'Philippine' tegen herindeling
PZC
Europese defensie of NAVO?
PZC
Zwarte dag voor
democraten in nog
Brits Hongkong
Zeeuws in Zeeland
feiten en meningen
Vier Zeeuws-Vlaamse gemeenten verenigen zich in beraad
co
CS
cc
dinsdag 24 december 1996
Steeds meer gemeenten be
wandelen het pad van de
herindeling. Soms op eigen ver
zoek. Een enkele keer tegen de
zin van die gemeenten in. Er
blijft echter een aantal 'klein
tjes' dat zich hardnekkig verzet,
zoals de gemeenten Axel, Hon-
tenisse, Sas van Gent en Sluis-
Aardenburg. Zij hebben zich
verenigd in het Philippine-be-
raad. Hun visie.
In 1993 ging Provinciale Staten
van Zeeland akkoord met de
'voorlopige beleidsvoornemens
lokale schaal' gepresenteerd
door Gedeputeerde Staten. Die
voorlopige beleidsvoornemens
hielden in, dat eerst de proble
matiek van Schouwen-Duive-
land en Walcheren zou worden
aangepakt, vervolgens die van
Zeeuws-Vlaanderen en tenslot
te, als derde fase, de Bevelan-
den.
Voor wat Zeeuws-Vlaanderen
betreft hebben Axel, Hontenis-
se, Sas van Gent en Sluis-Aar-
denburg zich van meet af verzet
tegen een gemeentelijke herin
deling. Als uitgangspunten voor
dit verzet golden en gelden nog
steeds ï'ationele argumenten.
De regering hanteert verschil
lende uitgangspunten voor de
gewenste schaalgrootte van ge
meenten. Samengevat komt het
neer op de vraag, of een gemeen
te voldoende bestuurskracht
bezit voor het voortbestaan.
Onder bestuurskracht wordt
verstaan, het vermogen van een
gemeente om haar taken te be
hartigen en daarbij optimaal in
staat is de lokale problemen op
te lossen en kan voorzien in de
lokale behoeften. Het gaat
daarbij om de feitelijke taakuit
oefening in het licht van de
omvang van de gemeente, de
ruimtelijke ordening, volks
huisvesting, milieu, openbare
werken en bouw- en woningtoe
zicht zelfstandig te verrichten.
Bovendien moet de dienstverle
ning kunnen worden getoetst
aan eisen van toegankelijkheid,
efficiency, kwaliteit en dergelij
ke.
Geen knelpunten
Na onderzoek bij de gemeenten
heeft het College van Gedepu
teerde Staten van Zeeland moe
ten vaststellen, dat er in
Zeeuws-Vlaanderen geen knel
punten aanwezig zijn die een
hei-indeling van de gemeenten
Burgemeester en wethouders van Sas van Gent.
zouden rechtvaardigen. Het on
derzoek van Gedeputeerde Sta
ten richtte zich op onderdelen
als ambteüjke en bestuurlijke
organisatie van de gemeenten.
Maar ook is gekeken naar de fi
nanciële stand van zaken, de
economische situatie, naar soci
ale aspecten, samenhangend
met de verschillende gebieden
en hoe het stond met de ruimte
lijke mogelijkheden van de ge
meenten voor woningbouw en
eventuele bedrijfsvestigingen.
Lagen er hier al geen argumen
ten om tot herindeling over te
gaan, ook het volgende telt mee
in de afwegingen. Herindeling
van gemeenten kost veel geld.
Anders dan voorheen, dienen
we nu rekening te houden met
een uiterst sobere gewennings-
regeling.
Er is in Zeeuws-Vlaanderen
geen sprake van 'grote-steden
problematiek'; bij ons is sprake
van een grootschalig landelijk
gebied, zonder specifieke taak
stelling van regeringswege. We
tenschappelijk onderzoek
(Derksen en Denters) heeft uit
gewezen, dat de gemeenten
grootte maar in beperkte zin be
palend is voor de wijze waarop
gemeenten hun taken beharti
gen. Overigens zal bij de discus
sie over schaal en grenzen, altij d
rekening gehouden moeten
worden met specifieke lokale en
regionale omstandigheden.
