april 1947 zaterdag 19 april 1997 Het bliksem bezoek van ex-koning Simeon II en een wei erg la te stuiptrekking van de win ter hielden de Bulgaren deze week meer in de ban dan de parlementsverkiezingen van vandaag. De campagnes waren beschaafd, op het saaie af. Ondanks het feit dat liefst 38 partijen dingen naar de gunst van de kiezer. De verwachte overweldigende verkiezingszege van de Unie van Democratische Krachten is daar vooral debet aan. doorJos Pak Het voorjaar meldde zich vroeg in Bulgarije, maar de winter had nog een verrassing in petto. Sneeuw valt er wel vaker in april, zeker in de bergen. Maar zoveel als deze week, dat duidt haast op een complot. Het was in ieder geval iets waar de meeste Bulgaren absoluut niet op zaten te wachten. De late koudegolf betekent weer extra stoken. Met de sterk gestegen energieprijzen is dat al snel een forse financiële strop. En tegenvallers kunnen ze hier eigenlijk niet meer hebben. Toen er in 1989 afscheid werd genomen van het communisme, kende het optimisme geen gren zen. De afgelopen zeven jaar vormden echter een grote te leurstelling. Zeven verknoeide jaren", noemt vijfdejaars stu dente scandinavistiek Gergana Petrova het. „Ten tijde van de omwenteling zat ik nog op de middelbare school. Ik vond het allemaal erg spannend en had hoge verwachtingen. Er is dus bitter weinig van terechtgeko men, helaas." Was ze destijds te jong om deel te nemen aan het straatprotest te gen de verstarde machthebbers, in januari en februari kreeg ze haar herkansing. De studenten gingen dagelijks massaal de straat op om de Bulgaarse Soci alistische Partij (BSP) - alge meen verantwoordelijk gehou den voor de economische chaos - te dwingen vervroegde verkie zingen te accepteren. Gergana was erbij en voelde zich ook een beetje winnaar toen de BSP in derdaad het regeringsmandaat teruggaf. „Wij knokten toen voor onze eigen toekomst. Het was al onbegrijpelijk dat de communisten (zoals veel Bulga ren de tegenwoordige socialis ten consequent blijven noemen, red) in 1994 nog een absolute meerderheid konden halen. Maar ja, al die gepensioneerden stemden toen sowieso nog op de BSP. En dat waren er al ruim twee miljoen." Pak slaag Dat zal nu niet weer gebeuren, zo wijzen alle opiniepeilingen uit. De BSP krijgt een fors pak slaag, ook al zullen de socialis ten nog wel als tweede politieke macht uit de bus komen. Ver achter de Unie van Democrati sche Krachten (UDK), in de volksmond 'de blauwen', die meer dan vijftig procent zal gaan scoren. Een score die mede op het conto komt van de inte rim-regering onder leiding van Sofia's burgemeester Sofianski. Die is resoluut te werk gegaan en slaagde er in nauwe samen werking met president Stoj anov (ook met een blauwe achter grond) in korte tijd de grote on rust weg te nemen. De geldontwaarding werd een halt toegeroepen, het broodte kort werd opgeheven, de priva tisering werd versneld en voor al: de aanval tegen corruptie en criminaliteit - volgens Stoj anov de twee grootste gevaren die Bulgarije bedreigen - werd ein delijk ingezet. Zaken die vol gens Gergana op zijn minst hoop vopr de toekomst geven. „Het gebeurt allemaal mis schien een beetje laat, maar het gebeurt nu tenminste. Ik denk dat de situatie in dit land binnen vijf jaar een stuk beter zal zijn. Echt. Als we zo doorgaan ten minste." Blokvorming Ondanks haar lovende woorden aan het adres van de verant woordelijke 'blauwe leiders', zal ze niet op de UDK stemmen. „Ik denk niet dat die polarisatie goed is voor Bulgarije. Die sim pele blokvorming, rood tegen over blauw, heeft een hoop on nodige ellende veroorzaakt. Die partijen hebben niet geregeerd, maar vooral elkaar tegenge werkt. Ik geef mijn stem aan de nieuwe partij van onze vorige Sofia een dag voor de verkiezingen. president Zjelev. Ik heb veel res pect voor hern. Het is een libera le denker en daar hebben we ook behoefte aan." Zjelev zal haar stem goed kun nen gebruiken. Maar die ene van de 25-jarige studente Petrova zal zijn partij bij lange na niet over de kiesdrempel van vier procent helper.. Zoals het gros van de 38 deelnemende partijen- er niet in zal slagen een zetel in het parlement te bemachtigen. Buiten