Kwart eeuw Natuur en Milieu PZC Premier Netanyahu gewond maar nog lang niet verslagen PZC Nee tegen kernenergie grootste succes milieubeweging Roerig Chaim Herzog leidde een rijk geschakeerd leven feiten en meningen 2 Alarmerend rapport Club van Rome creëerde draagvlak vrijdag 18 april 1947 vrijdag 18 april 1997 De stichting Natuur en Milieu en de twaalf aan haar gelieerde provinciale Milieufederaties, waaron der de Zeeuwse Milieufe deratie (ZMF), bestaan vijfentwintig jaar. De Stichting Natuur en Mi lieu maakt samen met de federaties de balans op en blikt vooruit. Dinsdag is een Jubileumuitgave ge presenteerd met een voor woord van Prins Claus. doorTheo Haerkens De grote schok die de Club van Rome in 1972 veroor zaakte met zijn rapport 'Gren zen aan de Groei', leidde in ons land tot de oprichting de milieu beweging, politieke partijen en zelfs een ministerie van Milieu. Ze wilden voorkomen dat de na tuurlijke hulpbronnen uitgeput zouden raken en de mensheid zou omkomen in zijn eigen vuil nis. Ria Beckers, lange tijd het boeg beeld van de inmiddels in GroenLinks opgegane Politieke Partij Radicalen, kan het zich allemaal nog herinneren als de dag van gisteren. „Verkleed als spuitbus zat ik bij minister Vor- rink van Milieu op de stoep", vertelde ze bij de presentatie van het jubileumboekje Inmiddels is B.eckers al weer ja ren voorzitter van de Stichting Natuur en Milieu, die net als de twaalf aan haar gelieerde pro vinciale milieufederaties en Mi lieudefensie, vijfentwintig jaar geleden werd opgericht. „Er was een groot draagvlak om de vervuiling van het milieu een halt toe te roepen", herinnert Beckers zich. Spectaculaire acties Iedere organisatie stelde zich ei gen doelen en koesterden de eigen achterban. Het Wereld Natuurfonds en Natuurmonu menten kozen voor de meest aaibare variant, Greenpeace en Milieudefensie ondernamen spectaculaire acties. Natuur en Milieu zorgde voor de onder bouwing van de wensen van de verontruste burger, organiseer de een sterke lobby met beleids makers, voerde juridische pro cedures en lichtte het grote publiek voor. Inmiddels is de wereld veran derd. De milieubeweging vroeg zich de laatste jaren af of ze nog wel effectief genoeg bezig was. Die vraag was aanleiding tot een reorganisatie. „De 'ambte naren van Natuur en Milieu' richtten zich teveel op Den Haag en dat moest veranderen. Het Paarse Kabinet is wat het milieu betreft stil gevallen, vindtNatuurenMilieu. Daarom willen de milieuorganisaties nu onderling meer samenwerken, hun beleid op elkaar afstemmen en zaken doen met 'verrassende coalities'. Natuur en Milieu maakte onlangs afspraken met Shell, de multinational die twee jaar geleden de milieubeweging nog tot razernij wist te brengen met het plan het afgedankte booreiland Brent Spar te dum pen. Partner Het bedrijfsleven blijkt een ac ceptabele partner, waarmee goede afspraken kunnen wor den gemaakt. Veel bedrijven oriënteren zich op de toekomst, want ze zien wel in dat ecologie en economie straks samen moe ten vallen, aldus Beckers. Een ander voorbeeld: In de strijd te gen de mestoverschotten wist Natuur en Milieu niet alleen de leveranciers van drinkwater, maar ook de frisdrankfabrikan ten aan haar zijde te krijgen. Zo zal het verder moeten: met nieu we bondgenoten moeten poli tieke lobby's worden gevoerd. Volgens Natuur en Milieu hikt de politiek enorm aan tegen de Een demonstrant van Greenpeace wordt losgeknipt tijdens een blokkade van de kerncentrale in Bors- sele, december 1991. foto Dirk-Jan Gjeltema doorTheo Haerkens Het massale 'nee' tegen de kernener gie zien Natuur en Milieu en de provinciale