Heel belangrijk is ook, dat in
Zeeuws-Vlaanderen geen spoor
van overeenstemming is over de
noodzaak tot of de wenselijk
heid van gemeentelijke herin
deling.
Uit het vorenstaande moge blij
ken dat zowel de onderscheiden
gemeenten alswel de provincie
Zeeland zich hebben laten lei
den door zakelijke motieven om
af te zien van een gemeentelijke
herindeling in de regio Zeeuws-
Vlaanderen.
Bevreemding wekt het dat in de
PZC van 18 december 1996 min
der genuanceerde opmerkingen
worden geplaatst ten aanzien
van uitlatingen van de staats
ecretaris van Binnenlandse Za
ken, definiëring van het begrip
bestuurskracht, de taken-dis-
foto Peter Nicolai
cussie. het fenomeen van full-ti
me wethouders en plaatsgevon
den besluitvorming.
Het begrip bestuurskracht als
mede de toepassing hiervan
hebben wij hiervoor uitvoerig
verwoord, Met de VNG is de ta-
ken-discussie gevoerd. Uit niets
blijkt dat de huidige gemeenten
deze taken en toekomstige ta
ken niet naar behoren zouden
kunnen uitvoeren. De praktijk
logenstraft deze uitlating, daar
bij verwijzende naar recente
uitvoering van nieuwe taken zo
als WVG, decentralisatie onder
wijs, nieuwe algemene
bijstandswet en dergelijke. On
juist is de opmerking dan ook
dat de provincie en het rijk ta
ken van gemeenten naar zich
van onze correspondente
in Peking
Yvonne van der Heijden
Helaas hebben de Britten
niet genoeg moed om de
realiteit onder ogen te zien over
de machtsoverdracht van
Hongkong. Zij spelen het oude
droeve liedje dat hun gevoelens
vertolkt als zij bloemen zien
verwelken en de blaadjes hulpe
loos zien neerdwarrelen." De
Chinese vice-premier Qian Qi-
chen werd het afgelopen week
einde zelfs poëtisch, nadat de
zestig leden waren gekozen van
het tijdelijk parlement dat na de
Chinese machtsovername in
Hongkong de huidige Wetge
vende Raad zal gaat vervangen.
Groot-Brittannië heeft de ont
manteling van de bestaande
Wetgevende Raad - Hongkongs
versie van een parlement -
scherp veroordeeld en heeft net
voor het weekeinde gedreigd
Peking voor het Internationaal
Gerechtshof in Den Haag ter
verantwoording te roepen voor
de instelling van een tijdelijke
wetgevende »macht. De leden
van de huidige raad zijn vorig
jaar democratisch gekozen voor
in principe een termijn van vier
jaar tot 1999. De door Peking
verordonneerde vervanging is
een afstraffing van de democra
tische hervormingen die Lon
den in de afgelopen vier jaar in
haar kolonie Hongkong heeft
doorgevoerd.
China krijgt op 1 juli na 150 jaar
het gezag over de duizend vier
kante kilometer terug.
Het omstreden tijdelijk parle
ment is in China in de Speciale
Economische Zone Shenzhen,
die tegen Hongkong aan ligt,
verkozen door een Selectie Co
mité van vierhonderd door Chi
na goedgekeurde Hongkongers.
Er waren 130 kandidaten voor
de zestig zetels van wie niemand
afkomstig was uit de Democra
tische Partij die sinds jaar en
dag overhoop ligt met Peking.
De selectieprocedure en de zo
genaamde 'verkiezingscampag
ne' is een volledig besloten aan
gelegenheid geweest onder de
leden van het Selectie Comité.
Slechts negen van de zestig ge
selecteerden voor het tijdelijk
parlement maken geen deel uit
van het Selectie Comité.
