Gevecht titel wordt tweestrijd jaar in stiji af
Elfstedenkoorts laait al weer op
Acht eredivisieclubs
willen snel profliga
Zandstra meldt zich
terug aan het front
Drie Friezen naar EK
PSV houdt na zege op Ajax alleen nog rekening met Feyenoord Aj<iX Slllit blZHT
1.1
?z<
S|
por
maandag 23 december
996
Ruud Borst aan de leiding in de eerste wedstrijd op natuurijs van dit seizoen, die in Veenoord werd verreden. Hij wordt op de voet ge
volgd door de latere winnaar Peter de Vries. foto Jacob Melissen
René Ruitenberg: de tocht komt dit seizoen
van onze sportredactie
ALKMAAR/VEENOORD - Op de Alk-
maarse kunstijsbaan De Meent gingen za
terdag op de eerste dag van de winter de
vriesmachines uit. In Nieuw-Amsterdam-
/Veenoord sprenkelde een giertank
200.000 liter water op de plaatselijke sin-
telbaan en het eerste laagje natuurijs lag
een dag later te glinsteren in zon. De mete-
orlogen en de barometers namen de mara
thonschaatsers in een ijzeren greep.
In Alkmaar zat het bloed al tegen het
kookpunt aan. Daar won Frans de Ronde
de tiende KNSB-marathon. Met vier me
devluchters had de boomchirurg uit Am
sterdam twee ronden voorsprong op het
peloton. Hij won de eindsprint voor Ruud
Borst en Hans Pieterse. In Drenthe zege
vierde Peter de Vries en de tweede plaats
ging opnieuw naar Ruud Borst. Het twee
tal ringeloorde twee keer het peloton van
zo'n honderd rijders.
René Ruitenberg, de leider in het KNSB-
Cupklassement, had graag de strijd met
zijn collega's op natuurijs willen aangaan.
Maar uit principe schaatst hij niet op zon
dag. Alleen voor de Elfstedentocht zou
Ruitenberg een uitzondering maken. Het
hoge woord was eruit, de tocht der tochten
leeft nu al in de harten van elke marathon
schaatser.
„De Elfstedentocht komt dit seizoen",
voorspelt Ruitenberg. „Ik sprak in sep
tember een oud mannetje van 88. Hij zei
dat het rond de kerst zes weken zou gaan
vriezen. Die conclusie trok hij nadat som
mige bergetappes van de laatste Tour de
France geplaagd werden door sneeuw en
ijs. Dat was in de Elfstedenjaren '63, '85
en '86 ook zo. Nee, op het klassement richt
ik me niet meer. Ik ga na zondag rammen
en raggen op natuurijs."
Massaal (43 A-rijders, 57 B-rijders en ve
teranen) vielen de rijders de organisato
ren in Veenoord om de hals. Logisch, want
de IJsclub Nieuw-Amsterdam/Veenoord
die aanstaande vrijdag haar honderdjarig
jublileum viert, had de spaarpot speciaal
voor de marathon stukgeslagen. In de
prijzenpot zat 10.000 gulden, waarvan
eentiende voor winnaar De Vries was.
„Voor het geld ben ik hier niet naar toege
komen. Ik deed het om de sfeer van het na
tuurijs weer te proeven. Een ereronde op
een boex-enkar maak je op kunstijs nooit
mee." De rit over een uur en tien ronden
was een zware. Door de schrale oosten
wind bleef het peloton lange tijd bij el
kaar. Halverwege dubbelden tien rijders
(onder wie Huitema, Bouma, Borst en De
Vries) de grote groep. In de finale haalden
Borst en De Vries die stunt opnieuw uit. In
de eindsprint troefde De Vries zijn enige
medevluchter met gemak af. ANP
van onze verslaggever
Mark Caldenhoven
AMSTERDAM - Ze schreeuwen
het in Eindhoven nog niet van
de daken. Maar langzaam maar
zeker dringt het besef door dat
het scenario van het laatste
kampioensfeest van PSV in
1992 binnenkort weer uit een
stoffige lade kan worden opge
doken.
Wim Jonk is er na de zege bij
Ajax klaar voor. „Dit is een fan
tastische opsteker voor ons.
Laat maar komen die titel." Luc
Nilis, behoudend als hij is, wil er
echter nog weinig van horen.
