PZC
Justitie voorzichtig met DNA
Ziegler schokt Zwitserland
PZC feiten en meningen
Albanië kan zich snel ontwikkelen
Holland Experience
is houterig grapje
Wachtlijst
vrijdag 21 maart 1947
Nederland nog lang niet toe aan Britse opsporingsmethode
vrijdag 21 maart 1997
De lengte van de wachtlijsten voor specialist],
sche hulp in de Zeeuwse ziekenhuizen neem;
verontrustende vormen aan. Directeur Kosten,
se van het ziekenhuis Walcheren spreekt zelfs al van etj.
maatschappelijke misstand. In de eerste plaats wijza
de verantwoordelijken in de ziekenhuizen het kabine
als schuldige aan voor de problemen.
De directies van de ziekenhuizen klagen steen en bee
over het budget dat zij van minister Borst van Volksgc
zondheid krijgen toegewezen. Dat zou te krap zijn os
de wachttijden binnen aanvaardbare grenzen te hou
den. De wachttijden lopen in Zeeland al op tot een hal
jaar. Dat een patiënt drie maanden moet wachten o;
een nieuwe knie is al een uiterst penibele situatie. Maa
dat die tijd fors langer wordt door tussenkomend
spoedoperaties is niet meer aanvaardbaar. De gezond
heid van de patiënt lijdt daardoor meer dan nodig is,
Het ziekenhuis de Lievensberg in Bergen op Zoom ha;
daar wat op gevonden. Sinds 1995 heeft dat ziekenhui
cle mogelijkheid met budgetten te schuiven. Geld dal
van de overheid komtwordt niet meer per afdeling vet
deeld, maar kan naar behoefte worden aangewend. D,
directie van dit ziekenhuis is tevreden met het expen
mentWachtlij sten konden worden verkort door simp
te schuiven met geldelijke middelen naar de discipline
waar op dat moment vraag naar was. Helaas heefti
overheid een nieuwe filosofie: alle ziekenhuizen moa
ten gelijk worden behandeld. Het experiment is af gek
pen.
Het.is onbegrijpelijk dat het kabinet ziekenhuizeni
een keurslijf wil dwingen, terwijl het experiment]
Bergen op Zoom bleek te werken. Terecht dat het CD,
in Provinciale Staten aan de bel heeft getrokken. Oo'
de patiëntenorganisaties in Zeeland delen de bezorgc
heid van de christen-democraten.
Maar er is meer dan een beperkt budget van de Rijks
overheid. Specialisten zijn niet altijd bereid om!
schuiven met patiënten. De goudhaan die mag rekene
op een lange rij wachtenden, wrijft in zijn handen. D
specialist ziet dat als een bewijs van zijn kundighek
Maar misschien nog meer als een bron van inkomstei
Omwille van de patiënt een collega met een minder lat
ge wachtlijst inschakelen, gebeurt nog te weinig.
Bovendien is het voor een beginnend specialist moeilij
door te dringen tot het walhalla: de maatschap. Delt
den van zo'n maatschap laten slechts mondjesmaat co!
lega's toe. De beroepsgroep is afgeschermd. De schaars
te wordt kunstmatig in stand gehouden. Alleen i
daarom zou het goed zijn als ziekenhuizen, zelf met
specialisten in dienst nemen. Ook de instroom van mt
dische studenten naar de universiteiten, die nu rekt
ning houden met een krappe situatie op de arbeids
markt, zou dan kunnen groeien.
Het is terecht dat ziekenhuisdirecties, politiek en pt
tiëntenorganisaties aandacht en „geld vragen van o
overheid om het wachtlij stenprobleem op te lossen. Ht
zou de ziekenhuisdirecties echter niet misstaan om tei
behoeve van de patiënt ook eens te kijken naar de mo
gelijkheden in eigen huis.
Kabinet-Spaak
De Belgische socialist Paul
Henry Spaak heeft zijn derde
kabinet gevormd. Spaak was
eerder premier in de periode
1938-1939. In maart 1946 was
het tweede kabinet-Spaak een
bijzonder kort leven - negen
dagen - beschoren. De nieuwe
Belgische regering is een
rooms-rode coalitie.
Atoombom
MGM verfilmt de geschiedenis
van de atoombom. Aan de film
verleent ook professor Albert
Einstein zijn medewerking.
