Schimmige spelletjes met de euro
Tudjman politiek springlevend
PZC
feiten en meningen
2
Hypocrisie bij beleid
aanpak landmijnen
Verborgen agenda's spelen grote rol bij bepalen van EMU-voorwaarden
Spaanse adel verrijkt
zich met subsidies
van Europese Unie
donderdag 10 april 1947
donderdag 10 april 1997
door Frank Sluiper
Minister van Defensie
Voorhoeve publiceerde
onlangs in deze krant een ar
tikel, waarin hij zijn bezorg-
heid uitspreekt over het
enorme probleem van de mil
joenen zogeheten anti-per
soneelmijnen, die nog jaren
na het einde van de oorlog
mensen doden en verminken.
Dat Nederland in internatio
naal verband een leidende
rol speelt bij het opruimen
van deze troep moge zo zijn,
het is helaas slechts de halve
waarheid.
Nederland spreekt zich na
melijk nog steeds niet uit
voor een algeheel verbod op
landmijnen, dat ook anti
tankmijnen zou moeten om
vatten. Net zo min als anti
personeelmijnen verschil
zien tussen burgers en
militairen, kunnen anti
tankmijnen tractoren van
tanks onderscheiden. Zo
blijven onschuldige burgers
potentieel slachtoffer van-
landmijnen. Anti-tankmij
nen worden bovendien
steeds vaker ingezet via
'clusterbommen', waarmee
in korte tijd grote gebieden
met mijnen kunnen worden
bezaaid.
Intelligentie
Deze nieuwste mijnen wor
den intelligente wapens ge
noemd, omdat ze over een
mechanisme beschikken dat
het explosief na een bepaalde
tijd buiten werking moet
stellen. Dat hier geen sprake
kan zijn van intelligentie
hebben test inmiddels al be
wezen: het technisch vernuft
laat het om verschillende re
denen (waaronder met name
regenval) soms afweten. Vijf
tot tien procent van de intel
ligente mijnen blijken zich
zelf niet te vernietigen. Zo
blijft een veld met duizenden
nieuwe mijnen evengoed on
toegankelijk. Wie kan er na
melijk uitmaken welke mijn
zich wel onschadelijk heeft
gemaakt en welke niet.
Dit nieuwe type mijn is voor
het eerst op grote schaal ge
bruikt door de geallieerden
tijdens de Golfoorlog. Het
grensgebied tussen Irak en
Koeweit geldt niet voor niets
als een van de grootste mij-
nenvelden ter wereld.
Verboden
Productie en export van anti
personeelmijnen mag op ver
zoek van de Tweede Kamet
inmiddels wettelijk zijn ver
boden, het onderzoek ernaar
lijkt nog steeds niet gestopt,
Ruim anderhalf jaar terug
plaatste TNO een perso
neelsadvertentie,'waarin het
overduidelijk blijk gaf van
de betrokkenheid bij onder
zoek naar nieuwe anti-per
soneelmijnen. Een en ander
wordt nog eens bevestigd
door de samenwerking van
TNO met het Hoogeveens be
drijf Arro Electronics. De
twee werken samen aan de
ontwikkeling van een 'voet
stapdetector'. Dit apparaat
is een typisch voorbeeld van
een product met zowel mili
taire als civiele capaciteiten,
Voor de beveiliging van ter
reinen kan het bijvoorbeeld
verdacht bezoek signaleren,
Enigszins aangepast speelt
het mechanisme een rol in de
nieuwe anti-personeelmij
nen. Al van een afstand voelt
de detector de 'vijand' aan
komen en wordt het explo
sief geactiveerd. Waarmee
het bereik van de landmijn
aanzienlijk is vergroot: het
slachtoffer hoeft niet meer
boven op een mijn te staan
om verminkt te worden.
Dat ondertussen nieuw leed
wordt voorbereid in Neder
landse wapenlaboratoria
houdt Defensie wijselijk
voor zich. Liever benadrukt
het de Nederlands hoofdrol,
in de besprekingen voor een
gedééltelijk verbod op land
mijnen. Dat dit getuigt van|
een kortzichtige visie mag!
duidelijk zijn. Het valt te ho
pen dat de regering tijdig de
tweeslachtigheid van haar
beleid inziet en aanstuurt op
een algeheel verbod op land
mijnen.
Inclusief anti-tankmijnen en
inclusief het onderzoek naai'
de nieuwste generatie anti
personeelmijnen. Zo voor
komt zij nieuw bloedvergie
ten en maakt zij met meer
recht van spreken haar hu
manitaire plicht waar.