„Dit is een mooi kerstgeschenk,
op zeker. Maar vlak Feyenoord
niet uit. Iedereen is in maart
vergeten hoe ze in december de
punten bij elkaar hebben ge-
sprokkeld. Mij hoor je nu niet
zeggen dat we zomaar kampi
oen worden."
De race om de titel wordt medio
februari hervat met een twee^
strijd tussen Eindhoven en Rot
terdam. Ajax haakte na gister
avond definitief af, zei menig
PSV'er èn beaamde menig Aja-
cied. Jonk: „Tuurlijk doet Ajax
niet meer mee. Een voorsprong
van achttien punten halen ze
van ze lang zal ze leven niet
meer in." PSV'er Jaap Stam:
„Ajax is als kampioenskandi
daat definitief van de baan. Dat
is een lekker gevoel." Frank de
Boer: „Voor ons is dit seizoen
niet meer weggelegd dan een rol
op het tweede plan. Zelfs als we
hadden gewonnen, zouden we
afhankelijk zijn geweest. Nu is
het helemaal over."
Voor de tweede keer won PSV
dit seizoen in de Arena. Na de
overwinning in de Super Cup
(0-3) sloeg de koploper gister
avond opnieuw toe: 0-2. Stam:
„Nog geen doelpunt tegen in de
Arena. Wat een weelde." Hij
haastte zich er wel aan toe te
voegen dat PSV het zich na de
rode kaart van Marcio Santos
onnodig moeilijk had gemaakt.
„Ineens verloren we het initia
tief aan Ajax. Gek toch, elf te
gen tien. We wisten niet wat we
met de ruimte moesten doen."
Jonk, die PSV vlak voor de rust
in het zadel had geholpen: „Het
opportunisme van Ajax stelde
ons voor problemen." Frank de
Boer: „Dan doet iedereen toch
een stapje harder."
Onprofessioneel
Nilis was zelfs boos. Meer dan
eens hief de Belg de handen ten
hemel, toen ploeggenoten het
individuele belang lieten preva
leren boven het teambelang.
„Het was onprofessioneel hoe
we met die situatie omgingen. Je
moet Ajax gewoon de genade
klap toedienen. Nu kun je nog
tegen een doelpunt van Aj ax op
lopen. Op zo'n moment kon je
wachten."
Het kwam niet. Nilis deed in
blessuretijd zelf de deur dicht,
omdat invaller Boudewijn Zen
den wel het overzicht bewaarde,
waar Marciano Vink, Arthur
Numan en Vampeta met oog
kleppen op rondliepen. Zenden
was ingevallen voor René Eij-
kelkampdie in de pauze Marce-
lo had afgelost. Na ruim 28 mi
nuten wist PSV's target man
niet wat hij zag. „Ik zag nummer
15 en vloekte behoorlijk. Pas
onder de douche besefte ik dat
de wissel terecht was. Met Bou
dewijn zouden we meer diep
gang en snelheid hebben. Ik ben
voor het vak van trainer aan het
leren en ik moet nu toegeven dat
de trainer gelijk had", aldus de
aankomende trainer, die opgaat
voor het diploma oefenmeester
2.
De blijdschap van de prima zege
had de overhand bij PSV. Nilis:
„We kunnen op het drama
Brann Bergen na terugblikken
op een goede eerste competitie
helft." Stam: „We hebben bij
vlagen als een natte dweil ge
speeld, ook vanavond tegen de
tien van Ajax. Maar iedei'een is
toch wel blijZeker omdat we de
voorsprong van drie punten op
Feyenoord hebben weten te
houden." Jonk: „We weten
drommels goed dat we de ko
mende maanden de te kloppen
ploeg zullen zijn. Daar moeten
„Zo is het wel, ja. Het gat met
PSV en Feyenoord is gewoon te
groot. Daar moet je eerlijk in
zijn. Het is te hopen dat de kern
van de selectie weer tot normale
proporties terugkeert. Dan
moeten we ons maar helemaal
op Atletico Madrid richten."
Ais het aan Kofey Mensah ligt,
is hij erbij. De Amsterdamse de
butant in de topper tegen PSV
was de 28e speler die Louis van
Gaal dit seizoen opriep. Don
derdag had hij een vlucht naar
zijn familie in Ghana geboekt.
