Wachtlijst treft dropouts scholen
öutÊt OPRUIMWfi
Geef die bouvier maar een grote wollen trui
Karige bijvoeding voor Shetlandpony's
Koude treft minima
ook op soeiaal vlak
ZMF: Hoechst moet
cadmiumuitstoot nog
dit jaar aanpakken
Opvang voortijdige schoolverlaters in de knel door overvol speciaal onderwijs
Vecai: kabel
ïks duurder
zeeuwse almanak
Troost
139-
van onze verslaggever
Henk Postma
VLISSINGEN - De leerplicht
blijkt soms een wassen neus.
Het voortgezet onderwijs is niet
staat om onderdak te bieden
aan alle leerplichtigen, zelfs al
staan die te trappelen om (weer)
naar school te gaan. Steeds
meer leerlingen die van school
zijn gestuurd, of er zelf de brui
aan geven, kunnen op geen en
kele school terecht. Het speciaal
onderwijs, dat veelal als 'vang
net' fungeert, zit zo vol dat het
wachtlijsten moet gaan hante-
jicn.
Het probleem speelt in Zeeland
vooral op Walcheren en de Beve-
landen. Afgelopen maand is in
beide regio's een project gestart
dat 'voortij dige schoolverlaters'
door intensieve begeleiding aan
passend onderwijs helpt. Men is
daarbij veelal aangewezen op
scholen voor speciaal onder-
jwijs. Maar die moeten steeds va
ker nee verkopen.
Een 13-jarige scholier uit Vlis-
singen kon onlangs nog onder
gebracht worden op een school
Terneuzen. Maar ook in
Zeeuws-Vlaanderen, waar al
langer een speciaal opvangpro-
;ect draait, raakt het speciaal
onderwijs steeds voller. De Wal-
cha-se leerplichtambtenaar G.
de Rijke komt de laatste tijd met
'uitvallers' in aanraking die
weer naar school willen, maar
de deur gesloten vinden. Het
duurt soms maanden voordat
een plaatsje voor hen vrij komt.
Sommigen moeten wachten tot
het nieuwe schooljaar begint.
Zwerven
„Ondertussen zweiwen ze op
straat of hangen ze thuis. Voor
jongeren die met problemen
worstelen kan dat funest zijn",
liegt De Rijke. Hij benadrukt dat
soms veel moeite en overleg
t, wil een voortijdig school
verlater weer perspectief krij
gen. „Heb je eindelijk een oplos
waar iedereen blij mee is,
blijkt dat het niet kan. Zoiets is
rampzalig."
SUDDELBURG - De kabelta
rieven gaan de komende jaren
waarschijnlijk flink omhoog,
l'ecai, de koepelorganisatie van
tabelexploitanten, verwacht
dat het op korte termijn om en-
tale dubbeltjes gaat en tegen de
eeuwwisseling om enkele gul
dens. De Zeeuwse kabelmaat
schappij Zekatel vindt die con
clusie echter voorbarig. „Voor
oij is het allemaal nog niet zo
Hip en klaar", aldus hoofd Ze-
tatel ir. P. J. Buijs.
c'ecai baseert haar verwachting
epde tarief beschikking van mi-
Ester H. Wijers (Economische
Zaken). Die heeft vorige maand
bepaald dat kabelexploitanten
programma-aanbieders in
principe gelijk moeten behan
delen. Dat betekent dat de ex
ploitanten slechts bij hoge uit
sondering verschillende prijzen
ia rekening mogen brengen,
inde praktijk zal dat erop neer-
ïomen dat de omroeporganisa
ties het laagste tarief kunnen
«dwingen dat een van de con
currenten heeft bedongen. In
reel gevallen zal dat de Holland
Media Groep zijn, die nu 65 cent
per abonnee per jaar betaalt
foor de doorgifte van RTL4,
6TL5 en Veronica. De teruglo
pende inkomsten zullen de ka-
talexploitanten, zo vernacht
i'ecai, verhalen op de kijker.
Zekatel-hoofd Buijs vindt het
Mg te vroeg om dergelijke uit
spraken te doen. „Ik ben er nog
tiet van overtuigd dat de minis-
«r dit heeft bedoeld. Maar als
Set waar is, dan ontstaat er in
derdaad een probleem." Buijs
taemt als voorbeeld SBS6, dat
foor één zender 65 cent per
taonnee per jaar betaalt, terwijl
Je Holland Media Groep voor
Mzelfde geld drie kabelkana-
eu krijgt. Voor de hand ligt dat
®S6 bedingt dat haar tarief tot
Sn derde wordt verlaagd.
