»zc
Blik op de
toekomst
Fiat-robots worden wereldwijd ingezet
Detroit Auto Show
Bordjes fietsroutes verdwijnen vaak
auto motorfiets zaterdag 11 januari 1997 37
Grote merken
gebruiken
Italiaanse
technieken
buizen van hoe zoiets zou moeten werken,
maar wel uitdagend. Bernard Robertson,
verantwoordelijk voor nieuwe technische
ontwikkelingen, riep collega-autobou
wers van de hele wereld op de handen in
een te slaan om brandstofcel-auto's zo
snel mogelijk op de weg te brengen.
Chrysler, Ford en General Motors werken
gesteund door de overheid al samen aan
dit soort geavanceerd onderzoek naar de
auto van de toekomst, waarbij gedacht
moet worden aan ergens rond 2005.
Waterstof
De brandstofcel zet zonder verbranding,
dus zonder uitlaatgas, waterstof om in
elektriciteit. „Techniek uit de Space
Shuttle", zegt Robertson, „die nu com
pact genoeg is om in een auto te bouwen."
Probleem is alleen: waar kun je waterstof
tanken. „In het huidig net van tanksta
tions is miljarden dollars gestoken, dus is
het niet realistisch te verwachten dat zo
maar een nieuw net van waterstof-sta
tions kan ontstaan. Daarom hebben we
een manier uitgewerkt om in de auto uit
benzine waterstof te destilleren." Daarbij
komt wel kooldioxide vrij, „maar een
brandstofcel-auto zou toch 90 procent
schoner en 50 procent zuiniger zijn dan
een gewone benzinemotor."
De nadere uitleg, die we hier niet herha
len, klinkt nogal ingewikkeld. Maar het
lijkt toch weer een stap vooruit, nadat
Mercedes een half jaar geleden al een ex
perimentele, echt rijdende brandstofcel
auto toonde. Zonder echter een oplossing
te geven voor het innemen van brandstof,
zoals Chrysler nu laat zien. Wat inder
daad de indruk wekt dat een nog nooit
vertoonde samenwerking van automer
ken weieens nodig kan zijn om deze veel
belovende techniek snel marktrijp te ma-
foto Tom Pidgeon
ken. Al relativeert Robertson wel: ..een
brandstofcel is nu nog tienmaal zo duur
als een gewone automotor."
Sportmodellen
Maar in het hedendaags Amerika staat
feestelijk autorijden zonder zorgen om
het milieu in het achterhoofd nog meer in
de belangstelling. Europese merken wil
len ervan meeprofiteren met nieuwe
sportmodellen die in Detroit debuteren.
Volvo laat de cabrioletversie van zijn C 70
coupé zien, terwijl die coupé nog niet eens
op de markt is. De cabrio komt pas in 1998
naar Europa.
Mercedes doet het min of meer andersom.
In Los Angeles debuteerde pas voor Ame
rika de compacte SLK Roadster, meteen
tot 'auto van het jaar' gebombardeerd. In
Detroit zette men de CLK coupé ernaast,
op de Amsterdamse AutoRAI straks als
primeur voor Europa komend.
Tevens toont Mercedes nieuwe V6-moto-
ren en het onderstel voor een nieuwe
'sport-utility', een luxe maar relatief
compacte vrijetijds-terreinwagen. Die
gaat als de Mercedes M-klasse komende
zomer in productie in het Amerikaanse
Tuscaloosa, en komt in 1998 naar Europa.
Volkswagen verrast door ook een coupé te
brengen, maar nog als studie. Gebaseerd
op de bodemgroep van de Audi A3, doch
uiterlijk naadloos aansluitend op de gro
tere nieuwe Passat (in de VS nog niet
verschenen). „Nee, er zijn geen productie
plannen", horen we op de persconferen
tie. „Maar hij zou best in de VW-fabriek in
Mexico gebouwd kunnen worden", volg
de daar meteen op. Onduidelijk is nog of
we deze VW-studie CJ ook in Europa te
zien krijgen, op de autoshows in Amster
dam of in maart te Genève.
