Kerncentrale speelt op safe Aanpassingen in de bol van Borssele in deze bijlage reportage zaterdag 19 april 1997 Het gecontroleerde gebied van de kernenergiecentrale Borssele ziet eruit als dorp op koninginnedag: druk en oranje. Onder normale omstandigheden, wanneer de centrale in bedrijf is, werken hier tien a twintig personen; de afgelopen weken zijn op piekdagen 250 werknemers van de Elektriciteits productiemaatschappij Zuid-Nederland (EPZ) en allerlei gespecialiseerde aannemingsbedrijven in het hart van de kerncentrale aan de slag geweest om onderdelen van de installaties te vervangen of te verbeteren. EPZ heeft extra oranje ondergoed, sokken, sloffen, schoenen en overalls moeten aanschaffen om iedereen van werkplunje te voorzien. Want wie tijdens de aanpassing van de kerncentrale, ook al is het maar voor even, in de bol van de kerncentrale moet zijn, dient zich van top tot teen in oranje te steken en een uitgebreide controleprocedure te ondergaan. De Elektriciteits Productiemaat schappij Zuid-Nederland (EPZ) worstelt nogal eens met het probleem dat het moeilijk is duidelijk te maken wat de modificatie van de kerncentrale Borssele nu precies inhoudt. Er wordt, een bedrag van 467 miljoen gulden uitgegeven om de veiligheidsvoorzieningen van de centrale op hetzelfde peil te brengen als die van nucleaire stroomf abri eken, die vandaag de dag worden gebouwd. Dit aanpas singsprogramma omvat zestien onderde len, variërend van verbeteringen aan het kerninundatie- en nakoelsysteem tot voorzieningen om de centrale beter be stand te maken tegen onheil als een gas wolkexplosie, aardbeving, neerstortend vliegtuig en een zodanig lage waterstand op de Westerschelde dat die niet kan wor den benut als bron voor koelwater. Dat klinkt allemaal buitengewoon indruk wekkend, maar voor de buitenstaander blijft.d.e aard van de modificatie moeilijk te bevatten. Verankeringen In de bol van de kerncentrale daagt wat meer inzicht in de omvang het karwei. Door op sommige plaatsen anderhalve meter dik gewapend beton zijn gaten ge boord om nieuwe leidingen aan te leggen tussen de stoomgenerator in het react orgebouw en turbine van de centrale. Die leidingen zijn opgehangen in of bevestigd aan ldoeke verankeringen, die de trillin gen van bijvoorbeeld een aardbeving of een explosie buiten de kerncentrale moe ten kunnen opvangen. Aan het nieuwe hoofdstoom- en voedingswatersysteem, zoals die leidingen ter onderscheiding van de vele andere worden aangeduid, wordt nog volop gewerkt. Op met fucsi- arood plastic beklede stellingen voeren specialisten van Nederlandse en Duitse bedrijven, soms op drie niveaus tegelijk, las- en slijp werkzaamheden uit. Met computerapparatuur worden verbindin gen gecontroleerd. Een groepje oranje klanten is in de weer met een robot die binnenin een leiding oneffenheden in las sen wegslijpt. De nieuwe regelzaal van de kerncentrale, enkele tientallen meters buiten de Oran je-Vrijstaat, is al vrijwel gereed. Vergele ken bij dé oude situatie zijn er minder knoppen en metertjes en zijn alle signa leer- en bedieningsfuncties logischer ge rangschikt, waardoor de bemanning van de regelzaal een beter overzicht heeft van wat er in de centrale aan de gang is. Om vanuit de vernieuwde regelzaal de aange paste systemen in het nucleaire en niet- nucleaire gedeelte van de centrale te kun nen besturen, zijn verbindingen noodza kelijk. EPZ heeft PTT Telecom ingehuurd om de draadjes eerst los te maken en ver volgens weer opnieuw aan te sluiten. In de zogenaamde rangeerverdeler onder de re gelzaal zijn medewerkers van het tele communicatiebedrijf de afgelopen tijd 24 uur per dag en 7 dagen per week bezigge- weest om ruim 31.000 draadj es vast te sol deren. De aanpassing van de kerncentrale is in middels halverwege. Ir. J.W.M. Bongers, manager nucleaire productie, en dr. C.J. Leurs, hoofd splijtstofwisselbureau, zijn ingenomen met het verloop van de werk zaamheden. Bongers: „Natuurlijk krijg je bij een project van deze omvang met pro blemen te maken. Daar hebben we ook ruimte voor ingecalculeerd. Echt schok kende zaken - en dan denk ik aan de nood zaak het ontwerp van nieuwe installaties en systemen fundamenteel te herzien of al uitgevoerde werkzaamheden ingrijpend aan te passen - hebben zich niet voorge daan. Hij doet deze uitspraak zonder ge haast