üonKena ae
bergpas over
takken
Schommelen tussen de
Het
Warme
Land
Avontuur
in de Andes
Boomkroonpad
in Drents bos
vrije tijd
zaterdag 7 december 1996 ^F ^F
Bakkerij museum 'Het Warme
Land' in Hattem mag zich bin
nenkort met recht tooien met het
predikaat 'Nederlands Bakke-
rijmuseum' Het museum heeft be
slag weten te leggen op de kwalita
tief hoogwaardige collectie van
Stichting Banketbakkersmuseum.
Ook de breed gesorteerde biblio
theek van de banketbakkers - nu
nog in Wageningen - komt naar 'Het
Warme Land'. Hattem krijgt hier
mee het grootste bakkerij museum
van Nederland binnen zijn stads
muren.
De uitgebreide collectie van Stich
ting Banketbakkersmuseum ligt al
jaren opgeslagen. Het museum was
gevestigd op het terrein van de
voormalige Flevohof bij Bidding
huizen. Na het faillissement moest
het museum het veld ruimen omdat
in de nieuwe opzet van het park
geen ruimte bleek te zijn voor de
banketbakkers. Volgende week ver
huizen de eerste gebruiksvoorwer
pen naar Hattem. De boeken volgen
in het voorjaar van 1997. In totaal
gaat het om zo'n vierduizend opjec-
ten.
De collectie wordt door Stichting
Banketbakkersmuseum om niet in
bruikleen gegeven aan 'Het Warme
Land'. De stichting blijft echter de
eigenaar van de verzameling.
Directeur J.E. Barendsen van 'Het
Warme Land' spreekt over een bij
zonder hoogwaardige collectie ge
bruiksvoorwerpen. De eerste aan
zet voor de verzameling werd begin
deze eeuw gegeven door enkele Am
sterdamse banketbakkers. 'Er zit
ten vormen en gereedschappen bij
afkomstig uit de oude banketbak
kerij, keuken en winkel. Het is een
grote aanvulling op onze collectie.
De verzameling bevat bijvoorbeeld
ook eeuwenoude speculaasplan
ken. Deze samenwerking is echt een
grote mijlpaal voor ons'.
Ruimtegebrek
De voorwerpen worden opgeslagen
in een onlangs door het bakke
rijmuseum aangekocht depot. „Het
depot is één van de redenen waarom
de samenwerking nu pas haar be
slag heeft gekregen. We kampten
met ruimtegebrek. Maar de nieuwe
depotruimte haalde de banketbak
kers uiteindelijk over de streep."
De onderste twee verdiepingen zijn
gereserveerd voor de gebruiksvoor
werpen terwijl de bovenetages van
het depot worden ingeruimd als bi-
biliotheek. Met de collectie van de
banketbakkers telt de documenta-
tie-afdeling van het Hattemer mu
seum volgend jaar om en nabij de
vierduizend boeken.De boeken uit
Wageningen zijn voornamelijk boe
ken over het banketbakkersvak,
over broodbakkers maar ook over
de molenaars. Bovendien zitten er
enkele folkloristische bundels tus
sen. Behalve de boekwerken krijgen
wij beschikking over zo'n tiendui
zend oude menukaarten, waaron
der spijskaarten van het Koninklijk
Huis."
In het dagelijks bestuur van bakke
rijmuseum 'Het Warme Land'
worden twee bestuursleden van
Stichting Banketbakkersmuseum
opgenomen. Volgens Barendsen
komt de samenvoeging van beide
collecties op een 'prachtig tijdstip'
in de geschiedenis van beide musea.