Commercieel
Wjs vindt het merkwaardig
tat in een commei'cieel bestel
inroepen gelijk zouden moeten
forden behandeld. „Zoiets zou
■eerder verwachten in een pu-
■iek bestel. Ik kan het daarom
ök niet helemaal duiden. Aan
iene kant krijg je een commer-
»1 bestel waarin het de kijker
ïdie bepaalt, terwijl de minis-
5aan de andere kant de tarie-
azou willen reguleren."
-de toekomst zullen de com
merciële omroepen mogelijk
ejd gaan vragen voor de door-
"1e van hun programma's in
taats van ervoor te betalen,
•hjs: „De reclamebudgetten
niet oneindig, dus moeten
troepen op zoek naar andere
tonnen van inkomsten."
Directeur G. Snoeijs van de
Walcherse lom-school Tooren-
vliedt voorziet dat hij de ko
mende maanden steeds vaker
nee zal moeten verkopen. Of hij
een leerling kan plaatsen hangt
af van diens niveau en leeftijd.
Zijn klassen voor het tweede en
derde leerjaar, waar 14- of 15-
jarigen doorgaans in terecht ko
men, zitten vol. „We proberen
wel altijd een oplossing te zoe
ken, bijvoorbeeld door indivi
duele opvang te bieden. Maar
dat is dan geen volledige op
vang, en niet voor iedereen mo
gelijk."
In Zeeuws-Vlaanderen is de
druk nog niet zo hoog opgelo
pen. Volgens directeur J. van
Nierop van de Terneuzense lom
school De Schans zijn daar
inmiddels goede ervaringen op
gedaan met een speciaal op-
vangproject, waarin leerlingen
'onderwijs op maat' krijgen.
Dat wil zeggen dat ze deels op
een 'gewone' school en deels op
Jack Russell terriër Max met dekje: „...Toen we thuiskwamen, moest hij overgeven en bleef hij maar bibberen van de kou. Ik dacht, Max heeft net als ik een dikkere jas
nodig..." foto Ruben Oreel
van onze verslaggeefster
Edith Ramakers
VLISSINGEN - Max draagt geen dekje
omdat de familie Pilgram het een grap
pig gezicht vindt. Lenie Pilgram
schaamt zich er eerder voor. „Ik voel me
een beetje lopen met Max en zijn dekje.
Maar op oudejaarsdag was hij zo door
en door koud geworden van een strand
wandeling, dat we een dekje hebben ge
kocht. Ik dacht dat een gezonde hond
nooit extra bescherming nodig had.
Toen we thuiskwamen, moest hij over
geven en bleef hij maar bibberen van de
kou. Ik dacht, Max heeft net als ik een
dikkere jas nodig."
De zes maanden oude Jack Russell is
kerngezond en actief. Hij laat zich wel
graag verwennen. In de winter ligt hij
het liefste pal voor de gevelkachel.
„Misschien is het temperatuurverschil
van binnen en buiten voor Max die keer
te groot geweest. Of misschien zijn we
te lang buiten geweest. Hij was 's
avonds laatpas weer de oude. Vanaf dat
moment doet hij de jas met plezier aan.
Maar alleen als het extreem koud is.
Steeds meer honden lopen met een dek
je rond. Ton de Witte van Pet's Place in
Vlissingen was in een week door zijn
voorraad van vijftien dekjes heen. De
eigenaar had de snelle verkoop niet ver
wacht. „Ik heb het niet alleen over klei
ne dekjes. Ook die van 35 tot 50 centi
meter gingen snel van de hand. Laatst
vroeg een klant nog om een dekje voor
zijnbouvier. Zie je het voor je. Die-maat
verkopen we niet. Een grote wollen trui
is een aardig alternatief."
De Witte krijgt waarschijnlijk vandaag
een nieuwe levering dekjes. „En die
raak ik ook weer snel kwijt. Ik heb de
laatste dagen veel mensen moeten te
leurstellen. Sommigen kopen een com-
pleettenuetje met sjaaltje, petje en dek
je. De hond knapt er van op, vinden ze.
