Beurs als zelfrijzend bakmeel Shell koploper bij pensioenfondsen f PZC Spectaculair herstel Rampenfonds rV Opmars van de winkelwagen economie dinsdag 31 december 1996 Beleggend Nederland werd in 1996 een stuk rijker Record export bloemen Curasao bestrijdt werkloosheid Eerste staatslening 1997 Duitsland pakt zwartwerkers aan economiewijzer DE BEURZEN IN 1996 1 1 V 1 jan onze verslaggever Raymond Peil AMSTERDAM - „Zelfrijzend ;e jakmeel: je hoeft er niks aan te ir toen, het komt vanzelf om- n toog", karakteriseerde een jeurshandelaar eerder dit jaar e ie Amsterdamse Effectenbeurs. n Afgezien van enkele kleine dui kelingen en een minikrach in ju- n li joeg Beursplein 5 onophoude- n |ijk op nieuwe records, tot op de - laatste beursdag aan toe: de e graadmeter sloot op het hoogste n punt aller tijden, 648,24 punten, niet kort ervoor een piekje op &,08 punt daarboven. tientallen 'all-time highs' sneu- pelden dit jaar, nadat cle beurs 0 pan het slotrecord eind 1995 van s acquit was gegaan met een eer- - [te recordregen in januari. De - vroege sinterklaas-surprise, een jioogtepunt op 3 december van 636.75 punten, ging' op 27 en 30 - Hecember nogmaals aan flar- llen. Ondertussen zitten ze in tokio op het laagste punt van (iet jaar... Beleggend Nederland had in 1995 al weinig te klagen: wie niks deed en op de rug van de beursgraadmeter AEX-index ineereed, won 16 procent, divi- e denden niet meegerekend. Dit jaar kwam er. rond de 645 pun- - ten, een mooie 33 procent bo- - |/enop. De beurs klom zo hard, dat economen bijna maande- 1 lijks hun analyses om een rol op - het toilet konden hangen. - Nieuwe rijken Het zal niemand verbazen dat beleggend Nederland in 1996 éen stuk rijker werd, inclusief de handel en de beurs, die gretig profiteerden van absolute re cordomzetten. Bij grote 'tra ders' als Van der Moolen en AOT kunnen we rekenen op winsten an de buurt van respectievelijk minstens 40 en 20 miljoen gul- j den. De kerstbonussen zijn zon- i fder twijfel riant. 'Op de beurs zien we verder een - inieuwe kaste van steenrijken ontstaan: Van der Moolen-baas Hans Kroon verkocht zijn be- ilang in de beursgenoteerde on- - iderneming en ging met iets van i60 miljoen gulden op zak naar 1 Monte Carlo, Sylvia Tóth stoot- - {te 40 procent van de aandelen ÏContentafen ving ruim 150 mil joen. Ook in de wereld van amuse ment en ontspanning viel het grote geld als rijpe peren uit de boom: Herman Heinsbroek ver kocht Arcade voor zo'n 210 mil joen aan Wegener en Joop van den Ende en John de Mol kon den een paar kluizen vullen bij de beursgang van Endemol. Harry de Winter, die tientallen miljoenen met de verkoop van IDTV aan een dochter van VNU en Chrysalis verdiende, en de twee beursgaande broertjes Diks (Beter Bed, 50 miljoen per persoon) zijn in verhouding kleine krabbelaars. De pret kon niet op aan Beurs plein 5 dit jaar, zeker niet toen André van Duin Enclemols beursgang begeleidde. Hooguit een paar dipjes, eind februari, half maart en twee in juni, gooi den een klein beetje roet in het eten. Alleen de maand juli gaf even een paar zwarte dagen. Van boven de 560 donderde de beursindex omlaag tot 512,80 op 24 juli. Maar daarna was het toch weer, tegen bijna alle profetieën en glazen bollen in, als een speer omhoog. Kleine correcties ble ken elke keer heel snel vergeten. Het komend jaar gaat de beurs naar 660 punten, venvacht (niet alleen) de Generale Bank. Dat is ongeveer 2,5 procent meer dan nu. Een rekening bij Roparco geeft 4,1 procent. Wedden dat van onze verslaggever Raymond Peil Het vorig jaar opgezette Rampenfonds, van aandelen waar de gemiddelde belegger