GPD
door Marien van den Bos
In een winderig Noordwijk
hebben de 15 Europese minis
ters van Financiën het afgelo
pen weekeinde weer een stapje
vooruit gezet in de richting van
een gemeenschappelijke munt.
Over ruim een jaar, begin mei,
zal duidelijk zijn wat voor soort
munt we krijgen. Robuust als de
Duitse mark en de Nederlandse
gulden of verwaterd als een
bord niet goed afgegoten spa
ghetti.
Daar ligt de kern van de politie
ke strijd die het komende jaar de
debatten in Europa zal beheer
sen.Want de beslissing over
welk land wel en niet in 1999
mag deelnemen werpt zijn scha
duwen ver vooruit. Niet voor
niets hebben de Fransen met
succes gevraagd de beslissing
over de samenstelling van die
kerngroep uit te stellen tot na de
parlementsverkiezingen in
maart. En ook de Duitse kanse
lier Kohl heeft zich - op inmid
dels pensioengerechtigde leef
tijd - vooral om die reden
opnieuw kandidaat gesteld
voor de verkiezingen later dat
jaar.
Controverse
Gisteren hadden Helmut Kohl
en de Franse president Jacques
Chirac alweer een informele
ontmoeting in Parijs over van
alles en nog wat. Maar de con
troverse over de deelnemers aan
de aanstaande muntunie zal het
pièce de résistance vormen. Be
sluiten we volgend jaar om eerst
maar eens voorzichtig te begin
nen met een beperkte club van
landen die economisch al lange
re tijd op ongeveer hetzelfde
spoor zitten, zoals Nederland en
Duitsland graag willen? Of mo
gen de Zuid-Europese landen
Italië, Spanje en Portugal - in de
wandelgangen de 'Club Med' -
er ook meteen al bij, zoals de
Fransen willen?
De inzet is groot. Vele malen
groter dan het gekibbel over hoe
de munten en het papiergeld er
uit moeten zien. Deskundigen in
Frankfurt denken dat dit pleit
in de herfst van dit jaar al be
slecht kan zijn. De economische
cij f ers over het tweede kwartaal
zullen meer duidelijkheid geven
over hoe de diverse economieën
zich ontwikkelen.
Alle heisa over de vraag of
de wankele Franse industrie
moet daar niet aan denken. De
Fiat wordt dan immers nog
goedkoper dan de Renault of Ci-
troën.
De Franse autoriteiten mikken
dan ook op een euro-gebied van
'ten minste negen landen' in
1999. Zonder Griekenland dat
sowieso niet aan de criteria vol
doet - dat weten ze zelf ook heel
goed - en Engeland en Dene
marken die niet willen en de
Zweden die het nog niet weten,
betekent dat eenvoudig dat
Frankrijk 'ten minste' één zui
delijke lidstaat van de EU mee
wil nemen. En liefst alle drie.
Dat is heel iets anders dan met
een beperkte groep beginnen,
zoals Nederland en Duitsland
willen.
Speculanten
De definitieve keuze voor wie
wel en wie niet in de kopgroep
van de euro zitten wordt ge
maakt in de maanden maart,
april en mei van volgend jaar.
Dan duurt het, volgens de af
spraken, nog ruim een half jaar
voor de deelnemende munten
definitief aan elkaar worden ge
koppeld. Ploe groter de groep
uitverkoren landen, hoe groter
de kans dat speculanten op de
valutamarkt die beslissing gaan
testen.
Dat alleen al zou pleiten voor
een kleine kerngroep met Duits
land, Frankrijk en de Benelux-
landen. De Ieren kunnen daar
zonder probleem bijals ze wil
len; Oostenrijk en Finland ook.
Maar bij het EMI in Frankfurt
verwachten ze de turbulentie op
de valutamarkten al veel eerder
dan het volgende voorjaar. De
economische cijfers over het
eerste kwartaal zien er nog niet
al te best uit voor de kernlanden
Duitsland en Frankrijk. Cijfers
die traditioneel worden ver
stoord door invloeden van de
winter, zeker in Duitsland.
Als in augustus-september de
economische cijfers over het
tweede kwartaal gepubliceerd
worden kan duidelijker worden
ingeschat hoe de verschillende
economieën zich ont wikkelen in
de richting van de euro en de cri
teria van Maastricht. Valt dat
tegen, dan hoeven we waar
schijnlijk niet te wachten op de
politieke beshhtvorming vol
gend voorjaar. Dan wacht de va-
lutahandel een hete herfst. GPD
De Belgische minister van Finan
en Waigel in Noordwijk.
