Tropisch hardhout uit de gratie
pzc zeeland vrijdag 10 januari 1997 13
Grupo Bacan brengt een
mix van ritmes en stijlen
Te intellectueel spelletje
met Gyges en Kandaules
Illegaal transport
van 4000 ton afval
op zee onderschept
Staatsbosbeheer zoekt locaties voor productie milieuvriendelijk hout
lezers schrijven
j Commissie-Fleurke
zoekt oplossingen
nadelen herindeling
exposities
kunst cultuur
van onze verslaggever
HOEK - Staatsbosbeheer pro
beert sedert enkele jaren uit-
r sluitend milieuvriendelijk hout
te gebruiken. De Zeeuws-
Vlaamse boswachter J. van Ha-
ge wijst op de afrasteringen met
palen van kastanjehout in het
buitengebied en de picknickta-
n fels en banken in de Braakman
bij Hoek. „We willen nu zelf in
het hele land verantwoord hout
gaan produceren", zegt Van Ha-
ge. „Ook in Zeeland gaan we op
zoek naar geschikte locaties."
Staatsbosbeheer gebruikt geen
f tropisch hardhout meer. Ook
palen van onder meer grenen-
en vurenhout, die behandeld
zijn met milieu-onvriendelijke
stoffen als het teerachtige creo-
- sootolie en met zware metalen
van onze verslaggever
Conny van Gremberghe
DEN HAAG - Staatssecreta
ris A G. M. van de Vonder
voort (Binnenlandse Zaken)
heeft een speciale commissie
in het leven geroepen die op
lossingen moet aandragen
om ongewenste effecten bij
het herindelen van gemeen
ten te verzachten of weg te
nemen.
De werkgroep wordt ge
vormd door burgemeesters,
gedeputeerden, vertegen
woordigers van de Vereni
ging van Nederlandse Ge
meenten (VNG) en het
Interprovinciaal Overleg
(IPO) en staat onder voorzit
terschap van de Amsterdam
se hoogleraar bestuurskunde
prof. dr. F. Fleurke.
Verwacht wordt dat de
commissie dit voorjaar de
staatssecretaris een reeks
van aanbevelingen kan doen.
Die aanbevelingen kunnen
uitgeruste zouten, zijn uit den
boze. Van Hage: „We moesten
met hout gaan werken dat ook
zonder de behandeling met mi
lieu-onvriendelijke stoffen
duurzaam is. Palen van de tam
me kastanje bleken een uit
komst te zijn. Dat hout blijft ook
zonder de behandeling met
schadelijk materiaal zo'n twin
tig jaar goed."
Krommig
Het hout van de tamme kastanj e
is een beetje krommig. Daarom
was Van Hage aanvankelijk een
beetje sceptisch over het ge
bruik. „Maar het pakte geluk
kig goed uit. In het buitengebied
staan die palen prima. We heb
ben positieve reacties gehad.
Bovendien is het gebruiken van
hout van de tamme kastanje
nauwelijks duurder."
Staatsbosbeheer gebruikt het
vervolgens weer van belang
zijn voor het vervolg van het
herindelingsproces in den
lande, ook in Zeeland. De
herindeling van Zeeuws-
Vlaanderen werd bijvoor
beeld door het provinciebe
stuur eind vorig jaar opge
schort, omdat de politiek in
Zeeland een bestuurlijke
herschikking niet aandurf
de.
Het afblazen van de herinde
ling Zeeuws-Vlaanderen
was mede het gevolg van het
lobbywerk van de kleine ge
meenten in de regio, die na
drukkelijk hadden gewezen
op de nadelen en kosten van
herindelingsoperaties. Om
deze nadelen verantwoord
op een rijtje te krijgen had
den ook de kleine gemeenten
bestuursdeskundigen ge
raadpleegd.
