Cruijff heeft al 50 jaar gelijk
Respect voor de allerbeste trainer
PZC
Iedereen had hem
kunnen ontdekken
Wat goed is komt snel
reportage zaterdag 19 april 1997 29
Jany van der Veen:
Halve eeuw
in vogelvlucht
Ronald Koeman:
Cor van der Hart:
silevitch joeg zijn volledige vermogen (tus
sen de 13 en 15 miljoen gulden) er door.
07-ll-'78: verschrikkelijk alscheidsduel
met Ajax tegen Bayern München in Amster
dam. Het. wordt 0-8
23-Ü5-'79: debuut voor Los Angeles Aztecs.
28-03-'80: debuut voor Washington Diplo
mats
30-ll-'80: als elftalbegeleider even terug
bij Ajax. Daalt de tribune af om trainer Leo
Beenhakker te instrueren. Ajax staat op dat
moment met 1 -3 achter tegen Twente. De
club wint met 5-3.
02-03-'81: debuut voor Levante (Spaanse
tweede divisie).
0G-12-'81: rentree bij Ajax tegen Haarlem
(4-1).
05-12-'82: legendarische strafschop in
tweeën met .Tesper Olsen tegen Helmond
Sport.
juni'83: Contract met Ajax wordt niet ver
lengd. Woedend en vol wraakgevoelens ver
trekt hij naar.... Feyenoord.
18-09-'83: met Feyenoord voor het eerst te
gen Ajax. En verliest met 8-2.
mei'84: Feyenoord kampioen van Neder
land.
13-05-'84: afscheid van Feyenoord met duel
tegen PEC Zwolle (2-1)
01-05-'8ó: adviseur bij MVV.
10-05-'85: technisch adviseur bij Ajax.
01-07-'85: terug bij Ajax als technisch di
recteur.
13-05-'87: EC 2 door zege op Lok Leipzig
(1-0)
01-Ü(i-'87: krijgt na veel protesten trainers
diploma van KNVB zonder opleiding te
hebben genoten.
04-01-'SS: stapt woedend op bij Ajax na
conflict met bestuur.
01-07-'88: trainer van Barcelona.
07-10-'88: eerste schorsing na belediging
scheidsrechter.
10-05-'89: wint EC bekerwinnaars door 2-
0-zege op Sampdoria, tweede in competitie.
27-02-'91: met hartinfarct opgenomen in de
San Jorcli-kliniek. Hij krijgt twee by-pas-
ses. Het roken moet hij opgeven. De lollies
doen hun intrede.
20-05-'92: wint Europa Cup 1 door vrije
trap van Ronald Koeman tegen Sampdoria
(1-0).
10-03-'93: geboorte van Jeshua Andrea,
zoon van oudste dochter Chantal. Cruijff is
opa.
18-12-'93: niet als supervisor naar het
WK'94 na slepend conflict met KNVB.
18-05-'96: op staande voet ontslagen bij
Barcelona, na 2936 dagen.
28-U7-'9(i: commentator bij de NOS,
Dec.'96: slaat aanbod af om terug' te keren
bij Ajax.
25-04-'97Hendrik Johannes Cruijff wordt
vijftig.
Erelijst
Johan Cruijff won als speler:
Europa Cup 1 (3): '71, '72. '73.
Wereldbeker (1): '72.
Landstitels (10): '66, '67, '68. '70, '72, '73,
(met Ajax), '74 (Barcelona) '82 (Ajax), '84
(Feyenoord),
Nationale bekers (7): '67, '70, '71, '72 (Ajax),
'78 (Barcelona), '83 (Ajax), '84 (Feyenoord).
Als trainer:
Europa Cup 1 (1): '92 (Barcelona).
Europa Cup 2 (2): '87 (Ajax), '89 (Barcelo
na).
Landstitels (4): '91, '92, '93, '94 (Barcelona).
Nationale bekers (2): '87, '90.
Onderscheidingen:
Europees voetballer van het jaar: '71, 73.
'74.
Sportman van het jaar (Ned): '74.
Ridder Orde van Oranje Nassau: '74.
Aantal gespeelde wedstrijden.
Interlands: 38.
Competitie: 520.
Beker: 97.
Europa Cup: 87,
Totaal loopbaan: 752.
Doelpunten: 425.
Bronnen: '95 jaar Ajax' - Evert Ver-meer;
'Cruijff! Van Jopie lot Johan' - Bert Hidde-
ma; 'El Cruijff - Bert Hiddema; Archief.