Peter Fokker
onder al te grote spijt neemt Amerika afscheid van de vertrouwde, grote en
LJ dorstige limousines. Zelfs hier worden auto's kleiner en economischer,
ezamenlijk wordt gewerkt aan schone en zuinige auto's voor de toekomst. Het
jgent op de belangrijkste Amerikaanse autoshow studiemodellen, met als
oogtepunt een nog zeer prille, maar veelbelovende Chrysler-studie voor een
randstofcel-auto die benzine in elektriciteit omzet. Ook Europese merken brengen
iér nieuws, want de Amerikaanse automarkt staat er aardig gezond voor.
Lincoln debuteert in Detroit met de Navigator.
Concept van de nieuwe Pontiac Rageous.
foto Richard Sheinwald
Er heerst een tevreden sfeer op de inter
nationale Noordamerikaanse auto
show te Detroit, die gisteren, vrijdag, voor
het publiek opende. Ondanks de steeds
hardere concurrentie van andere shows,
zoals die in Los Angeles welke een week
eerder opende, maar geen al te grote pri
meurs wegkaapte. De crises die de Ameri
kaanse auto-industrie de laatste tien jaar
doormaakte, lieten diepe sporen na in 'de
auto-hoofdstad van de wereld', zoals het
ernstig in verval geraakte Detroit zich
noemt. Op de autoshow blij kt echter weer
vertrouwen in de toekomst.
Symbolisch is wel het spectaculaire de
buut van de vijfde generatie Chevrolet
Corvette, sinds 1953 een boegbeeld van de
Amerikaanse autobouw. Vier jaar geleden
leek de Corvette ten dode opgeschreven.
Te lage verkopen, en vooral een record-
verlies van fabrikant General Motors
leidden tot het vrijwel definitieve besluit
geen nieuwe Corvette meer te maken. De
bezuinigingsdrift ging zelfs zo ver,dat
overwogen werd hele merkdivisies op te
doeken, zoals Oldsmobile.
Ster
Zo ver heeft het niet hoeven komenHet is
wel zo dat General Motors besloot enkele
haast even befaamde grote modellen uit
het gamma te nemen, zoals de enorme Ca
dillac Fleetwood en het sinds 1941 ge-
Symbolisch is het spectaculaire debuut van de vijfde generatie Chevrolet Corvette, sinds 1953 een boegbeeld van de Amerikaanse
autobouw.
voerde grootste Oldsmobile-type 98.
Maar er kwam wel een echt helemaal
nieuwe Corvette, als ster van de show.
Met een eveneens nieuwe, sterkere maar
vooral veel lichtere 5,7 liter V8 motor. Met
een liefst 4,5 maal stijver en toch iets lich
ter chassis dan in het vorige model, voor
zien van volledig nieuwe wielophanging.
Dat moet de Corvette stukken lichtvoeti
ger maar tevens zuiniger maken.
Uiterst belangwekkend onder een reeks
ontwerpstudies van Chrysler, die steeds
fantasievol uitpakt op deze show, is hun
voorzet voor een brandstofcel-aandrij
ving. Weinig meer dan een schets in neon-
Per jaar verdwijnt op raadselachtige
wijze tien procent van de aanwijs-
bordjes langs de lange-afstand-fietspa-
den (LF-routes). Fietsers die van deze
routes gebruik maken ergeren zich hier
bont en blauw aan. Niets is vervelender
dan op doorreis verkeerd rijden, omdat
de bordjes ontbreken. Juist waar fiets
routes door stedelijke gebieden gaan of
ingewikkelde omleidingen volgen zijn
bordjes onontbeerlijk. Lang niet alle
landkaarten geven de nodige duidelijk
heid voor fietsers.