Laatst kwam een Duitser die naar
schoentjes vroeg. Dan hebben we het
natuurlijk niet meer over bescherming
tegen de kou." Volgens dierenartsassis
tente Johanna Schrooten van de Vlis-
singse praktijk van Diender bouwen
honden een natuurlijke weerstand op
tegen kou. „Alleen met puppies moet je
oppassen en ook naakthonden hebben
van nature weinig bescherming. Maar
een dekje voor een bouvier? Daar moet
ik toch om lachen. Ik denk dat hij te laat
getrimd is."
van onze verslaggeefster
Mariëtte Hitzert
SINT PHILIPSLAND - De zon
staat als een rode bal halver
wege de hemel. Onder een
strakblauwe, winterse lucht
liggen de akkers. Ze zijn be
dekt met een dun laagje
sneeuw. Bram Goudzwaard
van Staatsbosbeheer rijdt naar
'zijn' fokkudde Shetlandpo
ny's op hetRammegors, een na
tuurgebied langs het Schelde-
Rijnkanaal tussen Tholen en
Sint Philpsland. Dagelijks
hakt hij een gat in de vijver
waar de dieren uit drinken en
inspecteert hij de pony's. Van
daag krijgen ze bovendien hun
wekelijkse portie hooi.
Het bij voederen is rond de
Kerst begonnen, toen de vorst
doorzette. Het gras is bevroren
en bovendien arm aan voe
dingsstoffen. Hoewel het een
karige bijvoeding lijkt, zo eens
in de week, hebben de pony's er
volgens Goudzwaard ruim vol
doende aan. „Het zijn sobere
paardjes. Als ze teveel eiwitten
binnenkrijgen, gaan ze scheef
op de hoeven staan." De dier ?n
hebben in de zomer een dikke
vetlaag verzameld, die ze in de
winter moeten verbranden.
Goudzwaard: „De pony's zijn
nog moddervet. Ze zijn te
zwaar. Het vet moet eraf."
Als de beheerder rond half tien
's ochtends met zijn 'landcrui-
ser' en met hooi gevulde trailer
het Rammegors oprijdt, toetert
hij een paar keer: De pony's
staan verderop in de beschut
ting van de struiken. Hoewel
Goudzwaard had beloofd dat
de dieren op hem af zouden
rennen, weigeren ze te komen.
„Zo zie je maar dat ze geen
honger hebben. Ik wilde ze
naar het water lokken. De
grond is schraal en droog, dus
ze moeten genoeg drinken."
Omdat het hem niet lukt de po
ny's in beweging te krijgen,
rijdt hij zelf naar ze toe. Dedie-
Shetlandpony's doen zich te goed aan hooi op het Rammegors. „...Ze kunnen heel gemeen zijn. Er is altijd een leider. Het zijn echte
kuddedieren..." foto Pieter Honhoff
ren beginnen voorzichtig aan
het hooi. Af en toe wordt een
soortgenoot weggejaagd. „Die
Shetlanders kunnen heel ge
meen zijn. Er is altijd een lei
der. Het zijn echte kuddedie
ren."
Blakend
Goudzwaard telt of de groep
compleet is. Een dier dat zich
niet in de kudde mengt, is ziek.
Maar de raspaardjes - 'het is
kwaliteitsspul' - zien er bla
kend uit en zitten dicht in de
vacht. De beheerder kent ze
goed, hoewel niet allemaal bij
naam. Hij herkent ze aan de
nummers, die met ijskoude
stempels in de nek zijn 'ge
brandmerkt'. „Daar loopt Ro
sa", wijst hij. „Nummer 42. Dat
is de oudste van deze kudde."
De pony's op het Rammegors.
41 in totaal, zijn drachtig. Er
zijn twee veulens bijdie laat in
het seizoen geboren zijn. Het is
slechts een deel van de kudde
Shetlanders van Staatsbosbe
heer op Schouwen-Duiveland
en Tholen. De andere 130 die
ren staan - hengsten en merries
gescheiden - op de Vroongron-
den en langs de Rampweg in de
Westhoek en bij het Krekenge-
bied in Ouwerkerk.
Terug bij de drinkput begint
het zwaarste karwei. Met een
bijl hakt Goudzwaard een wak
in het ijs. De afgelopen nacht is
het weer vijf centimeter aange
groeid. Op de wal liggen schot
sen van zo'n dertig centimeter
dikte. „Maandag hebben we
een kraan moeten huren. Er
was geen doorkomen meer
aan." Van Goudzwaard, die tij
dens de vorst een dagtaak heeft
aan het beheer van de kudde,
mag het snel weer gaan dooien.