Op vrijdag 25 april 1947om één uur
des middags, wordt in het Burger-
ziekenhuis in Amsterdam een ventje
van zés pond geboren.
In de groenten winkel tegenover stadi
on De Meer vragen de klanten aan va
der Manus: „Heb je 'cm al opgegeven
hij Ajax?" Preqies tiert ongeduldige ja
ren'later - eerder mocht niet in die da
gen - wordt Hendrik Johannes Cruijff
aangemeld als lid van Ajax.
Wat meteen opviel: zijn voetbaltalent
en zijn grote mond. Is er ooit iets veran
derd?
De carrière van een vijftigjarige in vo
gelvlucht:
25-04-'47: geboortedag.
25-04-'57: aangemeld als lid van Ajax,
15-41-'64: debuut Ajax 1 togen GVAV.
1966: eerste landstitel.
07-09-'66: debuut Oranje tegen Hongarije.
06-11-'66: als eerste Nederlander uit het
T véld gestuurd nadat hij tegen Tsjechoslo-
wakije scheidsrechter Rudi Glöckner zou
hebben geslagen.
02-12-'68: trouwt met Diana Margaret ha
a Coster
16-11-'69: geboorte van dochter Chantal.
02-06-'71: eersteEC 1, tegen Panathinaikos
(2-0)'V\
1971: voetballer van het jaar.
27-01-'72: geboorte van dochter Susilla.
31-05-'72: tweede EC1, tegen Inter Milan
(2-0). LA
30-05-'73: derde EC1, tegen Juventus (1-0)
19-0 7-'73: af scheid van Ajax met duel tegen
FC Amsterdam.
01 -0 9-' 73: Voor zes miljoen naar Barcelona
Cruijff krijgt de helft van de transfersom.
05-09-J73: debuut voor Barcelona tegen
Cerelé Brugge.
1973: Europees voetballer van het jaar
09-02-'74: Geboorte van zoon Jordi.
07-07-'74: Tweede bij WK in Duitsland.
08-07-'74: Ridder in Orde Oranje Nassau.
1974: Europees voetballer van het jaar.
juni'76: derde bij EKinTsjechoslowakije.
sept'77: Carlos Gonzales, een Spaanse gast
arbeider die twintig jaar in Nederland
woonde, houdt Cruijff onder bedreiging
van een vuurwapen in gijzeling in diens ei
gen huis,
07-05-'78: laatste competitiewedstrijd met
Barcelona tegen Valencia (1-0). Zakelijk
berooid en met een fikse belastingschuld
vlucht hij naar Spanje. Zakenpartner Ba-
Het vorkje staakt even het driftige ge
vecht met het bladerdeeg van de ap
pelbol. Vriendelijke ogen dwalen af naar
buiten, waar het verkeer op een verhoogd
talud door Amsterdam-Oost raast. Met
een weids armgebaar geeft Adrianus van
der Veen de speelruimte aan. Van toen, nu
zo'n 42 jaar geleden.
Daar, op een trapveldje in Betondorp, ge
beurde 'het'. „Mijn vader wees mij op 'm,
hier op het veldje, aan de overkant. Hij
zei: 'die jongen kan aardig voetballen. Het
mooie was dat ik mijn vader eerst nog
voor gek verklaarde. Die man had geen
verstand van voetballen. Maar ja, dat
hoefde ook helemaal niet. Iedere koeken
bakker had Cruijff kunnen ontdekken, zo
goed was-ie. Ik voel mij ook niet de ont
dekker. Dan heb je te veel kapsones als je
zoiets van jezelf zegt. Mij ging het er ge
woon om zo'n jongen het eerste te laten
halen."
Jany, zoals Van der Veen sinds jaar en dag
voor iedereen heet, heeft het verhaal vaak
mogen vertellen. 'Toevallig' kwam Cruijff
('hij was niet eens lid van een club') door
hem bij Ajax terecht, 'Toevallig' had Van
der Veen later als j eugdtrainer met Cruij ff
goud in handen. „Johan was heel serieus
op voetbalgebied. Altijd op tijd voor de
training, vaak liep hij ruim van tevoren te
rommelen met een bal. Eigenwijs zou ik
hem niet willen noemen, wel iemand met
een duidelijke mening over voetballen.
Niemand begreep 'm, zo ongelooflijk goed
was-ie. Ach, wat Johan allemaal wel niet
heeft gedaan. Zo'n voetballer heb ik nog
nooit ontmoet."
