Fietsactie streeft naar hoogtepunt
Ligfietsen Moens
in serieproductie
De geestelijk vader
De ligfietser
De contactpersoon
Driejaar geëist vool
verkrachting vrouv
Milieuregels beletter
komst windmolens
op gunstigste locaties
at óe'\a<3
zeeland
12
Zeeuws Platform rekent op 2500 aanmeldingen van werknemers
vrijdag 7 maart 1997
Ligfietser Arthur Willeboordse: 28 kilometer heen, 28 kilometer terug.
Met de trein doe ik er net zo
lang over, de wachttijden
meegerekend. En als de trein
sneller zou zijn, zou ik nog met
de fiets gaan." Arthur Wille
boordse woont in Middelburg
en werkt in Goes. Hij gaat op de
fiets, heen en weer, elke werk
dag. Achtentwintig kilometer
heen en achtentwintig kilome
ter terug.
Eerst legde Willeboordse de
respectabele afstand op de
wielrenfiets af. Dat beviel
slecht. „Ik had vaak last van
m'n rug en billen." Zes, zeven
jaar geleden stapte hij over op
de ligfiets, een M5 van stadsge
noot Bram Moens. „Ik heb
nooit meer lastHet fietst stuk
ken plezieriger.
Eigen route
Op zijn gemakje doet hij 55 mi
nuten over een enkele reis Mid-
delburg-Goes. „Ik heb het ook
wel in 33. minuten gereden,
maar dat is uitzonderlijk."
Willeboordse heeft een eigen
route, langs vliegveld Midden-
Zeeland en verder over dijken
parallel aan het spoor. Pas bij
Eindewege schiet hij de pro
vinciale weg op. „Tussendoor
kom je geen of hooguit één auto
tegen."
Willeboordse is sportleraar. „Ik
heb nu eenmaal veel energie en
het is genieten op de ligfiets, als
de zon 's morgens opkomt. Je
ziet het land groen worden. En
je kunt de spanningen van je af
fietsen.En als het regent „De
meeste regen valt naast je. En
ik heb de nadruk, dat het altijd
pas echt begint te regenen als ik
op m'n werk of thuis ben."
Iemand moet de geestelijk va
der zijn. Ad Phernambucq is
dat van de Zeeuwse fietsactie.
In het jaar dat de Verenigde
Naties een conferentie hielden
over milieu en ontwikkeling, in
1992, wilde hij een aanspre
kende actie op poten zetten.
Het werd een fietsactie.
„Het is eigenlijk zo'n eenvou
dige, bescheiden actie. De deel
nemers kunnen de daad bij het
woord voegen en elkaar stimu
leren. Want dat is vaak het gro
te probleem. Veel mensen wil
len wel wat doen voor een beter
milieu. Maar wat stelt hun bij
drage vooi', als hun buurman
niet meedoet
Phernambucq, medewerker
van het Zeeuws Platform
Duurzame Ontwikkeling,
heeft de fietsactie bedacht, op
gezet en uitgebouwd. „Het eer
ste jaar, in 1992, hebben we een
appèl gedaan op iedereen om
mee te doen. Individueel. Later
is het een bedrijven- en instel
lingenactie geworden, met
contactpersonen die vaak al
individueel meededen. Zij wis
ten mensen te motiveren. Zo is
het gegroeid."
Op de vraag of hij zelf meedoet,
klinkt het bijna verontwaar
digd: „Ja, natuurlijk. Alleen
jammer dat mijn werk is ver
huisd van Middelburg naar
Goes. Ik woon in Ovezande en
dan is die veertien kilometer
naar Goes niet zo'n prettige af
stand. 't Is niet de moeite om je
racekleding aan te doen."
Puritein is Phernambucq niet,
als het om fietsen gaat. „Als ik
bijvoorbeeld een afspraak in
Vlissingen heb en de volgende
in Goes, dan pak ik de auto. Ik
wil mijn werktijd ook zo doel
matig mogelijk benutten."
Ad Phernambucq, geen puritein.
foto Ruben Oreel
door Harmen van der Werf
Het begint weer te kriebe
len. Het voorjaar laat zich
voelen. Toerclubjes hebben
hun eerste rondjes erop zitten.