UDK en BSP zijn daar maar twee groeperingen min of meer zeker van: de brede coali tie van republikeinen, monar chisten, boeren en de Turkse minderheid onder leiding van de geslepen politicus Achmet Dogan en nieuwkomer Euro links, met als lijsttrekker Alexander Tomov. De rol van het Bulgaarse Busi ness Block, is uitgespeeld. Lei der Ganchev deed het vorig jaar nog verrassend goed bij de pre sidentsverkiezingen, maar hij is - met 'dank' aan het satirische tv-programma Canaletto - te veel op een nar gaan lijken. Tomov daarentegen kan wel eens het redelijk alternatief gaan vormen voor de mensen die een middenweg tussen rood en blauw zoeken. Hijzelf ziet Eurolinks, met een knipoog naar het Labour van Tony Blair, iniedergevalzo: „Wij herschep pen gematigd links in het poli tieke spectrum. De BSP denkt nog altijd veel te veel in de oude patronen en structuren. Als zij daarin volharden, verschrom pelt die partij tot een onbedui dende beweging." Tweedeling Eurolinks is volgens Tomov vooral de hoeder van de sociale zekerheid, of wil dat tenminste worden. „Wij willen lang niet zo'n grote rol van de staat als de BSP, maar we zien ook geen heil in de route die de UDK nu uit stippelt. Die leidt onherroepe lijk tot een tweedeling van de maatschappij. Door die grote privatisering heeft straks vijf procent van de bevolking hier alles in handen en kan de rest toekijken." Maar ook Eurolinks heeft de foto Vadim Ghirda/AP strijd tegen corruptie en de in voering van de zogenoemde va- lutaraad hoog op het prioritei tenlijstje staan. Deze raad moet Bulgarije financieel stabilise ren, maar zal ook dwingen tot ingrijpende, voor werknemers en vooral niet-werkenden pijn lijke saneringen. Zoveel nieuws is er dus in vergelijking met de UDK ook niet onder de zon? „Ach", zegt Tomov, „het is ge woon niet goed als in een land maar twee partijen de dienst uit maken. We hebben een rode dic tatuur gehad en dat was geen succes. Maar met een blauwe zullen we ook niks opschieten. Een coalitieregering is altijd be ter." GPD zie ook pagina 35 Minister Jozias van Aartsen van Landbouw,] tuurbeheer en Visserij, die tot nu toe al werd geppezen om zijn aanpak van de t kenspest, dreigt in een politieke gevarenzone te ral Sinds de epidemie begin februari begon, maakte de windsman een doortastende indruk. Harde maatre len die de sector van de varkenshouderij opgeli kreeg, werden zonder veel gemor aanvaard. De afgelopen week kwamen echter enkele nieuwe! ten aan het licht, die ernstige twijfel doen rijzen ove; doelmatigheid van het optreden van diensten van! ministerie. Het ziet ernaar uit dat grote fouten zijn; maakt, waardoor een diffuus beeld is ontstaan ovei omvang die de epidemie mogelijk gaat krijgen. honderden bedrijven zijn op vage gronden verda verklaard. Van Aartsen heeft, nadat duidelijk was gewordeni een station voor kunstmatige inseminatie in Wani besmet was, harde verwijten in de richting van dat! drijf gemaakt. Daar zou maar aangerommeld zijn. tweede instantie heeft de minister moeten erkenneni zijn eigen Rijksdienst voor de Keuring van Vee en"VI wellicht een enorme miskleun heeft gemaakt bij heti derzoek in Wanroij. Het zou erop neerkomen dat RW achteloos is omgesprongen met de registraties bloedmonsters, waardoor nauwelijks meer te trace: viel op welke bedrijven sperma van besmette berei terechtgekomen. Om die reden moet in de komende v ken zekerheidshalve extra onderzoek worden geda op zo'n zestienhonderd bedrijven. Dat is een tijd- geldverslindende operatie die bij lange na niet na was geweest als secuur was gewerkt. In hoeverre de RW fouten heeft gemaakt, moet i worden vastgesteld. Van Aartsen heeft zijn collega justitie gevraagd een onderzoek te doen instellen n< het handelen van zijn eigen controle-instantie. Als minister de feiten snel boven tafel krijgt, kan hij d( fors ingrijpen zijn gezag herstellen. Maar dan blijft zitten met een ander, zwaar probleem. Naar deze w bleek, heeft hij vorig jaar juni een rapport gekres over de ambtelijke diensten die belast zijn met de str tegen de varkenspest. Aan de organisatie van on( meer de RW schort veel, blijkt uit onderzoek van Leidse hoogleraar bestuurskunde dr. A