Milieufederaties als het grootste succes van de milieubeweging van de afgelopen vijfentwintig jaar. De veldslagen bij Borssele en Dodewaard zijn niet voor niets geweest. Zeker na hel ongeluk in Tsjernobyl, dat in Ne derland de koeien naar de stallen dreef en spinazie oneetbaar maakte, is er nie mand meer die nog toekomst ziet in de ze energiebron. Als tweede op de hitlijst staat het ver bod op het gebruik van CFK's. Lozing van deze stoffen, die de ozonlaag aan tasten, is met tachtig tot negentig pro cent teruggeschroefd, Het spul mag bij na nergens meer worden toegepast. De halfopen Oosterscheldedam die een fortuin heeft gekost, maar waardoor de getijdenbeweging in deze zeearm niet verlorenis gegaan, staat als derde op de lijst. Verder zien de organisaties met grote tevredenheid dat het Markermeer is be houden en dat grote ruilverkavelings projecten minder vaak ten koste gaan van belangrijke groene gebieden. Be houd van het plateau van Margraten in Zuid-Limburg, terugdringing van het gebruik van gif in de glastuinbouw, hergebruik van afval in plaats van ver branding, de opmars van de warmte krachtkoppeling en het terugdringen van de zure regen door beperking van de zwaveluitstoot, stemmen de even eens tevreden. Hetzelfde geldt voor grote natuuront wikkelingsplannen, als het Plan Ooie vaar, nummer elf op de lijst, gevolgd door de grotere financiële armslag voor de aankoop van nieuw natuurgebied. Voortaan worden wegen niet zomaar meer aangelegd. Plaatselijke natuur minnaars weten geregeld te voorkomen dat wegen belangrijke gebieden door kruisen. De blokkade van een rijksweg dwars door de Strabrechtste heide bij Eindhoven geldt als een klassieker. Verder staan als zeges te boek de op komst van de biologische landbouw, de industrie die minder loost in de lucht en in het water. Op de zestiende plaats staat het vermij den van zware metalen in allerlei pro ducten. Waspoeders die tientallen pro centen schoner zijn geworden. De stank en watervervuiling, veroorzaakt dooi de aardappelindustrie in het noorden van het land, zijn verdwenen. Spijtig stellen de samenstellers van de top-25 vast dat het nu de varkens- en kippen- bedrijven zijn zo stinken. De rechter erkent milieuorganisaties als belanghebbende, waardoor het ge makkelijker werd vervuilende bedrij ven aan te pakken. Op de twintigste plaats staat de bodemsanering, waar voor j aarlijks een milj ard gulden wordt uitgetrokken. Groener De verandering van de waterschapsbe sturen, die steeds 'groener' worden, de milieuvriendelijker tuinbouw in de volle grond en het behoud van de Oost- vaardersplassen door het omleggen van de spoorlijn naar Lelystad, staan ook op de lijst. Die wordt afgesloten met duurzaam bouwen en het verhoogd mi lieubewustzijn van de bevolking, die zich massaal bekeerde tot spaarlam pen, zuinige douchekoppen en oplaad bare batterijen, en stickers op de brievenbus plakte om de stroom recla mefolders te beteugelen. GPD grote keuzes die moeten worden gemaakt. Economie en milieu gaan immers niet langer samen. „Het paarse kabinet is erg te gengevallen. De politiek is nu bezig het inkomen veilig te stel len om daarna nog een aantal dingen voor het milieu te rege len", stelt Beckers met een ver wijzing naar de discussie over uitbreiding van Schiphol. Dilemma's Voor de Hoge Snelheidstrein die straks toch door het Groene Hart zal razen, geldt in wezen hetzelfde. Met spijt stelt Beck ers vast dat de milieubeweging er onvoldoende in is geslaagd de krachten te bundelen en een an dere beslissing te forceren. Beckers is het niet eens met mi nister De Boer die in het boekje zegt dat