De Oosterschelde is van alle markten thuis
Nationaal Park
in deze bijlage
reportage
zaterdag 5 april 1997
Schelphoek. fotografie Pieter Honhoff De Slikken van Viane
Nu de Oosterschelde op het punt staat
tot Nationaal Park te worden verhe
ven, lijkt het areaal Nationale Parken in
één klap meer dan te worden verdubbeld.
Met 35.000 hectare is het gebied van wa
ter, duinen, schorren, slikken, platen, in
lagen, karrevelden, kreken en polders
groter dan en evenzeer gevarieerd als alle
acht andere Nationale Parken in Neder
land bij elkaar. "Voorwaarden om de status
- en het geld dat eraan vastzit- te krijgen,
zijn een minimaal oppervlak van 1.000
hectare aaneengesloten gebied met na
tuurlijke waarde, mogelijkheden voor na
tuurontwikkeling, natuureducatie en re
creatie en een breed draagvlak. Om dat
draagvlak te onderzoeken houdt de Voor
lopige Commissie Nationale Parken (VC
NP) dinsdag 8 april een informatieavond
in Mondragon in Ziexikzee. Het voorstel
van de commissie aan de minister van
Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, om
de Oosterschelde een Nationaal Park in
oprichting te maken, wordt tijdens die
avond toegelicht. Met de reacties uit het
veld bekijkt de VCNP of het concept-ad-
vies moet worden bijgesteld, waarna de
Oosterschelde aan het einde van dit jaar
de status 'Nationaal Park in oprichting'
kan krijgen.
Gebieds visie
Normaal gesproken krijgt een nieuw 'Na
tionaal Park i.o.' enkele jaren de tijd om
een overlegorgaan in het leven te roepen,
beheersplannen te maken en een bezoe
kerscentrum in te richten. Voor de Ooster
schelde is zoveel tijd niet nodig. Het
gebied valt onder de Natuurbescher
mingswet en de Stuurgroep Oosterschel
de heeft al een gebiedsvisie gemaakt in
nauwe samenspraak met alle gebruikers.
Bovendien vormt de Stuurgroep een goe
de basis voor het Overlegorgaan omdat
De Slikken van Viane
daarin alle vertegenwoordigers van over
heden en beheerders al zitting hebben.
Het overlegorgaan zou moeten worden
uitgebreid met adviseurs van natuur en
landschap, recreatie, visserij en educatie.
Erg veel verschil tussen de visie van de
Stuurgroep Oosterschelde en het con
cept-advies van de VCNP aan de minister,
is er niet. Het zogenaamde voorzorgsprin
cipe blijft van kracht. Dat betekent dat
andere functies dan natuur, visserij en
recreatie, alleen mogen voor zover ze de
natuur geen schade doen. Toch geeft de
status Nationaal Park meer gewicht aan
natuurgerichte recreatie en vooral aan
voorlichting en educatie dan de Natuur
beschermingswet. Het overlegorgaan zal
binnen de wettelijke kaders de publieks
gerichte doelstellingen van het Nationaal
Park vorm moeten geven.
Al vanaf het begin is duidelijk geworden
dat een Nationaal Park Oosterschelde
niet kan worden gebeeldhouwd naar het
model van de andere Nationale Parken,
zoals de duinen van Schiermonnikoog, de
Grote Peel, de Biesbos en de Meinweg.
Daarvoor is het gebied te groot, het land
schap te divers en het aantal functies te
talrijk. De Oosterschelde is niet alleen een
waardevol en uniek natuurgebied, het is
ook een vaarweg, een traditioneel visse-
rijgebied, een aantrekkelijke plaats voor
alle vormen van waterrecreatie en het is
de plek waar de Yersekse handel oesters
en mosselen verwatert. Bovendien oog
sten pierenstekers, zeegroentensnijders
Schelphoek
en kokkelvissers er wat van hun gading is
Met al die functies moet in het inrich
tingsplan rekening worden gehouden.
Volgens het voorzorgsprincipe is een be-
tredingsregeling vastgesteld, waarin alle
functies een plaats hebben gekregen. Veel
activiteiten zijn aan vergunningen en aan
aangewezen percelen gebonden en de be
treding van bijzondere gebieden is verbo
den of slechts bij uitzondering toege
staan. De VCNP vindt dat dat zo moet
blijven, al gaan er in de sectoren visserij
en recreatie steeds meer stemmen op om
het voorzorgsprincipe te vervangen door
het zorgprincipe, waarin de gebruikers
zichzelf regels opleggen om de natuurlij
ke waarden de ontzien, te beschermen en
de ontwikkelen.
Bezoekerscentra
In de andere acht Nationale Parken
volstaat een bezoekerscentrum om het
publiek te voorzien van voldoende voor
lichting en educatiemateriaal. Door de
afmetingen en de landschappelijke diver
siteit, is één bezoekerscentrum voor de
Oosterschelde te weinig. Gedacht wordt
aan één bezoekerscentrum met rondom
het Oosterscheldebekken verschillende
steunpunten. Op de schorren valt nu een
maal heel wat anders te beleven dan in de
natte, zoute polders langs cle zuidkust van
Schouwen en de slufter op Neeltje Jans
geeft een volstrekt ander beeld dan de
kreken die de ramp van 1953 achterliet bij
Ouwerkerk. De VCNP heeft daarom voor
gesteld meer geld ter beschikking te stel
len voor de Oosterschelde dan wat voor
Nationale parken gebruikelijk is. In
plaats van 1 miljoen mag het overlegor
gaan Oosterschelde ruim 1,2 miljoen in
vesteren en jaarlijks komt in plaats van
Colijnsplaat
een half miljoen 572.000 gulden ter be
schikking. Waar educatieve functionaris
sen elders twee of drie Nationale Parken
onder him hoede hebben, heeft de com
missie in een ruwe begroting een hele for
matieplaats ingeruimd, plus een plaats
voor een ondersteunend educatief mede
werker.
