Het kwijl loopt je in de mond
Publiek op Sas' popfestival
ontdooit pas na twaalven
e$g<Rustig
bil
Het koningshuis
als 'laboratorium'
Pauselijke hulde
voor C. Boonman
zeeland
kunst cultuur
agenda
geslaagd
maandag 23 december 1996
MIDDELBURG, Minithea-
ter
'Emily', door Theatergroep
Toetssteen, met o.a. Ineke
Veenhoven, Haiko van der
Pol, Hedy Wiegner, Jan-Ad
Adolfsen en Chris Redmeijer.
Kostuums en decor van Men-
no Jonker. Regie van Ger
Beukenkamp.
doorWillem Nijssen
Even was 'Emily' (ondertitel:
het geheim van Huis ten
Bosch) in de afgelopen zomer
het gesprek van de dag.
Staatssecretaris Nuis had
ondanks een positief advies
een schrijverssubsidie voor
het stuk geweigerd. Het
woord 'censuur' viel, maar
dat was natuurlijk onzin.
Veel interessanter was de
motivatie van Nuis: „Naar
mijn mening zal de indruk
kunnen postvatten, dat het
toneelstuk op ware feiten is
gebaseerd terwijl dat niet zo
is." Alsof- alle overig toneel
niet met een bochtje om de
ware feiten heenloopt. En
alsof het publiek nooit eerder
met feit en fictie wist om te
gaan.
De vrees die uit Nuis' woor
den spreekt, is niet helemaal
onterecht. Liefde, lief en leed
aan het koninklijk hof kan
heel gemakkelijk voor méér
gebruikt worden dan voor
een goed toneelstuk. Het kan
bijvoorbeeld een politiek
pamflet worden, maar even
goed een onfrisse roddelru
briek. En die laatste twee
hoef je duidelijk niet te sub
sidiëren. Alleen al om te zien
hoe Theatergroep Toetssteen
met 'Emily' door dit mijnen
veld manoeuvreert, maakt
een bezoek aan de voorstel
ling de moeite waard. Heel
goed dus dat dit stuk twee
keer te zien was in het Mid
delburgse Minitheater.
Ditmaal weinig aandacht
voor het acteerwerk, dat ove
rigens van onberispelijk
hoog amateur-niveau was.
Hoe politiek is het stuk, hoe
hoog het roddel-gehalte en
hoeveel herkenbare thema
tiek is erin verwerkt? Politiek
neutraal is het stuk niet hele
maal, maar wie er bevesti
ging in zoekt van zijn of haar
republikeinse ideeën, komt
tevergeefs. Het koningshuis
staat ondanks een aantal
krasse uitspraken over de
kwaliteiten van kroonprins
Willem-Alexander niet echt
ter discussie.
De erfelijke opvolging ver
eist dat een zoon of dochter
de kroon overneemt, terwijl
het zeer de vraag is of die dat
ook werkelijk aankan. Drie
gewetensvolle vrouwen heb
ben bijna een eeuw lang be
wezen dat het mogelijk is.
Maar er wordt kennelijk een
prijs voor betaald: met name
koningin Beatrix wordt in
het stuk afgeschilderd als een
harde vrouw, die voor de ver
vulling van haar hoge taak
'over lijken gaat'. Een totaal
ander beeld dan we ons bij de
'moeder des vaderlands' - bij
elke ramp in laarzen en vol
mededogen present - willen
voorstellen.
Is dat koninklijke roddel? De
auteurs zijn voor hun stuk
waarschijnlijk wel vaker te
rade gegaan bij de talloze
bladen die bestaan van wilde
geruchten en riooljournalis-
tiek. Zo zou Emily eerst het
vriendinnetje van Constan-
tijn geweest zijn („en die lust
er wel pap van"). Ook (kroon)
prinsen kijken naar porno
banden. Of blijken levens
grote pantoffelhelden. Het
regent bijnamen, waaronder
tamelijk grove, voor bijna ie
dereen. Heel voorspelbaar
steelt Prins Bernhard de
show met zijn Duitse accent
en zijn - soms gelukkig eer
der Britse - humor. Er blijkt
al met al weinig harmonie,
stijl en diepgang in huize
Oranje.