het grote werk pas echt gaat beginnen 'nu de gemakke lijke saneringen' erop zitten. Wel is ze het met De Boer eens dat dilemma's niet langer ont weken kunnen worden en dat pijnlijke keuzes onvermijdelijk zijn. Datgeldtinhet groot, maar bok in het klein, want het geeft natuurlijk geen pas dat water bedden zo populair zijn in ener giezuinige wijken, zoals prof. J. Pen in de bundel opmerkt. Beckers: „Een mentaliteitsom slag is onvermijdelijk." GPD Twee lentes geleden werd Hans Helgersin eenpj riode die hij zelf aanduidde als de wittebrood! weken van zijn voorzitterschap van het CD) geprest tot een belofte. Tot drie maanden voor de voj gende Tweede Kamerverkiezingen, die in mei 198 worden voorzien, zou hij zich niet meer in het openbat uitlaten over vernieuwing van de fractie, die toen no werd geleid door Heerma. Helgers had met zijn pleidoi voor verversing impliciet kritiek geleverd op het fuut tioneren van die fractie en zulks veroorzaakte gran schap binnen de gelederen van het CDA Een deel van de CD A-fractie in de Tweede Kamer j thans nogal ontregeld, zo niet ontdaan over het receni optreden van Helgers. Hij heeft de dure eed over ee voortijdige publieke actie tegenover zijn politiet vrienden dan nog niet geschonden, maar binnensk; mers zet hij zijn missie onverdroten voort. Helgers vos met de christen-democratische Kamerleden een sooi functioneringsgesprekken en deze en gene - mensena! Lansink, Soutendijk en Koekkoek - hebben van he vernomen dat hun terugkeer naar Den Haag na mei vcj gend jaar niet op prijs gesteld wordt. De selectie door de partij voorzitter brengt onvermijdi lijk in herinnering wat hij twee jaar geleden ook al nii had mogen zeggen maar toch aan de media toevei trouwde. Helgers had eens naar het electoraat van hi CDA gekeken en was tot de slotsom geraakt dat mei zetels voor katholieken zouden moeten worden gen serveerd. Opmerkingen van zo'n strekking komen n< tuurlijk in tijden van spanning naar boven en bezorgt zetelklevers het zuur. Het CD A-Tweede Kamerlid Mateman rakelde dea dagen de bloedgroependiscussie nog eens op en pleit! voor de benoeming van een vice-voorzitter van de frai tie, afkomstig uit de vroegere Christelijk Historisc! Unie. Zo zou de macht niet te eenzijdig in handen vt katholieken komen te liggen. Mateman had ook et naam in gedachten: Mateman. Daarmee overlaadde! zich met hoon. Politici van CD A-huize verdachten he er zowaar van persoonlijke ambities boven het belat van de partij te stellen. De demarche van Mateman wees niet op een sterk on wikkeld tactisch vermogen. Niettemin, door zout wonden te strooien en daarmee pijn te veroorzake vestigde hij er weer de aandacht op dat de bloedgro pen wel degelijk nog altijd bestaan. Dat gegeven zal, afgezien van persoonlijke strevinge een rol spelen in de selectiefase die aan de Kamerve kiezingen voorafgaat. Helgers veroorzaakt met zi vernieuwend werk veel knersing der tanden op eenm ment dat het CDA enige rust in de gelederen zozeer v< node heeft. Sind kort worden de christen-democraten aangevoe door Jaap de Hoop Scheffer. Die moet zijn partij uit ei diep dal zien te halen. De nieuwe eerste man gaat roei ge tijden tegemoet. Zijn zending zal nog zwaarder wc den dan hij in de eerste dagen na zijn uitverkiezing wi licht heeft gedacht. van onze correspondent in Tel Aviv Ad Bloemendaal In Israël is gisteren op 78- jarige leeftijd oud-presi dent Chaim Herzog overle den. Hij was historicus en staatsman, maar is mis schien het bekendst gewor den als diplomaat. Op 10 november 1975 hield hij als Israels gezant bij de Verenig de Naties een gedenkwaardi ge toespraak