Bekke. Erisc duidelijkheid over verantwoordelijkheden en de tal zijn versnipperd. De slagvaardigheid van de dienste daardoor teloorgegaan. Ze zouden volgens Bekke mi ten worden gereorganiseerd. Toen de varkenspest in februari uitbrak, waren aanc advies nog geen gevolgen verbonden. De minister he het niet eens zelf openbaar gemaakt. Dat is ernstig. Van Aartsen zal op enig moment in de Tweede Kan moeten uiteenzetten hoe hij de epidemie heeft aan| pakt. Dat is lastiger geworden nu het erop lijkt dat bewindsman te lang heeft gewacht met de reiniging v zijn eigen, departementale stallen. door generaal b.d, Hans Couzy Deze week is er een over eenkomst getekend over de ontwikkeling van een nieuw gevechtsvliegtuig tus sen de Verenigde Staten, Noorwegen en Nederland. Het gaat om de 'Joint Strike Fighter', een vliegtuig dat na het jaar 2005 operationeel zal worden en dan onze F16 zou moeten vervangen. Hoe wel het nu nog niet om een definitief besluit gaat, spreekt Nederland toch een voorkeur uit. Juist in de pe riode dat Nederland voorzit ter is van de Europese Unie wordt een voorkeur uitge sproken voor de Amerikaan se defensie-industrie boven de Europese industrie. Is dit verstandig of niet? Het ontwikkelen van gecom pliceerde wapensystemen zoals gevechtsvliegtuigen, bewapende helikopters, tanks en raketten, kost veel tijd en nog meer geld. We moeten dan denken aan een periode van tussen de vijf en tien jaar en bij gevechts vliegtuigen aan vele tiental len miljarden dollars. De ontwikkelingskosten wor den omgeslagen over het aantal geprodüceerde wa pensystemen en vormen dus een belangrijk deel van de uiteindelijke kostprijs. Nu de strijdkrachten van de Euro pese landen zo klein zijn geworden, is het aantal vliegtuigen en helikopters drastisch verminderd. Eigenlijkishet niet meer ver antwoord om in Europa der gelijke kostbare wapensys temen te ontwikkelen naast de ontwikkelingen in de Ver enigde Staten. De huidige ontwikkeling van de Euro- fighter, het gevechtsvliegtuig dat ontwikkeld wordt door Engeland, Duitsland, Frank rijk en Italië, toont dat aan. De hoge ontwikkelingskos ten zijn de laatste jaren de pan uitgerezen. Dit heeft twee oorzaken. De eerste re den is dat elk land zijn eigen programma van eisen heeft en er te weinig of geen keuzes worden gemaakt, waardoor de kosten extra hoog worden. De tweede reden is dat als vier landen samen een ont wikkeling doen dit twee maal zo duur wordt dan de zelfde ontwikkeling in één land. De ervaring van de vele Europese samenwerkings projecten heeft geleerd dat de ontwikkelingskosten toe nemen met de wortel van het aantal deelnemers. Bij grote productie-aantallen kan dat weer worden gecompen seerd. De extra kosten worden ver oorzaakt door alle extra co ördinatie, afstemming, taal- problemen, vertraging door besluitvormingsprocedures in de verschillende landen. De tegenvallende ontwikke lingskosten hangen als een molensteen aan het Duitse defensiebudget, waardoor vele andere materieelprojec ten moeten worden ver traagd en er nu ook al te wei nig geld is voor het houden van oefeningen en het aan houden van voldoende reser- vedelen. Duitsland over weegt al een aantal jaren om uit het project-te stappen. Superkoop Met deelname van Neder land in de ontwikkeling van het Amerikaanse project krijgt Nederland geen in vloed op het proces. Natuur lijk laat de Verenigde Staten niet één van zijn belangrijk ste militaire ontwikkelingen beïnvloeden door landen als Noorwegen en Nederland. Maar men krijgt alle infor matie tijdens het proces en men kan zorgen dat de Ne derlandse industrie niet ge heel vergeten wordt als de productie gaat beginnen. Het huidige gevechtsvlieg tuig van Nederland, de F16, destijds aangekocht door mi nister van Defensie Vrede- ling was de superkoop van de twintigste eeuw en de Joint Strike Fighter heeft veel meer kans dan de Eurofigh- ter om de superkoop van de eenentwintigste eeuw te worden. Europese defensie industrie is en blijft belang rijk, maar Europa is te klein geworden voor de ontwikke ling en de productie van ge vechtsvliegtuigen en bewa pende helikopters. Het zal nog geruime tijd duren voor dat Frankrijk dat wil erken