met een grote boog omheen liep, is het afgelopen jaar 88,95 procent geste gen, veel meer dus dan het Nederlandse beursgemiddelde. Het fonds met beruchte brokkenmakers verschrompelde in 1995 van 100.000 tot 62.400 gulden. Eind dit jaar bedroeg de waarde 111.005 gulden! Aan het eind van 1995 was in deze krant een voorbeeld te lezen van hoe geld te ver liezen op de beurs. Daarvoor werd een denkbeeldige portefeuille van 100.000 gulden samengesteld met tien toentertijd in kwade reuk staande fondsen: DSM, Pakhoed, Blydenstein-Willink, Boskalis, Dico (bedden), EVC (chemie). Grontmij, Macintosh, Peek Cloppenburg. Sphinx- Gustavsberg en Sarakreek (vastgoed). Het afgelopen jaar vertoonde het rampen fonds een spectaculair herstel. Pure maz zel natuurlijk, maar het geeft wel aan dat beleggen vaak een kwestie van geduld is, zeker met ondernemingen die (tijdelijk) volledig uit de gratie zijn. Bedrijven die serieus hun best doen, komen uiteindelijk uit diepe dalen toch weer omhoog. Om enige voorbeelden van het koersver loop van de verschillende ramp-aandelen te geven: EVC ging in 1995 ongeveer van 76,80 gulden naar 40,90 gulden. Dat bete kende op 500 stuks de forse verliespost van bijna 18.000 gulden. Het afgelopen jaar kwam de 'schwung' er onverwacht weer in, zodat over 1996 een belasting vrije koerswinst van bijna 5.000 gulden kon worden opgestreken. Een grote klapper was DSM, door velen gewantrouwd omdat het sterk reageert op economische groei en krimp. De multina tional deed 138,30 gulden begin 1995, 128,10 aan het eind van dat jaar en nu te gen de 170 gulden. Nettowinst het afgelo pen jaar 4.110 gulden op honderd aande len. Op eveneens honderd stuks Boskalis was het batig saldo 1.150 gulden. Een klapper, uitgaand van de waarde van 2.220 gulden begin dit jaar. Veel aandeelhouders kunnen eind van dit jaar een vreugdedansje rond de kerstboom uitvoeren: hun bezit steeg flink in waarde. foto ANP In de denkbeeldige rampenportefeuille werd begin dit jaar overigens al winst ge nomen op Sphinx-Gustavsberg, dat heel snel van 21,90 gulden naar 34,80 gulden sprong. De 5.100 gulden die daaruit vrij kwam werd gestoken in Nedlloyd, dat dank zij zorgwekkende geluiden in aan merking kwam als kandidaat voor het Rampenfonds. De 170 aandelen Nedlloyd staan nu op een tussentijdse winst van bij na drie mille. Of volgend jaar het Rampenfonds nog een jaar beleeft, is nog niet zeker Verant woord beleggen vereist meer dan blind geld in zéér riskante verschoppelingen steken. Maar het voorbeeld geeft aan dat bij beleggingen het gekste soms nog niet zo gek is. Serieus beleggen vereist tijd, voldoende kennis en som geld die niet tus sentijds voor dringende uitgaven nodig is Voor alle volledigheid: bij de prestaties van het Rampenfonds is geen rekening ge houden met dividenden. Voor het gemak zijn die weggestreept tegen kosten van be waring, transacties en dergelijke. Fokker zat er overigens niet in, omdat dat aandeel immers toen al een te grote ramp was, zelfs voor een Rampenfonds. GPD momenteel de prognoses nog eens worden herrekend? Waarom die beurs zo blijft stij gen. is een veel gestelde en nau welijks te beantwoorden vraag. Wall Street doet het goed, de dollar blijkt geen verstorende factor en de rente blijft aanhou dend laag. Dat is, normaal ge sproken, gunstig nieuws en een vruchtbare bodem voor Beurs plein 5. De Europese eenwor ding werkt voorts mee aan een stabiel beleggingsklimaat. Bovendien is er heel véél geld in Nederland. Van grote beleggers (pensioenfondsen) die "een muur van geld' op de aandelen afsturen. Van kleine beleggers, die op hun spaarrekeningen (ze ker gecorrigeerd voor geldont waarding en belasting) een schamele fooi vangen. Zagen \Ve in de laatste maanden van het jaar nog enkele buiten gemeen heftige koersbewegin- gen (36 punten omlaag, 20 om hoog op 6 december), dat is voor de onderkoelde belegger alleen maar een reden om het kruit droog te houden 'Stilzitten als je geschoren wordt', is een alou de beurswijsheid die van toe passing blijft. Schijn Die beweeglijkheid is boven dien grotendeels schijn: een koersstijging van 300 naar 315 in 1990 was. in procenten uitge drukt, even groot als van 600 naar 630 dit jaar. De gemiddelde 'volatiliteit', zoals het jargon dat noemt, van de Amsterdamse beurs is gedurende het jaar nau welijks toe- of afgenomen, zo tonen de cijfers onomstotelijk aan. De records tot op de laatste han delsdag van het jaar zijn een voudig te verklaren. Grote be leggers hebben de boeken al gesloten, maar in een dunne handel kunnen kleine orders koersen flink omhoog of omlaag jagen. Terugkijkend is 1996 voor de Amsterdamse beurs een topjaar, met vele winnaars. De absolute winnaar is Goudsmit. Het ge specialiseerde uitzendbedrijf boekte op 19 november een koerswinst van 256,52 procent! Goede tweede was Artu Biologi- cals, een kleine producent van biotech-geneesmiddelen, dat deze maand 'slechts' een plus van 247 procent bereikte. GPD AALSMEER - De export van Nederlandse bloemen en plan ten heeft in 1996 een recordomzet gehaald van 7 miljard. Dat is 8 procent meer dan vorig jaar Dit blijkt uit exportcijfers 'van het bedrijfschap voor de groothandel in bloemkwekerij producten. In de belangrijkste markten (Duitsland, Frankrijk en Enge land) steeg de afzet vooral via de supermarkten. Het bedrijf schap schrijft de exportstijging verder toe aan goede econo mische ontwikkelingen en aan het gunstige zomerweer van dit jaar. Nederland exporteerde dit jaar voor 4.8 miljard aan snij bloemen en 1,9 miljard aan potplantenDe export van zaden en bollen leverde 270 miljoen op. Het bedrijfschap verwacht het komend jaar een gemiddelde exportgroei van bijna 5 pro cent. ANP WILLEMSTAD - Curafao gaat met een acht jaar oude wet de werkloosheid aanpakken. De wet biedt fiscale voordelen aan werkgevers, die langdurige werklozen tussen de 18 en 30 jaar in dienst nemen. De wet is in 1988 aangenomen door het Antilliaanse parle ment maar nooit toegepast. De diverse eilanden zeggen de uitvoering niet ter hand te kunnen nemen, omdat ze niet be schikken over de nodige toezichthoudende diensten. Het eilandsbestuur van Curasao heeft echter besloten de wet uit te voeren om de werkloosheid te bestrijden. Die bedraagt ruim 14 procent. Onder de jongeren is de werkloosheid veel hoger, ongeveer 30 procent. Bedrijven die langdurige werklozen voor minstens zes maan den in dienst nemen hoeven voortaan op Curasao geen sociale lasten meer te betalen. Bovendien hoeft de werkgever de ingehouden loonbelasting niet af te dragen. ANP DEN HAAG - Minister Zalm van Financiën maakt op 17 janu ari de inschrijvingvoorwaarden bekend van de eerste nieuwe staatslening voor de dekking van de financieringsbehoefte van het Rijkin 1997. De inschrijving begint op maandag20 ja nuari. De uitgifte van de lening heeft plaats volgens het toon banksysteem. De totale financieringsbehoefte van het Rijk voor 1997 be loopt 33,5 miljard. De staat zal hierin de komende weken al voor 6 miljard voorzien via uitbreiding van twee bestaande staatsleningen met 3 miljard elk Het betreft de tienjarige le ning uit 1991 met een couponrente van 9 procent en de dertig jarige 7,5 procent-lening uit 1993. Alleen banken en commissionaire komen voor