„Tot de trainer zei dat ik zou
spelen. Ja, dat hoorde ik don
derdag al." Nu vliegt hij mor
gen. „Ik heb ze heel veel te
vexdellen in Ghana, zeker na
vanavond."
Hij kon tei'Ugkijken op een rede
lijke wedstrijd, vond hij zelf. Al
was de ingooi naar Marcio San
tos uiterst ongelukkig. De Bra
ziliaan, koud in het veld, kon
innikken nadat hij Nilis de
doox-gang naar Edwin van der
Sar had belet. Mensah: „Daar
voel ik me schuldig ovex-. Hij kon
gelijk douchen, maar Santos
was de erxige die bij de inworp
naar me toe kwam lopen." San
tos was gisteravond in geexx vel
den of wegen te bekennen. Arno
Splinter, die Santos na zijn wis
sel in de kleedkamer zag: „Hij
zat er heel zielig bij
Record Santos
AMSTERDAM - Santos heeft
bij Ajax Weinig gepresteerd
maar wel een Nederlands record
gevestigd. De Braziliaan kreeg
het snelst in de historie de rode
kaart. Hij speelde slechts ne
gentien seconden mee voor Ajax
tegen koploper PSV (0-2).
Het oude Nederlands record
stond op naam van Ton Riet
broek van Dordrecht '90.
Hij kreeg op 7 oktober 1990 in de
wedsti'ijd tegen NAC als basis
speler na precies 28 seconden de
rode kaait van scheidsrechter
Van der Niet. ANP
van onze verslaggever
Ype Minkema
AMSTERDAM - Marcio Rober
to dos Santos sloeg nog een
haastig kruisje en vluchtte toen
uit het theater. Hij, de onge
wenste, had in negentien secon
den voor Ajax het jaar 1996 sa
mengevat. De schlemiel, zielig,
maar toch ook een beetje eigen
schuld. Na een zwakke inworp
van Mensah kwam Santos niet
aaxx de bal, waarna hij zich
'noodgedwongen' vergreep aan
Luc Nilis. De Braziliaan moest
vertrekken. Negentien secon
den, zonder een bal te raken.
Het was het enige record dat
Ajax in '96 mocht bijschrijven
in de jaarboeken. Ajax - PSV
werd 0-2 en op de laatste voet
balavond van het jaar nam Ajax
definitief afscheid van de voet-
baltop. PSV heeft nog maar één
concurrent over, dat is Feye
noord.
Niemand wilde hem nog bij
Ajax. Marcio Robeito dos San
tos werd zelfs voorbijgestreefd
door broekies als Arno Splintex*
Menno Willems, Mario Melchiot
en Kofey Mensah. Wie? Santos
zal even hebben opgekeken toen
hij de opstelling hoorde. Hij, de
wei-eldkampioen, was niet goed
genoeg, Zijn trots is gekrenkt,
hij is vaak verdrietig, soms woe
dend, maar voortdurend verbit
terd. Hij wil weg bij Ajax. Gis
teravond zat hij nog op de bank.
Louis van Gaal liet zelfs een
achttienjarige, een debutant,
uit het tweede, Kofey Mensah,
voorgaan.
Vol ongeloof
Toch, hij moest invallen. Na 53
minuten en 22 seconden kwam
Santos het veld op. Was het toe
val? De gewraakte ingooi kwam
van Mensah, het ventje dat hem
uit de basis had gehouden. En
daar ging de wereldkampioen.
Hij reageei'de te laat, hij ver
greep zich. Hij was vol ongeloof.
Dat het, zou hij later zeggen, dat
het hèm moest overkomen. Voor
de tweede keer binnen een
week, want ook maandag, met
het tweede tegen Sparta, was hij
al weggestuurd. Dat het Ajax
moest overkomen. En iedereen
leefde mee. Zelfs voorzitter Mi
chael van Praag klopte op de
deur van de kleedkamer om zijn
diep bedroefde werknemer te
troosten.
Dat was Ajax in het jaar '96, ze
ker in de laatste helft. Schlemie
lig, vol leed, blessures en tegen
slagen, maar ook steeds een
stapje te laat. En kwalitatief
niet goed genoeg voor de top.
Het einde van Santos was het
einde van topclub Ajax.