tot de Algemene Vergadering in New York. Dat wastijdens het debat over een resolutie die zionis me als racisme bestempelde. Hij eindigde met de woorden: „Voor ons joden is dit niet meer dan een voorbijgaande episode in een rijke en roeri ge geschiedenis. Wij stellen ons vertrouwen in onze Voor zienigheid. in onze gods dienst en in de zaken waarin we geloven, in onze door de tijd beproefde traditie, in ons streven naar sociale vooruit gang en menselijke waarden en in ons volk, waar zich dit ook bevindt. Voor ons, het joodse volk. is deze resolutie gebaseerd op haat, valsheid en arrogantie. Ze is gespeend van iedere morele of juridi sche waarde." Daarop nam hij de resolutie van de lezenaar en scheurde deze demonstratief aan stuk ken. De televisiebeelden van dat felle, bijna oudtestamen tische protest, maakten grote indruk, al zou het nog vele ja ren duren voor de VN de reso lutie introk. Controverses Chaim Herzog was iemand die ook toen hij in 1983 tot president \vas benoemd, con troverses niet uit de weg ging. In 1986 verleende hij gratie aan elf hoge officieren van de veiligheidsdienst, die waren veroordeeld in zoge noemde Shabak-affaire. Het ging daarbij om de moord op twee Palestijnse buskapers na hun actie, die de dienst in de schoenen wilde schuiven van de legereenheid die de bevrijding van de passagiers uitvoerde. De gratieverle ning is destijds fel gekriti seerd. vooral door mensen in Herzogs eigen Arbeiderspar tij. Herzog was van Ierse af komst. Hij was de zoon van opperrabbijn Isaac Herzog, die in 1935 naar Palestina emigreerde. Na zijn studie in onder meer Cambridge dien de hij in de j aren dertig in Pa lestina in de ondergrondse Haganna en in de Tweede Wereldoorlog in het Britse Leger. Als inlichtingenoffi cier was hij tegen het eind van de oorlog onder meer ac tief in Nederland. Inlichtingendienst Terug in Palestina kwam hij terecht bij de inlichtingen dienst van het Joods Agent schap, en na de stichting van van de staat Israël werd hij hoofd van de militaire inlich tingendienst. Later diende hij zijn onder meer als mili tair attaché in Washington. In de jaren zestig was Herzog actief in de journalistiek, als militair commentator van de Israëlische radio. In de ooi- log van 1973 verzorgde hij een beroemd geworden dage lijkse analyse van de gebeur tenissen aan het front. In de jaren die volgden, was hij ambassadeur bij de Verenig de Naties, Knessetlid en uit eindelijk van 1983 tot 1993 president. Hij was het eerste Israëlische staatshoofd dat een officieel bezoek bracht aan Duitsland. Chaim Herzog schreef een aantal boeken over Israels militaire historie. In zijn jeugd was hij Iers kampioen boksen in het bantamge- wicht. Het is vooral die grote schakering in zijn kwalitei ten die in de herinnering zal blijven. GPD VN-ambassadeur Chaim Herzog verscheurt in 1975 de resolutie die zionisme be stempelt als racisme. Elyakim Rubinstein (1) is donderdag in gesprek met een officier van justitie. van onze correspondent in Tel Aviv Ad Bloemendaal Waar houdt politiek gesjoemel op en be gint crimineel gedrag? Dat is de vraag waarover de Israëlische procureur-gene raal Elyakim Rubinstein zich de komende dagen het hoofd moet breken. Een politie rapport van 995 pagina's over de zogenoem de Bar-On-corruptieaffaire beveelt aan dat het Openbaar Ministerie premier Benjamin Netanyahu en twee mensen uit diens naaste omgeving, alsmede de leider van de religi euze partij Shas, in staat van beschuldiging stelt. De premier lijkt vol vertrouwen dat hij uit eindelijk met de schrik vrij zal komen en dat is meer dan alleen maar bravoure. Het staat immers