nen, maar het is verstandig voor Nederland om zich dat nu al goed te realiseren. GPD Concentratiekamp In het voormalige concentra tiekamp Belsen bevinden zich nog altijd tienduizend joodse 'verplaatste personen'. Deze overlevenden van de Duitse vernietigingskampen hebben een beroep op Engeland ge daan om hen van deze plaats te verlossen. Ramp Texas-city In Texas-city zijn inmiddels 650 lichamen geborgen van mensen die als gevolg van de ramp van afgelopen dinsdag om het leven zijn gekomen. Het exploderen van een schip geladen met amonium had een ontploffing in een nabijgele gen chemische fabriek tot ge volg. Daarna braken in het he le haven gebied grote brandë uit. Nieuwe veerboot De Rotterdamse trammaai schappij heeft voor het vet Anna Jacoba Polder-Zijpe d nieuwe veerboot 'Grevelin gen' op stapel staan. De boot krijgt een dek va tweehonderd vierkante mete en is geschikt voor het vervpe van het grote verkeer. Spion In Oostende is een Nederland se NSB-spion gearresteerd!) man bevond zich op een schïj om naar Argentinië. Al voord oorlog werkte hij als spioi voor de Duitsers, Na de bevrij ding werd hij opgepakt, maa hij wist te ontsnappen. Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek M. van Zuilen (adjunct) Centrale redactie: Postbus 18, 4380 AA Vlissingen, Tel. (0118) 484000; Redactiefax (0118)470102. 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur. in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren. Vlissingen: Oostsouburgseweg 10. Postbus 18, 4380 AA Vlissingen. Tel. (0118) 484000 Middelburg: Markt 51 4331 LK Middelburg. Tel. (0118) 681000. Goes: Voorstad 22, 4461 KN Goes. Tel. (0113) 273000. Terneuzen: Axelsestraat 16, 4537 AK Terneuzen. Tel. (0115) 694457. Axel: Nassaustraat 15, 4571 BK Axel. Tel. (0115)568000. Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee. Tel (0111)415380. Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur. Openingstijd Zierikzee 8.30-17.00 uur. Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur. Bezorgklachten: maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22 00 uur; Tel. (0118) 484000. Fax(0118)470100. Abonnementsprijzen: per kwartaal 92,85, franco per post 122,00; per maand 34.00 per jaar 356,50, franco per post 47150 bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p.st. (alle bedragen inclusief 6 pet, btw), Postrek.nr,; 3754316 t.n.v. PZC ab.rek, Vlissingen. Advertentietarieven: 180 cent per mm, minimumprijs per advertentie 27,-; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief. Voor brieven bureau van dit blaa' 7,- meer. Volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw). Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Coucant B.V. Vlissingen PZC-ombudsman: C. van der Maas Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade Nederland BV van onze correspondent in Londen Hans Geleijnse Er is slechts een plek in het Verenigd Koninkrijk waar de verkiezingsvlammen letter lijk uit de pan slaan: Noord-Ier- laud. Met een gemiddelde van tien per maand leggen extremis ten scholen, kerken of culturele centra in de as. Afranselingen, ontvoeringen en aanslagen op politiepatrouilles staan bijna dagelijks op het terreurmenu. De politieke toverformule om het geweld te bezweren is na meer dan een kwart eeuw bloed vergieten nog steeds niet gevon den. De Britse verkiezingen zul len daar weinig verandering in brengen. Geen van de drie grote Engelse partijen komt in zijn verkiezingsprogramma met ideeën om de Noord-Ierse im passe te doorbreken. Die machteloosheid kan deels worden verklaard uit het totale gebrek aan compromisbereid heid tussen de protestantse Uni onistische partijen en Sinn Fein, de partij van Gerry Adams die zulke uitstekende relaties met de IRAonderhoudt. Met onwil lige honden is het nu eenmaal slecht hazen vangen. Adams en de zijnen willen maar een ding: aansluiting bij het onafhankelijke Ier land. de Unionisten daartegenover willen de band tussen Noord-Ierland en het Ver enigd Koninkrijk niet doorsnijden. Gegijzeld De enige Noord-Ierse partijen die na willen denken over tussenoplossingen zijn de So ciaal-Democraten van John Hume en de kleine Alliantie Partij. Maar de mogelijkhe