Na een koude, droge winter is
het tijd om de fiets uit de
schuur te halen. Het Zeeuws
Platform Duurzame Ontwik
keling in Goes speelt sinds
1992 in op het lente-gevoel met
de speciale fietsactie voor
werknemers. Trap 'ns wat va
ker naar je baas.
De formule is bekend, maar
nog lang niet versleten. DEL
TA Nutsbedrijven, de firma die
zich ontwikkelt tot dé Zeeuwse
geldschieter voor min of meer
goede doelen, is sponsor ge
worden. Het voortbestaan van
de actie Fiets naar je werk-
Maak werk van fietsen is ver
zekerd tot het jaar 2000. Wie
meedoet, kan voor zichzelf al
vast een opgaande lijn uitstip
pelen: dit jaar rij ik zoveel, vol
gend jaar ietsje meer en vlak
voor de eeuwwisseling stijg ik
naar de top.
Ook de PZC geeft de Zeeuwse
fietsactie een steuntje in de
rug. De actie, waaraan mede
werkers van bedrijven en in
stellingen uit alle hoeken en
gaten van Zeeland kunnen
meedoen, start officieel 1 april
en eindigt 1 oktober. Net voor
de najaarsstormen beginnen.
De PZC volgt de campagne ge
durende de a ctieperiode. Om te
beginnen met de stunt die de
Middelburgse ligfietsbouwer
en ligfietser Bram Moens
vrijdagmiddag 21 maart wil
uithalen. Hij test uit wat iedere
wielrijder wel eens zou willen
beproeven: de kwaliteit van de
autosnelweg Middelburg-
Goes als fietspad. Sinds de au
toloze zondagen van 1973 is
dat niet meer vertoond. Er is
één verschil met '73: Moens
krijgt politie-escorte.
De deelnemers aan de fietsac
tie moeten het alleen doen of
samen met collega's. Want dat
is de kracht van de campagne.
Plet stimuleert. „Ik heb geen
actie nodig", zei RPF/GPV-
statenlid en oud-burgemeester
van Arnemuiden drs. PI. Visser,
toen de fietsactie ter discussie
stond. „Ik fiets toch wel."
In het begin gold dat ook voor
de meeste fietsers die aan de
campagne van het Zeeuws
Platform meededen. Zij fiets
ten al naar het werk en noteer
den voor de lol tijdens de fiets
actie het aantal afgelegde
kilometers per dag. Inmiddels
heeft de actie een olievlekwer-
king gekregen. Er zijn veel
niet-fietsers bij gekomen.
Vorig jaar is met 1750 deelne
mers een voorlopig hoogtepunt
bereikt. Zo'n honderd instel
lingen en bedrijven werkten
mee. De fietsers reden samen
2,2 miljoen schone kilometers
bij elkaar. Het Zeeuws Plat
form zet dit jaar hoog in, op
2500 aanmeldingen.
Onmogelijk is dat niet. Veel be
drijven en instellingen doen
nog niet mee, en bij de instel
lingen en bedrijven die al wel
meedoen, kan het aantal deel
nemers vaak fors omhoog. De
PZC houdt het aantal aanmel
dingen de eerste tijd wekelijks
bij.
De afstand naar het werk hoeft
voor deelname géén belemme
ring meer te zijn. Vroeger
moest zeker vijfhonderd kilo
meter worden gehaald in de ac
tieperiode 1 april-1 oktober.
Dat idee is verlaten. Alle beet
jes helpen.
1992
1993
1994
1995
1996
Totaal aantal fietskilometers
690.000
1.665.000
2.201100.
2.190.000
500.000
1.000.000
1.500.000
1.."
2.000.000
door Harmen van der Werf
De eretitel Fiets van het Jaar
1997 had Bram Moens nog
niet op zak. Alle voorbereidin
gen waren wel getroffen. Twee
van zijn fietsen komen in serie
productie. De Middelburgse
ligfietsbouwer zet doelbewust
deze stap. „Er zijn zo ongeloof
lijk veel kopieerders van lig
fietsen. Ik wil me niet laten in
halen door die lieden, ik wil
mijn voorsprong nu uitbuiten."
