Geen kwaad woord aan de toog
I
Autoverkeer blijft groeien
ondanks beleid overheid
PZC
Schoondijkenaar ten
onrechte vastgezet
voor verkrachting
D66 Middelburg wil
mensen uit de auto
krijgen met fietstas
zeeland
11
Onbekende mishandelt winkelier
Bijna-aanvaring containerschip
Duo opgepakt voor diefstal staal
Brievenbus van 150 kg gestolen
Video gestolen uit postbestelbus
Borsele wil jeugddebat
Discussie over
invulling van de
groene ruimte
Vrouwennetwerk zoekt
'knelpunten' op Tholen
donderdag 30 januari 1997
van onze verslaggever
A. J. Snel
VLISSINGEN - In de betere drankge
legenheden treft men wel mannen die
diep doordrongen zijn van de wijsheid
dat spreken zilver is, maar zwijgen
goud. Zij verkiezen het laatste edel
metaal en plaatsen hun bestellingen
zonder woorden. Daar hebben ze een
hoge vaardigheid in ontwikkeld. Ze
heffen even de rechterwijsvinger om
de aandacht van de kastelein te trek
ken en wijzen vervolgens naar hun le
ge kelkje. De waard weet voldoende
en laat de fles nog eens klokken.
Drank mag meer kapot maken dan
een mens lief is, maar het ritueel
straalt en hoge graad van sereniteit
uit. En de drinker die met het stille ge
baar zijn staat van vergetelheid op
voert, bevindt zich zelden aan de basis
van twist en ophef. Hij zegt niets en
geeft dus geen aanleiding tot dispuut.
En vaak behoort hij tot het type drin
ker dat zonder morren afrekent als de
man of vrouw achter de tap het hoofd
schudt ten teken dat het zo voldoende
De verbale geheelonthouder behoort
tot een minderheid. Want in cafés
wordt als regel het gebruik van het
woord niet geschuwd. En zeer opmer
kelijk, voor het gebodene bestaan
honderden woorden. Bij het Neder
lands Gedistilleerd Museum De Ge
kroonde Brandersketel te Schiedam
beschikt men over een lijst met hon
derden synoniemen voor het woord
borrel, samengesteld door de taal
kundige en publicist Ewoud Sanders
die een boekwerkje wil maken dat ge
heel gewijd zal zijn aan de jenever.
Saaiheid
Er zijn redenen genoeg te verzinnen
waarom voor de jenever zo veel ver
schillende woorden bestaan. Sanders
uit het vermoeden dat de drinker de
saaiheid te lijf gaat. Hij wil niet steeds
opnieuw zeggen: ..Doe mij er nog
maar eentje." Bij het verstrijken van
de tijd en naarmate de elleboog vaker
Reeds honderden synoniemen zijn er verzonnen voor de borrel; uit verveling en om de overbekende effecten van het ge-
zondmakertje wat minder onaangenaam te doen klinken. Ruben Oreel
gebogen is, krijgt hij behoefte aan wat
taalkundigen lexicale variatie noe
men en begint de drank andere namen
te geven.
De verklaring zal slechts ten dele juist
zijn. Naar valt aan te nemen probeert
de doordrinker de zaak wat aardiger
voor te stellen. Hij zoekt naar woor
den die suggereren dat een jenevertje
goed is voor de gezondheid of hij kiest
voor een woordje waarin een zekere
vertedering doorklinkt of waarmee
blijk gegeven wordt van een vriend
schappelijke verhouding tussen de
nuttiger en het genuttigde. Iedereen
weet dat overmaat schaadt, maar de
dag van morgen lijkt aan de tap ver
weg en een slaapmussie kan minder
kwaad dan een jonge jenever. Nog een
drupje klinkt veel minder naar kater
dan nog een borrel. Een hartverster
king heeft te maken met de goede ge
zondheid die men elkaar, het glas hef
fend, toewenst. De drinker draait
zichzelf een rad voor ogen. Hij heeft
behoefte aan verzachting en voegt het
aardige woord bij de daad.