den om die oplossingen te vinden ontbreken zolang het vredesproces gegijzeld blijft door de dreiging van IR A-geweld of dat van protestantse extremisten. Sinn Fein hoopt bij deze verkiezingen min stens drie van de negentien 'Noord-Ierse' Lagerhuiszetels in de wacht te slepen. Het gaat Adams niet om die zetels zelf. Die zul len, zo heeft hij al gezegd, niet worden bezet omdat Sinn Fein het Engelse parlement niet erkent, geen eed van trouw wil zweren aan het Britste staatshoofd, koningin Eliza beth. Waar Adams op hoopt is een Labour- regering in Londen, die onder indruk van een goed verkiezingsresultaat van Sinn Fein bereid is om zijn partij - na afkondi ging van een IRA-bestand - onmiddellijk te laten aanschuiven aan de onderhandelings tafel. Voor Tony Blair bij Labour de touwtjes in handen kreeg", zou daar misschien kans op zijn geweest. Maar Blair heeft al gezegd dat hij ook op dit punt de politiek van John Ma jor zal volgen: Sinn Fein wordt niet toegela ten zolang de IRA het geweld niet afzweert. Zijn beoogde minister voor Noord-Ierland, Een verkiezingsschildering van Sinn Fein-leider Gerry Adams siert een muur in Belfast. foto Paul McErlane/AP Marjorie Mowlam, werd onmiddellijk ge corrigeerd toen zij zich liet ontvallen dat Sinn Fein bij de hervatting van de gesprek ken op 3 juni welkom zou zij n als er een IRA- bestand zou zijn afgekondigd. Blair, die protestantse verwanten in Noord- Ierland heeft, legde de Sinn Fein goed ge- .zinde linkervleugel van de partij al bij zijn aantreden in 1994 het zwijgen op. Tot die tijd was de lijn van Labour dat een Noord- Ierse oplossing slechts realiseerbaar is als alle partijen het daarover eens zijn. Daarna werd het Conservatieve uitgangspunt over genomen, dat zo'n oplossing door een meer derheid van de bevolking moet worden ge dragen. En die meerderheid is protestants- Unionistisch. Naargeestig Het naargeestige aan verkiezingen in Noord-Ierland is niet alleen dat sommige kandidaten campagne voeren in gezelschap van bewapende lijfwachten of - zoals Sinn Fein in Adams' kiesdistrict West Belfast - met knokploegen op stap gaan. Verkiezin gen hebben ook steeds de status quo tussen onbuigzaam protestants en compromisloos Iers-republikeins bevestigd. Dit wordt veroorzaakt door interne ver deeldheid in beide kampen. Bij de Unionis ten bestrijden in naam van koningin en vaderland de UUP (Ulster Unionistische Partij) van David Trimble en de DUP (De mocratisch Unionistische Partij) van de 72- jarige dominee Ian Paisley even hard elkaar als de katholieke tegenstander. Ook splin terpartijen gelieerd aan terreurorganisaties snoepen daar stemmen weg. Aan republikeinse kant is eenzelfde gevecht gaande tussen de SDLP (Sociaal Democra tisch Liberale Partij van John Hume en Sinn Fein, de politieke vleugel van de IRA In sommige districten, zoals Midden Ulster waar Sinn Feins onderhandelaar- Martin McGuinnes kandidaat is, levert dat bij een in meerderheid katholieke bevolking toch een Unionistische zetel op, in een andere een katholieke kanshebber bij een overwegend protestantse bevolking. Onderspit De DUP van Paisley, op het moment in het bezit van drie Lagerhuiszetels, dreigt in dit onderlinge gevecht het onderspit te delven. In verschillende districten heeft de op zijn retour zijnde Paisley al kandidaten terug getrokken om te voorkomen dat een SDLP- of Sinn-Feinkandidaat profiteert van Uni onistische verdeeldheid. Tot grote woede van Sinn Fein weigert de SDLP - vier La gerhuiszetels - echter om in districten waar een van beide paitijen kansloos is gezamen lijk op te trekken. John Hume, die het vredesproces op gang wist te brengen door Adams erbij te betrek ken, heeft na de bommencampagne van de IRA onomwonden verklaard dat een stem voor Sinn Fein ook een stem voor sectarisch geweld is. Adams probeert in West-Belfast de zetel terug te wannen die hij in 1992 ver loor aan de felle SDLP'er Joe Hendron. Hij maakt een goede kans, want Hendron, die de kiezers onomwonden voorhoudt dat Sinn Fein gelieerd is aan een fascistenorga nisatie, beschikt slechts over een kleine stemmenmeerderheid. GPD

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1997 | | pagina 2