Moens heeft in het bedrijf
Speedliner uit Enschede, on
dermeerproducent van triath-
lon-fietssturen, de fabriek
gevonden die een serieproduc
tielijn wil opzetten. „Dat kost
enkele tonnen. Je moet dat wel
willen en kunnen investeren."
Speedliner heeft een groot ver
koopapparaat, dat de ligfiet
sen in het pakket meeneemt.
De stap die Moens zet is bijzon
der voor hem, al doet hij er zelf
luchtig over. Hij is ontwerper,
bouwer; geen zakenman. Sinds
1983 heeft hij gewerkt aan een
naam die verbonden is met het
begrip M5: Meer Meters Met
Minder Moeite. Hij ontwikkelt
steeds nieuwe dingen, zoals
spaken zónder kromming. Die
kunnen bijna niet meer breken.
Rendement
Het draait bij de Middelburger
om het rendement. „Mensen
hebben zo weinig vermogen.
Neem een doorsnee vrouw: 150
watt, ofwel een halve pk. En
een gezonde jongen: 250 watt.
Ook nog niks. Dat beperkte
veimogen moet je goed benut
ten. Dat doe je niet op een
racefiets. Dan vang je als een
parachute de wind op. Bij een
ligfiets glijdt die over je heen.
Je zit bovendien lekkerder."
Toch is de ligfiets nooit echt
dooi-gebroken. Moens is daar
niet rouwig om. Hij houdt niet
van plotseling succes. „De
ATB-fietsen waren een trend.
Ik geloof daar niet in. Trends
zijn van voorbijgaande aard. Ik
zie veel. meer in een geleidelijke
groei,"
De seriematige productie van
twee van zijn ligfietsen - een
met een staand stuur en een
met een liggend stuur - zal dat
idee niet verstoren Het streven
is het eerste jaar duizend
exemplaren te verkopen. „Eén
procent van de Nederlandse
markt omvat tienduizend fiet
sen", geeft Moens aan.
Voor het eerst zullen M5-lig-
fietsen echte handelsnamen
krijgen. Moens gebruikt zelf de
maten van de wielen om zijn
fietsen te benoemen. „Fancy
namen hebben ze nu gekregen,
want dat hoort zo. Blue glide
voor de ligfiets met het staande
stuur. Street legal voor die met
het liggende stuur.
De prijs is het interessantst,
want die wordt concurrerend:
1800 gulden voor de Blue glide
en 1500 gulden voor de Street
legal. Moens: „Ach, wat is con
currerend. De gemiddelde ver
koopprijs van een nieuwe fiets
is achthonderd gulden."
Dow Chemical in Terneuzen
levert al een paar jaar de
meeste deelnemers aan de
fietsactie Fiets naar je werk-
/Maak werk van fietsen. In
1996 is er even de klad in geko
men, zegt Dow-contactper-
soon Jan van Seters, maar dat
deed aan de toppositie niks af.
Dow bleef nummer één met 155
deelnemers. „Wij gaan er dit
jaar meer werk van maken."
Een jaar of twee, drie geleden
pakte Van Seters de draad op.
Als medewerker van de milieu
dienst zag hij het nut van de
fietsactie in. „En de secretares
se van de afdeling doet er ook
veel aan. Mensen' aansporen,
posters verspreiden, de admi
nistratie van de deelnemers."
De fietsers komen overal van
daan in Zeeuws-Vlaanderen,
tot van achter Hulst en uit
Sluis. „Er zit een enkele oud
wielrenner bij. Een liefhebber,
noem je dat toch De actie sti
muleert. Doe je mee, dan pak je
minder snel de auto als het een
beetje regent. Veel mensen
doen mee, omdat ze lekker bui
ten willen zijn, in plaats van in
een volle bedrijfsbus."
Een probleemp j e met de actie is
het bijhouden van de kilome-
terkaart, heeft Van Seters erva
ren. Die is een beetje pietepeu
terig. Bij Dow is de oplossing
gevonden: een computerpro
gramma. „Je kunt je doel, het
aantal fietskilometers, aange
ven. De computer rekent dan
ook uit hoeveel procent je van
je doel af bent."
Van Seters doet zelf ook mee.