Een greep uit de verzameling: de bor
rel wordt wel aangeduid als de aap,
het afzakkertje, het beetje, de bitten-
bijter, het druppie, de fladdrak, het ge-
zondmakertje, de glazen boterham,
het graantje, de hassebas, het huppel
water, de jandoedel, het jajempie, de
kikvorsch, het koetsiertje, de korte
knik, de kivak, het maatje, het mond
jevol, de natte deken, het oogje, het
oorlam, de piel van de potter, het pie-
renverschrikkertje, depikketanis, het
schalkenwater, de schrobber, smeer
olie, het slaapmutsje, de slijmsnijer,
het slokje, de traan, devaderlander, de
wachtmeester, het weeskindje, zang
zaad en zielverkopertje.
Het is zonneklaar, geen kwaad woord
over de borrel. Het pierenverschrik-
kertje zal na de teraardebestelling de
wormen op een afstand houden, het
muskietennetje is bedoeld om insec
ten op een afstand te houden of er in
elk geval voor te zorgen dat hun ste
kende activiteiten niet gevoeld wor
den. De jandoedel wekt de gedachte
aan vrolijkheid en onbezorgdheid en
dat geldt ook voor het zangzaad. Het
Zeeuwse toeter, een aanduiding voor
een groot glas jenever, klinkt gul en
rijk en het Schouwse oepasje heeft iets
liefs.
Natuurlijk raak je bij het gebruik er
van neuzeblie en is er een redelijke
kans dat je naar buiten komt soenke-
len, maar met de juiste formulering
klinkt het allemaal in het geheel niet
onplezierig. Wat kan er nu mis gaan
door het gebruik van een bobijnt je,
een ei, eeh fixe en avant, een kouive
jan, een jonge zonder pet, een omgooi-
ertje, een klamot, een neurie, een recht
op en neertje of een vertroostingHet
gebruik van jenever staat garant voor
een goede nachtrust, het frist cle mens
op en maakt zwierig.
Vindingrijk
In de keilekit of de keilewinkel denkt
een mens niet aan wat komen gaat. Ja
wel, je kunt er stamakelzat raken, be
zopen, lazarus, blauw, beschonken, 0
toeter. Maar dat kun je ook ietsje bo-
ven het theewater of lichtelijk aange- j
schoten noemen. Het is een kwestie i
van vindingrijkheid en men denke
niet aan het lila gevoel dat morgen
achter de ogen zal heersen.
Het zal de hang naar lexicale variatie i
wel zijn die tot een geweldige verrij- U
king van de taal heeft geleid. Maar U
voor de mannen die aan de tapkast 1
toeven, heeft het vast ook iets te ma-
ken met angst en vrees. „Geheelont
houders hebben gelijk, maar alleen de I
drinkers weten waarom," schreef I
Carmiggelt en die was zeer bekend
met de werken van Ouwe Klare en I
diens Zoon. De angst drijft tot verhul
lend taalgebruik en eufemismen doen
de zon schijnen.
Behalve dan voor die mannen die al
leen de wijsvinger gebruiken om hun j
wensen kenbaar te maken. Die zijn
dat stadium voorbij.
MIDDELBURG - Een 58-jarige winkelier uit Middelburg is
dinsdagavond mishandeld door een onbekende. Het slachtof
fer liet de dader tussen 22 en 22.10 binnen, nadat er aan de
deur was gebeld. De onbekende spoot de Middelburger ver
volgens een vloeistof in het gezicht en begon hem te slaan.
Toen het slachtoffer om hulp begon te roepen, heeft de onbe
kende de zaak verlaten. De 58-jarige man is met hoofdletsel
opgenomen in het ziekenhuis Walcheren. Roof is blijkbaar
niet het motief geweest, want er wordt niets vermist. De poli
tie heeft een onderzoek ingesteld.
ANTWERPEN - Een groot containerschip onder Amerikaan
se vlag, de Tyson Lykes (32.000 brt), heeft woensdagmorgen
omstreeks half zeven op de Schelde bij de Antwerpse Zand-
vlietsluis een vreemde manoeuvre moeten maken om het af
varende vrachtschip Madeira (5.379 brt) te ontwijken. Waar
schijnlijk maakte de Madeira een iets te ruime bocht. De Ty-
son Lykes moest buiten het aangewezen vaarwater gaan om
een aanvaring te voorkomen. Ter plaatse, bij de Plaat van
Doel, is het buiten de boeien nog vrij diep. Beide schepen had
den een loods aan boord. Op ongeveer dezelfde plek en bij een
soortgelijke manoeuvre botsten eind 1993 de autoboot Aya I
en een Poolse vrachtvaarder op elkaar.