alles bij elkaar genomen lang niet vast dat de Bar-On-affaire het einde inluidt van de huidige Israëlische regering, hoe graag de oppositie ook Netanyahu's bloed wil zien. Wel zeker is, dat het nog lang on rustig zal blijven in de Israëlische media en de politiek. Het onderzoeksrapport met de aanbevelin gen van de politie zal zondag worden gepu bliceerd, maar een klein deel is al woensdag vrijgegeven. Daaruit blijkt dat ook de poli tie worstelt met de vraag wat in de politiek nog net wel en wat absoluut niet geoorloofd is. Is het voor-wat-hoort-wat principe niet een onlosmakelijk onderdeel van het poli tieke spel, zeker in een zo bont geschakeerde coalitie als de Israëlische? Is een minister die zijn collega's in het kabinet iets op de mouw speldt automatisch een crimineel? De politie formuleert het dilemma zelf als volgt: „Het is met eenvoudig een lijn te trek ken tussen toelaatbare politieke handelin gen en handelingen die grenzen aan het cri minele. Het is heel moeilijk te besluiten deze zaak aan te pakken langs de lijnen van het strafrecht." Daar komt bij dat de politie zich in belang rijke mate heeft laten leiden door het getui genis van advocaat Dan Avi-Jitschak, een belanghebbende in de zaak. Avi-Jitschak, die zelf aasde op het ambt van procureur- generaal, voelde zich verlaten door zijn cli ënt, Shas-leider Arte Deri, en stapte om zijn gram te halen met het Bar-On-verhaal naar de televisie. Overigens zegt de politie dat de versie van Avi-Jitschak wordt gesteund door ander bewijsmateriaal. Netanyahu kan voorlopig gewoon doorre geren. „We zijn een rechtsstaat en we moe ten afwachten wat de procureur-generaal besluit", zei woensdag minister van Volks gezondheid Yehoshua Matsa, een partijge noot van de premier. „Als het gaat om vervolging, dan heeft de politie geen zeg genschap. Bovendien zal de procureur-ge neraal de minister-president opnieuw wil len ondervragen Ik sta verbaasd over de commotie." Als gekozen minister-president kan Ne tanyahu alleen worden afgezet door twee derde deel van de Knesset, volgens een 'im- peachment'-pi-ocedure naar Amerikaans voorbeeld. De afzettingsprocedure kan op gang komen als de premier wordt veroor deeld door een rechtbank, maar zover is het nog lang niet. In ieder geval zullen de Li- koed en andere regeringspartijen de indruk blijven wekken dat de hele zaak een com plot is van de oppositie, de linkse media en vijandige politie-officieren. Minister Natan Sharanski van de immi grantenpartij Israël b'Aliya heeft in de loop van het onderzoek gezegd dat de regering- beter kan vertrekken, 'zelfs als maar tien procent van de beschuldigingen op waar heid berust'. In de praktijk zal blijken dat Basis opgeblazen Vandaag wordt de voormalige Duitse marineb asis Helgoland met een enorme hoeveelheid explosieven opgeblazen. Het KNMI verwacht dat ook in Ne derland iets van de klap te ho ren zal zijn. De explosie zal even voor het middaguur ge schieden. Doodstraf chauffeur Een Joegoslavische militair die met te veel drank op een ernstig auto-ongeval heeft veroorzaakt in Belgrado is ter dood veroordeeld. De militair was tijdens de fatale rit het trottoir opgereden. Hij raakte drie mensen, waarvan er twee aan hun verwondingen bezwe- ken. Rode tulpen Nu Walcheren nog arm is aa bomen en bloemen, zal de al deling Haarlem van de Pari van de Arbeid rode tulpenstu ren naar de partijgenoten is Vlissingen. Met de tulpen z£ de Scheldehal voor de I Me] viering worden versierd. Kanaalzone Om de industrialisatie var. d zone langs het Kanaal va Gent naar Temeuzen te bevoi den is een speciaal comité op gericht. jj Men wil