Imkerij Grijpskerke breidt uit
RENAISSANCE
LEEGVERKOOPÜ
PZC
Archief Arnemuiden verhaalt
van rivaliteit met Middelburg
zeeland
Nieuw tentoonstellingspaviljoen in boerenschuur
Vlissingen moet
miljoenen investeren
in rioleringsstelsel
Borrendamme straat
op met een petitie
uw
VOORDEEL
SLAGER
WIJ GAAN ERMEE STOPPEN
profiteer nu van onze spectaculaire
féS&rt-ZSSi
KORTING
Sla,
Valkenisse stopt 117.000 in herstel huizen Biggekerke
dinsdag 3 december 1996
w16
'JiHflXwV V fM'wU-» v
van onze verslaggever
Ab van der Sluis
MIDDELBURG - Arnemuiden
en Middelburg zijn nooit vrien
den geweest. In het recentelijk
geïnventariseerde archief zijn
stukken te vinden waarin Prins
Willem van Oranje Middelburg
verbiedt zich nog langer te be
moeien met Arnemuiden. Mid
delburgs stadsrechten omvatte
ook de Arne, haar levensader
met de zee, inclusief alle bebou
wing langs het water. Als Arne
muiden in 1572 na Vlissingen en
Veere de zijde van Willem van
Oranje kiest, steken de Spaanse
bezetters van Middelburg - en
ook Middelburgers zelf, bewe
ren boze, Arnemuidse tongen -
het vissersdorp in brand. Wat
daarvan ook waar moge zijn;
Willem van Oranje verleent Ar
nemuiden als dank in 1574
stadsrechten.
Het archief van de voormalige
gemeenten en Arnemuiden en
Kleverskerke omvat vieren
twintig strekkende meter. Ad
junct-gemeentearchivaris
Frank de Klerk inventariseerde
de papiermassa, die voor het
laatst in 1920 door de C. de
Waard onder handen was geno
men. Voor Zeeuwse begrippen is
het Arnemuidse archief com
pleet. De Klerk: „Andere ge
meenten en steden hebben te
maken gehad met branden,
overstromingen en bombarde
menten. Je kunt uit het archief
een overzichtelijke geschiede
nis destilleren. Het leent zich
voor hele aardige onderzoe
ken."
Bewaard gebleven zijn bijvoor
beeld de notulenboeken, diverse
stadsrekeningen en vooral veel
materiaal over de nijverheid.
Daarnaast omvat het archief
ongeveer 35 charters, officiële
stukken van perkament.
Het recht van Middelburg om
zeggenschap uit te oefenen over
de bebouwing langs de Arne,
voorkwam dat Arnemuiden al
in de dertiende eeuw stadsrech
ten kreeg. Middelburgs macht
ging zover dat het door de aan
koop van het ambacht Oosthoek
het hele dorp in de houdgreep
kreeg en ook baas werd over de
rede De stellingname van Mid
delburg is begrijpelijk. Door
haar ligging aan de Arne lag het
dorp veel gunstiger voor de
scheepvaart dan Middelburg.
Ondanks alle beperkende maat
regelen nam de welvaart in Ar
nemuiden toe. Het dorp is op een
zeker moment zelfs zó belang
rijk dat de Italiaanse kroniek
schrijver Guicciardini Arne
muiden als vertrekpunt neemt
om afstanden tot andere plaat
sen aan te geven.
Aan het begin van de zeventien
de eeuw bleek dat de scheeps
bouw zich in Arnemuiden door
het dichtslibben van de Arne
nooit echt goed zou ontwikke
len. Om de economie te ontwik
kelen besloot het stadsbestuur
daarop met premies en subsi
dies diverse soorten van nijver
heid te lokken. Slechts twee
takken blijven over: zoutwin
ning en visserij. De arbeidsom
standigheden in de zoutketen
moeten afschrikwekkend zijn
geweest. Het werk werd veelal
door vrouwen gedaan, de zoge
heten keetwijven. „Zij waren
het eerste industrieproletari-
aat", weet De Klerk.
In het archief is een verhaal te
lezen van een deftig gezelschap
dat een tocht maakt over Wal
cheren en ook bezoek brengt
aan een zoutkeet waar zij een
onmoeting hebben met een vol
ledig, zwart berookt vrouwtje,
'die veel eer een halfgebrade
Moorin, dan een hierlandsch
mensch geleek'. De arbeidsom
standigheden in de visserij zijn
niet veel beter. Arnemuiden
kent tot in de negentiende eeuw
honderden visleursters die da
gelijks uitzwermen over Wal
cheren om verse vis aan de man
te brengen.