Nou en? Zonder platvloers te
worden, maakt dat het kij
ken naar de voorstelling aan
genaam vermakelijk. Het is
weliswaar op het scherp van
de snede, maar de eigenlijke
thematiek van de voorstel
ling blijft intact. 'Emily' is
géén politiek pamflet, geen
ordinaire roddelrubriek,
maar een poging om de pro
blemen van 'erfelijke opvol
ging' uit te werken. Hoeveel
moeders en vaders verwach
ten van hun kinderen niet het
onmogelijke? Hoe werkt dat
uit op hun kroost, en op hen
zelf? Door het koningshuis
als 'laboratorium' te Mezen,
wordt dat thema heel toe
gankelijk, en de onderzoeks
resultaten zijn eerder te mild
dan te grof.
'Emily' is o.m. op 7 en 8 maart
nog te zien in Lantaren/Het Ven
ster te Rotterdam.
Jake's Thing speelt de blues. foto Peter Nicolai
van onze verslaggever
Marcel Modde
SAS VAN GENT - Ze verwach
ten heel wat, de mannen van
Dark Yellow Morning Piss. In
februari even naar de Evergem
studio's een cd-tje opnemen,
rondsturen naar platenmaat
schappijen en radiostations en
dan maar zien wat er loskomt.
Dat moet lukken, verwacht bas
sist Oliver Schelinsky.
Maar ook al wordt het niks, 'so
what!' DYMP is gewoonweg
origineel èn verrassend, stelt
Schelinsky. Een band waar ie
der van de vier muzikanten z'n
ei kwijt kan en dus kan heel re
laxed aan een leuke toekomst
samen worden gewerkt. Ge
woon gezellig samen op de bank
op het podium, zoals zaterdag
tijdens het Rock around the
Winter festival in Sas van Gent.
De zachte zetel moet in elk geval
een welkom rustpunt'zijn voor
zanger Jelle de Groote. De in
Amsterdam woonachtige cen
trumspits van de één jaar oude
Zeeuws-Vlaamse formatie
keert nog trouw elke week terug
naar de grensstreek om zich met
een oefensessie van DYMP op te
laden.
Eenmaal voor het publiek komt
het tot een uitbarsting, zélfs
voor het tot dan toe uitermate
matte Sasse publiek in De
Speye. Kunnen ze daar in dat
troosteloze Kanaalstadje dan
écht alleen maar lachen met
carnaval en om de bestuurlijke
capaciteiten van mevrouw de
burgemeester?
Want hoewel Restless Soul en
Cutting Edge hun beste beentje
voorzetten en Jake's Tiring de
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Dirigent Han
Beekman heeft afgelopen zater
dag in Middelburg afscheid
genomen van het Zeeuws Vrou
wenkoor uit Goes en het
Middelburgs Mannenkoor.
Beekman kan zijn drukke werk
zaamheden als musicus niet
meer combineren met het diri
geren van beide koren.
De koren zien hun dirigent met
soort blues bezong die perfect
aansloot bij de onverschillig
heid in de jammerlijk verlichte
zaal, sloeg pas bij de gekheid
van De Groote de vonk over.
Onwezenlijk
De verrichtingen van het Gent
se Jake's Thing hadden iets on
wezenlijks. Ze deden nog het
meest denken aan het optreden
van de Blues Brother's in een
countiy café ergens in de Ameri
kaanse middle of nowhere. Wat
ontbrak was een hekwerk om
lede ogen vertrekken. De leden
roemen zijn enthousiasme, in
zet, geduld en professionaliteit.
De afgelopen week gaf Beek
man zijn laatste concerten met
de koren. In de Middelburgse
Concert- en Gehoorzaal was za
terdag een afscheidsreceptie.
Bij het afscheid spraken de
koorleden en Beekman de hoop
uit in de toekomst nog een sa
men op het podium te kunnen
staan.
het rotte fruit op te vangen. Na
drie nummers doorzag het
kwartet dat het tevergeefs
wachten op applaus hun enkel
langer van huis bracht. Steeds
klagender klonk de mondhar
monica. Steeds aangrijpender
klonk de blues.