Van der Veen is dit jaar 80 geworden. Hij
speelde tussen 19 november 1939 en 24
oktober 1948 116 wedstrijden voor Ajax
en werd met de Amsterdammers één keef
afdelingskampioen (1946). één keer
landskampioen (1947) en één keer win
naar van de KNVB-beker (1943). Hij was
international in de tijd van mensen als
Abe Lenstra, Faas Wilkes en Bertus de
Harder, totdat een knieblessure een einde
aan zijn actieve loopbaan maakte.
Wanneer is iemand rijp voor het eerste?
Met Rinus Michels als hoofdtrainer debu
teerde Cruijff in 1965, op zeventienjarige
leeftijd in een uitwedstrijd bij GVAV.
Ajax verloor met 3-1, Cruijff maakte het
enige Amsterdamse doelpunt. Van der
Veen: „Michels zei tegen mij dat hij geen
spits had. Ik adviseerde hem Johan te ne
men. Nou, ze lachten mij uit. Op mijn ver
antwoording, zei ik toen, moesten ze het
toch maar doen. En ze hebben het ge
daan."
Het zijn simpele herinneringen, aan een
bijzondere voetballer. Dankzij Cruijff ook
heeft Van der Veen enkele ijkpunten in
zijn levensloop. Door een conflict bleef hij
lange tijd bij Ajax weg, om in 1980 tei-ug
te keren. Cruijff werd 'technisch adviseur'
naast Leo Beenhakker. „Johan stelde z'n
eisen. Hij vroeg gelijk wie de jeugdtrainer
was. "'Toevallig' was de ontdekking.
'Toevallig' noemt Van der Veen ook een
ontmoeting in het vorige jaar. Al kun je
nauwelijks meer van toeval spreken. „Ie
dereen kon afscheid nemen bij het sluiten
van stadion De Meer. We hadden toen een
groot diner. Tot mijn grote verbazing
kwam Johan naar me toe om mij gedag te
zeggen. Hebben we nog even gebabbeld.
Mare Hoeben
Cor van der Hart, 44-voudig interna
tional, ex-bondscoach en ex-trainer
van onder meer Ajax, AZ'67, FC Den
Haag en Standard Luik, voetbalde in de
herfst van zijn loopbaan als stopperspil
van Fortuna '54 nog tegen het prille talent
Cruijff. In het seizoen 1965/'66 eindigde
Ajax-Fortuna in een 5-1 zege voor de Am
sterdammers. De veteraan Van der Hart
was 37, de jonge Cruijff 18.
„In juni 1966 ben ik gestopt. Ik heb twee
seizoenen tegen Cruijff gespeeld. Ik was
stopperspil, Cruijff spits en die werd toen
nog gedekt door de stopper, door mij dus.
Ik herinner me dat hij veel uitweek naar
de zijkanten om me te ontlopen. In Am
sterdam verloren we, maar in Geleen
klopten we Ajax in die jaren vaak."
„Cruijff was heel tenger, maar pezig en hij
was hondsbrutaal, tóen al. Ik was een er
varen speler van Fortuna en van het Ne
derlands elftal, maar hij probeerde je net
zo gemakkelijk de bal door de benen te
spelen. Hij deed in elk geval een poging
daartoe. Hij was geen jongen die het deed
om z'n tegenstander daarmee voor schut
te zetten. Zo stak hij niet in elkaar. Als hij
iemand de bal door de benen speelde, had
het een functie. Maar bij mij kreeg hij er
de kans niet voor. Dat wist hij ook."
ger en zo jong als hij was en zo link ook,
Het maakte hem niets uit, tegenover wie.
hij stond. Aan zelfvertrouwen ontbrak
het hem nooit. Hij was spijkerdun, maar
ook spijkerhard. Hij kon, als 'tmoest, best
een schop uitdelen."
„Heel de wereld wist het, ik wist het,
Cruijff was een supertalent zoals dat één
keer in de honderd jaar wordt geboren.
Het zijn niet mijn woorden maar die van
de oud-journalist Joris van denBergh die
zei: 'Wat goed is komt snel'. Ik was zelf ook
zeventien toen ik in het eerste elftal van
Ajax debuteerde en ik werd in 1947 ook
meteen landskampioen. Dat. zijn situaties
die bij Ajax herhaaldelijk het geval zijn."
„Cruijff kwam niet voor niets voort uit de
Ajax-jeugd en, meer in het bijzonder, uit
de Aj ax-school van Rinus Michelsde gro
te man achter het professionele proces.