Negen kilometer woont hij van
Dow. Vorig jaar vulde hij nog
tien kilometer in. „Collega's
hebben het een keer nage-
fietst."
Jan van Seters, liever fietsen dan in een vol busje
foto Charles Strijd
van onze verslaggeefster
Qndine van der Vleuten
MIDDELBURG - Slachtoffer of
dader? Die vraag beheerste
donderdag de pleidooien op de
zitting van de Middelburgse
rechtbank, waarbij een 34-jari-
ge inwoner van Middelburg in
de beklaagdenbank stond.
Voor officier van justitie mr. D.
Veurink stond vast dat de man
'een bekende van hem op 18 ok
tober vorig jaar op 'uitermate
ernstige' wijze veria-acht had.
Hij eiste drie jaar cel met aftrek
van voorarrest. Raadsman mr.
E. G. M. Smit voerde aan dat de
34-jarige het slachtoffer was
van een valse aangifte en vroeg
vrijspraak.
Ingewikkeld
De behandeling van de zaak
duurde twee uur, waarin duide
lijk werd dat de verkrachting
een ingewikkelde voorgeschie
denis had.
Het slachtoffer, een Middel
burgse die bij de verdachte in de
buurt woonde en er regelmatig
over de vloer kwam, had in de
zomer van 1996 met de Raad
voor de Kindei-bescherming ge
beld over de situatie in het gezin
van de 34-jarige.
Uit angst voor represailles - de
verdachte heeft een indrukwek
kende staat van dienst als het
gaat om mishandelingen, be
dreigingen, intimidaties, ver
nielingen en ook verkrachting -
hield zij dit geheim.
Een andere kennis wist er echter
wel van. Met hem ontstond niet
lang vóór de verkrachting een
conflict over een videorecorder,
die zij 'verpatst' zou hebben. Uit
wraak zou de gedupeerde haar
vervolgens hebben verraden
aan de verdachte. Een 'rot
streek', aldus Veurink, en bijna
uitlokking, want gezien het ver
leden van de verdachte lag het
voor de hand te veronderstellen
dat hij de vrouw terug zou pak
ken.
Bedreigd
Over de gang van zaken op de
bewuste avond, en zeker over de
tijdstippen, verschilden de ge
tuigenverklaringen. Volgens de
verdachte had de vrouw zich be
dreigd gevoeld door de aanwe
zigheid van een groepje jongens
en een auto voor haar deur. Zij
vreesde dat het te maken
met de video-affaire.
De vrouw wenkte daarom de
passerende Middelburger j
met z'n hond aan het wandel
was. Volgens hem gebeurde,'
daar verder niets bijzonders1
nam hij de vrouw vanwege!
toestand waarin zij verkeej
mee naar zijn eigen huis. Dj
belde hij zelfs de politie i
haai'. De vrouw bleef die na
slapen, bij zijn echtgenote
bed.
Volgens het slachtoffer eclj
had hij haar in haar woningvl
kracht en geïntimideerd, (j
zijn daad te verhullen moest!
mee naar zijn vrouw en hj
toestand verklaren met del
dreigende aanwezigheid vanj
jongens voor haar deur. Ook!
bellen met de politie zou b
rookgordijn zijn.
Pas enkele weken later had;
genoeg moed verzameld om
een anonieme brief aangifte
doen. Daarin beschuldigde:
aanvankelijk zowel de mant
de video als de verdachte v
verkrachting. Bij verhoor lai
wees zij alleen de verdachte
dader aan.
Geheim
Volgens Smit was dit een bew
te meer dat de vrouw een va
aangifte had gedaan om zich
te dekken voor haar eigen 'gn
geheim', de tip aan de Mildert
scherming. Van verkracM
was geen sprake geweest,
misschien was de andere m
zelfs wel de dader. Hij noem
het vreemd dat de aangifte
lang op zich had laten wacht
en dat eventueel bewijsmate
aal, zoals het beddengoed en
kleding die het slachtoffer
tijde van het misdrijf dro
weggegooid waren. Welke m:
vroeg" hij ten slotte, laat c
vrouw die hij verkracht heeft
zijn beminde echtgenote int
slapen?