Duitsland en Frankrijk zelf wel
gaan voldoen aan de eisen aan
de overheidsfinanciën over het
jaar 1997 is daarbij eigenlijk
niet eens interessant. De Duitse
minister van Financiën Waigel
zou in Noordwijk een 'grapje'
hebben gemaakt door te stellen
dat het tekort op de begroting
best wat hoger uit mag vallen
dan de vereiste drie procent.
Maar Waigel heeft wel gelijk,
voor zover het Duitsland betreft
tenminste, „Wat maakt het nou
uit of het begrotingstekort op
2,9 of 3,1 procent uitkomt", zegt
een topfunctionaris in Frank
furt. .Waar het om gaat is de ge
schiedenis en de toekomst van
het beleid in een land.Oftewel,
is er sprake van een langdurig
beleid gericht op beteugeling
van overheidsuitgaven en een
stabiele prijsontwikkeling.
„Heeft een land bewezen, en is
het werkelijk in staat, een sta
biele begrotingspolitiek te voe
ren. Daarop moet geoordeeld
worden", vindt een Duitse top
de voorzitter van i
functionaris. En Nederland is in
zijn ogen het beste voorbeeld
van een land dat in hoge mate
aan zo'n stabiliteitseis voldoet.
En, in wat mindere mate, België
ook. Al is de totale staatsschuld
daar ongeveer het dubbele van
wat in 'Maastricht' is toege
staan. Voor de Duitse beleids
makers staat daarom vast dat
we de euro met een beperkte
groep landen moeten beginnen,
'waar de rest zich maar aan
moet optrekken'.
In Amsterdam en Den Haag is
men het globaal met die redene
ring eens. Iedereen weet dat de
naoorlogse geschiedenis en het
toekomstdenken van de Duitse
beleidsmakers ruimschoots aan
de opdrachten van Maastricht
voldoen. Ook al klopt het niet
allemaal achter de komma in dit
ene jaar. Maar het 'rekkelijk'
omgaan met de criteria van
'Maastricht' opent tegelijker
tijd de deur voor politieke koe
handel. Spanje en Portugal - en
zelfs Italië - zitten op dit mo
Europese Commissie Santer (m)
ment immers ook dicht bij die
criteria. Historisch gezien na
tuurlijk niet. Het is nog maar
heel kort geleden dat deze lan
den een inflatie- en renteniveau
kenden dat twee keer hoger lag
dan in Nederland en Duitsland.
Derde fase
Voor de stabiliteit, waardevast
heid van de valuta en lage rente
en inflatie zou Duitsland theo
retisch met een overheidstekort
van 3,1 procent wel kunnen
deelnemen in de derde fase van
de monetaire unie en Italië,- met
wellicht 2,9 procent, niet.
Ondanks het op sleeptouw ne
men van het voormalige Oost-
Duitsland,datjaarlijkszo'nl50
miljard mark kost, weten de
Duitsers in de buurt van de
Maastricht-criteria te blijven,
Hoe anders ligt dat bij sommige
Zuid-Europese landen, die met
kunst- en vliegwerken eenbeet
je creatief boekhouden, er dit
jaar voor het eerst in de buurt
komen. Geeft dat enige garantie
de Duitse minister van Financi-
foto Dusan Vranic/AP
voor de toekomst? Een 'beetje'
uitstel of een 'beetje' soepel
hanteren van de criteria, zoals
de laatste weken wel is geop
perd, valt bij deze cruciale poli
tieke beslissing van volgend
jaar in het niet. Een beetje uit
stel is wel te 'managen', zo kan
men bij het EMI in Frankfurt
vernemen. Tot ver achter de
komma vasthouden aan de cri
teria is voor de Bundesbank ook
nooit een absolute voorwaarde
geweest. „Waar het omgaatisof
er een aantal landen is die in
staat en bereid is om zich aan de
voorgeschreven discipline te
houden", zegt een topfunctio
naris van dit instituut.