Anekdotisch is het verhaal van
Kenau Simonsdochter Hasse
laar uit Haarlem. Van deze
strijdster/verdedigster van
Haarlem in de jaren zeventig in
de zestiende eeuw bestaan stoe
re afbeeldingen. De vrouw is
daarop te zien met allerlei wa
pentuig en afgehakte hoofden
van Spanjaarden naast haar op
een tafeltje. Arnemuiden nam
deze vrouw in dienst in 1573 als
belastinginster. Of zij haar werk
naar tevredenheid verrichte,
vertelt de historie niet
De Waard heeft volgens De
Klerk een goed stuk werk afge
leverd, naar de inzichten in zijn
tijd. Om diens werk niet verlo
ren te laten gaan èn om te voor
komen dat onderzoekers in al
verschenen publicaties zich een
ongeluk moeten zoeken, is een
lijst van oude en nieuwe inven
tarisnummers opgesteld. De in
ventaris - met een kleurenaf
beelding op de omslag - wordt
vandaag (dinsdag) officieel
overgedragen aan de gemeente
Middelburg.
De schatten die het Arnemuidse archief herbergt zijn toegankelijk
gemaakt door een lijst van oude en nieuwe inventarisnummers.
foto Ruben Oreel
van onze verslaggever
Marten de Jongh
ZIERIKZEE - Een nieuw be
stuur dat affiniteit heeft met de
zorgsector. Het personeel van
het Zierikzeese zorgcentrum
Borrendamme zette die eis
maandagmiddag kracht bij met
de overhandiging van een peti
tie en 76 handtekeningen van
bewoners.
Vraag was aan wie die moesten
worden aangeboden. Zoals ge
meld bedankte burgemeester
J. J. P. M. Asselbergs van Zie-
rikzee voor die eer. Evenals pro
vinciaal inspecteur van de ver
zorgingshuizen K. G.Tenwolde.
De voorzitter van de commissie
welzijn van de provincie,
G. R. J. van Heukelom, durfde
de stukken uiteindelijk wel aan
te nemen.
In een demonstratieve optocht
togen zo n twintig personeelsle
den en enkele bewoners van:
Borrendamme richting ge-I
meentehuis. 'Eerlijkheid is onzei
eis' en 'wij hebben een bitter-
ballenbestuur' waren enkele
leuzen die zij meevoerden op
spandoeken. Petitie en handte-j
keningen werden voor de deur
overhandigd. In de petitie on-|
derstreept het personeel nog'
eens dat het ontevreden is over
de gang van zaken in het zorg-:
centrum. Het zegt nogmaals het
vertrouwen op in het huidige
bestuur en houdt vast aan de eis
van ondernemingsraad en vak-I
bonden dat er een onpartijdig!
onderzoek moet komen. Twee;
leden van een nieuw te vormen
bestuur zouden moeten worden
voorgedragen door de onderne
mingsraad.
WIJ VERKOPEN UITSLUITEND
VLEES VAN EIGEN SLACHT.
DEZE WEEK
2 kg vleesribbetjes5,00
1 kg magere paardenlappen8,90
1 kg magere runderlappen13,90
1 kg varkensschnitzels13,90
1 kg spare ribs5,90
1 kg magere speklappen6,90
1 kg malse paardenbiefstuk14,90
1 kg haas/riökarbonade9,90
1 kg verse kipfilel12,90
1 kg magere hamlappen10,90
1 kg hamfricandeau11.90
1 kg varkensfilet10,90
1 kg kalkoenfilet 13,90
2 kg verse kippenbouten7,90
3 kg kipkarbonade9,90
1 kg rundergehakt..6,90
1 kg gemengd gehakt4,99
1 kg magere riblappen12,90
1 kg malse runderbiefstuk16,90
1 kg runderbiefstuk16,90
1 kg runderbaklappen14,90
1 kg rundersaucijzen6,90
1 kg magere varkensrollade6,90
1 kg gepaneerde schnitzels12,90
1 kg lamsbout10,90
Wij zijn geopend op woensdag, donderdag
en vrijdag 9.00 uur-17.00 uur.