Michels heeft de spelers van toen gekneed
en gevormd en alles bij elkaar leverde dat
toen een super-elftal op en dat was niet al
leen Cruijff. Er stond een super-elftal dat,
in de jeugd, al jaren achtereen in prak
tisch dezelfde samenstelling speelde. Het
moet Michels bloed, zweet en tranen heb
ben gekost om er fullprofs van te maken."
Gijsbert Spierenburg
Jany van der Veen op de schouders na weer een Ajax-succes. foto archief GPD
Johan Cruijff wordt vrijdag 25 april
vijftig jaar. Een halve eeuw conflicten.
Zelfs over zijn verjaardag maakte hij nog
ruzie. Met de NOS, die een halve avond had
uitgetrokken om deze abraham in het
zonnetje te zetten. Er waren dingen die
Cruijff niet aan stonden. Waarschijnlijk
vond hij de opstelling van de camera's niet
goed, misschien was het de lichtval, de
gastenlijst, de artiesten, de strik van de
presentator. Alles is mogelijk. Johan
Cruijff heeft overal verstand van. En hij
heeft altijd gelijk. Al vijftig jaar.
Over J ohan Cruijff gaan de wildste ver
halen. Dat zijn vaak de mooiste. En
het mooiste is dat er nog heel veel kloppen
ook. Want over Johan Cruijff heeft ieder
een een mening, iedereen z'n eigen waar
heid. Voor of tegen, een tussenweg bestaat
niet. Daar heeft hij zelf voor gezorgd.
Er is geen onderwerp waar hij geen me
ning over heeft, waar hij geen ruzie over
kan maken. Bij Barcelona wilde hij de he
ren medici vertellen hoe de incisie precies
moet lopen. Vraag het de artsen. Na het
vertrek van de trainer gaven ze zelfs een
verklaring uit. Soms zouden de bemoeie
nissen van Cruijff zelfs catastrofaal zijn
geweest, vonden de medici. Maar Cruijff,
hij kon het niet laten.
Cruijff wist dat ook van zichzelf. En hij
wist ook waarom: „Ik maak eigenlijk
nooit fouten, want ik heb enorme moeite
me te vergissen." Dat verklaart veel. Het
moet de drijfveer zijn van zijn bestaan.
Johan Cruijff. Mensen worden vijftig,
overal worden linnen poppen - met enige
gelijkenis met de heer des huizes door de
opgeplakte snor van draadjes zwarte wol
- in elkaar geknutseld en pontificaal in de
tuin geplant. Leuk. Over Cruijff worden
kranten volgeschreven, in radio-pro-
gramma's wordt er over hem gefiloso
feerd. Er zijn inmiddels al negen boeken
over Cruijff geschreven, tv-specials ge
maakt. Hij stond op de 'cover' van Time
Magazine, er werd een film- 'Nummer 14'
- over zijn Ajax-periode gemaakt. Neer
landici hebben zelfs een volledige Cruijf-
fiaanse zin uitgeschreven: er was geen
touw aan vast te knopen. Het betoog sloeg
nergens op. Er zijn en waren - behalve
John E Kennedy - staatslieden die minder
onsterfelijk taleken.
Waarom? Een aardig, innemend mens?
Dat kan van H.J. Cruijff niet worden ge
zegd. Er zijn maar heel weinig mensen die
ooit een complimentje kregen. Of een aar
dig, bemoedigend woord. Of een spontane
kus op de wang.
Gul en genereus? Cruijff gaf zelden of
nooit een rondje. En als Willem van Hane-
gem een pakje sigaretten uit zijn zak pak
te, riep hij altijd: „Da's toevallig, dat is
nou nét mijn merk." Cruijff riep dat zo'n
dertig keer per dag. Hij was van alle mer
ken.
Vergevingsgezind? Eerder rancuneus. Hij
kreeg bij Ajax - in 1983 -* zijn zin niet. Vol
wrok en wraakgevoelens zocht hij bewust
toenadering tot die andere club: Feye
noord. Hij maakte de rivaal zelfs kampi
oen, in 1984. Uit rancune.
Met zijn scherpe tong verdeelde hij het
land in twee heftig kibbelende kampen.
Maar met zijn Voeten van fluweel verenig
de hij het land vervolgens weer, in één gro
te fanclub.
Ype Minkema
De af scheids wedstrijd, die Johan Cruijff zich nog lang zal heugen. In november 1978 bedierf Bayern München de feestvreugde. De
Duitsers wonnen met 8-0. foto archief GPD
Ronald Koeman beschouwt Johan
Cruijff als de allerbeste trainer ter
wereld. „Als je over respect voor een
coach praat, over het opkijken tegen een
trainer vanwege zijn voetbalvisie en zijn
manier van denken, dan springt Cruijff er
ver bovenuit."