"Van Franse kant worden deze
argumenten overigens niet be
streden. Maar Frankrijk zit wel
met het probleem van een werk
loosheid van meer dan 12 pro
cent (overigens net als Duits
land). Een buitensluiten van
Italië of Spanj e in 19 9 9 betekent
mogelijk wel een nieuwe deva
luatie van lire of peseta. Vooral
van onze medewerker
Henk van den Boom
Terwijl de Nederlandse
adel betere tijden heeft
gekend, hebben de Spaanse
edellieden nog nooit zo goed
geboerd als nu. Hun welvaart
is voor een belangrijk deel te
danken aan de landbouw
subsidies die deze veelal
grootgrondbezitters ontvan
gen uit de Europese land
bouwfondsen. Eenvijfde deel
(ruim een miljard gulden)
van het Brusselse potje voor
Spanje ging in 1995 naar
slechts 127 grootgrondbezit
ters.
De 'latifundia', het groot
grondbezit, tiert vooral in het
zuiden van Spanje nog altijd
welig. Twee procent van de
eigenaren bezit zestig pro
cent van allé grond. Zwakke
pogingen van de voormalige
socialistische regering om
middels een nieuwe wet tot
een eerlijker verdeling van de
landbouwgronden te komen,
liepen uit op een jammerlijke
mislukking. Na oeverloze
procedures over onteigening
dwong de rechter de over
heid tot uitbetaling van ab
surd hoge schadevergoedin
gen.
Een van de machtigste groot
grondbezitters, de hertogin
van Alba (een verre nazaat
van de in Nederland ooit zo
gehate landvoogd Alva), kon
beginjaren negentig omgere
kend meer dan tien miljoen
gulden incasseren voor een
paar onteigeningen, zonder
dat haar bezit van naar
schatting 18.000 hectare
merkbaar werd aangetast.
Na dit pijnlijke incident voor
de regering werd het rustig
rond de glanzend witte 'fin-
cas' in de zinderende Spaan
se zon. Iedereen in Spanje
lijkt sindsdien het bestaan
van de 'Groten' te acccepte-
ren.
Verdubbeld
Sterker nog, elke avond,
voorafgaand aan het jour
naal paraderen zij in het veel
bekeken society-programma
'Gente' over het tv-scherm
om de geboorte van de jong
ste telg, of het aanstaande
huwelijk tussen vertegen
woordigers van twee histori
sche geslachten aan te
kondigen. Deze huwelijken
hebben het grootgrondbezit
in provincies als Andalusië,
Salamanca en Extremadura
de laatste jaren aanzienlijk
versterkt, zo schrijft Antonio
Perez Henares in zijn boek
'De nieuwe feodale heren'.
Hij komt daarin tot de con
clusie dat het grootgrondbe
zit in Spanje zich de laatste
decennia bijna heeft verdub
beld.
Perez Henares spreekt er zijn
verwondering over uit dat
niemand zijn stem verheft te
gen dit 'Middeleeuwse feno
meen in een tijd waarin
Spanje zich sterk maakt om
straks deel te nemen aan de
nieuwe economische mone
taire unie van het moderne
Europa'.
Op de lijst van subsidie-ont
vangers prijkt niet alleen de
naam van de hertogin van Al-
ba, die in 1995 bijna zes mil
joen gulden aan landbouw
subsidies opstreek. Met een
Brusselse bijdrage van vijf
miljoen gulden is de familie
Inigo de Arteaga een goede
tweede.
Fraudepraktijken
Het is echter niet alleen de
aristocratie die zich tot de
kaste der 'latifundisten' mag
rekenen. Enkele nieuwe rij
ken, door aankoop en huwe
lijk in het bezit gekomen van
uitgestrekte landerijen, heb
ben eveneens de weg naar
Brussel gevonden. Zo duikt
de naam van Mario Conde op
in de lijst van subsidieaan
vragers. Hij is van plan
150.000 olijfbomen te plan
ten en rekent daarbij op een
bijdrage van zo'n anderhalf
miljoen gulden gemeen
schapsgelden.
Een pikant detail is dat Con
de enkele weken geleden tot
zes jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld wegens
zijn fraudepraktijken als
voormalig directeur van de
bankBanesto.
De publicist Perez Henares,
die tevens hoofdredacteur- is
van het weekblad Tribuna,
stelt in zijn blad de vraag of
de Europese gemeenschaps
gelden op deze manier wel bij
de mensen komen die het
echt nodig hebben. Het is in
Spanj e geen geheim dat grote
gebieden worden ingezaaid,
alleen maar om in aanmer
king te komen voor subsi
dies. Die gewassen worden
zelfs niet eens geoogst. GPD
Zwarte Engel dood
Een van de voormalige be
waaksters van het concentra
tiekamp Ravensbrück heeft in
een Hamburgse gevangenis
zelfmoord gepleegd. De
vrouw, met de bijnaam Zwarte
Engel, was tijdens het proces
tegen het kamppersoneel ter
dood veroordeeld. Haar gra
tieverzoek werd af gewézen.