De commissie-Fleurke moet
nu komen met suggesties en
praktische oplossingen om
herindelingsproblemen het
hoofd te kunnen bieden.
verantwoorde materiaal niet al
leen voor afrasteringen. In het
Braakmangebied zijn enkele
maanden geleden drie pick
nicktafels en vier bankjes van
milieuvriendelijk hout geïn
stalleerd. „Na verloop van tijd
komt er een mooie natuurlijke
gloed over dat kastanjehout",
zegt leverancier Gerd van Hel
den van hoveniersbedrijf De
Natuurtuin in Haren. „Het
wordt ook steeds meer gebruikt
voor kozijnen, deuren, terras
planken en zelfs parket. Ook het
hout van de acacia is zonder be
handeling heel duurzaam. Maar
het is moeilijker te krijgen en
niet zo eenvoudig te bewerken."
Van Hage denkt dat diverse
overheden goed uit de voeten
kunnen met milieuvriendelijk
hout. „Dat beetje krommige
hout past misschien niet in het
centrum van een stad. Maar
voor waterschappen, die veel
werken in het buitengebied,
moet het mogelijk zijn hout van
de tamme kastanje of de acacia
te gebruiken", vindt deZeeuws-
Vlaamse boswachter.
Waterschap
Secretaris J. Alberda Ekenstein
van waterschap Het Hulster
Ambacht laat weten dat het
Oost-Zeeuws-Vlaamse schap al
milieuvriendelijk hout ge
bruikt. Zijn collega A Mouton
van waterschap Het Vrije van
Sluis verklaart dat in West-
Zeeuws-Vlaanderen wordt ge
probeerd het gebruik van palen
te beteugelen door zoveel moge
lijk natuurvriendelijke oevers
aan te leggen. Op die oevers met
een flauwer talud zijn geen pa
len nodig. Mouton: „Maar we
zijn nog niet zover dat we zijn
overgeschakeld op milieuvrien
delijk hout. Bij ons beleid voor
de komende jaren krijgt het wel
de nodige aandacht."
Van Hage laat weten dat Staats
beheer zelf milieuvriendelijk
hout wil gaan produceren en
daarom in het hele land op zoek
is naar geschikte locaties voor
de aanleg van bossen. Van Hage:
„Zelf ben ik aan het bekijken
waar we in Zeeuws-Vlaanderen
aan de slag kunnen gaan. Ik
denk bijvoorbeeld aan een loca
tie in de buurt van Axel. We
kunnen daar geen honderden
hectaren aanleggen, maar één
hectare moet mogelijk zijn."
Klimaat
Van Helden is positief over het
initiatief van Staatsbosbeheer.
Maar hij wijst erop dat het kli
maat in Nederland eigenlijk
niet zo geschikt is voor het telen
van de tamme kastanje. „Zelf
importeer ik mijn hout uit
Frankrijk. Daar groeit de tam
me kastanje twee keer zo snel als
in Nederland, omdat het war
mer is."
van onze verslaggeefster
Ondine van der Vleuten
VLISSINGEN - Bij een controle
van het Russische zeeschip Me
teor heeft de afdeling Delta van
het Korps Landelijke Politie
diensten (KLPD) donderdag
een groot illegaal afvaltrans-
port onderschept. De Meteor lag
op de rede van Vlissingen en was
onderweg naar Antwerpen.
De vondst was het gevolg van
een routine-controle, waarbij
ontdekt werd dat in plaats van
de voorgeschreven drie. maar
twee officieren aan boord wa
ren. Na overleg met het Open
baar Ministerie in Middelburg
werd de overtreding afgedaan
met een schikking van 1500 gul
den. De Belgische autoriteiten
werden in kennis gesteld van
het gebrek aan bemanning. Het
Port State Control in Antwer
pen reageerde daarop met de
mededeling, dat het schip de
Vlissingse haven alleen mocht
verlaten met voldoende en ge
kwalificeerde bemanning. Na
dere controle wees uit dat het
zeeschip geladen was met 4000
ton assen en residuen van lood
en koper in poedervorm. Dit
valt onder de Europese Verorde-
Broekriem
De gemeente Middelburg, lees:
de inwoners, moeten de broek
riem aanhalen (PZC. 6 januari).