op zoek te gaan naar ongeverfd hout om af te kloppen. De uitvoering van het modificatieproject valt in vier fasen te onderscheiden: de montage, montage, koude inbedrijfstel- ling en warme inbedrijfstelling. De mon tagefase, het installeren en aansluiten van nieuwe systemen, is zo goed als vol tooid. Alle nieuwe leidingen, afsluiters, pompen en dergelijke zijn geplaatst en ge koppeld aan de systemen waarvan ze een onderdeel vormen. Ook de nieuwe kabels zijn getrokken en aangesloten. Ter uit breiding van de noodstroomvoorziening is een derde dieselgeneratorgeplaatst. Nu breekt de fase aan waarin alles wordt ge controleerd. Leurs: „Dat is de koude iribe- drijfstelling. In dit stadium gaan we na of alle componenten goed zijn aangebracht en of alle draadjes goed zijn aangesloten. Ook worden pers- en drukproeven uitge voerd. De daarop volgende warme inbe- drijfstelling houdt in dat de verschillende systemen van de centrale geleidelijk in werking worden gesteld. Uiteindelijk wordt dan de reactor met splijtstofele menten geladen en in kritieke toestand gebracht." Topdag Na de montagefase is de aanpassing van de kerncentrale wat betreft het aantal er bij betrokken werknemers over het hoog tepunt heen. In rustiger tijden zijn op het terrein van de centrale 350 tot 400 mede werkers van EPZ en van aannemers en toeleveranciers te vinden. Het geautoma tiseerde toegangssysteem heeft de afgelo pen weken een topdag gesignaleerd waar op 1370 personen tegelijk in centrale of de erbij behorende gebouwen aan het werk waren. EPZ heeft speciale maatregelen genomen om deze drukte in goede banen te leiden. Zo is de parkeerruimte uitge breid, de openingstijden van de kantine zijn verruimd en er zijn extra tourniquets geplaatst om filevorming bij het betreden of verlaten van de gecontroleerde zone van de centrale te voorkomen. En natuur lijk is meer oranje werkkleding aange schaft. Doordat de werknemers van bij de modificatie betrokken bedrijven afkom stig zijn uit onder meer Duitsland, België, Portugal, Amerika, Frankrijk en Enge land, is ook veel aandacht besteed aan de voorkoming van communicatieproble men. De belangstelling voor de werkzaamhe den aan de kerncentrale is internationaal. EPZ heeft al gasten uit Tsjechië, Zweden, Roemenië en Japan rondgeleid. Al eerder zijn kérncentrales aan een grondige ver jonging onderworpen, maar nog nooit is dat op zo'n ingrijpende manier gebeurd als in Borssele. De bouw van een volkoT men nieuwe regelzaal is volgens Bongers en Leurs zelfs uniek. Wat dat betreft ziet EPZ wel mogelijkheden om met de met de modificatie opgedane kennis en ervaring de boer op te gaan. Leurs: „Ontwerp, technische organisatie en uitvoering van de ombouw van zo'n regelzaal zouden wij als een turnkey-project aan andere cen trales kunnen aanbieden." Ben Jansen Foto linksboven: Het in roestvrij staal uitgevoerde nieuwe drievoudige veiligheidskleppensysteem om overdruk in het primaire (radioactieve) circuit van de centrale te regelen. Volgens EPZ is deze installatie het neusje van de zalm in de wereld van veiligheidskleppen voor nucleaire en niet-nucleaire installaties. Foto rechtsboven: Op verschillende ni veaus in het reactorgebouw worden las- en slijpwerkzaamheden aan nieuwe leidingen uitgevoerd. fotografie Lex de Meester Zware constructies zijn aangebracht om trillingen in de stoom- en voedingswaterlei dingen op te vangen die bij een aardbeving of een explosie buiten de centrale zouden kunnen ontstaan. Met behulp van een robot worden verbindingen in leidingen van binnenuit geslepen en EPZ heeft extra oranje kleding aangeschaft om alle werknemers die in de gecontroleer- Eenendertigduizend draadjes moeten worden vastgemaakt om de deels vernieuwde gecontroleerd. de zone van de kerncentrale moeten zijn van een passend tenue te kunnen voorzien. systemen van de kerncentrale te verbinden met de nieuwe regelzaal. Terug in de Tijd: adverteren in de jaren vijftig Professional: elke week een Franse stier onder het mes Willem-Alexander wordt dertig en moet nu maar eens kiezen Vrijbuiters op de Waddenzee brengen redding Johan Cruijff heeft al een halve eeuw gelijk Jacht op aards geluk is al eeuwenoud Erfenis van het Archeon wordt verdeeld Bulgarije kiest tussen arm en nog armer

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1997 | | pagina 25