De voorzitter van de Democra
tische partij (DP). Martin Lee
Chu-ming, noemde zaterdag 'de
zwartste dag uit mijn leven
sinds het bloedig neerslaan van
de demonstraties op het Plein
van de Hemelse Vrede in Peking
in 1989Hij beschuldigde het
comité van gesjoemel met de
stemmen .zodat Chan Choi-hei -
die uit de DP is gezet omdat hij
deel wilde nemen aan de door
Peking opgezette organen - zou
worden gekozen. GPD
CD
Lange Vorststraat Goes
Binnenkort wordt het
overige deel van ons
winkelinterieur in
een nieuw jasje
gestoken en daar
hebben we bijzonder
veel ruiite voor
nodig
Profiteer van dit
buitenkansje en kon
even "shoppen" in
onze prijsvoordelige
verbouwingsopruiming.
Standpunten Duitsland, Engeland en Frankrijk liggen ver uiteen
doorH.A. Couzy
De laatste tijd kregen de
discussies over de EMU en
het drugsprobleem veel aan
dacht. Tijdens de Europese
topconferentie in Dublin wer
den hierover voor het oog van
de buitenwacht oplossingen
overeengekomen, maar presi
dent Chirac is niet echt als een
tevreden mens teruggekeerd
naar Parijs. Het onderwerp
veiligheidspolitiek kreeg op
deze top weinig aandacht,
maar dat zal anders zijn in de
komende periode, waarin Ne
derland het voorzitterschap
van de Europese Unie zal be
kleden. In het akkoord van
Amsterdam zal hier duidelijk
heid over moeten worden ge
schapen, terwijl de meningen
sterk uiteenlopen.
Het is niet alleen een probleem
van de Europese landen, ook
de Verenigde Staten spelen
hier een rol. De NAVO is nog
steeds dè effectieve verdedi
gingsorganisatie van Europa.
De VS zijn hier leidend, beta
len een groot deel en hebben
nog steeds een beduidende
troepenmacht in Europa.
Naast de NAVO bestaat de
WEU (West-Europese Unie),
een verdedigingsorganisatie
van West-Europese landen.
Deze organisatie heeft wel een
politieke structuur, maar nau
welijks een militaire, zodat op
dit moment het slechts om een
papieren tijger gaat. Frankrijk
is van mening dat de WEU dè
veiligheidsorganisatie van
Europa zou moeten worden en
onder de EU zou moeten wor
den gesteld.
Duitsland en Engeland zijn
weinig enthousiast over deze
gedachten. Ais extra compli
cerende factor hebben de
NAVO-landen onder leiding
van de VS de landen in Oost-
Europa beloofd dat ze onder
bepaalde voorwaarden kun
nen toetreden tot de NAVO.
Deze landen, waarin Honga
rije, Polen en Tsjechië de kop
groep vormen, zijn ongeduldig
over het tijdstip waarop deze
beloften zullen worden inge
lost. Zij hebben hard gewerkt
om aan de gestelde voorwaar
den te voldoen en zijn teleur
gesteld nu vele Europese
landen zich steeds terughou
dender gaan opstellen. De
protesten van Rusland over de
uitbreiding van de NAVO ver
oorzaken deze weifelende
houding.
De kern van de problematiek
Russische militairen rennen naar een loopgraaf langs de Tadzjieks-Afghaanse grens. Rusland pro
testeert nog steeds tegen uitbreiding van de NAVO naar het oosten.
foto Vladimir Velengurin/EPA
ligt niet in een keuze tussen de
WEU of de NAVO. Waar het
om gaat in Europa is dat de
drie grote landen een afwij
kende buitenlandse politiek
voeren. Zo is Engeland een
land met een eeuwenlange ma
ritieme cultuur. Men vindt de
transatlantische banden min
stens zo belangrijk als de Eu
ropese landen - de exclusieve
verhouding met de VS moet in
stand blijven. Duitsland is een
land met een continentale in
stelling. Het gevaar kwam al
tijd uit het oosten. Men hecht
daarom nog steeds aan een
sterk landleger. Door het trau
ma van de Tweede Wereldoor
log is men huiverig om op het
terrein van de veiligheidspoli
tiek een eerste viool in Europa
te gaan spelen.