De laatste trap van het jaar, de
laatste goal, van Luc Nilis. Er
kaneenknxis door het jaar 1996.
Geen topduel
Ajax is geen topper meer, Ajax -
PSV was dus ook geen topduel.
Ook topploegen lijken zich
moeiteloos aan het niveau te
kunnen aanpassen. De wed
strijd van gisteravond was
slechts vermakelijk, door de on
volkomenheden in het spel,
door de inzet.
Tegenover de gekende ploeg van
PSV, met de vaste waarden en de
ingeslepen automatismen,
stond het nieuwste produkt van
Van Gaals improvisatietalent.
Ajax kende een laatste linie met
Splinter (18), Melchiot (18) en
Mensah (18).
Het verschil was iix de wedstrijd
op de beslissende momenten
zichtbaar. Bij het eerste doel
punt, dat de wedstrijd uit ba
lans duwde. Hoe kon de voorzet
van Nilis het hele, overbevolkte
strafschopgebied van Ajax
doorkruisen? Geen verdediger
stak een been uit omdat ze, on-
ervaren, bijna allemaal uit posi
tie waren. Wim Jonk scoorde
wel heel gemakkelijk. De laat
ste mogelijkheid van Ajax om
nog aan te haken, was vanaf dat
moment verkeken.
Ajax - PSV 0-2 (0-1). 43. Jonk 0-1.
90. Nilis 0-2. Scheidsrechter: Jol.
Toeschouivers: 50.000. Rode kaart:
54. Santos (Ajax). Gele kaart: Juan
(Ajax), Valckx, Stam (PSV). GPD
van onze verslaggever
Marcel van der Kraan
OISTERWIJK - De voorzitters
van de acht eredivisieclubs die
het afgelopen weekeinde heb
ben vergaderd over de nieuw te
vormen profliga sluiten ïxiet uit
dat volgend seizoen het hele
j profvoetbal in Nederland al in
1 een nieuwe vorm wordt gego-
ten. De bestaande promotie- en
degradatie-regeling ten spijt,
I willen zij zo gauw mogelijk een
eigeix competitie voor maxi
maal zestien, maar het liefst
veertien clubs oprichten. 'We
I' praten over 1997 en niet over het
jaar 2000', was het commentaar
na de geheime bijeenkomst in
Oisterwijk.
De 'bende van acht' kwam za
terdagmorgen in een hotel in
Oisterwijk bijeen. Ajax, Feye
noord en PSV hebben het voor
touw genomen voor de vorming
van een profliga en hebben
sinds zaterdag een belangrijk
aantal eredivisieclubs op hun
hand. Roda JC, Heerenveen, Vi
tesse, NAC en FC Twente, die al-
Armstrong
gelooft in
come-back
AUSTIN - Profwielrenner
Lance Armstrong is ervan
overtuigd dat hij de strijd
tegen kanker iieeft ge
wonnen en dat hij in 1997
zijn rentree kan maken in
het peloton.
De behandelend artsen
hebben de 25-jarige Te-
xaan twee maanden na
diens balzakoperatie ver
teld dat de chemotherapie
succes heeft gehad en kan
worden beëindigd. De art
sen haalden tevens twee
tumoren uit Armstrongs
hoofd.
De wereldkampioen van
1993 stelde bij de Olympi
sche Spelen in Atlanta te
leur met de twaalfde
plaats. Aansluitend me
disch onderzoek wees uit
dat hij kanker had. „Ik wil
niets overhaasten, maar
als ik geen terugslag krijg,
kom ik komende zomer
weer in wedstrijden uit.
Natuurlijk ïxiet de Tour de
France. Daaxtoe is mijn li
chaam dan nog niet in
staat." SID
len eerder boos waren op Feye
noord-voorzitter Joi'ien van den
Herik, steunen de Rotterdam
mers en de andere twee topclubs
nu zelfs op alle fronten in hun
verdere strijd tegen de KNVB.
Brandbrief
De acht 'brainstormende' clubs
hebben het demissionaire be
stuur betaald voetbal vandaag
een brandbrief bezorgd, waarin
men dreigt het mandaat in te
trekken om in zee te gaan met
een nieuwe bieder op de televi
sierechten.
Na de buitengewone vergade
ring betaald voetbal verkeerden
de clubs in de veronderstelling
dat de KNVB eindelijk had toe
gegeven dat de clubs zelfstandig
de tv-rechten mogen uitbaten.