CADZAND-BAD - Een 20-jarige Oostburgeren een 29-jarige
inwoner van Sluis zijn in de nacht van dinsdag op woensdag
aangehouden in de Noordzeestraat in Cadzand-Bad op ver
denking van de diefstal van twee roestvrijstalen palen bij een
woning aan de Noordzeestraat. Ze wilden de palen gebruiken
voor de knalpot van een nieuwe ui tlaatDe twee mannen had
den inbrekers-gereedschap bij zich. De politie onderzoekt
daarom of de mannen betrokken zijn geweest bij inbraken in
zomerwoningen aan de West-Zeeuws-Vlaamse kust in het na-
jaar van 1996. De politie blijft intensief controleren aan de
kust en zet daarbij regelmatig extra mensen in.
BRESKENS - Een groene gietijzeren brievenbus met een ge
wicht van 150 kilo en een hoogte van 80 centimeter is tussen
dinsdagmorgen 9.00 uur en woensdagmiddag gestolen bij een
woning aan de Nieuwesluisweg in Breskens.
VLISSINGEN - Uit een niet afgesloten wagen van de PTT is
woensdagmiddag in Vlissingen tussen 13.40 en 13.45 uur een
doos met daarin een videorecorder gestolen. D,e bestuurder
was op het moment van de diefstal een pakketje aan het be
zorgen. Hij zag een jongen met donker krullend haar met een
doos onderzijn arm wegrennen in een zijstraat van de Schel-
destraat. Er is nog een achtervolging ingesteld, maar dat heeft
niet geholpen.
HEINKENSZAND - De gemeente Borsele wil een jeugddebat
gaan organiseren. Dat zei welzijnswethouder C. J. Elenbaas-
Murre woensdag tijdens de prijsuitreiking van de jaarlijkse
Halt-wedstrijd. Het is de bedoeling dat Borselse politici een
gesprek aangaan met zowel basisschoolleerlingen als middel
bare scholieren uit cle gemeente.
Het jongerendebat is één van de ideeën uit .een jeugdnota
waarop dit moment aan wordt gewerkt. Het gaat voorlopig
om een experiment. Mocht dit goed bevallen, dan komt er
wellicht een regelmatig overleg.
van onze verslaggever
Marcel Modde
SCHOONDIJKE - Het open
baar ministerie in Middelburg
en de politie Zeeuws-Vlaande-
ren hebben volgens de Oost-
burgse advocaat mr. J. Burlet
geblunderd in de verkrach
tingszaak van een veertigjarige
vrouw uit Schoondijke. De tien
jaar oudere dorpsgenoot van het
slachtoffer die eind vorig jaar op
basis van 'een duidelijk signale
ment' werd aangehouden, blijkt
achteraf niets met de zaak van
doen te hebben. Burlet zal na
mens zijn cliënt een schade
claim indienen.
De verkrachting vond plaats in
de nacht van 20 op 21 december
in de woning van de vrouw. Drie
dagen later werd een vijftigjari
ge verdachte aangehouden.
Hoewel de raadskamer in Mid
delburg al op 3 0 december tot. de
-Conclusie kwam dat er onvol
doende grond voor vervolging
as, duurde de in bewaringstel-
ling voort tot 5 januari.
Openbaar
Bovendien bracht de politie, on
danks de uitspraak van de
raadskamer, de zaak op 2 janua
ri in de openbaarheid via een
persbericht aan de regionale
media. Tot dan toe was er nog
niet eerder melding gemaakt
?an het misdrijf. De verdachte
heeft altijd volgehouden on
schuldig te zijn. Het OM en de
KAPELLE - De kring Midden
Zeeland van de landbouworga
nisatie GLTO-ZMO organiseert
vrijdag 7 februari een thema
bijeenkomst en een forumdis
cussie over de invulling van de
groene ruimte in Zeeland.