Frankrijk is zeer Europees in
gesteld. maar vreest overheer
sing door de economische su
permacht Duitsland. De
Frans/Duitse samenwerking
moet dit voorkomen. Met deze
drie verschillende agenda's is
het vrijwel onmogelijk om tot
een Europees standpunt te ko
men. We hebben dat kunnen
constateren in het voormalige
Joegoslavië, Zaïre, Israël,
maar ook bmnen de NAVO.
Zolang deze afwijkende, na
tionale visies blijven bestaan,
heeft het weinig zin om discus
sie te voeren over een Europese
defensie. Van een heel andere
orde is de kwaliteit van de Eu
ropese partners. De strijd
krachten van de Europese
landen zijn voor elke grote mi
litaire operatie buiten de land
grenzen afhankelijk van de VS
voor luchttransport, comman
dovoering en inlichtingen. In
dien Europa zelf over deze
middelen zou willen gaan be
schikken dan moet er veel geld
op tafel komen. Wie zit er nu te
wachten op forse verhogingen
van het defensiebudget? Nie
mand toch. Kortom, enige
terughoudendheid, enige rea
liteit in de discussie over de
Europese defensie is wel op
zijn plaats.
Draagvlak
Het zal een lastige taak zijn om
als voorzitter van de EU tot
een voorstel te komen dat enig
draagvlak zal hebben, te meer
daar de VS duidelijk hebben
gemaakt dat ze begin 1997 een
besluit over de toetreding van
Hongarije. Polen en Tsjechië
tot de NAVO wil nemen. Tot nu
toe nam Nederland regelmatig
wisselende standpunten in.
Aanvankelijk werden de toe
zeggingen aan de Oost-Euro-
pese landen warm gesteund.
Na de heftige bezwaren van
Rusland gingen de beloften
weer de ijskast in! Evenzo ging
het met de steun aan de WEU.
Deze vrijblijvendheid kan niet
blijven bestaan, er zullen nu
keuzen moeten worden ge
maakt. Voor mij is het helder
wat er nu zou moeten gebeu
ren. Zo lang de standpunten
van Duitsland, Engeland en
Frankrijk op het gebied van
veiligheidspolitiek zover uit
een liggen heeft het geen zin
om dit aspect onder de EU te
brengen en kan het voorlopig
beter een nationale aangele
genheid blijven. Belofte
maakt schuld, dus over de toe
treding tot de NAVO van Hon
garije, Polen en Tsjechië moet
in 1997 worden besloten.
Geen oplossing, die breeduit
de handen op elkaar zal krij
gen. Wel een praktische oplos
sing, die goed verdedigbaar is
en van enige consistentie ge
tuigt. In de veiligheidspolitiek
is dat nooit weg! GPD
toe zullen trekken. In de argu
mentatie van het begrip be
stuurskracht wordt ook gerefe
reerd aan de kwaliteit van de
bestuurders. Met full-time wet
houders is men niet zondermeer
verzekerd van een betere kwali
teit als bestuurder. Overigens
heeft de wetgever deze moge
lijkheid in de gemeentewet pas
geopend bij een inwonertal van
18.000 inwoners. Moeilijk kan
men nu gemeenten onder de
18.000 inwoners tegenwerpen
dat zij geen full-time wethou
ders hebben.
Wetswijziging en aanpassing
honorering kunnen hier een ein
de aan maken.
Overigens zijn juist part-time
bestuurders goed voor de relatie
met de burgers, omdat zij mid
den in de gemeenschap staan en
binnen die gemeenschap ook di
rect aanspreekbaar zijn. Met
andere woorden kwaliteit van
de bestuurder trekt zich niets
aan van de grootte van een ge
meente.