Feyenoord staakte daarop de
juridische strijd bij het ge
rechtshof in Amsterdam. Vrij
dagavond kreeg Feyenoord ech
ter te horen dat de KNVB de
topclubs slechts voor een be
perkte periode toestemming wil
geven om zijn thuiswedstrijden
zelf te verkopen.
Jorien van den Herik toonde de
brief zaterdag aan de andere
clubs. „Harrie van Raaij van
PSV kon zijn ogen niet geloven.
Dit staat haaks op wat er is afge
sproken, vond iedereen. Wij
hebben toch echt voor altijd de
rechten," zegt de Feyenoord-
preses.
Vals
De acht clubs die in Oisterwijk
bijeen waren verwijten Staat-
sen en de zijnen een 'rancuneuze
houding'.
Van den Herik: „Iedereen is het
erover eens dat ze vals en rancu
neus zijn. Maar wij laten ons
niet meer dwarsbomen door een
bestuur dat er straks rxiet meer
is. Als we dat wel zouden doen,
zitten we nog jaren vast aan de
beslissingen die deze heren nog
nemen."
Met de brandbrief die vandaag
in Zeist op de mat valt, waar
schuwen de clubs de voetbal
bond voor de problemen die
kunnen ontstaan met een nieu
we televisiezender als de tv-
rechten voor een langere perio
de dan de afgesprokeix 2,5 jaar
worclen verkoeht.
Van den Herik: „We hebben de
KNVB echt geen toestemming
gegeven voor een langere ter
mijn. Iedere bieder op de televi
sie-rechten moet weten wat er
werkelijk aan de hand is. Gaat
de KNVB toch zijn eigen weg,
dan trekken wij ons mandaat
in." GPD
van onze sportredactie
ASSEN - Gianni Romme won in
Assen tijdens het NK allround
twee van de vier afstanden.
Toch vond de Brabander het
verstandiger zijn zieke kern-
ploeggenoot Ids Postma het na
derende Europees kampioen
schap te gunnen. Postma moest
het toernooi in Assen afzeggen
vanwege een voorhoofdsholte
ontsteking.
De commissie kernploegen
bleef daardoor een vervelend
waagstuk bespaard. De
vexwachting was immers dat
Postma zich moeiteloos met
kampioen Rintje Ritsma zou
kwalificeren voor het EK. Het
derde ticket zou moeten worden
toegewezen aan Roinme, Martin
Hersman of Falko Zandstra. De
realiteit was anders. Postma
meldde zich ziek af, Zandstra
werd tweede achter Ritsma,
Hei'sman presteerde teleurstel
lend en Romme verdiende het
nu om aangewezen te worden.
Rommes gebaar werd zeer ge
waardeerd door de KNSB-keu-
zeheren.
Romme is nu reseive van een
verder volledig Friese ploeg.
Ook dat is een unicum. GPD
van onze verslaggever
Renze Lolkema
ASSEN - Bijna een jaar lang
mocht en kon Falko Zandstra
niets zeggen. Zijn coach Henk
Gemser legde hem een spreek
verbod op zodat lange tijd zijn
kaakholte-ontsteking geheim
bleef. Door de schaatser niet
veel later uit de kernploeg te
kwakken, maakte de KNSB de
ex-wereldkampioen mond
dood.
Zandstra viel, maar minder
diep dan gedacht. Op het NK in
Assen eiste hij gisteren zelfs zijn
plek in het nationale keurkorps
weer op. Waardoor hij volgende
maand tijdens het EK in Hee
renveen weer herenigd wordt
met Rintje Ritsma, die zonder
vorm van concurrentie zijn Ne
derlandse allroundtitel met
succes verdedigde.
Van een spreekverbod is overi
gens allang geen sprake meer
Zandstra, donderdag wordt hij
25, trekt zich van Gemser niets
meer aan. Erger nog, hij wil
niets meer met de kernploeg-
coach te maken hebben. Dat
werd gisteren, toen hij als twee
de het NK beëindigde, weer eens
bevestigd. „Het mag duidelijk
zijn dat Sjoerd mijn coach is en
niemand anders", riep Zandstra
toen hem werd voorgelegd dat
hij tijdens het EK in Heeren veen
mogelijk weer met Gemser te
maken zou krijgen.