Bij de opnamen wordt de
grootste geheimhouding be
tracht. Bezoekers worden niet
in de studio toegelaten
Wegkopen arbeiden
Gebrek aan werkkrachten c
het platteland brengt boere
ertoe landarbeiders bij elltaa:
weg te kopen. In Zeeuws
Vlaanderen zijn de lonen t
fantastische hoogte gestegen
Inzet van gedetineerden moei
zorgen voor een matigende in
vloed op de lonen.
Britten blijven
Britse troepen en adviseurs
blijven voorlopig in Grieken
land om de regering van da!
land bij te staan. Engeland
denkt er niet aan om zich pei
31 maart uit het door onderlin
ge twisten verscheurde Bal
kan land terug te trekken.
Uitgever:
W. F. de Pagter
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
M. van Zuilen (adjunct)
Centrale redactie:
Postbus 18,
4380 AAVIissingen,
Tel. (0118)484000;
Redactiefax: (0118) 470102.
's avonds op zondag t/m
vrijdag: vanaf 19.00 uür.
in het weekeinde:
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren.
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10,
Postbus 18,
4380 AAVIissingen
Tel. (0118) 484000.
Middelburg: Matkt 51
4331 LK Middelburg.
Tel. (0118) 681000.
Goes: Voorstad 22,
4461 KN Goes.
Tel. (0113)273000.
Terneuzen: Axelsestraat 16,
4537 AK Terneuzen.
Tel, (0115) 694457.
Hulst: Servicepunt:
Boekhandel Duermck,
Gentsestraat 12,
Tel. (0114) 314058.
Axel: Nassaustraat 15,
4571 BK Axel.
Tel. (0115) 568000.
Zierikzee: Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. (0111)415380.
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8,00 tot 17 00 uur.
Openingstijd Zierikzee
8,30-17,00 uur,
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur.
Auteursrechten voorbehouden
Uitgave Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
Bezorgklachten: maandag
t/m vrijdag; op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur:
op de kantoren door de klac-ht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000.
Fax(0118)470100.
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 92,85,
franco per post 122,00;
per maand 34,00
per jaar 356,50,
franco per post 471,50
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,75,
zaterdag 2,50 p.st. (alle
bedragen inclusief 6 pet. btw).
Postrek.nr.: 3754316
t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen.
Advertentietarieven:
180 cent per mm; minimumprijs
per advertentie 27,-;
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief.
Voor brieven bureau van dit blad
7,- meer.
Volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw).
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V
Vlissingen
PZC-ombudsman:
C, van der Maas.
Telefonische spreekuur:
maandag t/m donderdag
9.30-12.00 uur.
Tel. rechtstreeks (0118)484401
van onze redactie binnenland
Geen grootschalige, Marshallplan-
achtige investeringen maar ge
richte economische ondersteuning.
Daarmee is Albanië gebaat. Dat zeggen
zowel directeur H. van Buren van het
Nederlands Albanees Centrum voor
Handelsbevordering als de op het oost-
blok gerichte en aan Albanië ver
knochte organisatie-adviseur J. Last.
Onder normale omstandigheden kan
de ontwikkeling van de economie snel
gaan. De randvoorwaarden voor een
goede infrastructuur zijn aanwezig,
meent Last. Steun zou zich kunnen
richten op de toerisme- en textielsec
tor. Beiden zijn redelijke kenners van
Albanië. Maar geen van tweeën heeft
contact met Albaniërs die zich in Ne
derland hebben gevestigd. Last kent
enkele Albaniërs die vanuit Kosovo in
voormalig Joegoslavië naar Nedeiiand
zijn gekomen. ,,Ik zou niet weten of er
hier eenherkenbare groep Albanezenis
te traceren"aldus Van Buren.
De Nederlandse economische belang
stelling voor het geplaagde Balkanland
omschrijft Van Buren als 'bijna nul'.
„Omzetten van vijftien miljoen op
jaarbasis, dan heb je het gehad. En dat
is al jaren zo. Nu moet alles weer wor
den opgebouwd. De schade van de
grootschalige plunderingen, ook die in
fabriekjes, is nog niet bekend. Dus tel
uit je verhes."
Last is optimistischer. Albanië heeft
drie voortreffelijke natuurlijke havens,
de luchthaven van Tirana wordt aan
gepakt, het wegennet zal met steun van
de Wereldbank in 2001 redelijk op orde
zijn en het land is rijk aan water en
elektriciteit.