De kudde Drentse heidescha-
pen van Staatsbosbeheer, in
Nieuw-Haamstede, heeft veel
minder zorg nodig dan de po
ny's. „De schapen zijn heel
schuw. Ze worden niet meer
bijgevoerd, want ze willen het
toch niet hebben. Die dieren
staan nog dichterbij de natuur
dan de pony's." Staatsbosbe
heer zet de schapen en paarden
in als natuurbeheerders. Ze
houden het gras kort, zodat
zeldzame bloemen en planten
een kans krijgen.
In dit jaargetijde krijgen de po
ny's hulp van de overwinteren
de Russische ganzen. 's Zomers
laten boeren er hun vee tussen
grazen, want dan kunnen de
pony's het snel groeiende gras
niet alleen aan.
een speciale school onderwijs
volgen.
In de PZC-onderwijsbijlage van
vandaag meer aandacht voor de
opvang van voortijdige schoolver
laters. Pagina 27: 'Als een leerling
niet wil, zijn we snel klaar'.
van onze verslaggever
HansHeijt
OOSTBURG - Niet alleen vo
gels hebben te lijden van de aan
houdende vorst. Mensen met
een minimum-inkomen moeten
al hun vindingrijkheid aan de
dag leggen om zonder kleer
scheuren het eind van de winter
te halen. Diverse maatschappe
lijke organisaties en politieke
partijen hebben aangedrongen
op eenkoudetoeslag voor de mi
nima ter compensatie van de ho
ge stookkosten. Maar is zo'n ex
traatje wel voldoende? Is de
eindafrekening van het energie
bedrijf de enige aanslag op de
beurs van mensen met een ge
ringe financiële draagkracht?
Een 45-jarige alleenstaande va
der uit Oostburg: „Aan energie
kosten betaal ik 166 gulden per
maand. Dat is minder dan het
gemiddelde en dat komt vooral
omdat ik een kachel heb. Maar
met die kou verbruik ik meer. De
kachel staat meestal op vier,
maar ik stook nu 's avonds wat
harder. Daarnaast vraagt de
kou ook om een dikke jas. Ik ben
wel voorzichtig, tweehonderd
gulden voor een nieuwe jas kan
ik niet betalen, dus het wordt er
één van 59,50 gulden. Voor me
zelf en mijn kind ben ik aan ex
tra kleding zo'n 150 gulden
kwijt. De FNV steltvoor een ex
traatje van 250 gulden uit te ke
ren. Of dat genoeg is? Dat weten
we pas wanneer we in april de
rekening van het energiebedrijf
krijgen."
Francien, een 46-jarige uitke
ringsgerechtigde met dochter in
Breskens: „Normaal gesproken
betaal ik 214 gulden per maand
aan energiekosten. De rekening
is deze winter ongetwijfeld ho
ger. De centrale ketel staat nor
maal op 75, maar met die vorst
zet ik hem op 95. Aan reiskosten
voor mijn dochter ben ik met dit
weer twee keer zoveel geld
kwijt. Mijn dochter gaat ge
woonlijk met de brommer naar
Middelburg, maar moet nu de
trein nemen. Gelukkig heb ik
nog schaatsen voor mijn doch
ter kunnen kopen voordat ik
van een uitkering moest gaan le
ven. Dat zou nu niet meer kun
nen. Ook voor eten en drinken
moeten we meer geld uittrek
ken. Om een voorbeeld te noe
men. Mijn dochter neemt anders
altijd blikjes limonade mee van
huis naar school, maar met de
kou koopt ze thee. Een extra
toeslag heb ik dus hard nodig."
Chocolademelk
Diana, een 27-jarige alleen
staande moeder in Oostburg:
„Normaal betaal ik 182 gulden
per maand aan energiekosten.
Meestal staat de thermostaat op
negentien graden, nu het vriest
staat ie drie graden hoger. Maar
vooral 's nachts gebruik ik extra
energie. De verwarming staat
dan met de vorst op 15 graden.
Anders wordt de verwarming 's
nachts dichtgedraaid. Ik kan
niet voorspellen hoe hoog de
energierekening gaat worden,
maar in ieder geval staat vast
dat ik meer moet betalen. En
dan zijn we er nog niet. Voor
mijn kind en mijzelf moet ik ex
tra maillots, jassen en andere
dikke kleding kopen. Alles bij
elkaar toch een extra uitgave
van zo'n 200 gulden. Ook aan
eten ben ik meer kwijt. De klei
ne eet meer boterhammen. En je
zet wat vaker soep op tafel en
zorgt voor chocolademelk.
