Duurzaam Veilig wordt tastbaar
Geslaagde editie van 'De Selektie'
Mens centraal in boek over basiliek te Hulst
PvdA Oostburg
stelt vragen over
het taxivervoer
Cultuuradviseurs moeten
alerter kunnen reageren
Jan Brokken
gast in
Terneuzen
zeeland
15
Eerste gereconstrueerde wegen buitengebied opgeleverd
kunst cultuur
dinsdag 3 december 1996
van onze verslaggever
Hans Heijt
WATERLANDKERKJE - De
eerste resultaten van het project
Duurzaam Veilig in het buiten
gebied zijn maandag zichtbaar
geworden door de ingebruikna
me van de rotonde Eilandweg-
/Molenweg bij Waterlandkerkje
en de Hoge Weg tussen Aarden
burg en Sluis. De rotonde heeft
een buitenstraal van achttien
meter en de rijbaan is op de
kruising zes meter breed, zodat
ook zware transporten kunnen
passeren en het verkeer vlot
doorstroomt.
Beide projecten zij n initiatieven
van waterschap Het Vrije van
Sluis. Op het kruispunt Eiland-
weg/Molenweg deden zich de
afgelopen jaren diverse ernstige
ongelukken voor. Deze waren
vooral het gevolg van de hoge
snelheid van de verkeersdeelne
mers en het niet verlenen van
voorrang. Bestuurslid J. Pro
voost van Het Vrije van Sluis
legde uit dat het project vooruit
werd geschoven toen eerder dit
jaar bekend werd dat niet alle
gelden, die voor dit jaar gereser
veerd zijn voor Duurzaam Vei
lig, volledig konden worden be
steed.
De Oostburgse transportonder
nemer J. Aarnoutse was vol lof
over de inspraak die de trans
portsector had bij de invulling
van het project. „Zelfs met een
27 meter lange combinatie kan
je er langs", aldus Aamoutse.
„Op ons verzoek zijn de lan
taarnpalen een beetje verder
van de rotonde geplant en zijn er
verplaatsbare borden neerge
zet."
De Hoge Weg is van Aardenburg
tot aan de Kruisschans volledig
gerenoveerd. De langgerekte
weg is op verschillende plaatsen
onderbroken door keiplateaus
om de maximum snelheid terug
te brengen. „Bovendien is naast
de rijbaan een fietspad aange
legd", liet burgemeester C. J.
van Liere van de gemeente
Sluis-Aardenburg weten. „De
weg wordt veel gebruikt door de
fietsers die naar het zwembad in
Aardenburg rijden en door re
creatieve fietsers." Gedeputeer
de ing J. Hennekeij maakte
duidelijk dat het juist in het bui
tengebied moeilijk is een draag
vlak te creëren voor het project
Duurzaam Veilig. Landbouwers
vrezen bijvoorbeeld dat hun
percelen niet goed meer bereik
baar zijn.
Hennekeij verklaarde dat aan
de hoofdstructuur van Duur
zaam Veilig in principe niet kan
worden getornd, omdat deze
aansluit op de verdere infra
structuur. „Het verbeteren van
de infrastructuur in de algeme
ne zin is noodzakelijk", aldus
Hennekeij. „Uit onderzoek is
gebleken dat je met plaatselijke
oplossingen niet tot de gewenste
verbetering van de verkeersvei
ligheid komt. Maar we proberen
wel zoveel mogelij k aan de wen
sen van de betrokkenen te vol
doen door maatwerk te leveren.
Bovendien probeert de provin
cie de gevolgen voor het indivi
du op verschillende manieren zo
goed mogelijk te compenseren.
Denk bijvoorbeeld maar aan de
grondruilpot die is ingesteld om
ervoor te zorgen dat de percelen
voor de landbouw goed bereik
baar blijven."