Last zoekt bedrijven die in Albanië
willen samenwerken in de agrosector,
milieu-activiteiten, de voedingsindu
strie en de houtverwerking. Hij gelooft
ook dat investeringen in vakantiepar
ken, hotelletjes en avontuurlijke reizen
hun nut opleveren.
Voormalige Oostblok-landen over
ziend, dicht Last juist Albanië grote
kansen toe. Meer dan de bevolking in
landen als Hongarije, Slowakije, Polen
of Rusland zijn de Albanezen zeer
werklustig, drinken ze minder en is sa
menleving met andersdenkenden in dit
land veel vanzelfsprekender.
„Het is door de ziel snijdend dat Alba
nië er zo bij staat. Dat verdient het volk
niet." ANP
door Henk van de Poll
Het gebruik van het DNA-
profiel als een soort vinger
afdruk bij opsporingsonderzoe
ken staat in Nederland nog in de
kinderschoenen. Beperkende
wetgeving en de vrees voor het
oneigenlijk gebruik van de erfe
lijke gegevens hebben de ont
wikkeling in Nederland tot nu
toe geremd.
Toonaangevend in Europa is het
Verenigd Koninkrijk, waar de
toepassing van erfelijke ken
merken bij de opsporing van
misdadigers in enkele jaren tijd
een enorme vlucht heeft geno
men en inmiddels maatschap
pelijk geaccepteerd is. Hoe ver
die acceptatie gaat, bleek
woensdag op een internationaal
symposium in Den Haag.
D. Werret, hoofd van de Natio
nal DNA Database van Enge
land en Wales, vertelde hoe met
behulp van het DNA-profiel de
dader werd opgespoord van de
moord op een 15-jarig school
meisje. Het meisje was met
doorgesneden keel op een speel
plaats aangetroffen, niet ver
van haar ouderlijk huis in een
klein dorp in de Midlands. Na
der onderzoek wees uit dat zij in
de rechterborst was gebeten.
Via het speeksel dat uit de wond
werd geïsoleerd, kon een DNA-
profiel worden opgemaakt. Het
profiel bleek echter niet overeen
te komen met DNA-gegevens
die al in de databank van Werret
waren opgeslagen.
De Britse politie benaderde ver
volgens enkele tientallen perso
nen uit de omgeving van het
slachtoffer en vroeg hen een uit-
strijkje van het wangslijmvlies
te mogen nemen. Vrijwel ieder
een werkte mee aan het onder
zoek. Eén van de op deze manier
verkregen DNA-profielen bleek
overeen te komen met de gege
vens die uit de wond waren ge
destilleerd. Een maand geleden
kon de dader op basis van het
onderzoek worden veroordeeld.
In twee andere voorbeelden van
Werret kon dankzij de databank
worden vastgesteld dat de ver
dachte zich zich aan nog meer
misdrijven had schuldig ge
maakt. Zo kon een inbreker die
in Londen werd betrapt ook
worden veroordeeld voor een
verkrachting die hij eerder in
een andere plaats had begaan.
De snelle ontwikkeling van de
erfelijke vingerafdruk in Enge
land is te danken aan de steeds
verfijndere technieken om de
kans op 'dubbelgangers' te eli
mineren en de politieke bereid
heid de opsporingsmethode
ruim baan te geven.
Eén op miljard
Volgens Werret is de Britse ana
lyse inmiddels dusdanig ver
fijnd dat er maar een kans van
één op een miljard is dat er een
tweede persoon rondloopt met
eenzelfde DNA-profiel. De jur-
dische hardheid van de opgesla
gen erfelijke kenmerken wordt
bovendien vergroot door een
stringent controlesysteem, dat
het maken van fouten vrijwel
uitsluit. Werret waarschuwt an
dere landen echter niet over
haast te werk te gaan. In de aan
loopfase is de kans op fouten
groot; 'haast u daarom lang
zaam'.
In 1993 sprak de Koninklijke
Commissie voor Strafrecht in
Groot-Brittanrüë zich uit voor
het toekennen van bevoegdhe
den aan de politie om celmateri
aal te verzamelen van verdach
ten. In 1995 werd dit wettelijk
veel meer dan een half jaar",
schat Sprangei's.