Bedoeld zal wellicht zijn, dat
het potentieel in grotere ge
meenten groter is. Beziet men de
herindelingen van de laatste
tijd dan kan men constateren
dat dezelfde bestuurders weer
terugkeren in de nieuwe ge
meentebesturen. Ja, zelfs nog
eens kiezen voor het part-time
schap.
Besluitvorming
Provinciale Staten van Zeeland
hebben op 11 oktober 1996 af
gezien van een gemeentelijke
herindeling in Zeeuws-Vlaan
deren op basis van de navolgen
de motieven: ontbreken van we
zenlijke knelpunten in de regio;
gewijzigde regeling omtrent
frictiekosten; geen bestuurlijk
draagvlak in de regio en wijzi
ging van de wet ARHI ten
aanzien van het primaat (ver
schuiving bevoegdheden van
provincie naar rijk).
Hieruit valt ons inziens niet af te
leiden dat partijpolitieke belan
gen een rol hebben gespeeld.
Overigens de ene regio hoeft
niet dezelfde problematiek te
hebben als de andere.
(Deze bijdrage is geschreven
door het Philippine-beraad, be
staande uit de colleges van b en
zo van de gemeenten Hontenis-
se, Axel, Sluis-Aardenburg en
Sas van Gent.)
Dl
lij
De Provinciale Zeeuwse Courant zal in de loo; |js
van haar 240e jaargang aansluiting vinden bi ke
een groter geheel. Het multimediale concert.!"
Wegener-Arcade wordt voor de volle honderd procen
eigenaar van de PZC-bedrijven. De krant blijft d
krant, de courant blijft courant.
Wegener zet de exploitatie van de PZC voort. De con
cernleiding heeft medegedeeld het Redactiestatuut teq
volle te zullen'respecteren. Dat wil onder meer zeggei D<
dat de uitgangspunten van de redactievoering en df pe
keuze van de nieuwsbronnen ongewijzigd blijven ei Dl
dat de redactionele beleidslijnen door de huidigf
hoofdredactie verder zullen worden vorm gegeven.
De redactie verwelkomt deze ontwikkeling als 'goet o\
nieuws'. Het ten beurze genoteerde bedrijf Wegener-
Arcade heeft als uitgever van regionale dagbladen ii
vrij korte tijd een sterke positie en een aanzienlij!
marktaandeel verworven. Enkele jaren geleden were
Wegener eigenaar van Sijthoff Pers dat voor eenderde
deel participeerde in de PZC. Daarmede verhuisden
ook de zakelijke rechten van die deelname van Der
Haag naar Apeldoorn. Tot de overeenkomsten behoor
de een uitbreiding van het Wegener-belang in dt
Zeeuwse onderneming tot honderd procent, te realise
ren na de eeuwwisseling of zoveel vroeger als noodza
kelijk zou blijken.
Die noodzaak heeft zich inmiddels aangediend. Om de
bedrijfsvoering en daarmee de taak en functie van het
sterk met Zeeland verbonden dagblad in de naaste toe
komst veilig te stellen en te optimaliseren, is een ver
breding van de basis dringend geboden. De leiding var,
de PZC-holding kondigde enige tijd geleden al ingrij
pende maatregelen aan ter verbetering van de rende
mentspositie van de grafische bedrijven. De overname
en deze gevoelige reorganisatie moeten het bedrijf-als-
totaal een gezonde grondslag voor de toekomst verze
keren.
De PZC en Wegener hebben aldus - in vooralsnog be
scheiden mate - enkele jaren aan elkaar kunnen wen-'
nen. Zo waren er al vormen van samenwerking op com
mercieel terrein. Op het redactionele vlak waren, zijn
en blijven de nauwe contacten tussen PZC en de Wege
nerbladen in Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland en
Overijssel binnen de Geassocieerde Pers Diensten van
eminent belang. In deze sfeer van verder gaande sa
menwerking zal het 'omvlaggen' van de PZC plaats
vinden. Non sordent in undis: een bij uitstek Zeeuws
bedrijf blijft Zeeuws in Zeeland.