De stichting Landelijk Fietsplatform er
kent dat de kwaliteit van de LF-wegwij-
zers in een aantal gebieden flink te wen-
sen overlaat. In de gebieden met de
meeste klachten zijn tijdelijke bordjes
geplaatst. De stichting werkt er hard aan
dit probleem op te lossen. De routes zul
len twee keer per j aar worden nagekeken
en als ergens bordjes ontbreken zullen
die binnen vier weken worden terugge
plaatst. Niet langer de ANWB maar het
Fietsplatform zelf verzamelt de klach
ten en draagt zorgt voor de borden.
Nieuw is dat vrijwilligers worden inge
schakeld om de Noordzeeroute (LF1) en
de Midden-Nederlandroute (LF4) in
goede staat te houden. Zij fietsen de rou
te regelmatig, plegen klein onderhoud
zoals het weghalen van takken en
schoonmaken van borden. Bij ontbre
kende borden komen tijdelijk stickers
met een richtingpijl.
Op dit moment heeft Nederland 1750km
aan bewegwijzerde fietsroutes. De
meest recente is de Hanzeroute van 135
km tussen Kampen en Millingen. Het is
de bedoeling dat over een jaar of dertien
4000 km fietsroutes voorzien zijn van
wegwijzers.
De vorig jaar gelanceerde Fietsideeen-
kaart van het Fietsplatform is een groot
succes. Het is geen landkaart om tochten
mee uit te stippelen, maar een actueel
overzicht van de mogelijkheden om er in
Nederland met de fiets op uit te trekken
De kaart wijst op fietsroutes, fietsrond-
ritten, trekkershutten en andere
mogelijkheden voor overnachting, fiets
verhuur, fietsevenementen en fietsva
kanties. De kaart is voor f 4,95 te koop bij
kantoren van ANWB en VVV.
Het gebruikelijke vooruitzenden per
trein van fietsen naar het buitenland is
per 1 juni dit jaar nietmeer mogelijk. De
NS schaft deze service af, omdat de kos
ten hoger zijn dan de opbrengsten. Veel
fietsers hebben slechte ervaringen met
het vooruitzenden van fietsen. Ook de
NS erkent dat er steeds vaker fietsen be
schadigd raken en zelfs volledig zoek.
Het blijft wel mogelijk om als treinreizi
ger een fiets als bagage mee te nemen in
dezelfde trein.
Theo van der Kaaij
Terbazing is zacht uitgedrukt. Nooit
V geweten dat de auto-industrie zó
fhankelijk is van Fiat. Zelfs topmerken als
lercedes-Benz en BMW kunnen niet buiten de
obots van Fiat.
Wde naam Fiat hoort, denkt niet. me
teen aan topkwaliteit, al moet ge
zegd worden dat de auto's die nu uit de Fi
at-fabrieken rollen de toets der kritiek
goed kunnen doorstaan. Maar hoe goed de
Uno, Brava, Bravo, Barchetta en Coupé
ook zijn, zelfs de diverse titels 'Auto van
het Jaar' hebben het imago van matige
kwaliteit niet weggenomen.
Dan breng je een bezoek aan 'Fiat-stad'
Turijn, om diep in de keuken te kunnen
kijken van dit concern en wat blijkt? Fiat
is veel meer dan je ooit hebt gedacht. Van
ruimtevaart tot productiebedrijven voor
de medische industrie. Van hulpraketten
voor de Ariane 5 tot pacemakers, hart
kleppen en robots.
Neem een bedrijf als Comau in Grugliasco
(in de buurt van Turijn), een volle dochter
van Fiat. Dit bedrijf, waar robots worden
uitgedacht en tot 'leven' worden gewekt
om onder meer auto's in elkaar te lassen,
opereert inmiddels wereldwijd. De auto
matische en nooit protesterende werk
krachten zijn niet meer alleen in dienst
van Fiat.
Met de grootste precisie lassen zij ook de
carrosserie van een Volkswagen, Audi.