Gedeputeerde Hennekeij (r) verrichtte maandag de officiële ingebruikname van de rotonde Eilandweg/Molenweg bij Waterlandkerkje.
foto Charles Strijd
Drugsvangst
TERNEUZEN - Medewerkers
van de douane hebben zondag
avond in de binnenstad van Ter-
neuzen een 26-jarige Brusselaar
aangehouden, die in het bezit
was van 22 gram soft drugs. De
drugs werden in beslag geno
men en de man kreeg een boete
en een verblijfsontzegging voor
de binnenstad.
van onze verslaggever
Conny van Gremberghe
HL'LST - De Sint-Willibrordusbasiliek
in Hulst blijft voer voor scribenten vor
men. Maandagmiddag nam burge
meester mr. dr. A Kessen van Hulst,
tevens voorzitter van de stichting
Fondswerving Basiliek, het eerste ex
emplaar van 'In en om de Sint-Willi
brordusbasiliek te Hulst' in ontvangst
van de plaatselijke heemkundige Geor
ge Sponselee.
De auteur had, zo zei hij in zijn inleidin
kje, had graag gezien dat het werk dat
hij samen met de Hulster verzamelaar
Eddy Taelman samenstelde, eerder was
verschenen. Uitgever Van Geyt bleef
echter in gebreke, waardoor In en om de
Sint-Willibrordus als pas als vierde
boekwerk over hetzelfde onderwerp
geboekstaafd kon worden.
Eerder dit jaar verschenen er boekjes
van K. Brand over de toren, de Oud
heidkundige kling over de financiële
perikelen en de kunstschatten en van
dr. Ineke Pey over de restauratie-en
overdrachtsperikelen in de periode
1806-1958.
„Toch", voerde Sponselee aan, „onder
scheidt ons werk zich van de andere uit
gaven, omdat wij vooral aandacht be
steedt hebben aan de mensen die nu of
in het verleden met die kerk te maken
hebben gehad."
Kessen was blij met het fotorijke boek.
Ook al, omdat de eerste 100 exemplaren
geschonken werden aan het fondswer
vingscomité. „Omgerekend krijgen we
toch zo'n zesduizend gulden in de
schoot geworpen en dat gebeurt je toch
niet elke dag", zei hij.
'In en om de Sint-Willibrordisbasiliek
te Hulst' is een typische Van Geyt-pro-
ductie. Dit houdt in relatief weinig
teksten, veel oude foto's en andere illu
straties, ditmaal eens niet in sepia-uit-
voering.
Sponselee en Taelman hebben heel wat
moeite betracht om niet eerder gepubli
ceerd materiaal te verzamelen voor de
uitgave en dat is redelijk gelukt. Verder
werd uitvoerig geput uit gemeentelij-
ke-en kerkarchieven. Sponselee heeft
een paar zaken die in andere boeken
over het monumentale kerkgebouw-
wat onderbelicht gegeven wat extra
aandacht gegund. Zo staat hij uitge
breid stil bi] de beschieting van de toren
op 18 september 1944, een oorlogshan
deling die zes Hulster burgers het leven
kostte en die tot de later veelbesproken
herstelepisode van de torenspits leidde.
Ook het niet door ieder in Hulst ge
waardeerde carillon krijgt van Spon
selee en Taelman ruime aandacht.
'In en Om de Sint-Willibrordusbasiliek te
Hulst' door G. M. P. Sponselee en E.P.J. Tael
man. Uitgeverij Van Geyt. ISBN 961223225-
3. Prijs 59,90 gulden.
van onze verslaggever
Hans Heijt
OOSTBURG - De PvdA-fractie
in de gemeente Oost burg wil dat
het college van B en W met de
taxivergunninghouders goede
afspraken maakt over een bete
re bereikbaarheid van het taxi
vervoer en de informatiever
strekking daarover. De PvdA
heeft de laatste weken drie sig
nalen gekregen van personen
die 's nachts met een taxi naar
huis wilden, maar in West-
Zeeuws-Vlaanderen geen con
tact konden krijgen met een
taxibedrijf.