onder meer ijvere voor voor het bouwen vanee zeesluis te Temeuzen, De Ka raer vanKoophandel te Gent: de initiatiefnemer van hetcc mité Knessetleden en ministers aan hun stoelen zitten geplakt, maar onrust in de regering en het parlement lijkt onvermijdelijk. De Ar beiderspartij heeft laten weten dat de Li- koed een regering van nationale eenheid nu definitief kan vergeten en het is de vraag of alle coalitieleden nog wel bereid zijn verder te strompelen met een minister-president wiens politieke competentie steeds meer in twijfel wordt getrokken. Mocht de procureur-generaal de aanbeve ling Netanyahu te vervolgen niet overne men, dan betekent dat niet automatisch het einde van de affaire. Een aanklacht tegen zijn minister van Justitie en zijn directeur- generaal zal ook de premier schade berok kenen. En wat zijn eigen zaak betreft, kan het Hooggerechtshof nog voor een verras sing zorgen. „Onder het Israëlische recht kan het Hooggerechtshof een besluit van de procureur-generaal herzien en dat is in het verleden ook gebeurd", legt hoogleraar rechten prof. Amnon Rubinstein uit. Rubin stein is ook Knessetlid voor de liberale op positiepartij Meretz. Kwaad daglicht „Ik hoop dat ministers als Sharanski, die in het verleden him bezorgdheid hebben laten blijken, zich aan hun beloften houden", zegt Rubinstein. „In ieder geval zal het Israëli sche publiek reageren, waardoor de rege ring in een kwaad daglicht verder moet ope reren. Dit is een zeer ernstige zaak. Zoiets hebben we gelukkig in Israël nog nooit mee gemaakt, zelfs niet in de donkere jaren vijf tig. De natuurlijke politieke consequentie is nieuwe verkiezingen, of de premier nu in staat van beschuldiging wordt gesteld of niet. Dat de Israëlische politie, die volstrekt onafhankelijk en professioneel optreedt, vervolging aanbeveelt, weegt voor mij zeer zwaar." GPD Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek M. van Zuilen (adjunct) Centrale redactie: Postbus 18, 4380 AA Vlissingen, Tel. (0118) 484000; Redactiefax: (0118) 470102. 's avonds op zondag t/m vrijdag- vanaf 19.00 uur. in het weekeinde- verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren Vlissingen: Oostsouburgseweg 10, Postbus 18. 4380 AA Vlissingen. Tel. (0118) 484000. Middelburg: Markt 51 4331 LK Middelburg. Tel. (0118) 681000. Goes: Voorstad 22, 4461 KN Goes. Tel. (0113) 273000. Temeuzen: Axelsestraat 16, 4537 AK Temeuzen. Tel. (0115) 694457. Axel: Nassaustraat 15, 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000 Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee. Tel (0111)415380 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Openingstijd Zierikzee 8.30-17.00 uur, Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10,30 uur. Bezorgklachten: maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 92,85. franco per post 122.00; per maand 34.00 per jaar 356.50, franco per post 471,50 bij automatische afschrijving J per termijn 1.50 korting losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p.st. (alle bedragen inclusief 6 pet. btw). Postrek.nr.; 3754316 t.n.v. PZGab.rek. Vlissingen. 4 Advertentietarieven: 180 cent per mm; minimumprijs per advertentie 27,-; ingezonden mededelingen 2.5 x tarief. Voor brieven bureau van dit blso' 7,-meer. Volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag I (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw). Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V- Vlissingen PZC-ombudsman: C. van der Maas. Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade Nederland BV

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1997 | | pagina 2