Ondanks het aanzienlijk bedrag
dat ze de gehandicapten ont
houden. komen we nog veel te
kort. Vorig jaar kon men nog
twaalf miljoen op tafel leggen
voor een museum en 450.000
gulden per jaar voor onderhoud
en nu is alles plotseling op. We
kunnen als inwoners ons hart
wel vasthouden voor de aanko
mende gemeentelijke belastin
gen. Een lichtpuntje is er daar-
ning Overbrenging Afvalstoffen
(EVOA).
De 4000 ton afval bleek afkom
stig uit Roemenië en was be
stemd voor België. De vereiste
documenten ontlmaken echter.
Verder was tegen een reeks
EVOA-voorschriften gezon
digd. Zo had Roemenië toestem
ming moeten geven voor het
transport, Nederland had als
land van doorvoer op de hoogte
moeten worden gebracht, de sa
menstelling van het afval had
bekend moeten zijn en België,
als ontvangend land, was even
min op de hoogte.
Onderzoek
De Belgische autoriteiten heb
ben bekend gemaakt dat pro
ces-verbaal wordt opgemaakt
en dat een onderzoek wordt in
gesteld naar degene voor wie het
transport bestemd was. Ook
wordt de samenstelling van het
afval aan een onderzoek onder
worpen. De KLPD afdeling
Delta stelt een onder-zoek in
naar de producent van de partij
afval. De partij wordt overigens
als 'enorm' betiteld. De Meteor
kx-ijgt ook van KLPD Delta een
proces-verbaal voor de sluik
handel, die onder de econo
misch delicten valt.
bij wel, want in zijn advertentie
van 11 november in de PZC be
loofde Tjeu Strous een ruimhar
tig kwijtscheldingsbeleid. als
hij voldoende stemmen kreeg.
Dus moed houden maar. Een
kleine oplossing zou misschien
zijn om nog maar even te wach
ten met het op de schop gooien
van de Markt. Dat levert twee
miljoen op en als het net zo iets
wordt als de Abdij kunnen ze die
transparante bomen beter nog
even bij de kweker laten staan.
H. A Joosse
Zusterstraat 51
Middelburg
Afrasteringen, banken en picknicktafels van Staatsbosbeheer in Zeeuws-Vlaanderen worden niet meer gemaakt van tropisch hardhout of
ander milieubelastend materiaal, maar van hout van de tamme kastanje. foto Charles Strijd
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd beloopt uiter
lijk 7 dagen.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor'inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Sacco van der Made, Truus te Selle, Bart Kiene, Paul Kooij en Monique Hoogmoed in Gyges en Kandau-
les van Cees Nooteboom. foto Willem Mieras.
GOES, 't Beest
Gyges en Kandaules, een ko
ningsdrama door Cees Noote
boom. Gelezen voorstelling
door Het Gezelschap van de
Zee. Regie: Agaath Witteman.
door Ernst Jan Rozendaal
Een groter contrast in nauwe
lijks denkbaar. Voor aan
vang van de voorstelling Gyges
en Kandaules zijn alle negen to
neelspelers aanwezig op het
toneel. Acht van hen zijn uit
bundig uitgedost in klassiek
aandoende gewaden, zij het dat
bij enkelen duidelijk te zien is
dat die over de dagelijkse kle
ding is aangetrokken. Ook het
toneel zelf is rijkelijk gedeco
reerd met felgekleurde doeken
en een in gaas schuilgaand he
melbed. Het geheel stelt een pa
leis voor in de negende eeuw
voor Christus. Tussen alle over
daad zit een eenvoudig manne
tje met een leesbril. Duidelijk
iemand uit een andere tijd. Het
is de verteller (Jan van Dijck).
Hij begint de voorstelling door
zich rechtstreeks tot het publiek
te richten. Bijna letterlijk neemt
hij de aanwezigen aan de hand
voor een reis door tijd en ruimte.