In de brief aan B en W schrijft
PvdA-fractievoorzitter L. Wille
dat de de mensen, die tevergeefs
een taxi probeerden te regelen,
ten einde raad met de eigen auto
naar huis reden. „Het zal u dui
delijk zijn dat het ging om per
sonen die alcohol hadden ge
dronken", stelt Wille. „Heel veel
geld wordt de komende jaren
gestoken in Duurzaam Veilig
én van de onderdelen van Duur
zaam Veilig is de mentaliteits
verandering van verkeersdeel
nemers. Als mensen dan vanuit
hun eigen verantwoordelijk
heidsgevoel kiezen voor taxige-
bruik, dan moet dit ook dag en
nacht mogelijk zijn."
De PvdA vraagt het college in
zicht te verschaffen in het aan
tal houders van taxivergunnin
gen. Ook willen de sociaal
democraten weten of een ver
gunninghouder verplicht is dag
en nacht bereikbaar te zijn en of
de West-Zeeuws-Vlaamse taxi
bedrijven samenwerken De
PvdA vraagt het college na te
gaan of het mogelijk is om in sa
menwerking met de taxibedrij
ven meer informatie te ver
schaffen over de bereikbaarheid
van het taxivervoer.
Directeur L. Keulers van de
Taxi Centrale Oostburg ver
klaart dat zijn bedrijf ook 's
nachts draait, maar soms toch
'nee moet verkopen' „Als de
chauffeur. die nachtdienst
heeft, een lange rit maakt, kan
het gebeuren dat hij een klant
niet op het gewenste moment
kan helpen."
Keulers laat weten dat in West-
Zeeuws-Vlaanderen slechts een
handjevol taxibedrijven actief
is en dat deze niet allemaal 's
nachts rijden. „In West-
Zeeuws-Vlaanderen lopen de
beunhazen de officiële taxibe
drijven al jaren voor de voeten",
zegt de directeur van de Taxi
Centrale. „En dat gaat natuur
lijke ten koste van de activitei
ten van de erkende taxi-onder
nemers."
Keulers laat weten dat hij het
een goede zaak zou vinden als er
tussen de West-Zeeuws-Vlaam-
se taxibedrijven afspraken ge
maakt zouden worden over het
op toerbeurt draaien van nacht
diensten. „Ik heb ooit eens een
balletje opgegooid, maar dat le
verde niets op."
Aktepassering
ruilverkaveling
Axelse Sassing
van onze verslaggever
Hans Heijt
AXEL - De ruilverkaveling Ax
else Sassing passeert morgen,
woensdag 4 december, om 15.00
uur in restaurant Zomerlust in
Axel. Zestig procent van de
stemgerechtigden gaf in sep
tember 1992 de goedkeuring
aan deze ruilverkaveling. De af
gelopen maanden is uitvoering
gegeven aan het plan door onder
meer 3750 meter nieuwe sloten
te graven, 1690 meter sloten te
dempen en 7,6 hectare grond te
egaliseren. Verder zijn er veertig
dammen aangelegd.
Het gebied rond de Axelse kreek
en de Zwartenhoeksche Kreek
is ingericht voor natuurontwik
keling Verder is in overleg met
waterschap De Drie Ambachten
2900 meter natuur- en onder-
houdsvnendelijke oevers aan
gelegd langs de Oostelijke
Rijkswaterleiding. Daarnaast is
het de bedoeling circa 15 hecta
re bos aan te planten.