Groot onrecht
Gemser krenkte in het voorjaar
Zandstra's ziel toen op voor
spraak van de coach de kern
ploeg niet langer onderdak
bood aan de Fries.
Volgens Gemser hadden Zand
stra's belabberde prestaties
niets te maken met diens ziekte,
maar met een bedenkelijke
wedstrijdmentaliteit.
Zandstra voelde zich groot on
recht aangedaan en wendde
zich tot zijn vriend en coach van
het gewest Friesland, Sjoerd de
Boer. Die lapte hem langzaam
maar zeker op. met behulp van
de Reiki-lessen van dieps vrouw
Akke.
Die speciale Japanse ontspan
ningstechniek en de rust die zijn
trainer uitstraalt hadden een
goede uitwerking op hem.
Zandstra reed zaterdag en gis
teren een heel behoorlijk EK.
Eigenlijk was dat een logisch
vervolg op een behoorlijk voor
seizoen. Op de IJsselcup ver
diende hij een startbewijs voor
de eex-ste World Cup van het sei
zoen in Berlijn, maar de bond
bleef hem sarren en hield hem
thuis.
Aan de wereldbekerwedstrijd in
Heerenveen mocht hij wel mee
doen, maar de voorbereiding
was allesbehalve i'ustig. De
keuzeheren van de KNSB duld
den De Boer niet langs de baan
als coach van Zandstra. Na lang
dralen stemden ze uiteindelijk
toch toe.
Zandstra begon het NK zeer
nerveus. Zijn opening op de
sprint was ronduit tegenvallend
(10.5). Na 500 meter klokte hij
39,26, de vierde tijd. „Dat viel
tegen", bekende hij. „Maar het
had met spanning te maken. Op
het vorige NK ging toch alles
mis. Daar moest ik toch even
aan terugdenken."
Ook Zandstra's vijf kilometer
was niet bepaald vlekkeloos. In
de laatste ronden leek hij de
conti'ole over zijn techniek
kwijt. Hortend en stotend werd
na 7.09,77 de finishlijn gevon
den.
Niets te verliezen
Ondertussen kreeg Zandstra
ook nog te maken met concur
rentie uit onvex-wachte hoek.
Jan Nijboer. een provinciege-
noot uit het nabij Leeuwarden
gelegen Warga, had de 500 me
ter reeds gewonnen (38,84) en
bevestigde die vorm ook op de
vijf kilometer (7.13,87). Met de
oppositie van Nijboer had vrij
wel niemand rekening gehou
den. De 20-jarige Jong Oranje
klant wist zelf ook niet wat hem
overkwam. „Ik heb niets te ver
liezen", zei hij daags voor het
NK. „Niemand kent me. Of ik
nu goed of slecht rijd, het valt
niemand op."
Toch viel het talent, kind van
een Srilankaanse moeder en een
Friese vader, Zandstra wel de
gelijk op. Tijdens een directe
confrontatie op de 1500 meter
bleek Nijboer ook nog sneller:
1.57,56 tegen 1.58,50. Na drie
afstanden stond hij zei fs tweede
zodat hij heel even aan deelna
me aan het F.K mocht denken.
Op de tien kilometer bleek Nij
boer echter nog niet mee te kun
nen komen. Hij realiseerde de
tiende tijd: 15.20,48.
„Maar dit is de tweede keer in
mijn leven dat ik een tien kilo
meter rijd", reageerde Nijboer
„Het is ook niet erg. Ik heb toch
een fantastisch toernooi gere
den. Het was een geweldige be
levenis, zoiets heb ik nog nooit
meegemaakt. Toen ik die 500
meter had gewonnen, kon het
toernooi al niet meer stuk. En
die tien kilometei'? Ach, dat is
eigenlijk mijn afstand niet."
GPD
Zie ook pagina 15
we ons in de winterstop maar op
gaan voorbei-eiden. Met plezier
hoor."
Voor Ajax rest niets anders dan
de Champions League. Slechts
winst in het Europese bal om de
miljoenen verzekert de Amster-
dammers van een nieuw toe
gangsbewijs. Frank de Boer:
Kiki Musampa van Ajax troeft PSV'er Vampeta af. foto Dusan Vranic/AP