DYMP liet zich, hoe dan ook,
niet beïnvloeden. Schelinsky,
De Groote, gitarist Mare Odijk
en Renzo van Poecke (tevens
drummer bij MindLink), spelen
sinds de heroprichting van de
groep in 1995 bovenal voor het
eigen plezier. De band ambiëert
voorlopig geen eigen avondvul
lende concerten meer en houdt
het bij festivals.
Het voordeel van deze bewuste
keuze is dat DYMP zich kan be
perken tot een klein, ijzersterk
repertoire. Zeven van de twaalf
composities die vooralsnog
werden ingestudeerd, zijn van
eigen hand.
Flarden klassiek worden afge
wisseld met zware funk en zelfs
het gebruik van New Age-ele-
menten wordt niet geschroomd.
Inderdaad, verrassend en veel
belovend. Zelfs voor Sas van
Gent.
Afscheid van dirigent Beekman
van onze verslaggever
Jacques Cats
VLISSINGEN-„Nec", zei die
mevrouw, duidelijk hoorbaar
voor anderen, toen ze in de su
permarkt een kennis tegen het
lijf liep, „mij krijgen ze niet
meer zo gek. Ik houd het met de
feestdagen een beetje rustig.
Geen zoveel- gangen- menu's,
stapels cadeaus onder de boom
en het hele huis versierd met
ballen, takken en lichtjes tot
buiten toe. Al die overdreven
opsmuk. Daar doe ik niet meer
aan mee!"
Die mevrouw beseft wellicht
niet dat ze in een luxe positie
vertoeft. Zij kan nog kiezen.
Een steeds groter wordende
groep heeft niks meer te kiezen
Bosjes mensen moeten het ge
woon doen met wat ze hebben.
En dat is weinig. Aan de onder
kant van de samenleving is
daarom niet overwegend vol
voorpret van 'hè, ja dat worden
weer sfeervolle tijden' naar het
slot van december toegeleefd.
Gelaten, knarsetandend of
verdrietig is daar kennis geno
men van de niet te ontlopen
commerciële uitingen vol na
drukkelijke verwijzingen naar
de naderende feestelijkheden.
Stemmig versierde winkel
straten, geluiden van rinkelen
de sledebellen en ijle kinder
stemmetjes, etalages die
uitpuilen van leidternij en en
glitterkleren. Bij thuiskomst
blijkt de deurmat andermaal
vol te liggen met folders die
herinneren aan waar je moet
zijn om al die ter veraangena
ming strekkende goederen aan
te schaffen en heeft de tv nog
meer van hetzelfde in petto.
Daggeld
Bezitters van een smalle beurs
worden beheerst door de klem
mende vraag: hoe overleef ik de
feestdagen? Als je gemiddeld
niet meer dan vijf tientjes per
week aan eten hebt te besteden
kan het een ware kwelling zijn
om te worden geconfronteerd
met kleurige folders van de su
permarkt. WAO'er Gerard uit
Middelburg roept het uit: „Wat
heb ik aan een aanbieding van
een met amandelspijs gevulde
banketstaaf voor 7,50. Dat is
bijna mijn daggeld."
Gerard bladert in de folder en
kijkt bij de tips. „Eenmooi tus
sendoortje", leest hij hardop.
„Een warm hamrolletje met
bleekselderij en hazelnoot.
Mmmm. Lijkt me lekker. Kost
wel ƒ1,50 per persoon. Dan
hebben we dus met z'n tweetjes
al drie gulden besteed aan een
tussendoortje. Om over het
hoofdgerecht nog niet te pra
ten." Hazenrug, wordt daar
voor in de folder als suggestie
aangedragen. Met mosterd
saus. Ongeveer/ 12,50perper-
soon. „Moet je kijken", zegt
Gerard, de kleurige folder met
een smakelijke afbeelding van
het gerecht omhoog houdend.
„Het kwijl loopt je in de mond.
Ik kijk liever in die eenvoudige
krantjes die in twee kleuren
zijn uitgevoerd. Dan drukken
ze je tenminste wat minder op
de feiten."
Lichtpuntjes
Als de samenleving te verdelen
is in de 'have's en have not's' be
hoort Gerard onmiskenbaar
tot de laatste categorie. Hij kan
zich totaal'geen financiële uit
spattingen permitteren maar
ziet, al relativerend, toch licht
puntjes die hem met warme
gevoelens doen omringen. Re
lativeren is gewenst. Gerard
daarover: „Dat leer je wel, wil
je niet verzuren en nog meer in
de neerwaartse spiraal raken.