De Feyenoorder, die zes jaar met de Am
sterdammer samenwerkte in Barcelona
en evenzoveel jaren zijn buurman was,
heeft heel wat coaches meegemaakt in het
clubvoetbal en bij het Nederlands elftal.
Hans Kraay, Leo Beenhakker, Dick Advo
caat, Guus Hiddink, Wim van Hanegem,
toch niet de minste namen in het vader
landse voetbal. „Maar Cruijff is echt de
beste. Neem dat van mij aan."
En dat terwijl Koeman niet louter goede
herinneringen aan zijn 'vriend' Cruijff
bewaart. „In de periode bij Ajax heb ik
hem vervloekt. Er zijn weken geweest,
toen hij net bij Ajax als trainer begon, dat
ik 's middags woedend naar huis reed en
dat ik dacht: laat mij alsjeblieft terug
gaan naar Groningen. Elke dag ging hij op
de training tegen mij tekeer. Als ik dacht
dat ik iets goed deed, begon hij alweer te
zeiken en zei hij dat ik precies het tegen
overgestelde moest doen.
De botsingen die Koeman in de Meer had
met Cruijff herhaalden zich bij Frank
Rijkaard. Koeman: „Met Frank gebeurde
precies hetzelfde. Johan ging juist tegen
hem, tegen de beste speler, tekeer. Maar
Frank had zoiets van: 'man, laat mij nou
lekker met rustDie kon er echt niet tegen
en stapte op."
De Cruijff bij Barcelona was volgens Koe
man niet anders dan de Cruijff bij Ajax.
„Hij heeft zich niet aangepast of heeft
zich niet veranderd als trainer. De reden
dat het bij Barcelona wel klikte had meer
te maken met mijn eigen ontwikkeling als
voetballer."
Doordat Koeman zich als sterspeler in
Barcelona naast het gezin Cruijff vestig
de, werden de twee Nederlanders privé
goed bevriend. „We deden alles samen.
Oud en nieuw vieren, we gingen uit eten
met de vrouwen, op verjaardagen kwa
men we bij elkaar. Maar werk en privé kon
Cruijff nog steeds heel goed scheiden. Op
de training kon hij me nog rustig verrot
schelden. Als we dan een half uur later
thuis kwamen vroeg hij aan mij doodleuk
of ik zin had om lekker met elkaar uit eten
te gaan. Dan geloofde ik m'n eigen oren
niet. Nu kan ik daar om lachen, maar ik
Cor van der Hart
„Ik had al een grote profcarrière achter de
rug, in Frankrijk, in een tijd dat in Neder
land nog alleen amateurvoetbal werd be
dreven. Ik wist van wanten. Ik had tegen
het befaamde binnentrio van AC Milan
foto Roland de Bruin/GPD
gevoetbald, tegen Liedholm, Grenn en
Nordahl. Dat waren superspitsen."
Types als Nordahl en ook Di Stef ano wa
ren superspitsen, maar Johan had toch
nog net effe iets meer. Hij kon alles, zo ten-
weet niet of ik dat zelf zo goed zou kunnen
scheiden als trainer.
Juist door dergelijke zaken vindt Koeman
dat Cruijff als mens nog altijd moeilijk is
te doorgronden. „Ik denk een aardige in
druk van hem te hebben als trainer en als
mens. Vooral door de tijd die we buiten het
voetbal samen doorbrachten, leerde ik
hem als geen ander kennen. We trokken
regelmatig naar zijn tweede huis, dat zo'n
drie kwartier rijden van Barcelona ligt.
Daarachter was een schitterende golf
baan, waar we samen een balletje sloegen
Ja, natuurlijk had hij altijd een tweede
balletje in zijn zak. Als-ie 'm zo hard had
geraakt, dat het balletje volstrekt onvind
baar was, kwam hij opeens uit de struiken
met zogenaamd zijn balletje in z'n han
den."
De scherpzinnige Cruijff ontging nimmer
iets, beweert Koeman. „Hij zag alles bij
Barcelona. Nee, hij gaf geen straf op de
trainingen. Hij deelde wel boetes uit bij
nederlagen. Ja, flinke boetes, hoor. Maar
daar was hij heel makkelijk in. Dat maak
te hem echt niks uit."
Marcel van der Kraan
Ronald Koeman