De meeste discussie valt te verwachten
over de begrenzing van het Nationaal
Park in letterlijke en figuurlijke zin. Waar
begint het het park en waar houdt het op?
En welke activiteiten zijn toegestaan en
welke niet. Heel veel wordt bepaald door
andere wetten en regelingen. Lawaaipro-
ducerende sporten zijn al uitgesloten om
dat in de Oosterschelde de stilte wettelijk
beschermd is. Het gebied is in zijn geheel
aangemeld als Internationaal Wetland,
waarmee het erkend is als één van de
schaarse gebieden waarop vogels zijn
aangewezen voor voedsel, broeden, over
winteren of voor een rustplaats tijdens de
trek. Maar ook gex-uisloze of rustig plof
fende plezierjachtjes mogen niet overal in
de Oosterschelde komen. Uit de evaluatie
van het toegankelijkheidsbeleid van de
Stuurgroep Oosterschelde zullen voor
stellen komen om de regeling te verande
ren, maar bijvoorbeeld de Roggeplaat,
waar een groeiende zeehondenpopulatie
rust vindt, blijft taboe voor recreanten.
Ook zal het aantal lokaties voor pieren-
steken en zeegroenten snijden bepei'kt
blijven. Met de visserij, met name waar
het gaat om de kokkelvisserijzullen j aar-
lijks afspraken worden gemaakt over het
aantal op te vissen kokkels. De voedsel
voorraad voor vogels geeft daarbij de
richting aan.
Evengoed blijft er nog genoeg ruimte over
om te leren en te genieten van de natuur.
De fysieke parkgrens loopt in principe
langs de dijken, waarbij de hele dijk nog
deel van het park is. De meeste inlagen
langs de Oosterschelde horen ook bij het
park. In dat geval vormt de inlaagdijk de
grens. De commissie is vooralsnog niet
van plan om de Voordelta binnen de gren
zen van het Nationaal Park op te nemen.
De slufter op Neeltje Jans en het duinge
bied aan de oostkant van het voormalige
werkeiland, zouden wel binnen de be
grenzing moeten vallen.
Tholen
Van de Oosterscheldekering loopt de
voorgestelde grens langs de noordkust
van Noord-Beveland via Kats en de
Zandgreekdam langs Zuid-Beveland
naar de Oesterdam die de grens aangeeft
tot aan Tholen. De karrevelden aan de
Thoolse zuidkust en de Pluimpot zijn bin
nen het park gepland, waax-na de dijk om
het eiland Tholen de grens verder aan
geeft. Het Rammegors is nadrukkelijk bij
het pex-k inbegrepen evenals de schoiTen,
slikken en platen in het Krammer tot aan
de Philipsdam en de Grevelingendam. De
ki'ekengebieden bij Oosterland en Ou-
werkex-k en de inlagen, kaxrevelden en
natte polders aan de zuidkust van Schou
wen, het plan Tureluux-, vallen ook binnen
de begrenzing.
Tijdens de informatieavond, die om 20.00
uur begint, kunnen gebruikei's hun me
ning kenbaar maken over alle aspecten
van het concept-advies, dat ter inzage ligt
in de gemeentehuizen en openbai'e biblio
theken in de gemeenten aan de Ooster
schelde en in het Provinciehuis in Middel
burg.
Mieke van der Jagt
Wat stellen we ons voor bij een Nationaal Park? Bos, heuvels, de
lucht van dennenappels, een wild zwijn en als je geluk hebt een
hertje. Geen wonder, want jaren lang was de Hoge Veluwe hèt
Nationale Park van Nederland. Je las erover in je leesboek, leerde
erover uit je aardrijkskundeboek en als het niet te ver weg was, ging je
er met een schoolreisje heen. Dat is veranderde Volgens de letter van de
wet is de Hoge Veluwe allang geen Nationaal Park meer want die
status is gereserveerd voor gebieden waar de natuur beter beheerd en
ontwikkeld kan worden. De status Nationaal Park is een instrument
geworden in het internationale streven om de overgebleven stukjes
natuur in geïndustrialiseerde landen te bewaren en te versterken
zodat ook de generaties na ons ervan kunnen leren en ervan kunnen
genieten.
Neeltje Jans (oost)
Schelphoek
Schelphoek
Terug in de Tijd: Bloeden voor Israël
Professional: automonteur Peter Koens
Vingerafdruk moet zichzelf bewijzen
Joop van den Ende droomt van theaters
Bijlmer gaat onder het mes
Oklahoma is de aanslag nog niet vergeten
Amerikaanse atoombunker als attractie
Opnieuw kaalslag in Brussel