Als hij voorleest hoe over de Al
pen wordt gevlogen rent hij de
tribune op en naarmate hij Tur
kije - of eigenlijk het klassieke
Lydië - nadert, lijkt hij autobus
sen en asfaltwegen weg te tove
ren. Verteller en publiek komen
aan in het paleis van koning
Kandaules en daar ontwikkelt
zich het eigenlijke verhaal, ont
leend aan de Historiën van de
Griekse schrijver Herodotes,
Het rijk van Kandaules (Bart
Kiene) is aan verval onderhevig,
aan de grenzen lijden zijn solda
ten nederlaag op nederlaag. Het
volk en de edelen morren. Dat
doet de koning niets, hij is
slechts geïnteresseerd in zijn
beeldschone vrouw (Truus te
Selle) die alleen door hem mag
worden bekeken. „Hij was op de
wereld om te spelen", conclu
deert zij aan het eind van het
stuk, als Kandaules dood op de
grond ligt, neergestoken door
zijn veldheer en beste vriend
Gyges (Paul Kooij). Die is daar
toe aangezet door de koningin
en haar kamermeisje Claa
(Monique Hoogmoed).
Van begin af aan weet de toe
schouwer dat het zo zal aflopen,
dat is immers al door de vertel
ler verraden. Deze verteller
speelt een eigenaardige rol. Tij
dens het stuk leest hij de regie
aanwijzingen voor en herhaal
delijk bemoeit hij zich zelfs met
de spelers. Hij is de schrijver van
het stuk, zo blijkt. Hij zit met
zijn pen in de hand en werkt ter
plekke nog aan het stuk.
Het lijkt erop dat Nooteboom
een postmoderne versie van He
rodotes' verhaal over Gyges en
Kandaules heeft willen maken.
In de regie van Agaath Witte
man is daarop bovendien alle
nadruk komen te liggen. Dat
zorgt voor een aantal vervreem
dende en humoristische mo
menten, bijvoorbeeld als de
schrijver zijn tekst over de per
sonages verdeelt, of juist begint
te noteren wat hij ziet gebeuren.
Toch blijft onduidelijk wat
Nooteboom en Witteman met
deze constructie beogen.
Gyges en Kandaules is een ver
haal over macht en in de voor
stelling van Het Gezelschap van
de Zee krijgt het publiek inge
peperd dat die uiteindelijk be
rust bij de schrijver. Elke identi
ficatie met het verhaal, die de
verteller mef zijn inleiding zo
duidelijk leek na te streven,
wordt keer op keer gefrustreerd.
De aanvankelijke verrassing
daarover slaat gaandeweg om in
een lichte vorm van irritatie.
Bij eerdere gelezen voorstellin
gen van Het Gezelschap van de
Zee was het tekstboek nooit een
beletsel om je in een andere we
reld te wanen, nu wordt die illu
sie met opzet telkens aan stuk
ken geslagén. Er wordt een
intellectueel spelletje gespeeld
met een verhaal dat alles in zich
heeft van een prachtig drama en
- zoveel is wel duidelijk - dat
door deze spelers ook indruk
wekkend kan worden gespeeld.
Vooral Kiene schittert iri zijn
verbeelding van half waanzin
nige Kandaules.
Een verdienste van deze opvoe
ring mag zijn dat het publiek
achterblijft met tal van vragen
over schrijven en toneelspelen,
het manco is dat men onberoerd
weggaat, zonder ooit het idee te
hebben gehad niet in eem thea
terzaal te zitten.
Keramiste Anneke Berings uit
Terneuzen exposeert tot en met
vrijdag 21 februari in galerie 't
Zuuddek in Burgh-Haamstede.
Daarnaast is keramiek te be
zichtigen van Liesbeth Muile
meister uit Burgh-Haamstede.
Geopend: do 10-17 uur en vr 13-
17 uur.
Olieverfschilderijen van An
ton Kooijman uit Goes zijn tot
en met 24 januari te zien in het
gemeentehuis in Kapelle. Het
betreft landschappen en zeege
zichten. Geopend: ma t/m vr
8.30-12 en 13-16 uur.