Als leidraad voor de discussie
dient het voorontwerp Streek
plan 1997. Aan de gedachten-
wisseling nemen deel gedepu
teerde J. G. van Zwieten, M. A
Stoffels van de Maatschappij
voor Nijverheid en Handel,
voorzitter H. C. van der Maas
van de LTO-raad Zeeland, A P.
jVermeueln van Recron Zeeland
m M. Jacobusse van de Stich
ting het Zeeuwse Landschap.
De bijeenkomst begint om 19.30
juur in De Vroone in Kapelle.
politie gingen er echter vanuit
dat de man loog. Ze baseerden
zich daarbij op het signalement
wat het slachtoffer had gegeven
en diverse andere factoren.
DNA-onderzoek
Het gerechtelijk vooronderzoek
van de officiervan justitie lever
de echter geen nieuwe feiten op.
Ook de recente uitslag van het
DNA-onderzoek wijst er op dat
de verdachte niet de dader kan
zijn, zo maakte Burlet woens
dag bekend.
De avocaat heeft weinig goede
woorden over voor de manier
waarop OM en politie met de
zaak is omgesprongen. Plet eni
ge wat er volgens Burlet duide
lijk was aan het signalement,
was dat het niet op zijn Hon
gaarse cliënt sloeg. „Maar om
dat het een beschrijving was
waar nu eenmaal meer buiten
landers aan voldoen, stonden ze
vrij snel bij hem op de stoep. Het
slachtoffer zou zijn stem hebben
herkend. Zoveel mannen van
middelbare leeftijd met. een
donkere snor (die hij overigens
niet heeft) en een accent heb je
nu eenmaal niet in een dorpje als
Schoondijke. Verder hebben ze
niet gezocht."
Schadeclaim
Een schadevergoeding is naar
mening van Burlet niet meer
dan terecht. „De man wordt in
het dorp nog dagelijks met de
beschuldigende vinger nagewe
zen, terwijl hij onschuldig is.
Dat is ontzettend vervelend
voor hem."
Persofficier van Justitie Mr. D.
Vèurink was gisteren uiterst te
rughoudend niet een reactie op
de kwestie. „Op de vraag of de
politie in deze zaak onzorgvul
dig is geweest, ga ik geen ant
woord geven. Iedere uitspraak
kan helpen om de uiteindelijke
schadeclaim te verhogen. Als
die claim er inderdaad komt,
dan zal het in de zitting van de
raadskamer wel duidelijk wor
den hoe het precies zit."
Veurink wilde wèl bevestigen
dat het gerechtelijk vooronder
zoek inmiddels is afgesloten,
omdat de verdenking tegen de
inwoner van Schoondijke 'niet
juist' bleek te zijn. Ook woord
voerder E. Paliwoda van dé po
litie in Zeeuws-Vlaanderen
hield woensdag voor commen
taar de deur stijf dicht en ver
wees door naar Veurink. Justitie
speurt ondertussen in de zaak
verder naar de dader.
Ondanks de maatregelen van Rijk blijft het autogebruik snel groeien, zoals hier op de Zandkreekdam.
fotoPieterHonhoff
van onze verslaggever
Harmen van der Werf
MIDDELBURG - De auto is
onverslaanbaar. De overheid
kan nog zoveel willen, zoals
beperking van de groei van het
autogebruik. Het blijkt niet te
helpen. Tussen 1986 en 2010
zou het autoverkeer 'slechts'
met 35 procent mogen groeien,
aldus Rijk en provincie. Die
doelstelling blijkt anno 1997
een vrome wens. In 1995 was
het autogebruik in Zeeland al
met 33 procent gegroeid ten
opzichte van 198(5. Als het zo
doorgaat, is het autoverkeer in
2010 verdubbeld.
Rij kén provincie wilden enke
le jaren geleden, bij de vast
stelling van het Structuur
schema Verkeer en Vervoer en
hét Regionaal Verkeers- en
Vervoerplan, niet dromerig
overkomen. Het autoverkeer
groeit met 70 procent, van 1986
tot 2010, als er niks wordt on
dernomen, zo berekenden des
kundigen. Met dat cijfer in het
achterhoofd durfden Rijk en
provincie niet al te ver te gaan.