Boodschappenhond
Een 27-jarige bewaker uit
Groede is door de politierech
ter veroordeeld tot een- boete
van dertig gulden voor het
doodschieten van een hondje.
De man beweerde dat hefedier
werd gebruikt om briefjes over
te brengen aan dë geïnterneer
de vrouwen in het kamp.
Windkracht 12
Terwijl een zuidwesterstorn
met orkaankracht over oni
land raasde, zijn in Ooltgensj
plaat twee woningen en zevl
landbou wschuren in vlammen
opgegaan. De brandweer wis
te voorkomen dat de brand ca:
tastrofale afmetingen aai*
nam. Twee koeien, twee paar
den en een varken kwamen ii
de vuurzee om.
Champignonbunker
Een champignonteler uit Was
senaar heeft een aanta
Noordwijksè bunkers gebuurt
om daarin champignons li
kweken. Plet blijkt dat dezj
oorlogsobstakelszich uitste
kend lenen voor vredelievend!
doeleinden.
Uitgever:
W. F. de Pagter
Hoofdredactie:
A, L. Oosthoek
M. van Zuilen (adjunct)
Centrale redactie:
Postbus 18,
4380 AA Vlissingen,
Tel. (0118) 484000;
Redactiefax: (0118) 470102.
's avonds op zondag t/m
vrijdag: vanaf 19.00.uur.
in het weekeinde:
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren.
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10,
Postbus 18,
4380 AA Vlissingen.
Tel. (0118) 484000.
Middelburg: Markt 51
4331 LK Middelburg.
Tel. (0118)681000.
Goes: Voorstad 22,
4461 KN Goes.
Tel. (0113) 273000.
Terneuzen: Axelsestraat 16,
4537 AK Terneuzen.
Tel. (0115)694457.
Axel: Nassaustraat 15,
4571 BK Axel.
Tel. (0115) 568000.
Zierikzee: Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee.
Tel. (0111) 415380.
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur.
Openingstijd Zierikzee
8.30-17.00 uur.
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur.
Bezorgklachten: maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur-
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties;
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/rri vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20,00tot 22.00 uur-
Tel. (0118) 484000.
Fax(0118) 470100.
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 92,85,
franco per post 122,00;
per maand 34,00
per jaar 356,50,
franco per post 471,50
bij automatische afschrijving
per termijn -1,50 korting
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,75,
zaterdag 2,50 p.st. (alle
bedragen inclusief 6 pet. btw).
Postrek.nr3754316
t.n.v PZC ab.rek. Vlissingen.
Advertentietarieven:
180 cent per mm; minimumprijs
per advertentie 27,-;
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief.
Voor brieven bureau van dit blad
ƒ7,- meer.
Volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw).
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B.V.
Vlissingen
PZC-ombudsman:
C. van der Maas.
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV
Wegener Arcade Nederland BV
Zieke Kroatische president wil partij voor nederlaag behoeden
van onze correspondent
in Zagreb Hans Gertsen
De Kroatische president FranjoTudjman
mag dan volgens hardnekkige geruch
ten ongeneeslijk ziek zijn, politiek is hij in
ieder geval nog springlevend. De bijna 75-
jarige 'vader des vaderlands' heeft zich de
afgelopen weken met alle energie die hem
nog rest in de verkiezingsstrijd geworpen.
Tudjman lijdt volgens welingelichte lerin
gen in cle Kroatische hoofdstad Zagreb aan
een ongeneeslijke vorm van maagkapker.
Het belet hem niet om kris-kras door het
land te reizen, op zoveel mogelijk verkie
zingsbijeenkomsten te spreken en alomte
genwoordig te zijn in de media-campagne
voor de verkiezingen van aanstaande zon
dag.
De opmerkelijke energie die de zichtbaar
verzwakte Tudjman aan de dag legt, valt
volgens een Europese diplomaat in Zagreb
simpel te verklaren. „Tudjman wil zich er
van verzekeren dat zijn partij ook na zijn
dood nog een tijdje aan de macht blijft. Zon
der hem is de HDZ (Kroatische Democrati
sche Unie) verloren."
Herkozen
Ondanks zijn autoritaire regeerstijl is de
vroegere generaal Franjo Tudjman nog al
tijd veruit de populairste politicus van Kro
atië. Het lijdt nauwelijks twijfel dat presi
dent Tudjman - mits nog in leven - deze
zomer voor een nieuwe ambtstermijn van
vijf jaarherkozenzal worden. Maar de over
winning van zijn partij bij de lokale -en Se
naatsverkiezingen van zondag is veel min
der zeker.