Minister Sorgdrager van Justi
tie toonde zich op het symposi
um een voorstander van een ef
fectiever gebruik van de DNA-
methode. Zij gelooft echter niet
dat de Britse situatie volledig
kan worden overgeplant naar
Nederland. Er zal eerst uitvoe
rig gediscussieerd moeten wor
den over cle maatschappelijke
aanvaardbaarheid van de me
thode, Het privacy-aspect
weegt zwaar. „Je zal mensen
duidelijk moeten maken dat het
profiel niets zegt over bijvoor
beeld erfelijke afwijkingen.
Buffer
Sorgdrager wijst er voorts op
dat een DNA-profiel niet direct
gekoppeld wordt aan de per
soonsgegevens. Die gegevens
worden gescheiden door de buf
fer van een barcode. Alleen als
uit het opsporingsonderzoek in
een misdrijf een duidelijke
overeenkomst blijkt met een
profiel in de databank, kunnen
ook de persoonsgegevens wor
den vrijgegeven.
Sprangers gelooft ook niet dat
de DNA-methode in Nederland
dezelfde status zal krijgen als in
Engeland. „Rechters zullen hier
altij d op zoek gaan naar aanvul
lend bewijs."
Hij acht het wel noodzakelijk
dat de rechterlijke macht en het
Openbaar Ministerie meer ver
trouwd raken met de methode.
Hij krijgt nog maar weinig op
drachten om een vergelijkende
analyse uit te voeren. Ook Sorg
drager is zich bewust van de
noodzaak om meer bekendheid
te geven aan het gebruik van
DNA-profielen en zint op een
voorlichtingscampagne. ANP
vastgelegd. Het Britse ministe
rie van Binnenlandse Zaken
koppelde daaraan de doelstel
ling dat jaarlijks 135.000 DNA-
monsters zouden moeten wor
den geanalyseerd in de gerech
telijke laboratoria en opgesla
gen in een databank. Inmiddels
zijn 265.000 monsters aangebo
den en 138.000 geanalyseerd,
aldus Werret.
Vergeleken bij Engeland staat
Nederland bij de uitvoering van
de DNA-onderzoeksmethode
nog onder aan de ladder. Neder
land is inmiddels begonnen met
de opslag van DNA-profielen,
maar dat aantal ligt door de eer
der genoemde beperkende fac
toren beduidend lager dan in
het Verenigd Koninkrijk. Vol
gens dr. W. Sprangers, directeur
van het gerechtelijk laboratori
um, worden jaarlijks zo'n dui
zend profielen opgeslagen. Op
technisch vlak is de achterstand
op Engeland veel kleiner. „Niet
Ook bij het proces tegen de Amerikaanse sport- en filmheld O. J. Simpson (r) in 1994 kwam DNA-onder-
zoek uitgebreid aan de orde. In zijn geval kwam het niet tot een veroordeling. foto RTR
door Rien van den Anker
De dijkdoorbraak had het
hoogtepunt moeten wor
den. De bedoeling was dat tij
dens elke show tachtigduizend
liter water met bulderend ka
baal (bijna) de zaal in zou stro
men. De werkelijkheid van Hol
land Experience, de nieuwste
toeristische attractie van Am
sterdam, is anders. Een op
straat plassend mannetje klet
tert meer.
En het had zo mooi moeten wor
den, die 'ultimate sightseeing
show', zoals het nieuwe project
van Henri Remmers was aange
kondigd. DelokatieaanhetWa-
terlooplein en nabij een grach
tensteiger is perfect. Het
concept van een multi-dimen-
sionele show ook. Alleen bij de
uitvoering is het blijven steken.
Gisteren ging de show officieel
open, nadat sinds november is
geprobeerd alles geolied in goe
de banen te leiden. Enkele tien
tallen ambassadeurs waren uit
genodigd 'om het lint te komen
doorknippen'. Waarschijnlijk
zal er nooit meer een voorstel
ling komen met zoveel nationa
liteiten.
De bedoeling van Remmers was
vooral om Neder- en buitenlan
ders in ruim 24 minuten Hol-
land-in-vogelvlucht te laten
zien, of liever: te laten beleven.