Het verkavelingsplan werd vo
rig jaar ter visie gelegd en lever
de 57 bezwaarschriften op. In
drie gevallen moest de rechter
een uitspraak doen. De laatste
fase van de ruilverkaveling, de
afrekening van de kosten en de
berekening van het nut, heeft
volgend jaar plaats. De ruilver
kaveling moet eind 1998 wor
den afgerond.
door Nico Out
T"Ve achtste aflevering van de
JLJ'Selektie' omvat werken
van vier kunstenaars op twee lo
caties in Vlissingen. In de Coosje
1 Buskenstraat stralen heldere
kleurvlakken vanaf meer dan
twintig vaak forse doeken. Gust
Romijn heeft de afgelopen twee
jaar niet stilgezeten, zoals be
zoekers van de Hoekweide en
het Zeeuws Museum al eerder
hebben kunnen zien. E}e nu ge
toonde strak uitgevoerde uit
spattingen van kijkplezier zijn
daar deels al geëxposeerd. Het
meeste werk echter zag voor het
eerst de buitenlucht. Bellamy 19
herbergt een tentoonstelling
met schilderijen van Wim Bak
ker en Hans Bommeljé en twee
beelden van Menno de Nooijer.
Je ziet ze meteen na binnen
komst: op een tegelplateau
staan twee gebundelde takken
bossen. Geen kreukelig dor
hout, maar stevige twijgen, door
banden bijeengehouden. Hun
grondvlak is smaller dan het
hoogste deel, dat tot borsthoog
te reikt. De bovenzijde van elke
'zuil' is bewerkt en heeft dus een
lichte houtkleur, die contras
teert met de donkere bast.
Dat contrast wordt versterkt
door ingrepen aan de bovenzij
de van elke bundel. Van het lin
ker beeld heeft De Nooijer een
deel weggehaald zodat er holtes
of kommen ontstonden; ze lij
ken op een afdruk van iemand
die op de bundel is gaan zitten.
Het andere beeld is wat hoger en
wordt bekroond door een ronde
top die is voorzien van een smal
le gleuf, waardoor bij mij de as
sociatie met billen optreedt. Het
is alsof een verder onzichtbare
gestalte de bundel is ingedoken.
Bij de linkerbundel zijn slechts
de sporen te zien van aanwezig
heid.
In al hun eenvoud zijn het boei
ende. vervreemdende beelden.
Het afwezige, het ongrijpbare
lijkt mij een thema, net zoals
transformatie. De takken die
ooit sporen trokken in de lucht,
zijn samengeperst tot een zuil,
die vervolgens als een meubel
een onzichtbaar beeld draagt of
in zich heeft. Met het doorsnij
den of losmaken van de banden
zou de gave vorm voor altijd
verdwijnen.
Schriftuur
Voor Hans Bommeljé is schrift
uur nog steeds het bepalende
element van zijn schilderijen.
Op de vloer liggen drie kleine
kleurige paneeltjes uit 1995 die
door de veelheid van over elkaar
aangebrachte lijnen aandacht
Beelden van Menno de Nooijer.
blijven vragen. Op de recente
schilderijen dwarrelen en kron
kelen lijnen in zilver of goud
over grijze, grijsblauwe of
zwarte en witte oppervlakken.
Soms zijn kleine doosjes, even
eens beschilderd, aan het opper
vlak bevestigd.
Je zou ze als ijkpunten. bakens
kunnen zien. Het zoeken naar
spanning tussen de lager dun
opgebrachte verf kent variaties,
maar blijft vlak. Interessant
wordt het pas in de twee werken
die afwijken van de rest. Een
pasteuze schriftuur verdicht
zich tot felle gele vlekken met
toefjes rood en oranje. Vanaf het
wijkende lichtblauwe fond
spetteren, de vormen levendig
naar voren. Het andere werk dat
de vlakheid ontstijgt is juist so
ber: het bewegen van een zwarte
kwast op een wit fond heeft rit-
foto Ruben Oreel
mische sporen nagelaten. Het
schilderij valt te lezen als een
seismografische verbeelding
van innerlijke beweging.