deze onder handse uitbreidingen in aanmerking. Particulieren kunnen niet inschrijven. ANP HAMBURG - De Duitse regering zet in de strijd tegen zwart werkers in de bouw nog eens vij fhonderd extra inspecteurs in. zo heeft staatssecretaris Horst Günther gemeld. In totaal zullen komend jaar tweeduizend inspecteurs bouw- plaatsen in de Bondsrepubliek bezoeken. De zwaartepunten van de controles liggen in het Roergebied, Berlijn, Leipzig, Frankfurt. Berlijn, München en Stuttgart. Jaarlijks worden in Duitsland talloze zwartwerkers gepakt, onder wie veel buitenlanders. Aanleiding tot de uitbreiding van het aantal inspecteurs is een wet die op 1 januari van kracht wordt en die buitenlandse bouwvakkers een mini mumloon garandeert. Jaarlijks zouden in Duitsland door zwartwerk bouwop drachten met een waarde van 40 miljard mark verloren gaan, goed voor 400.000 arbeidsplaatsen. AP AEX rT f \l m a m j j as De steeds lagere rente gaf de koersen op de j f Amsterdamse effectenbeurs vleugels. De spaarrekeningen brachten weinig meer op, waardoor de spaarders op zoek gingen naar beter renderende beleggingen. Particulieren en institutionele beleggers kochten massaal aandelen op, terwijl de AEX keer op keer een nieuw record vestigde. Rond de zomerperiode stokte de opmars even, maar begin november brak de beursgraadmeter voor het eerst door de psychologisch belangrijke 600-puntengrens. Aan het eind van het jaar zorgden de kritische uitlatingen van Fed-voorzitter Greenspan over de te hoge beurskoersen voor een kleine correctie op de beurs. n d De effectenbeurs van Tokio deed het ook dit jaar aanzienlijk slechter dan de meeste andere beurzen. De Nikkei-index wist net als in 1995 geen winst te boeken en bleef ver verwijderd van het recordniveau van bijna 39.000 eind 1989. Japan heeft nog steeds te kampen met de naweeën van het uiteenspatten van de "zeepbel" -economie aan het begin van de jaren negentig, toen aandelen en onroerend goed sterk overgewaardeerd waren. De economische groei wil nog niet echt aantrekken. NIKKEI periode: 1 jan. t/m 13 dec. DOW JONES beurs van New York 5000 4500 -- j f m a m j j a s o n d 1,75 DOLLAR 170 De Amerikaanse dollar heeft tot opluchting van exporteurs 1 ,fc in Europa en Japan een duidelijk herstel laten zien. 1,6 Begin december kwam de koers voor het eerst in bijna twee jaar boven de 1,75. Dat is een kwartje meer dan het vorig jaar april bereikte historische dieptepunt van ƒ1,51. In vergelijking met voorgaande jaren is de dollar de laatste tijd opmerkelijk stabiel. n d De effectenbeurs in New York kende opnieuw een jaar met veel records. De Dow Jones-index brak in november voor het eerst door de grens van 6000 punten, een jaar nadat de barrière van 5000 was geslecht. In juli was er een correctie doordat vrees voor een rentestijging de kop op stak, maar er volgde al snel weer herstel. In december kreeg de beurs het opnieuw moeilijk. Beleggers begonnen te beseffen dat het niet eeuwig feest kan blijven en kregen "hoogtevrees'. Toch zijn er volgens veel analisten nog steeds voldoende ingrediënten voor een gunstig beursklimaat. W sselkoe rs in gt Ide ns Nc jorc zee olie Brent A A J V per vat in 's m a m j j a s o n d OLIE 19 De prijzen van ruwe olie zijn dit jaar flink gestegen en -j 7 kwamen ruim boven het streefniveau van 21 dollar per 15 vat (159 liter) dat de Organisatie van Olie- Exporterende landen (OPEC) al jaren hanteert. Dat had ondermeer te maken met het aantrekken van de vraag in de industrielanden als gevolg van economisch herstel. Hoewel het aanbod toeneemt door de recente hervatting van de olie-export door Irak, lijken