Sociale gevolgen
De aanhoudende vorst heeft ook
sociale gevolgen. Iedereen is op
het ijs te vinden. Zelf zou ik ook
best willen schaatsen, maar ik
heb er het geld niet voor. Een
nieuwe slee voor mijn dochter
tje van vier? Niet te betalen. De
goedkoopste is tussen de 35 en
45 gulden en dan heb je nog niets
bijzonders. En met dit weer kom
ik nauwelijks de deur uit. Op de
fiets kom ik niet ver, en geld voor
de bus heb ik niet. Het is positief
dat er eindelijk wat meer aan
dacht komt voor de positie van
de minima. Maar als die koude
toeslag wordt uitgedeeld, moe
ten ze het pas eind april doen,
want dan komt de energiereke
ning binnen. Als ze dat geld eer
der uitkeren, geeft iedereen het
direct uit om de financiële pro
blemen op telossen."
van onze verslaggeefster
Mieke van der Jagt
GOES - De Zeeuwse Milieufe
deratie (ZMF) vindt dat
Hoechst hooguit een jaar de tijd
mag krijgen om de uitstoot van
cadmium in water en lucht tot
een acceptabele hoeveelheid te
rug te brengen. Daarna zou de
overheid handhavend moeten
optreden. „Dat wil niet zeggen
dat wij op die termijn de fabriek
stilgelegd willen zien. Maar een
dwangsom lijkt ons dan de aan
gewezen manier om een oplos
sing af te dwingen", zegt indu
striespecialist Henk de Groote
van de ZMF.
De Groote: „De ZMF neemt de
problemen bij Hoechst uiterst
serieus. Cadmium is één van de
zwarte-lijststoffen, het is bij
zonder schadelijk en als het er
gens in zit, in de lucht, in het wa
ter of in de grond, dan krijgt je
het er bijna niet meer uit. Dat
Hoechst officieel de vergun
ningsvoorwaarden met de uit
stoot in de lucht niet overtreedt,
is niet relevant. De afspraken in
het convenant, waarin ook
Hoechst is overeengekomen de
cadmium-uitstoot te verminde
ren, worden met voeten getre
den." De Groote kan wel begrip
opbrengen voor de problemen
die Hoechst heeft met het zoe
ken naar oplossingen omdat de
fosfaatproductie een uiterst in
gewikkeld proces is. „Het beste
lijkt het om te zoeken naar een
cadmiumvrij erts, maar andere
stoffen spelen ook een rol. Zodra
je ergens iets in het productie
proces verandert, kun je proble
men krijgen met andere stoffen.
Fluoride en radioactiviteit spe
len in het productieproces van
fosfaten ook mee. Hoechst moet
dus zoeken naar een manier om
de uitstoot van cadmium te ver
minderen, zonder daarbij de
emissie van andere giftige stof
fen in de rode cijfers te jagen."
Dat Hoechst in overleg is met de
provincie om een oplossing te
zoeken, kan volgens de indu
striespecialist bij de ZMF op
twee manieren worden beke
ken. „Het kan betekenen dat er
alles aan wordt gedaan om tot
een bevredigend resultaat te ko
men, maar het kan ook zijn dat
een gedoogvergunning zal wor
den afgegeven. Dat is natuurlijk
niet de bedoeling van het be
leid."
(Advertentie)
w W Pottenmarkt 13, Middelburg
0118-640773
Dat was een revolutionaire
gebeurtenis. Die Vlissingse,
die vrijwel alle van haar ne
genentwintig levensjaren
heurhaar lang had gedragen,
besloot tot een gedaantever
wisseling. Ze zou het nieuwe
jaar ingaan met een kort kop-
pie.
De ingreep zou 's avonds
plaatsvinden, op een mo
ment dat haar dochtertjes al
sliepenDie werden dus, om
te grote schrik te voorkomen,
tevoren grotidig ingelicht.
Nanneke, die nog maar ne
gentien maanden telt, toonde
zich in het geheel niet onder
de indruk. Maar Marianne
die al bijna vier is, vond het
wel een spannende gebeurte-
Toen zij direct Jia het ontwa
ken haar moeder ontwaarde,
bekeek ze het zeer fraai ge
kapte hoofd nauwkeurig,
maar zag geen reden voor be
wondering. Wel voor een
troostend woord: „Ik zie wel
dat jij het bent hoor mamma.
Aan je oren."