'Het Banketbakkersmuseum viert I
volgend jaar het 85-jarig jubileum. I
Wij bestaan twintig jaar. Reden ge
noeg voor een feest in de vorm van
een expositie. Delen uit de banket
collectie worden dan ook hoogst
waarschijnlijk eind volgend jaar
aan het publiek gepresenteerd'
(GPD)
De grote Zuid-Amerikaanse
vrijheidsstrijder San Martin, naar
wie in elke Argentijnse stad wel een straat
of plein is genoemd, had begin vorige eeuw
géén catamaran en autobus tot z'n
beschikking toen hij, over meren en
bergpassen heen, de grimmige Andes
tussen Argentinië en Chili overtrok. De
Portugese ontdekkingsreiziger Ferdinand
Magelhaens moest het begin zestiende
eeuw zonder radar en zeekaarten doen,
toen een razende storm hem en zijn
bemanning door de later naar hem
genoemde zeestraat joeg, in het
zuidelijkste bewoonde stukje van de
wereld, Vuurland. Ook de beroemde Britse
wetenschapper Charles Darwin wist begin
vorige eeuw nog maar weinig meer dan
Magelhaens, toen hij het eveneens in
Vuurland gelegen Beagle kanaal (genoemd
naar zijn schip) doorvoer op zoek naar de
mens die dit barre, koude, onherbergzame
Tierra del Fuego bewoonde.
Reizigers, die nü de Andes overtrekken
en dan vanaf halverwege Chili per
boot zuidwaarts trekken, tot de allerlaat
ste bewoonde nederzettingen op aarde
aan toe, hebben het natuurlijk wat mak
kelijker. Zij hebben wél motorboten en
bussen tot hun beschikking; de schepen
die hen naar het koude Zuiden voeren
hebben radar en goede zeekaarten aan
boord, maar het blijft een reis met avon
tuurlijke aspecten. Iets van het ontdek-
kingsreizigergevoel roept het wakker.
Zo'n avontuur begint in, laten we zeggen
de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires.
Een schitterende, Europese aandoende
stad. De spanning komt pas als je, via een
binnenlandse vlucht van zo'n 1500 kilo
meter westwaarts, in Bariloche arriveert.
Daar waait, al is het eind november en
daar dus begin voorjaar, een ijzige
sneeuwstorm, daar priemen, als pieken
van een kerstboom, de spitse, met sneeuw
bedekte Andestoppen de lucht in.
Skioord
Bariloche, een geliefd skioord als het bij
ons hartje zomer is, is een Beiers aan
doend stadje met zo'n 100.000 inwoners.
Het leeft van de produktie van chocola èn
van toerisme, want het ligt er prachtig, te
gen de Andes aan, aan het Nahuel Huapi
meer, en in het voorjaar goudgerand door
de vele brem die er bloeit.
De Andes overtrekken is overigens nog
wat anders dan er tegenaan kijken. De
overtocht is een soort hinkstapsprong:
een stukje met de bus, een stukje met de
boot, bus, boot, bus, boot. En 'boot' vari
eert van een gammel pontje tot een luxu
euze catamaran.
Het spannendste stukje is echter het voor
laatste: met de bus van Puerto Frias aan
Argentijnse kant over de Paso de Perez
Rosales heen, naar Peulla, in Chili. Het
voertuig ziet er oud en verveloos uit, maar
beschikt over Landrover-kwaliteiten.
Dat moet ook wel, want de weg over de
pas is onverhard, zit vol kuilen en sporen.
Alleen de bus mag er overheen. Auto's,
zelfs paarden, zijn er verboden en bussen
moeten aan beide zijden van de grens op
elkaar wachten, want er kan er maar één
tegelijk over het pad. Grommend, bon
kend. krakend komen ze steeds weer aan
de andere kant, maar hebben dan wèl
twee uur gedaan over de 27 kilometer
bergpas, waarvan de top op 1000 meter
ligt! Al hinkstapspringend met boot en
bus ben je inmiddels door een prachtig
stuk natuur getrokken. Prachtig, mede
dank zij de overvloedige regen: op sommi
ge plaatsen valt 4500 mm. per jaar.
Vulkaan
Eerste rustpunt aan de Chileense kant
van de Andes is Puerto Varas, een ook al
aan een meer (het Lago Llanquihua) gele
gen stadje met een prachtig zicht op de
majestueuze vulkaan Osorno. Puerto Va-
ras, dat zich over belangstelling van toe
risten niet mag beklagen, heeft ook dui
delijk Duitse trekjes. Begin vorige eeuw-
trokken er nogal wat Duitse kolonialen
naar dit gebied, dat moeilijk te ontginnen
en te controleren was.
Van Puerto Varas naar Puerto Montt,
waar de boottocht naar Vuurland begint,
is het slechts enkele tientallen kilometers.