Onder de titel Zee en land is tot
en met 20 februari in het ge
meentehuis in Heinkenszand
een expositie ingericht met
werk van Aline Kuut en Thijs
Schaapman. Van Aline Kuut
staat er raku-keramiek, dat een
min of meer meditatieve uit
straling heeft. De figuratieve en
abstracte schilderijen van Thijs
Schaapman tonen tegenstellin
gen, waarbij de eigenzinnige
manier van aquarelleren opvalt.
Geopend: ma t/m vr 8.30-12.30
uur en do bovendien 17-20 uur.
Tot 10 februari exposeren Lia
van Leeuwen grafiek en Moni
que van de Ven keramiek in ga
lerie 't Haentje te Paart in Mid
delburg. Van Leeuwen begon
met graveren van lijnen, waar
uit voorwerpen en figuren ont
stonden die voortdurend in haar
werk terugkeren. In het werk
van Van de Ven ziet men een
constante uitdaging naar per
fectie van techniek en vormge
ving. Geopend: do, za en zo 14-
16.30 uur.
Cinema vérité 'Wilde bloemen'
heet de expositie van werk van
de Vlissingse kunstenaar Bob
Pingen, die zaterdag om 17 uur
wordt geopend in galerie Mo
lenwater in Middelburg. Verder
te zien: zo 11 januari en do 16
t/m zo 19 januari 14.30-18 uur.
Zestien amateurkunstenaars
exposeren van zateihag 11 tot
en met dinsdag 14 januari in de
burgerzaal van het stadhuis aan
de Westkade in Sas van Gent.
Geopend: za 10.30-12 en 13.30-
17 uur, zo en di 13.30-17 uur en
ma 19-21 uur.
Nieuwe schilderijen van Roel
Achterberg hangen tot 8 febru
ari in galerie Van den Berge in
Goes. De expositie wordt zon
dag om 16 uur geopend. Daarna
te bezichtigen: do t/m za 13-17
uur, evenals de derde zondag
van de maand.
Zoals gebruikelijk is de twee
de zondag van de maand (12 ja
nuari) in Bergen op Zoom gale
rie-zondag. Dat houdt in. dat
die dag tussen 14 en 17 uur bij de
deelnemers de lopende exposi
tieszijn te bezoeken. De deelne
mende galierieën zijn te herken
nen aan de 'exposïtievlag'.
Een overzicht van de lopende
exposities staat op pagina 15.
van onze verslaggever
Ernstjan Rozendaal
GOES - Bacan is een Brazili
aans woord dat in de volks
mond wordt gebruikt als ie
mand wil aanduiden dat hij
iets écht heel goed vindt. Sinds
1989 is het ook de naam van
een internationaal samenge
stelde latinband die vanuit
Amsterdam opereert: Grupo
Bacan. De leden ontmoetten
elkaar op een jamsessie in de
Brasilian Music Bar in de
Leidsedwarsstraat in Amster
dam. Daar besluiten de muzi
kanten elke sessie op dezelfde
manier. „Bacan", roepen ze el
kaar toe, ofte wel: „Het was
weer helemaal oké." Vandaar.
De groep speelt dit weekend
twee keer in Zeeland. Zater
dag wordt opgetreden in de
Prins van Oranje in Goes, zon
dag zorgt Grupo Bacan onge
twijfeld voor een spetterend
nieuwjaarsconcert in Porgy
Bess in Terneuzen. „Bacón is
een band met vijf muzikanten
van verschillende nationali
teiten", zegt zangeres Lilian
Vieira. „Dat is aan de muziek
te merken. We spelen Brazili
aanse muziek maar iedereen
gebruikt daarvoor zijn eigen
achtergrond en ervaring."
Zelf komt Lilian Aparecida Da
Silva Vieira uit Teresopolis,
een stadje in de buurt van Rio
de Janeiro. Acht jaar geleden
kwam ze, op haar drieëntwin
tigste, naar Nederland. Het
duurde een tijdje voor ze haar
schroom overwon, maar na
herhaalde verzoeken stapte ze
tijdens een sessie dan toch een
keer op het podium bij de la-
tingroep Camba. Haar fluwe
len stemgeluid maakte grote
indruk op de bandleden. Ze
bleef en de groep noemde zich
voortaan Bacan.