Volvo, Renault. Peugeot of Chrysler, dan
wel een Opel of ander merk van General
Motors in elkaar. Tevens helpen zij bij het
in elkaar zetten van toppers, zoals Ja
guars, BMW's en Mercedessen. De lijst
van (auto)fabrikanten die gebruik maken
van Fiat-techniek is overigens nog veel
langer, maar het zou te ver voeren ze alle
maal te noemen. Indrukwekkend is het
wel.
Nieuwe BMW
Bij Comau kan zelfs kennis worden ge
maakt met robots die 'les' krijgen om
straks in Duitsland de carrosseriedelen
van de nieuwe 3-serie van BMW aan el
kaar te lassen. Over wanneer de nieuwe
BMW op de markt komt, zwijgt topman
Giuseppe Zingoni van Comau Robotics
als het graf. Eén verkeerd woord en hij is
een klant kwijt, zo wordt wel duidelijk.
Bij Comau worden de woorden geheim
houding en vertrouwen met koeienletters
geschreven. Waarschijnlijk dat Fiat daar
om ook geen ruchtbaarheid geeft aan het
werken voor topmerken.
Later vertelt Massimo Mattucci, onder
meer verantwoordelijk voor het aantrek
ken van nieuwe klanten, dat het weinig
heeft gescheeld of er hadden ook robots
van Comau in de NedCar-fabriek in Born
de Nederlandse Volvo's en Mitsubishi's in
elkaar gelast en van een verfje voorzien.
Automatisering
Comau is een kwart eeuw geleden ont
staan uit een groep kleine firma's die zich
bezighielden met automatisering. Zij zijn
door het Fiat-concern in de loop der j aren
samengesmeed tot één groot bedrijf dat in
de beginperiode bijna geheel afhankelijk
was van Fiat. Nu gebruiken volgens pro
ductieleider Carlo Alecci 21 belangrijke
autofabrikanten robots van Comau en
heeft vijftig procent van de auto's er ten
minste iets mee van doen (gehad).
Het bedrijf biedt werk aan 4134 mede-
Bij Fiat-dochter Comau worden robots
gemaakt voor bijna alle bekende auto
merken.
werkers, onder wie zestig zogeheten
'gypsies' (zigeuners) die bij de diverse au-
tofabrieken behulpzaam zijn bij het ter
plaatse monteren van de nieuwe lasstraat
en/of lakstraat. Pas als de zaak perfect
loopt, verhuizen zij naar elders om daar te
gaan monteren en les te geven.Wi j zijn in
staat aan alle wensen op het gebied van
automatisering tegemoet te komen. Zo
ontweqDen en fabriceren wij complete
productielijnen".
Hoewel de auto-industrie veruit de be
langrijkste afnemer is (van de omzet van
ongeveer f 1 miljard is ruim negentig pro
cent van de auto-industrie afkomstig), is
Comau ook in de ruimtevaart geen onbe
kende.
Mensenhanden
De eerste robot van Comau stamt uit
1977. Vreemd is dat bij Comau robots nog
niet door robots, maar door mensenhan
den worden gemaakt. In dat laaste komt
volgens Alecci wel steeds meer verande
ring. Zoals hij meer heeft zien veranderen
in de acht jaar die hij bij Comau werkt.
„De enige taal die toen werd gesproken,
was dialect. Nu spreekt tachtig procent
van de werknemers Engels."
Aan hem de vraag waarom Fiat op het ge
bied van kwaliteit zo'n slechte naam
heeft, terwijl toch dezelfde robots aan ge
renommeerde merken worden geleverd.
Met een zucht: „Het verleden zal ons al
tijd blijven achtervolgen. Wij werken er
echter hard aan om niet alleen de kwali
teit, maar ook de mentaliteit te verande
ren. Dat het lukt, bewijst de Brava. De
kwaliteit van deze Fiat, die tot 1 januari
'Auto van het Jaar' was, kan wedijveren
met de kwaliteit van de Golf. Misschien
moeten we er inderdaad meer gebruik van
maken dat we ook aan Mercedes-Benz le
veren".
Henk Lambregtse