Puerto Montt is een echte havenstad,
waar ook grote cruiseschepen als de Rot
terdam van de Holland Amerika Lijn met
regelmaat afmeren. Een heel ander type
boot is de Puerto Eden, een vrachtschip
met passagiersaccommodatie, die z'n
imitatie-ontdekkingsreizigers naar Puer
to Natales brengt en dan ben je het aller
zuidelijkste Zuiden van de wereld al dicht
genaderd.
Bij Puerto Montt, zou je kunnen zeggen,
'breekt' Chili. Dat merkwaardige 'mage
re' land: 4300 kilometer Noord-Zuid (zeg
maar: Amsterdam-Lissabon op en neer),
en slechts 180 kilometer breed. Vanaf de
havenstad aan de Grote Oceaan, de Paci
fic. verandert het gezicht van het land to
taal. Je vaart zuidwaarts met links het
vasteland en rechts het ene onbewoonde
eiland na het andere. Door kanalen, door
fjorden, langs bergen, langs gletsjers, wa
tervallen, ongerept woud, grimmig, maar
imposant. Het is er trouwens wel leven
onder een bijna permanente grauwsluier,
want de van de Oceaan afkomstige de
pressies blijven lekker lang tegen de An
des aanhangen.
Spartaans
Vanaf de Puerto Eden is dat prachtig te
bekijken, maar dat is dan ook het grootste
genoegen dat er aan boord van dit vracht
schip te beleven valt. Voor het overige is
de tocht van Puerto Montt naar Puerto
Natales redelijk Spartaans te noemen.
Sobere slaapcabines, maaltijden die met
eenvoudig nog vleiend omschreven zijn.
Het merendeels jonge rugzakvolk aan
boord heeft daar weinig moeite mee; dat
komt pas in de problemen als de boot de
steeds nauwer wordende kanalen moet
verlaten en echt de Oceaan op gaat; een
stevige storm en een lange deining leiden
tot massale zeeziekte.
In Puerto Natales, de toegangspoort tot
een van de beroemdste van de vele na
tuurparken van Chili, Torres del Paine, is
dat leed echter weer geleden. Torres del
Paine is fameus om z'n 'towers', hele jonge
Hoe zuidelijker, hoe kouder. Vanaf de
boot worden uitstapjes gemaakt naar uit
lopers van gletchers.
hoef je je nog nét niet aan de mast vast te
binden om te overleven. Verder biedt de
reis met de Terra Australis ongeveer het
zelfde beeld als die met de Puerto Eden.
Eilanden, die als puzzelstukjes uit kana
len opdoemen, een landschap dat steeds
ruiger wordt. De trip van vier dagen ein
digt in Ushuaia in Argentinië, dat zich ui
teraard ook de zuidelijkste stad van de
wereld noemt en daarom maar gauw het
End of the Worldmuseum heeft geopend.
Je zou het een stad kunnen noemen, hoe
wel het er, los van een redelijk West-Euro
pees ogende winkelstraat, ook een wat
haveloze en chaotische boel is. Per jaar
komen er 15.000 toeristen. Ze gaan naar
het natuurpark Tierra del Fuego, waar de
Pan American Highway, die van Alaska
naar Vuurland loopt, eindigt, doen er in
kopen. of schepen zich in op boten, die ze
naar Antartica brengen. Je moet er trou
wens wel tegen plotselinge weersveran
deringen kunnen; binnen de 30 seconden
moet de zwembroek kunnen wisselen
voor de parka!
Ushuaia dus de zuidelijkste stad ter we
reld? We hebben ook nog het weer iets zui
delijker gelegen Puerto Williams, maar
dat is niet meer dan een dorp, waar de
schamele huisjes in alle kleuren van de re
genboog zijn geverfd om de troosteloos
heid iets te verdrijven. Het laatste café ter
wereld (wel met Heineken in de koelkast
en Bolslikeuren op de plank) is dan ook
knalgeel. De bewoners? Voor de helft mi
litairen van een kampement, die er wel
voor straf moeten zitten, voor de rest
mannen, die in haven en visserij werken,
met hun gezinnen. Bij helder weer hebben
ze er een mooi uitzicht, zullen we maar
zeggen
De trip van Puerto Montt naar Ushuaia
behoort overigens niet tot het standaard
pakket Argentinië en Chili, want dat
combineert Buenos Aires en de Andes met
een bezoek aan de Chileense hoofdstad
Santiago. De boottocht is een 'optie', die
ook met een luxere boot als de World Dis
cover gemaakt kan worden. De beste tijd
om de reis te maken is tussen half novem
ber en half april. En zelfs dan moet je je op
Vuurland al héél stevig kleden...