Het autogebruik hoefde niet te
dalen. Nee, het zou al mooi zijn
als de groei beperkt blijft tot
de helft, tot 35 procent.
Om na te gaan of dat doel ook
wordt bereikt, houden provin
cie 1 en Rijkswaterstaat Zee
land bij hoeveel auto's over
hun wegen rijden. Al die cij
fertjes zijri onlangs gebundeld
in een eerste Beleids Effect
Rapportage Verkeer en Ver-
s voer Zeeland 1996.
Landelijk
Uit dit stuk blijkt zonneklaar
dat de doelstelling (beperkte
groei met 35 procent) op zijn
minst op losse schroeven staal.
In 1995 is in Zeeland al een
groei van 33 procent bereikt.
Vooral op Tholen en Schou-
wen-D uiveland is het autover
keer toegenomen, met 46 pro-
cent. Midden-Zeeland zit op
32 en Zeeuws-Vlaanderen op
29 procent. Zeeland scoort
overigens nog niet eens zo
slecht. Landelijk bedraagt de
groei sinds 1986 41 procent.
Het autogebruik loopt uit de
hand. afgezet tegen het stre
ven van Rijk en provincie. De
alternatieven - de fiets en het
openbaar vërvoer - blijken
geen alternatieven te zijn in
Zeeland. Het fietsverkeer is
gedaald met zo'n 14 procent,
door een afname van het aan
tal scholieren en scholieren
nemen vaker het openbaar
vervoer. Hetzelfde openbaar
vervoer wist tot '95 per saldo
nauwelijks meer klanten te
trekken, zeker wat betreft de
bus.
Provinciale politici zien in de
.onstuitbare opmars van de au
to geen reden de doelstelling
uit het eigen regionaal ver
keers- en vervoerplan opzij te
zetten. M. J. Goud (SGP) zegt
'wel een beetje van de groeicij -
fers te schrikken'. „Maar wat
moet je eraan doen Ik zou het
niet zo direct weten. Misschien
kunnen mensen yopr hun werk
meer van bêdrijfsbussen ge
bruik maken, zoals bij Dow.
En mogelijk moeten er meer
carpoolplaatsen komen en be
tere fietspaden. Ik probeer zelf
wel met anderen mee te rijden
of anderen mee te nemen in de
auto. als het kan."
F. van Kollem (GroenLinks)
geloofde al niet in de doelstel
ling van beperkte groei. Hij
stemde tegen het verkeers- en
vervoerplan. „Het roer moet
helemaal om. Er moet echt een
ander beleid komen. Je komt
er anders niet. Dus beter en
goedkoper openbaar vervoer,
en bij alle besluiten rekening
houden met het vervoer." Hij
maakt zelf zelden gebruik van
de bus of trein. „Met het huidi
ge niveau van het openbaar
vervoer kan dat niet anders. Ik
woonbij Zuiddorpe en ik moet
vaak in Middelburg zijn, en 's
avonds op pad voor vergade
ringen. Dat lukt niet zonder
auto."
In reactie op de groeicijfers
stelt M. B. de Koster (PvdA)
vast: „Dan zitten we straks in
Zeeland ook in de file. Willen
we dat Ik denk het niet." Zij
wil vasthouden aan de oude
doelstelling van 35 procent
groei tot 2010, hoewel 'het
moeilijk wordt'. „Wij zullen
onze prioriteiten anders moe
ten stellen, om het openbaar
vervoer aantrekkelijker te ma
ken." De Koster reist vaak met
de trein en fietst. „Soms kost
het me een uur. als ik net de
trein mis. Ik heb altijd spulle
tjes bij me om door te nemen, 't
Is maar hoe je het organiseert.
van onze verslaggever
Ab van derSluis
MIDDELBURG - Iedere Mid
delburger moet tegen een aan
trekkelijk tarief een fietstas
kunnen kopen. Dat bepleit D66
in een voorstel om het autover
keer tussen de wijken en de bin
nenstad terug te dringen. Goe
de, degelijke fietstassen kunnen
Middelburgers er wellicht toe
verleiden om hun boodschap
pen in het vervolg met de fiets te
doen in plaats van met de auto.