Als je niet meer kunt lachen,
ben je nog armer. Er zijn altijd
mensen die het veel slechter
hebben. Dus wat zal ik moppe
ren."
Gerard heeft het voor zichzelf
vastgesteld: „Ik vier op een ple
zieriger manier kerstfeest dan
waar de rijkdom overvloedig
op tafel staat. Het feit dat mijn
studerende zoon dan thuis
komt is heerlijk. Dat is mooier
dan de grootste cadeaus die bij
een ander onder de kerstboom
liggen. We steken een kaarsje
aan, zitten samen aan tafel.
Wat wil je in feite meer? Saskia
en Serge hebben het destijds
mooi verwoord in hun lied: het
De arme kant van de samenleving wordt in deze dagen extra gekweld door beelden van luxe en overdaad.
foto Ruben Oreel.
zijn de kleine dingen die het
doen. Die kleine dingen kun
nen voor mij het kerstfeest ge
slaagd maken."
Gerard pleegt in deze dagen zo
min mogelijk in het centrum te
komen om maar niet met al die
pracht en praal te worden ge
confronteerd waar hij niet in
kan meedelen. Maar toen hij er
toch even moest zijn heeft hij
het niet kunnen laten een bege
rige blik in de uitstalkast van
het modemagazijn te werpen.
Wat zou hij zich graag eens wil
len opdirken. Even wat anders
aan dan die door het wassen
verbleekte en pluizige truien.
Een wijle halt houdend bij de
kledingzaak heeft Gerard ze
gezien: de ontevreden gezich
ten van het publiek dat uit de
winkel kwam. En hij heeft het
zich afgevraagd: kunnen jullie
nog wel lachen? Hebben jullie
nog wel plezier in het feit dat
jullie het geld schijnen te heb
ben om iets te kopen. „Op zo'n
moment zou ik die mensen wel
door elkaar kunnen rossen en
zeggen: kijk eens wat jij hebt en
wat een ander moet ontberen.
Wees daar dan blij mee."
Bij Gerard is zojuist het Leger
des Heils langs geweest om een
kerstpakket af te leveren. Alsof
het cadeaut j es zijn stalt Gerard
de artikelen uit op tafel: een
blikje ragout, een pakje pastei
bakjes van bladerdeeg, een
blikje zalm, perziksap.
Behalve blijdschap - ik kom
aan dat soort dingen nooit toe'
- roept de aanbieding van het
kerstpakket ook nog een ander
gevoel op. Gerard: „Het bete
kent een confrontatie met je
zelf. Je situatie komt zo haar
scherp naar voren. Je stelt voor
jezelf vast dat je kennelijk zo
diep bent gezonken dat je je die
dingen niet meer kunt permit
teren. Ik zou het liefst voor me
zelf zorgen. Maar nu ik dit pak-
ket krijg zeg ik: Goh zeg, hé dat
is leuk".
Knagen
Overdaad, luxe: als de feestda
gen er straks weer op zitten,
worden mensen die chronisch
slecht bij kas zitten even niet
meer zo gekweld. Maar het ge
mis aan financiële armslag
blijft knagen. En daarmee ook
de woede over zinloze
geldsmijterij op velerlei ge
bied. Belachelijk vindt Gerard
het als een krantenbericht ge
wag maakt van het overbren
gen van een in benarde
omstandigheden geraakt zee
hondje vanuit de Zeeuwse wa
teren naar het opvangcentrum
in Pieterburen. Per helicopter.
Gerard stelt het voorop: „Elke
vorm van leven heeft recht op
overleven. Maar of dat nu op
deze manier moet.. Van de helft
van het geld voor zo'n vlieg-
tochtje moet ik een maand rond
komen. De verhoudingen zijn
niet meer scheef, ze zijn totaal
uit hun verband".
EVENEMENTEN
BAARLAND - Ger. kerk, 19.30 uur:
Volkskerstzang met muziekver.