Rob de Vries
De Puerto Eden zoekt moeizaamzijn weg tusen het Chileense vasteland en de tal
loze eilanden voor de kust.
geologische formaties, die er als torens
uitzien, en door z'n gletsjers, bossen èn
dieren, die voor een deel uniek in de we
reldzijn. Deparken trekken overigens zó
veel belangstelling dat er in Chili een dis
cussie op gang is gekomen over de vraag
of auto's niet nadrukkelijker uit deze na
tuurgebieden geweerd moeten worden.
Een paar honderd kilometer zuidelijk van
Puerto Natales ligt via een bus bereikbaar
Punta Arenas, door de Chilenen trots de
zuidelijkste stad van de wereld genoemd.
Met 75.000 inwoners mag je het zeker een
stad noemen, maar een enkele uitzonde
ring daargelaten ziet het er allemaal wat
haveloos uit. Die kwalificatie geldt echter
niet voor het minicruiseschip. dat daar
ligt te wachten op de reiziger, die nóg zui
delijker wil, de Terra Australis. Gerieflij
ke slaapaccommodatie, prima eten, en
zelfs een bar, waar 's avonds gefeest kan
worden. Mits de stormkracht niet 135
kilometer per uur bedraagt, het schip be
weegt als een salsadanser en de wijnfles
sen van de ene tafel naar de andere vlie
gen. Want dat kan je daar óók overkomen,
het gevoel de Vliegende Hollander uit het
boek van Jules Verne te zijn. Gelukkig
Hier is ongetwijfeld lang over nage
dacht. Maar mooi is anders. Het
groen gelakte staketsel met betonnen
toegangsbunker doet nog het meest den
ken aan een verdwaalde kermisattractie.
Trappetjes, loopbruggen, uitkijktoren,
een speciaal gecomponeerd symfonietje,
dat slissend en sissend uit kleine luid
sprekertjes druppelt... Kortom, alles wat
niet in een ordentelijk bos thuishoort,
valt hier terug te vinden. Maar dat zal de
baas van het spul, Staatsbosbeheer, een
zorg zijn. Sinds de opening medio augus
tus stommelden al zo'n 65.000 'avonturi
ers' over het Drents Boomkroonpad.
Uniek is het idee niet. Jaren geleden
reeds, konden toeristen in Costa Rica
zich met een kabelbaantje door het 'dak'
van een tropisch oex-woud laten sjorren.
En ook in België, werd onder auspiciën
van de Antwerpse Dierentuin, een tra
ject aangelegd dat zich in bnxtale boch
ten, dwars door het spannende lover
slingert. Maar voor Nederland is het
kunstmatige pad in de Boswachtexij
Borger volstrekt nieuw en wellicht de
aanzet voor nog een aantal van dei'gelij-
ke projecteix. Na het 'succes fou' in Dren-
the wordt al heel voorzichtig gedacht
aan een stoeltjeslift bij de Holterberg.
sel... Tsja, smaken velschillen nu een
maal." Echt tevreden is overigens oojf
uitbater Staatsbosbeheer nog niet. Zo
bleek de 'opname-capaciteit' van het
Boomkroonpad niet berekend op de
enorme toeloop. Vooral bij het smalle
wenteltrapje naar de ruim 22 meter hoge
toren was het in de weekeinden en in de
herfstvakantie een gedrang van belang
en bij tijd en wijle schommelden de loop
bruggen zo geducht, dat gillende bezoe
kers zich angstig vastklemden aan de pa
len waaraan het pad is opgehangen. Bert
Hansma, pr-man van het pad: „Er moet
hier en daar inderdaad wel wat verbe-
terd worden. Maar da's normaal. Elk
nieuw gebouw kampt met aanpassings
problemen. We zijn al bezig die op te los
sen."