Het gemeentebestuur kan het
'Fietstassenplan' adopteren
door de tassen voor een lage
prijs te verkopen aan de inwo
ners.
De nieuwe gemeenteraad van
Middelburg nam maandag het
b eleidsp ro gramma 1.997-2 002
aan. Daarin staat onder meer
dat geprobeerd moet worden om
het autogebruik terug te drin
gen. D66 noemt het 'Fietstas
senplan' als voorbeeld hoe men
sen eerder de fiets pakken. Als
er boodschappen worden ge
daan op de fiets is het belangrijk
dat de spullen heelhuids thuis
komen. Fietsen met plastic tas
jes en loodzware tassen aan
stuur is levensgevaarlijk: reden
waarom D66 aandringt op een
gemeentelijk plan. De fietstas
sen moeten volgens de democra
ten 'ruim' en 'degelijk' zijn. De
gemeente zou de tassen massaal
kunnen kopen om ze tegen een
zacht prijsje te verkopen aan
fietsers. Als voorbeeld van een
soortgelijke actie noemt de
raadsfractie de promotie-actie
voor compostvaten. Om het
thuiscomposteren te stimule
ren, konden mensen met korting
een vat kopen. Ook is het moge
lijk fietshandelaren bij de actie
in te schakelen.
De gemeente zou garen kunnen
spinnen bij het plan. Op de fiets
tas kan het gemeentelogo (een
stadssilhouet van monumentale
panden) worden afgedrukt. Als
bonus zou het college van B en
W bij aanschaf een aantal lin
nen tasjes gratis kunnen wegge
ven. Wethouder P. Brakman
(verkeer) heeft het plan doorge
stuurd naar het Regionaal Or
gaan Verkeersveiligheid
Zeeland. Dat bekijkt op dit mo
ment of het in aanmerking kan
komen voor subsidie in het ka
der van een stimuleringsmaat
regel verkeersveiligheid. Het
'Fietstassenplan' maakt deel uit
van een aantal door D66 geop
perde maatregelen die het auto
verkeer moeten beperken. De
fractie wil ook dat er meer en
betere fietsrekken komen. D66
heeft het college gevraagd om
betere rekken neer te zetten op
plaatsen waar veel fietsers ko
men.
van onze verslaggever
Marco van Barneveld
SINT-MAARTENSDIJK - Het
Vrouwennetwerk Tholen gaat
een enquête houden onder de
vrouwelijke bevolking van de
gemeente. Onderwerpen die aan
bod komen zijn onder meer soci
ale veiligheid, vandalisme, klei
ne criminaliteit, het openbaar
vervoer, de leefomgeving en het
voorzieningenniveau. Tien pro
cent van de vrouwen van vijf
tien jaar en ouder zal worden
ondervraagd. „Bedoeling is mo
gelijke knelpunten boven water
te halen", meldt A Westerveld,
secretaris van het netwerk.
De enquête zal worden gehou
den in de tweede week van fe
bruari. Eind maart moeten de
uitslagen bekend zijn. Aan de
hand daarvan zal eventueel ac
tie worden ondernomen. De en
quête wordt gehouden door
Thoolse leerlingen van het
Zoomvliet College uit Roosen
daal. In totaal zullen zo'n 1200
vrouwen worden ondervraagd,
waarbij ook inwoners van
buurtschappen en van het bui
tengebied aan bod zullen ko
men. De onderwerpen zijn gese
lecteerd op basis van 'signalen'
die het netwerk bereiken vanuit
de samenleving. Over het open
baar vervoer bijvoorbeeld
wordt veel geklaagd. Vooral op
Sint-Philipsland zou het daar
bar slecht mee gesteld zijn. Voor
vrouwen die niet werken en van
dat openbaar vervoer afhanke
lijk zijn is dat uiteraard erg las
tig. Wat de veiligheid betreft
gaat het bijvoorbeeld om signa
len over 'enge plekken'. Volgens
secretaris Westerveld zijn zulke
enge situaties vaak met eenvou
dige middelen op te heffen.