Prinses Juliana;
HEINKENSZAND - RK kerk, 20 uur:
Vocaal ensemble Musica Cordis
met Lessons en Carols;
MIDDELBURG - Nieuwe kerk, 20
uur: Kerstconcert jongerenkoor
Matthanja e.a,;
OOSTKAPELLE - Zionskerk, 20 uur:
Volkskerstzang m.m.v. brassband
Crescendo, kinderkoor De Duinflui
ters e.a.;
VLISSINGEN De
Ruijterplein/Nieuwendijk, 10-21
uur: Kerstmarkt;
BERGEN OP ZOOM - Roxy, 14 en
18.45 uur: De klokkenluider van de
Notre Dame; Matilda; 21 uur: The
long kiss goodnight; Sleepers;
Cinemactueel, 12.30, 14.30, 17, 19
en 21.30 uur: Jingle all the way; 13,
15 en 17.30 uur: De klokkenluider
van de Notre Dame; 16.30,19.30 en
21.45 uur: Daylight; 12.30 en 14.30
uur: De avonturen van Pïnokkio;
19.15 en 21.30 uur; The hunchback
of Notre Dame;
GOES - Grand, 14 uur: De klokken
luider van de Notre Dame; 20 uur:
Evita;
HULST - De Koning van Engeland,
14 uur: De avonturen van Pinokkio;
De klokkenluider van de Notre Da
me; 14 en 19 uur: Matilda; 14,19 en
21.30 uur: Jingle all the way; Day
light; Evita; 19 uur:The nutty profes
sor; 19 en 21.30 uur: The long kiss
goodnight; 21.30 uur: Sleepers; The
hunchback of Notre Dame;
MIDDELBURG - Cinema, 20.30 uur:
Mephisto;
VLISSINGEN - Alhambra, 13.30 en
16 uur: De klokkenluider van de No
tre Dame; De avonturen van Pinok
kio; Matilda; 13.30, 16 en 19 uur:
Jingle all the way; 19 en 21.30 uur:
Evita; Daylight; The long kiss good
night; The hunchback of Notre Da
me;
TENTOONSTELLINGEN
BURGH-HAAMSTEDE - De Bewaer-
schole, 13.30-16.30 uur: Kerstgroe
pen- en stallen (t/m 6/1
GOES - Stadskantoor, 9-17 uur:
werk van leden Goese Kunstmarkt
(t/m31/1);
HEINKENSZAND - Gemeentehuis,
8.30-12.30 uur: AmbachtZeven met
handbedrukte stoffen toegepast in
het interieur (t/m 31/12);
Bibliotheek, 14-16 uur: Nellie Grim,
aquarellen (t/m 31/12);
KAPELLE - Gemeentehuis, 8.30-12
en 13-16 uur: Fotowerk Fotoclub
Valkenisse (t/m 27/12);
MIDDELBURG - Zeeuws Museum,
10-17 uur: Johannes Goedaert
(schilder en entomoloog) en aan
winsten 17e eeuwse schilderkunst
(t/m 5/1Singles, De keuze van Lex
ter Braak (t/m 12/1);
Zeeuwse Bibliotheek, 17.30-21 uur:
'Werd verwacht, affiches in beeld'
(t/m 28/12); Fotosequentie Fata
Morgana van Barbara Jean
Galerie Het Gouden Briefke, 13-
17.30 uur: A. van Dijke, schilderijen
en J. Notschade, keramiek (t/m 9/1
OOSTBURG - Den Hoekzak, 10-12
en 14-17 uur: Marc de Klijn en Lous
Schreurs (schilderijen), Henny de
Klijn (keramiek) t/m 12/1;
SLUIS - Raadskelder, 14-17 uur:
Cies Bauer-Verkest, schilderijen, te
keningen en lithografieën (t/m 5/1);
VLISSINGEN - Stedelijk Museum,
10-17 uur: 'Scheepswerven in Zee
land'(t/m 19/1);
Gemeentearchief, 9-16.30 uur: 'Col
lectie van der Burght, een persoon
lijke zienswijze op de Tweede We
reldoorlog' (t/m 10/1);
Bellamy 19, 10-17 uur: Hans Bom-
meljé, Wim Bakker en Menno de
Nooijer, schilderijen en beelden
(t/m 5/1);
YERSEKE - Museum, 10-16 uur:
'Yerseke en de visserij op de Oos-
terschelde' Frederik J. Weijs, aqua
rellen (t/m 16/8/97);
ZIERIKZEE - Galerie Galerij, 13-16
uur: Gust Romijn, van computer
print tot schilderij (t/m 30/1
't Lange Uus, 13-18 uur: Schilderij
en van Ilse van Loo (t/m 15 maart);
HULPCENTRA
Alarmnummer voor geheel Zee
land: tel. 06-11.