De band bestaat naast Vieira
uit de Spaanse gitarist Jaco
Abel, de Argentijnse pianist
Juan Pablo Dobal, de
Arubaanse bassist Reno Steba
en drummer Luis Luz. ook uit
Argentinië. Met broeierige rit
mes, een nonchalante swing en
meeslepende melodieën weet
de band tijdens optredens een
aangename Zuid-Amerikaan
se sfeer te scheppen die de
vrieskou van januari snel doet
vergeten. „Het is hartstikke
leuk om met deze band te wer
ken", vertelt Vieira. „De mu
ziek is één grote mix van
ritmes en stijlen. Een Brazili
aanse ballad combineren we
bijvoorbeeld met invloeden
van de tango. Dat is dan het
werk van onze pianist die uit
Argentinië komt en daar alles
van weet. En zo gebeurt het
vaak bij Bacan, die lichte men
geling van stijlen. Veel samba,
maar ook jazz, beat, pop, Afri
kaanse muziek en funk. We
zijn een fusionband. En swin
gend, dat is het zeker. Dat wil
niet zeggen dat het dansmu
ziek is. We spelen heel swin
gend, maar tijdens onze con
certen merk ik toch dat de
meeste mensen komen om te
luisteren."
Cd's
Bacan heeft inmiddels twee
cd's uitgebracht, Bacan en Ca
ra, die door de muziekpers en
thousiast zijn ontvangen. De
eerste bevat nog enkele covers
van onder anderen Gilberto
Gil enDjavan, de tweede is he
lemaal gevuld met eigen werk.
Cara werd vorig jaar gepre
senteerd op het North Sea Jazz
Festival.
Onvoorspelbaar
Toch bestaat over de vraag of
Bacan jazz speelt nog wel eni
ge discussie. Vieira: „Onze
muziek is er wel mee verwant.
Jazzliefhebbers blijken het
ook heel leuk te vinden wat wij
doen. Aan de andere kant heb
je natuurlijk altijdmensen van
de oude stempel die zeggen:
'Dit is geen jazz.' Ik denk dat
de onvoorspelbaarheid in onze
muziek de grootste verwant
schap is met jazz. Van te voren
is nooit te zeggen waar het
naartoe gaat. En improvisatie
is heel belangrijk. Daar zijn de
muzikanten van Bacan echt
gek op."
„We krijgen steeds meer suc
ces, maar het moeilijke van on
ze muziek is dat het lastig te
verkopen is. Is het gewoon
jazz, dan staat het in dat bakje,
maar sommige muziek kim je
bijna nergens plaatsen. Dat
geldt ook voor wat wij doen.
Dat neemt niet weg dat vooral
onze tweede cd heel erg goed
verkoopt. Zelf houd ik me er
niet zo mee bezig. Ik wil graag
zingen en verder maakt het me
niet zo veel uit. Dus heb ik ei
genlijk geen idee hoe men over
onze muziek denkt. Alleen
staan we de laatste tijd nogal
eens voor een uitverkochte
zaal en dan besef ik ineens dat
we dus best in de smaak val
len."
Warme reacties
Vieira heeft zin in de optredens
in Zeeland. In Porgy Bess
gaat zij op herhaling, want vo
rig jaar speelde Bacan daar
met groot succes op hef Schel
de Jazz Festival. „Dat was een
ontzettend leuke zaal met een
geweldigpubliek", weet Vieira
nog goed. „Het is toch wel onze
ervaring dat hoe zuidelijker
we komen hoe wanner de reac
ties zijn van het publiek.
Concerten: Grupo Bacan, zater
dag 11 jan in de foyer van de Prins
van Oranje in Goes. Aanvang: 20
uur. Zondag 12 jan in Porgy Bess
in Terneuzen. Aanvang: 16 uur.
Grupo Bacan