Wim Bakker houdt zich bezig
met „het landschap als drager
van ruimte, kleur, structuur en
textuur" Dat leidde de afgelo
pen jaren tot schilderijen waar
in enkele rechthoekige vlakken
herinnerden aan menselijk in
grijpen dat was ingebed in diep
gekleurde oppervlakken met
een levendige huid. Korsten,
stolsels en sluiers kleur ade-
menden aarde. Door het in grote
wandpanelen aanbrengen van
kleine schilderijen brak Bakker
met de illusie en bracht hij schil
deren terug tot het verzamelen
van waarnemingen uit het land
schap.
In Bellamy 19 domineert een
meer dan drie meter breed en
twee meter hoog werk in een in
getogen, maar rijk geschakeerd
kleurengamma van ondermeer
groenen, bruinen, zwart en
goud. Naast het grootste doek
hing Bakker enkele stroken met
hetzelfde karakter. Ik weet niet
of die splitsing nodig is, maar
geniet van de monumentaliteit
van dit werk. Een doek met gro
te zwarte vlekken op een blauw
oppervlak doet denken aan het
tachisme uit de 5Oer jaren. Toch
heeft het eigen kwaliteiten: de
kracht van de aarde wordt tast
baar. Het oppervlak van de vijf
beschilderde lage blokken die
Bakker op de vloer plaatste is
opnieuw prachtig. De vormen
zijn mij echter te voorspelbaar
ondanks de ronde geul of de uit
stulping die in elk blok is ver
werkt.
Speels
Sinds 1994 is het schilderen van
Gust Romijn, al decennia actief,
strakker geworden. Onlangs
nog bracht hij in het Zeeuws
Museum speelse projecties van
landchappen. Romijn toverde
door manipuleren met perspec
tief, vorm en kleur glasheldere
voorstellingen waarin illusies
werden gewekt en weer verbro
ken. Naast enkele werken uit
die Toscane-reeks, zijn nu voor
al eenvoudiger constructies te
zien. Ook die gaan over kijken
en vormgeven op het platte
vlak. Vaak zijn raamlijsten te
zien of een restant ervan, waar
binnen dan een lucht wordt
doorsneden door een beweeglij
ke contour. Die kan naar een
berg venvijzen of naar een bos
of een duinrand.
Romijn gebruikt geraffineerd
kleur, vorm en compositie. Juist
daardoor oogt het allemaal ver
rukkelijk eenvoudig. Het gege
ven biedt zoveel stof tot compo
neren dat hij met in herhalingen
hoeft te vervallen. Alleen twee
symmetrische doeken met
openslaande ramen vind ik
minder verrassend. Het zijn de
uitzonderingen die de regel be
vestigen.
Selektie VIII. Wim Bakker, Hans
Bommeljé, Menno de Nooijer.
Bellamy 19. Gust Romijn, Coos
je Buskenstraat. Beide te Was
singen. Tot en met 5 januari!
van onze verslaggever
TERNEUZEN - Schrijver Jan Brokken is don
derdag 12 december te gast op een literaire
avond in Porgy Bess in Terneuzen. De lezing,
die om 20.15 uur begint, is georganiseerd door
de Stichting voor literaire en culturele activi
teiten Prometheus.
Brokken is zijn schrij verscarrière begonnen als
journalist. Hij verwerft in de jaren zeventig en
tachtig bekendheid door interviews met schrij
vers en musici, die hij maakt voor de Haagse
Post. Ze zijn gebundeld in Het volle literaire le
ven, Schrijven en Met musici. Onder de titel
Spiegels is vorig jaar nog een bundel met re-
portages en enkele van zijn beste interviews
verschenen. In 1984 debuteert Brokken als ro
manschrijver met De Provincie. Het boek is in
1991 verfilmd met Thorn Hoffman en Pierre
Bokma in de hoofdrollen. Net als in De Provin
cie worstelen de personages in de met de Lucy
B en C.W. van der Hoogtprijs onderscheiden
verhalenbundel De zee van vroeger met hun
jeugd. Zijn boeken Zaza en de president, De
moordenaar van Ouagadougou en De regenvo
gel spelen in Afrika.