de prijzen aardig op peil te blijven. j f m a m j j n d van onze verslaggever Raymond Peil De beleggingen voor de oude dag van de Nederlander hebben dit jaar bij tien grote pensioenfondsen zo'n 45 miljard gulden opgeleverd. Zij haalden samen, op ongeveer 330 mil jard gulden vermogen, een beleg- gingsvvinst van gemiddeld 13,5 pro cent. Na het eveneens succesvolle jaar 1995 lijkt verhoging van de premies nauwelijks nodig. Deze conclusies zijn te trekken uit een onderzoek van Financiële Diensten Amsterdam (FDA), een onafhankelijk onderzoeksbureau. FDA becijferde hoe de fondsen - goed voor bijna de helft van het belegde, Nederlandse pensioenvermogen - dit jaar hebben geboerd. Daarbij werd rekening ge houden met verschillen in de belegde portefeuilles en de stijgingen van beurzen en dergelijke. Vooral de fondsen die veel in aandelen beleggen behaalden klinkende resul taten. Het Shell Pensioenfonds (onge veer 14 miljard gulden) voert de top tien aan met een resultaat van 16,8 procent. Vorig jaar was dat 10 pro cent, als gevolg van het feit dat toen vooral obligaties sterk in waarde ste gen. Shell heeft een uitzonderlijk groot belang in aandelen. Het ambtenarenpensioenfonds en megabelegger ABP (200 miljard gul den) deed het vorig jaar met 16,4 pro cent goed, maar komt dit jaar uit op een rendement van 10 procent, het laagste van de tien onderzochte fond sen. ABP wil beleggingen in aandelen (nu ruim boven de 15 procent) fors uit breiden, maar dat kost een paar jaar. „Ten opzichte van het gemiddelde rendement loopt het ABP ten opzichte van het gemiddelde 7 miljard gulden aan beleggingsopbrengsten mis. Uit dit bedrag zou de overheid ten minste twee jaar de inleg van de premies kun nen financieren", aldus FDA-eco noom L. Blom. Unilever In 1995 zat het ABP, dat veel belegt in onroerend goed en leningen aan be drijven en overheid, een stuk beter. Dit jaar miste de gigant uit Heerlen deels het voordeel van de al maar stij gende aandelen. Internationaal be leggende fondsen zagen, meer dan het ABP, ook de winst op de hogere dollar en het Britse pond in de kassa terug. Zoals het fonds van Unilever, Progress met zo'n zes miljard, dat dit jaar op een rendement van zo'n 15,5 procent uitkomt. Het behoudt daarmee in de top tien zijn tweede plaats. Het KPN- fonds (bijna 7 miljard) komt er, als ste vige aandelenbelegger, vlak achter met 15,1 procent, 1,7 procent meer dan vorig jaar. PGGM (voor semi-overheid, met on geveer 57 miljard) kon gemakkelijker en sneller dan ABP de omslag naar aandelen maken en staat op de vierde plaats met een rendement van 14,5 procent. Dat is even veel als het Phi- lips-pensioenfonds (rond de 23 mil jard). van oudsher eveneens stevig ge vuld met aandelen. Het fonds van de ABN AMRO Bank (bijna 7 miljard) maakte een met ABP vergelijkbare forse duikeüng in de top tien. Vorig jaar nog ruimschoots kop loper met 18,2 procent, dit jaar becij fert FDA het rendement op 12,8 pro cent. Dat scheelt het fonds minstens 150 miljoen gulden aan inkomsten. In de middenmoot bleven de pensi oenbeleggers van Akzo (12.4 procent op 6.5 miljard gulden) en Hoogovens (12,3 procent, ruim 6 miljard). Het fonds voor bouwvakkers was vorig jaar derde, dit jaar negende. De onge veer 16 miljard gulden leverde vorig jaar 14,7 procent op, in 1996 11,3 pro cent. Aan inkomsten kwam er op de beleggingen van het Fonds voor de Bouwnijverheid ongeveer 200 miljoen gulden minder binnen. GPD De hond was zwart en ma ger, van dichtbij konden we zijn ribbenkast door zijn vel zien schijnen. Hij had dorst als een paard en slob berde de pan water die we voor hem neerzetten tot de bodem leeg. Een blik katten voer ging erin als koek, daar na zuchtte hij diep en geluk kig en ging op straat aan de voeten van mijn buurjongen liggen, met zijn snuit op de bevroren stoep en zijn ogen dicht. 