Is er dan, in deze ontwikkeling, geen plaats voor hart
zeer of weemoed? Slaet 't waeter nie zachtjes over den
diek? Een tikje. Het media-landschap verandert, nomi
naal althans. Een van de laatste zelfstandige regionale
dagbladondernemingen in het land volgt de weg en
wetten van de schaalvergroting. De 'families', zozeer
verbonden met de ontwikkeling van de pers in Zeeland,
maken plaats voor een Raad van Bestuur. Ook in media
land geldt de wet van de natuur: eten en gegeten wor
den. In de drie lettters PZC ligt immers een geschiede
nis van inlijvingen, aankopen, fusies en overnames be
sloten. Vanaf 1758 tot 1947 hebben zeventien Zeeuwse
dag-en nieuwsbladtitels uit alle streken de 'gang naar
Middelburg-Vlissingen' gemaakt. Vanuit die in vele ja
ren opgebouwde eigen waarde maakt de PZC nu de
gang naar een groter verband.
'Het had slechter gekund', betekent in Zeeland de bijna
hoogste vorm van waardering. Deze uitdrukking is ge
heel van toepassing op de voorgenomen overname. De
discussie over de toekomst van de PZC is de laatste
maanden zowel intern als extern bezwaard met een ein
deloze reeks ideaal-modellen en ramp-scenario's. Nu
de Wegener-optie werkelijkheid is geworden, betekent
dat ook de winst van de betrekkelijke rust. Het zal, in
het licht van de soms snelle beeldwisselingen in media
land, geen eeuwige rust zijn. Daar mag en zal de Krant
van en voor Zeeland ook niet naar verlangen.
Directie:
K. Scherphuis.
W. F. de Pagter en
F. van de Velde
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
M. van Zuilen (adjunct)
Centrale redactie:
Postbus 18,
4380 AA Vlissingen,
Tel. (0118) 484000.
Redactiefax (0118) 470102.
's avonds op zondag t/m
vrijdag- vanaf 19.00 uur.
in het weekeinde,
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10,
Postbus 18,
4380 AA Vlissingen.
Tel. (0118) 484000
Middelburg: Markt 51
4331 LK Middelburg
Tel. (0118) 681000.
Goes: Voorstad 22,
4461 KN Goes.
Tel. (0113) 273000.
Terneuzen: Axelsestraat 16.
4537 AK Terneuzen
Tel. (0115)694457
Hulst: Servicepunt:
Boekhandel Duerinck,
Gentsestraat 12.
Tel. (0114) 314058
Axel: Nassaustraat 15.
4571 BK Axel
Tel. (0115)568000.
Zierikzee: Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel (0111)415380
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17 00 uur.
Openingstijd Zierikzee
8.30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur.
Bezorgklachten: maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 14.00 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22.00 uur:
Tel (0118)484000
Fax(0118)470100.
Abonnementsprijzen:
(met ingang van 1 januari 1997)
per kwartaal 92,85,
franco per post 122,00;
per maand 34,00
per jaar 356,50,
franco per post 471,50
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,75,
zaterdag 2,50 p.st. (alle
bedragen inclusief 6 pet. btw).
Postrek.nr.. 3754316
t n v. PZC ab.rek. Vlissingen.
Advertentietarieven:
176 cent per mm; minimumprijs
per advertentie 26,40;
ingezonden mededelingen
2.5 x tarief.
Voor brieven bureau van dit blad
f7.- meer
Volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag
(alle advertentieprijzen
exclusief 17.5 pet btw).
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V.
Vlissingen
PZC-ombudsman:
C. van der Maas
Auteursrechten voorbehouden
Uitgave PZC