De in tal van corruptieschandalen verwik
kelde HDZ heeft het bij veel Kroatische kie
zers verbruid.
Binnen de partij woedt bovendien een hard
nekkige strijd tussen de nationalistische
vleugel en meer gematigde elementen. Op
het platteland beschikt Tudjmans partij nog
altijd over veel aanhang, maar in Zagreb en
de meeste andere grote steden heeft de HDZ
de afgelopen jaren veel terrein verloren.
Slechts door tot vier maal toe een presiden
tieel veto uit te spreken, wist Tudj man vorig
jaar te voorkomen dat een lid van de opposi
tie burgemeester van Zagreb zou worden.
Volgens de Kroatische politiek analiste
Vesna Roller zijn de verkiezingen van zon
dag vooral van psychologisch belang. „De
cruciale vraag is of Tudjman er door zijn
persoonlijke engagement in kan slagen de
dalende populariteit van zijn partij te com
penseren." Ze verwacht persoonlijk dat de
HDZ licht zal verliezen, maar wel de groot
ste partij blijft. Het onevenredige kiesstel
sel, de propaganda van de staatsmedia en de
onderlinge verdeeldheid van de oppositie
werken nu eenmaal in het voordeel van Tud
jmans partij.
Uitgesloten
De Kroatische oppositie slaagt er niet in om
de groeiende onvrede over de corrupte
praktijken van de HDZ optimaal uit te bui
ten. Twee grote oppositiepartijen, de sociaal
liberale HSLS en de boerenpartij HSS, heb
ben hun krachten voor de verkiezingen van
zondag gebundeld. Maar de sociaal-demo
cratische SDP, die op weg lijkt de grootste
oppositiepartij te worden, werd van het
bondgenootschap uitgesloten omdat die
partij teveel vroegere communisten in haar
gelederen zou hebben.
Volgens Vesna Roller was dat een tactische
blunder van jewelste. „Volgens opiniepei
lingen hadden de drie partijen samen de
HDZ mogelijk kunnen verslaan. Nu de soci
aal-democraten niet meedoen, heeft de
HDZ toch de beste papieren." Het 'commu
nisten-argument' om de sociaal-democra
ten uit te sluiten, snijdt volgens Roller geen
hout. „In alle Kroatische politieke partijen
zitten vroegere communisten, maar vooral
in de HDZ."
Interessanter dan de verkiezingsuitslag op
zich, is volgens haar de vraag wat er na de
verkiezingen gaat gebeuren. „Het ziet er
naar uit dat de HDZ landelijk de grootste
partij blijft, maar de partij zal de macht
straks op veel plaatsen moeten delen. Dat is
nieuw voor Kroatië. Dat kan een verrijking
van de democratie betekenen, maar ook een
periode van politieke instabiliteit."
De (slechte) gezondheid van president Tudj
man speelt in de campagne een onderge
schikte rol. Slechts weinig media durven te
melden dat Tudjman ongeneeslijk ziek is.
De staatstelevisie brengt Tudjman zo voor
delig mogelijk in beeld en het gros van de
Kroaten weet niet beter dan dat Tudjman
herstellende is van 'maagklachten'. Volgens
de minister van Gezondheidszorg werkt
Tudjman weer 'als vanouds achttien uur per
dag'.
Weinig gaat de Kroatisch regering te ver om
te bewijzen dat de 'vader des vaderlands'
geen ernstige gezondheidsklachten heeft.
Eind vorig jaar, kort nadat Tudjman uit de
Verenigde Staten was teruggekeerd waar
hij in een militair ziekenhuis was behan
deld, liet de staatstelevisie beelden zien van
een presidentieel tennispartijtje dat werd
gadegeslagen door diverse leden van de re
gering. De surrealistische beelden waren
het officiële antwoord op het nieuws over
zijn ziekte dat de Amerikaanse regering liet
uitlekken. „Dat Tudjman ongeneeslijk ziek
is, lijdt geen twijfel, maar niemand weet hoe
lang hij nog te leven heeft", aldus een wes
terse diplomaat in Zagreb. GPD
De Kroatische president Franjo Tudjman (midden) woont dinsdag samen minister Gojko
Susak van Defensie (rechts) een verkiezingsbijeenkomst bij in Split van zijn partij HDZ
foto Tom Dubravec/EPA