Centraal Meldpunt Milieuklachten
Zeeland, tel. 0118 412323.
SOS Telefonische Hulpdienst Zee
land, tel. 0118 615551 (dag en nacht
bereikbaar).
Chr. Hulpdienst Zeeland voor men
sen in nood, tel. 0118 636251, van
10.00-14.00 en 20.00-23.00 uur,
weekends van 20.00-23.00 uur.
Stichting Blijf van m'n lijf Zeeland,
tel. 0118 469869 (dag en nacht be
reikbaar).
Kindertelefoon Zeeland, tel. 06
0432 (gratis), dag. van 14.00-20.00
Bureau Vertrouwensarts Kinder
mishandeling, tel. 0118 628800.
Aids Infolijn, tel. 0118 638384.
Aan de Technische Universiteit
Eindhoven is de 24-jarige P. M. C.
Mol uit Baarland geslaagd voor het
afsluitend examen Scheikundige
Technologie met als afstudeerrich
ting Milieubiotechnologie.
De politie houdt vandaag snel
heidscontroles op de N59 tussen
Zierikzee en de Stormvloedkering.
van onze verslaggever
Frank Balkenende
OVEZANDE - De voorberei
ding bleef goed geheim voor
fruitteler C. Boonman uit
Ovezande. En dus was hij even
sprakeloos toen hij zondag
tijdens de mis de pauselijke on
derscheiding Pro Ecclesia et
Pontifice kreeg opgespeld. Zijn
echtgenote mocht die plechtige
handeling verrichten, nadat
pastoor T. J. J. M. Brooymans
de decoratie tevoorschijn had
getoverd. De verbouwereerde
Boonman wist niet hoe hij het
had. „Ik ben overdonderd. Ik zit
een soort droomtoestand."
Vice-voorzitter P. Rijk van het
parochiebestuur lichtte vervol
gens het doopceel van de pause
lijk onderscheiden Boonman.
Veertig jaar is hij lid van het
Pius X-koor, dat hij de laatste
jaren ook dirigeert. Twintig jaar
maakt hij deel uit van de paro
chievergadering en vele jaren
van de lithurgische commissie.
„En ook was hij lid van het ac
tiecomité Samen Sterk, waarin
hij mede heeft gezorgd dat deze
kerk is zoals hij nu is", sprak
Rijk zijn waardering uit. Dui
zendpoot Boonman zet zich be
halve voor de rooms-katholieke
kerk ook in voor de gemeen
schap van Ovezande. Hij ver
vult taken in de brandweer, het
Oranjecomité en het ouder
comité van de katholieke basis
school De Zandplaat. Rijk: ..De
paus kon niet om Boonman
heen. Als iemand die onder
scheiding moet krijgen, is hij
het."
Echtgenote
De voorzitter van het kerkkoor,
A Boonman, roemde de muzi
kale kwaliteiten van de gedeco
reerde. „Hij is een perfecte zan
ger, bezit een gouden stem. Dat
bleek al toen hij veertig jaar te
rug toetrad tot het knapenkoor
van Pius X. Bovendien speelt hij
zeer verdienstelijk orgel." Om
zijn muzikale kennis werd hij
enkele jaren terug gevraagd het
dirigentschap van Pius X op
zich te nemen. Boonman kon
geen 'nee' zeggen en volgde een
zware dii'igentencursus die hij
met succes afsloot. Zijn vele ne
venfuncties slorpen echter veel
tijd op, zodat de voorzitter van
het kerkkoor ook hulde bracht
aan Boonmans echtgenote, die
'hem vaak moet missen'. „Ik
weet niet of het waar is, maar
het verhaal gaat dat zijn doch
ters, toen die nog klein waren,
hun moeder vroegen 'wie toch
die man is die hier steeds komt
slapen'. Zo weinig was hij
thuis."
C. Boonman krijgt de pauselijke onderscheiding Pro Ecclesia et
Pontifice opgespeld. foto Willem Mieras