Met filmprojectie, ondersteund
door geluid, geur en gevoel. Plus
daarbij nog een aantal andere,
zo mogelijk spectaculaire acti
viteiten, zoals 'dansende' vlieg-
tuigstoelen. Met rondom het
theater een horeca-cirkel met
een bruin café, een brasserie en
een restaurant. Een ambitieus,
15 miljoen kostend plan, dat
jaarlijks 350.000 bezoekers
moet trekken.
Van de aangekondigde 'Adven-
ture-Fiction-Reality' is vanuit
de vliegtuigstoel weinig te mer
ken. De stoelen maken bij ver
schillende beelden, soms te laat,
bijna steeds dezelfde schokken,
net als bij die eerste keer, wan
neer de landing op Schiphol
wordt beleefd. Als ter onder
steuning van de watersport-
beelden een surfer op het toneel
voorbijsuist, zie je de eerder die
zelfde route afleggende veiling-
kar met bloemen wat hulpeloos
in de coulissen staan. De fraaie
balletbeelden contrasteren
nogal met de houterige danse
ressen-pop die haar pasjes
maakt. En de majesteit op het
balkon zwaait wel erg spastisch,
bovendien lijkt de pop helemaal
niet op Beatrix. Trouwens, als
de Nederlandse humor wordt
gekarakteriseerd door oudere
dametjes die achter clowneske
musici rennen, dan zullen de
buitenlanders onze echte grap
pen ook wel niet waarderen.
Vislucht
Natuurlijk zijn er aardige effec
ten, je ruikt bloemen in de vei
linghal van Aalsmeer, evenals
een vislucht als de beelden het
paling roken tonen en het waait
frisjes als je het strand bezoekt
of verteld wordt dat het in Ne
derland ook kan stormen. Maar
waarom wordt er, in allerlei ar
rangementen, steeds Griegs
Peer Gynt Suite gespeeld?
Na zoveel maanden 'inlopen',
waarbij de entreeprijs van 17,50
gulden was teruggebracht tot
een tientje vanwege mogelijke
tekortkomingen, waren de ver
wachtingen hoog gespannen.
Daarom was het verdriet na af
loop des te groter. Zelfs een Ja
panner mét fotocamera zal
Holland Experience een duur,
houterig grapje vinden. GPD
Steeds dezelfde schokken. foto Roland de Bruin/GPD
van onze correspondent
in Genève Bob Kroon
Door de onthullingen over
het Zwitserse oorlogsver
leden komt het Alpenland zo
langzamerhand te boek te
staan als een soort filiaal van
nazi-Duitsland. „Je krijgt af
en toe de indruk dat Ausch
witz hier in Zwitserland is uit
gevonden," zei een verbitterde
minister van Economische Za
ken Jean-Pascal Delamuraz,
verwijzend naar de door het
Joods Wereldcongres aange
zwengelde campagne over de
'slapende' joodse banktegoe
den. Hij werd daarop in New
York prompt voor antisemiet
uitgemaakt.
In nauwelijks zes maanden
tijd is het vijftig jaar lang ge
koesterde imago van een neu
trale staat die dankzij haar
weerbaarheid de Tweede We
reldoorlog ontsprong, veran
derd in dat van een broeinest
van collaborateurs die zich via
het nationale bankwezen ver
rijkten aan de Holocaust en
het geroofde nazi-goud uit de
bezette gebieden. Dat de rege
ring deze maand bij wijze van
zoenoffer opeens besloot een
'solidariteitsfonds' van 9 mil
jard gulden in te stellen, kon
deze indruk alleen maar ver
sterken.
Het humanitaire gebaar lever
de een minzaam schouder
klopje op van joodse instellin
gen in New York, maar wekte
in Zwitserland veel weerzin
omdat de huidige generatie er
voor past op te draaien voor
het wangedrag van een hand
vol bankiers en politici uit de
Tweede Wereldoorlog.
Met angst en beven ziet Bern
nu een onthutsend boek tege
moet van de Zwitserse parle
mentariër en professor in de
sociologie Jean Ziegler, dat de
ze week in het Frans en Duits
verschijnt onder de onheilsti-
tel 'Zwitserland, het Goud en
de Doden'. Hierin betoogt
Ziegler niets meer of minder
dan dat de Duitse oorlogseco
nomie zonder de Zwitserse
steun al in 1943 ineen zou zijn
gestort, waarmee de Tweede
Wereldoorlog 'minstens met
een of twee jaar zou zijn ver
kort en tienduizenden, zo niet
honderdduizenden mensenle
vens, zouden zijn gered'.