'Het is een vrouwtje', zei mijn buurjongen, die er verstand van heeft. 'En ze is stokoud. Ze heeft staar.' Hij tilde een van haar oogleden op om ons te overtuigen, wat ze goed moedig toeliet terwijl ze ons met haar bewolkte oogleden lodderig aankeek. 'Waar is je baasje', vroeg hij. Het dier kwispelde. Het droeg een donkerbruin leren bandje waarop blauwe kra len en langwerpige schelpjes waren geborduurd, duidelijk het werk van een liefhebben de hand, want zulke bandjes worden in een dierenwinkel al lang niet meer verkocht. Geen penning, geen naam en adres, geen telefoonnummer ook', stelde mijn buurjongen vast. Even later namen twee vriendelijke politiemannen haar mee en daar ging ze, op weg naar het asiel en mis schien vandaar naar huis. Dat stonden we tenminste te hopen terwijl het beest nog een paar keer naar ons om keek. 'En toch heb ik die hond eerder gezien', zei de vriendin van de buurjongen peinzend, terwijl we het poli- tiebusje nakeken. 'Dat weet ik zeker. Maar waar?' Melkstalletje Die zaterdag stond er, zoals alle zaterdagen, een vrouw van een jaar of veertig met een Oost-Europees voorko men en een kind van een jaar of vier bij het melkstalletje op de markt. Er stond een vinnige oostenwind. Ze mompelde iels onverstaan baars dat klaaglijk klonk en stak haar hand uit. 'Bedelen in dit land is niet nodig', zei de jongen die naast ons zijn boodschappen in zijn tas laadde ferm. 'Dit is Nederland! Daar betalen we belasting voor.' Later die dag liepen we over de Bloemenmarkt, waar een vrouw van een jaar of zestig met een hoofddoekje om ver kleumd en verdwaasd naar de bloemenstalletjes zat te kijken, waar Amsterdam mers haastig hun dennen takken en mistletoe naar hun behaaglijk verwarmde hui zen sleepten. Naast haar stond een winkelwagentje waarin zo te zien al haar be zittingen lagen. Op de grond stonden nog een paar ouder wetse hengseltassen met ka potte ritsen die er niet meer bij konden. Drugs Terug in onze straat bedelde een Canadees meisje om een gulden .Dat doet ze al vele ja ren, maar sinds iedereen in de buurt weet dat een bleke slungel op een dure racefiets elke dag in de schemering haar geld komt ophalen in ruil voor drugs, haalt ze vrij wel niets meer op. Soms een broodje ei als ze toevallig voor de bakker staat. Ze zocht nu winkelwagentjes en bracht die terug naar Albert Heijn om de gulden te incas seren. Op de brug over de Brou wersgracht zong een vrouw i n een versleten klederdracht Slavische liederen. Naast haar stond een winkelwa gentje en toen schoot het me plotseling te binnen. Tot voor kort was er aan dat wagentje een zwarte hond met een halsband van blauwe schel pen en kralen vastgebonden. Nu niet meer. Aan de inkomensverdeling ligt het niet, die narigheid. De inkomensverdeling in Nederland is plat, platter dan vrijwel overal elders in de Westerse Wereld. Dat is al heel lang zo. Terwijl we pra ten, vergaderen en mopperen over de witte inkomensver deling, over het wel of niet afschaffen van het mini mumloon, over de exodus van fiscale vluchtelingen naar België, levert de statis tiek het onomstotelijke be wijs dat de laagste inko mensgroepen nergens in West-Europa zo'n groot aan deel in de nationale welvaart hebben als hier. Dat is Neder land. Maar de onstuitbare opmars van het winkelwa gentje in de steden - dat is óók Nederland. GPD

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1996 | | pagina 9