Officier van justitie Verni
was stellig in zijn antwoo
zo'n man was de verdachte,
meester in intimidatie, noup
cies.
Rechter mr. R. C. P. Rammei
besloot echter niet tot omn
dellijke gevangenneming
de Middelburger, zoals Veun
had gevraagd, zodat de v
dachte in afwachting van z
vonnis op wij e voeten is.
De uitspraak is op 20 maart.
van onze Haagse redactrice
Lianne Sleutjes
DEN HAAG - In Zeeland is al
leen op Noord-Beveland een
groot windmolenpark toege
staan. Op andere windrijke lo
caties verhindert vooral de mi
lieuwetgeving de komst van
veel turbines.
Het onderzoeksbureau Hasko-
ning heeft in opdracht van het
ministerie van Economische
Zaken gekeken waar er in Ne
derland op grote schaal wind
molens kunnen komen. Onder
'grote schaal' wordt een locatie
verstaan van minstens 750 hec
tare waar veertig tot vijftig me
gawatt geproduceerd kan wor
den. Of een lange lijn van zo'n
tien kilometer windturbines die
samen 25 mw produceren.
De Tweede Kamer had minister
Wijers (Economische Zaken)
om zo'n onderzoek gevraagd.
Het tempo waarin nu windtur
bines verrijzen is te laag, aldus
cle Kamer.
Het Noord-Bevelandse gebied
dat uit landschappelijk en be
leidsmatig oogpunt geschikt
zou zijn als groot windmolen
park beslaat 1600 hectare in het
noord-oosten. Als daar allemaal
turbines op komen, kan er 85
mw aan windenergie worden
gerealiseerd, aldus het onder
zoeksbureau.
Milieubeleid
Indien het milieubeleid op be
paalde terreinen wordt ver
ruimd, bijvoorbeeld door te
knabbelen aan de randen van
stiltegebieden en de bescher
ming van vogelgebieden, zijn er
nog drie Zeeuwse locaties waar
grote windmolenparken kun
nen komen. Dan zou ook nog
driehonderd hectare nabij de
Noord-Bevelandse kust, met
een productie van vijftien mw,
in aanmerldng komen. Op Tho-
len zou dan 2500 hectare goed
zijn voor ruim honderd mw. Aan
de noordelijke oever van de
Westerschelde zou op negen
honderd hectare vijftig mw aan
windenergie geproduceerd
kunnen worden.
Minister Wijers van Economi
sche Zaken pleitte deze week in
zijn nota 'Duurzame energie in
opmars' voor een versoepeling
van natuur- en milieubeleid.
Volgens hem blijkt uit onder
zoeken dat het nadeel van turbi
nes op vogel- en stiltegebieden
minder is dan werd gedacht. Het
onderzoek naar windenergie op
grote schaal is een van de boii
stenen van Wijers' nota.
Bureau Haskoning heeft o
nog gekeken naar locaties vc
middelgrote windmolenpark
van driehonerd tot 750 heet
groot. Dan komt er alleen
Zeeland ten westen van Ternë
zen een optie naar voren.
Toplocaties
Technisch gezien heeft Zeela
twee toplocaties waar windn
lens energie zouden kunr
produceren: de Oostersch
dekering en de Kop van Walcl
ren. Het heersende beleid d'
staat dat echter niet toe, o
niet als de door Wijers voorf
stane versoepeling op milieuf
bied ooit doorgaat.
Het kabinet wil in het jaar 20
drie procent van de energie!
hoef te halen uit duurzame en(
gievormen als wind- en zom
energie. Zeeland heeft als wiii
rijke provincie met het Rijk
gesproken dat het in 2000 vc
250 mw aan windenergieprod
ceert. Dat is tot op heden 39 n
De provincie Zeeland ondi
zoekt in het kader van 1
streekplan zelf locaties vo
kleinere, windparken met e
vermogen van dertig tot vijf
mw. Gekeken wordt naar Tl
len en Sint-Philipsland, e
strook van noord naar zuid-oi
Schouwen-Duiveland, Nooi
Beveland, delen van 1
Zeeuws-Vlaamse kustgebii
gebieden in het westen en lar
de noord-en zuidkust van Zui
Beveland.
(Advertentie)