Documenten
Dit zou een bijna landsverra-
derlijke aantijging zijn, ware
het niet dat Zieglers machtige
uitgever Bertelsmann in Mün-
Führer niet tot andere gedach
ten te brengen."
Volgens Ziegler, sinds jaar en
dag een gezworen vijand van
het Zwitserse bankwezen,
komt hiermee het 'banditisme'
van de toenmalige bankiers
zonneklaar aan het licht. Maar
was dit niet de prijs die het vol
ledig geïsoleerde Zwitserland
moest betalen om Hitier bui
ten de deur te houden? „Mis
schien," zegt Ziegler, „maar
dan hadden ze hier na de oor
log met de billen bloot gemoe
ten, zoals elders in het naoor
logse Europa. Het zogenaamd
neutrale Zwitserland hield
Hitiers oorlogsmachine draai
ende en leverde 30.000 joodse
vluchtelingen over aan de SS
door ze de toegang de weige
ren. In dat opzicht waren we
dus niet beter dan het Frank
rijk van Vichy. Maar de pre
mier van het Vichy regime,
Pierre Laval, werd na de oor
log gefusilleerd. In Nederland
werd afgerekend met NSB-
leiders als Anton Mussert. Bij
ons gingen de boosdoeners
vijftig jaar lang glorieus vrij
uit."
Plunderaars
Volgens Ziegler is het tegen
woordige Zwitserse bankwe
zen geen haar beter dan vijftig
jaar terug. „Toen waren we de
bankiers van Hitier, tegen
woordig hebben we Mobutu,
Saddam Hoessein en meer van
dat soort Derde-Wereldplun
deraars tot klant. Aan dat tuig
hebben we onze welvaart te
danken. Er is maar een oplos
sing: opheffing van het bank
geheim." Ziegler verwacht,
net bij zijn vorige boeken over
het witwassen van drugsgeld,
weer de nodige processen. „Ik
heb me dit keer voorzien van
goed juridisch advies, maar in
dit boek staan ook vertrouwe
lijke documenten uit Bern, dus
ik verwacht wel wat reacties
van procureur-generaal Carla
del Ponte."
Ziegler zit er niet mee. Al eer
der heeft men getracht hem
zijn parlementaire onschend
baarheid te ontnemen en zelfs
in zij n eigen socialistische par
tij wordt hij als een wat onge
breidelde rebel niet altijd seri
eus genomen. Ziegler, zoon
van een Zwitserse legerkolo-
nel, is in het buitenland dan
ook aanmerkelijk populairder
dan in eigen huis. In het huidi
ge klimaat zou men er in Bern
daarom verstandig aan doen
van deze zeer on-Zwitserse ac
tivist geen martelaar te ma
ken. GPD
Jean Ziegler, in buitenland populairder dan thuis. foto GPD
chen voor hem een aantal do
cumenten uit de Plitlertijd
heeft bemachtigd waarmee
deze stelling wordt onder
bouwd. In zijn minuscule
werkkamer op de Geneefse
Universiteit, waar boeken tot
het plafond liggen opgetast,
toont Ziegler, een rebelse soci
alist van de oude stempel, een
memorandum van zes pagina 's
van Karl Clodius, de kabi-
netsschef van het nazi-minis
terie van Buitenlandse Zaken
aan zijn baas, Joachim von
Ribbentrop. Dit document da
teert van 3 Juni 1943 en bepleit
een welwillende opstelling te
genover Zwitserland in het
toen lopende economische
overleg.
Clodius vat de mening van het
presidium van de Deutsche
Reichsbank, Hitler's minister
van Economische Zaken Wal-
ther Funk en kopstukken uit
de wapenindustrie in dé vol
gende bewoordingen samen:
„Zwitserland is ons enige de-
viezenkanaalAls het omwis
selen van goud in converteer
bare valuta stokt, dan loopt
onze oorlogseconomie binnen
twee maanden vast door ge
brek aan technisch hoogwaar
dige componenten voor de
productie van tanks en vuur
leidingssystemen,.. Ookzoude
leverantie van 470.000 ton
steenkool per maand aan Italië
via Zwitserland met de helft
moeten worden verminderd..
De Führer heeft eerder gezegd
naar e'en vriendschappelijke
regeling met Zwitserland te
streven., en wij adviseren U de