In Goedenavond mrs Rhys schrijft Brokken
over zijn fascinatie voor schrijfster Jean Rhys
en haar roman Wide Sargasso Sea. Brokkens
laatste, zeer dikke roman De blinde passagiers
dateert van vorig jaar.
van onze verslaggever
Ernstjan Rozendaal
MIDDELBURG - Het lijkt een
behoorlijke sneer aan het adres
van het College van Adviseurs
voor de Cultuur. In Nieuwe uil
dagingen, de onlangs versche
nen discussienotitie over de
hoofdlijnen van het toekomsti
ge cultuurbeleid, schrijft de
provincie over haar adviesor
gaan: „Dit college dient in staat
te worden gesteld tijdig te advi
seren op alle deelterreinen van
het provinciaal cultuurbeleid.
Op dit moment is men daartoe
niet in staat. Uitbreiding van de
deskundigheid en uitwisseling
van de beschikbare informatie
kan hieraan een bijdrage leve
ren. De relatie met het provinci
ale apparaat behoeft ook verbe
tering."
Wordt het college de oren ge
wassen? Voorzitter drs P W
Sijnke vindt van niet. „Wat daar
staat vind ik juist heel erg hoop
vol. Ik heb in het reguliere over
leg met gedeputeerde De Kok
van cultuur aangegeven dat we
het moeilijk hebben. Wat for
matieplaatsen betreft moet de
VMC inkrimpen, wat ten koste
gaat van de voorbereiding op
onze vergaderingéh. Daarbij
komt dat we voortdurend te laat
worden geïnformeerd door de
provincie. Subsidie-aanvragen
krijgen we een paar dagen voor
de vergaderingen pas. Als ik het
goed lees gaat de provincie nu
proberen dat op te peppen. De
deskundigheid moet worden
verhoogd Dat gaat, mag ik aan
nemen, over de formatieplaat
sen bij de Stichting VMC. En de
relatie met het provinciale ap
paraat moet beter, dus daar be
looft de provincie zelf beter
schap."
Adviseurs
Er is geen sprake van dat de des
kundigheid van de adviseurs
zelf te kort schiet, aldus Sijnke.
„Dat geluid heb ik van de zijde
van de provincie nog nooit ge
hoord. Wel moet worden be
dacht dat iedereen belangeloos
deel uitmaakt van het college.
In andere provincies huren ze ad
hoe adviseurs in, of wordt het
adviesorgaan goed betaald. Dat
zijn duurdere oplossingen. Wij
vragen ons wel eens af waar
doen we het allemaal voor? We
.willen gezamenlijk het culture-
ie klimaat in Zeeland opkrik
ken. Als we dan met doortim
merde adviezen komen,
verwachten we van de provincie
wel medewerking en begrip.
Dat is volgens mij wat speelt,
maar misschien moet ik dan
toch eens gaan vragen wat pre
cies bedoeld is met de betreffen
de passage in de notitie.
Die kans krijgt Sijnke dinsdag
10 december als het College van
Adviseurs voor Cultuur om 14
uur samen met de Statencom
missie welzijn vergadert over de
notitie Nieuive Uitdagingen.
Stimulerend
Dan zal ook de vraag aan de or
de komen of het goed is dat de
provincie zich nadrukkelijker
met de cultuur in Zeeland wil
bemoeien. „Dat de provincie
initiërend en stimulerend
werkt, lijkt me oké", zegt Sijn
ke. „Maar het is niet de bedoe
ling dat ze zelf dingen gaan ont
wikkelen.
De provincie is er om een kli
maat te scheppen waarin kunst
kan gedijen, maar het college is
er voor de inhoudelijke beoor
deling. Dat kan dus een van de
discussiepunten worden. Wat is
precies de rol van de provincie
als het gaat om cultuur?""