Geschommel
Maar dat nerveuze geschommel van
loopbx-uggen en toren blijft. Het is - niets
meer en niets minder - een substantieel
onderdeel van de attractie, oftewel: het is
pure opzet. Hansma: „Wat niet buigt, dat
barst. Dat willen we met deze construc
tie duidelijk maken. Sommige mensen
vinden dat blijkbaar niet zo aangenaam,
zeker niet als ze hoogtevrees hebben.
Maar het Boomkroonpad is oersterk en
ook volstrekt veilig. Die toren bijvoor
beeld, is berekend op 170 bezoekers.
Nou, zoveel mensen kunnen er natuur
lijk lang niet tegelijk op." Ook de onder
grondse toegang - met kale betonnen
wanden en een ontvangstruimte waarin
slecht verstaanbare monitoren iets ver
tellen over de wond're wereld van boom
wortels en aardwormen - kan nog wel
wat toeters en bellen gebruiken. Kuiper:
„Daar zijn we ons terdege van bewust.
Maar de belangstelling heeft ons zo ver
rast, dat we nauwelijks aan evolueren
zijn toegekomen. Laat staan dat we al
verbeteringen hebben aangebracht. Het
is domweg te druk geweest. Maar de ko
mende lente hopen we alles toch meer ge-
stroomlijnd te hebben."
Een lente waarin het Boomkroonpad - zo
wordt gehoopt - langzaam maar zeker
steeds verder zal wegkruipen achter het
ontluikende lover. Hansma weer: „Nu, in
de late herfst en in de winter, doet het
misschien wat kaal aan. Maar straks zie
je van die stangen, bruggen en palen bij
na niets meer. Dan valt alles weg tussen
de bladeren. En dat geldt natuurlijk nog
veel meer als over een paar jaar het bos,
waarin het pad is gebouwd, zich hele
maal heeft hersteld."
Rob van den Dobbelsteen
Het Drents Boomkroonpad ligt in de Bos-
wachterij Borger, aan de weg van Grolloonaar
Drouwen. Toegang: fl. 5,00, inclusief een
vouiobrochure met begeleidende tekst.
Heel voorzichtig inderdaad, want hier en
daar worden ook bij Staatsbosbeheer de
wenkbrauwen gefronst. Moet dit? Wie
bijvooi'beeld in Schoorl door de duinen
loopt (de toppen reiken daar tot 54,5 me
ter boven zeeniveau), heeft reeds vanaf
het normale pad fraaie dooi'kijkjes op de
kruinen der bomenDaar zijn geen speci
ale, fel met de omgeving detonerende
bouwwerken voor nodig. Net zo min als
in Zuid-Limbuxg of op de Veluwe.
Woordvoerder Jan Kuiper van Staats
bosbeheer laconiek: „Dat weten we.
Maar weet de gemiddelde Nederlander
dat? Nee dus. Anders was dat Boom
kroonpad nooit zo'n succes geworden."
Onbekend
Hoe vreemd is dit alles. Waarom die uit
zijn krachten gegroeide, anderhalf mil
joen gulden kostende meccano-doos
midden in een van de ongereptste stukjes
Nederland? Natuur voor het opschep
pen, hier in hartje Drenthe. In het westen
strekken de boswachterijen van Hoog
halen en Grolloo zich uit, in het zuiden
ligt de woestenij waar ooit de sprookjes
reuzen Elleit en Brammert moeten heb
ben gehuisd en in het oosten lokken de
paarse vetten van het Drouwenex-zand.
Kuiper: „De bedoeling van het pad was
belangstelling te wekken voor nog onbe
kende natuur. Niet de stammen dus -
want daar lopen we vlak langs - maar
boomkruinen, wortels... Nou, dat is dus
uitstekend gelukt. En of het nu een lelijk
gevaarte wordt genoemd of - wat ook
heel vaak gebeurt - een fraai, rank bouw -
Het boomkroonpad is nu al zo'n succes dat het de enorme toeloop niet goed kan ver
werken.