Slagerij Nieuwenhuijse
Kanaalstraat 74, 0118-463091, Oost-Souburg
iedereen leest de krant altijd en overal.
sector MDGO
Bi] voldoende belangstelling gaan de volgende eui sussen in januari vat
Basiscursus Leidinggeven
gericht op (toekomstige) leidinggevenden op uitvoerend niveau
vanuit een theoretische basis wordt gewerkt aan de vaardigheden
waarover een leidinggevende moet beschikken
14 bijeenkomsten van drie lesuren
start: half januari 1997 (avond in overleg)
800,-
Personeelsmanagement
gericht op mensen in een algemene management functie die zich
extra willen verdiepen in personeelsmanagement
van deelnemers wordt verwacht dat ze beschikken over
managementkennis op middle-mana'gement niveau
dc cursus bereidt de deelnemers Voor op een examen dat wordt
afgenomen door de Nederlandse Management Stichting (NEMAS)
15 bijeenkomsten van 3 lesuren
start: half januari 1997 (avond in overleg)
examen: juni 1997 (schriftelijk en mondeling)
825.- -r 100.- (boeken) 250,- (examengeld)
■kling:
Zeeland College, sector MIXiO
Postbus 60. 4380 AB Vlissingen
telefoon (0118) 460867
d0NuZcEdIkbedden
/VLLt
FTISCHE
Bellamypark 46-48, Vlissingen, tel. 0118-412988
van onze verslaggever
Maurits Sep
GRIJPSKERKE - De Imkerij
Poppendamme in Grijpskerke
gaat een nieuw tentoonstel
lingspaviljoen bouwen. Het
wordt een echte Walcherse boe
renschuur, dus met gepotdek-
selde houten wanden, mendeu
ren. een dak met een hoek van 45
graden en Oud-Hollandse dak
pannen. Op de begane grond
wordt de expositie 'Het wer
kend trekpaard' ingericht. Op
de eerste verdieping komt het
bijenteeltmuseum 'De zoete in
val', dat voor vijf jaar is ge
huurd.
Eigenaar Piet de Meester maak
te de plannen maandagmiddag
bekend bij de opening van een
nieuwe expositie op de Imkerij
Poppendamme: Jan de Prenten-
knippei: Volgens De Meester
wordt de nieuwe tentoonstel
lingsruimte de eerste in Neder
land die volledig duurzaam
wordt gebouwd. Er worden on
der meer tweedehands bouw
materialen gebruikt en er is veel
aandacht voor milieudoelstel
lingen. Die zijn zelfs nog scher
per gesteld dan landelijk
verplicht bij bijvoorbeeld het
bouwen van woningen.
Zonne-energie
„Wij streven naar een isolatie-
waarde van vijf, de norm is 2,5",
aldus De Meester. De zon zal de
energie voor warmte en licht le
veren. De vloerverwarming
wordt gevoed met de warmte
van zonnecollectoren. In de
winter, als de zon het niet alleen
kan bolwerken, wordt de schuur
door middel van een kachel bij-
gestookt. Daarvoor wordt
snoeihout uit de omgeving ge
bruikt. „De doelstelling is nul
kubieke meter aardgas of steen
kool te verbruiken."
Groene stroom
Zonnecellen zorgen voor de ver
lichting in de boerenschuur. Om
het verbruik zo laag mogelijk te
houden, gaat het licht automa
tisch uit als er gedurende een
bepaalde tijd niemand rond
loopt (aanwezigheidsdetecto
ren). De Meester: „In januari
voeren we nog gesprekken met
Delta Nutsbedrijven over de le
vering van groene stroom.Ook
met het water wordt milieube
wust omgesprongen. Dus geen
van onze verslaggever
Rolf Bosboom
VLISSINGEN - De gemeen
te Vlissingen moet de komen
de jaren fors investeren in het
opknappen van het riole
ringstelsel. De investeringen
lopen op van 1,4 miljoen gul
den dit jaar tot ruim 2,6 mil
joen in 1999, zo blijkt uit het
gemeentelijk rioleringsplan
1996-1999. De uitvoering
van het plan kost dit jaar nog
ruim 4,9 miljoen gulden.
Over drie jaar zal dat zijn ge
stegen tot bijna 6,3 miljoen
gulden. Door de toenemende
kosten zullen de tarieven
voor het rioolrecht de ko
mende jaren blijven stijgen.
Vlissingen moet tot het jaar
2006 nog een omvangrijke
inhaalslag maken om de
slechte, niet meer te repare
ren delen van het riool zo snel
mogelijk te vervangen.
Daarnaast staat de renovatie
van enkele gemalen op het
programma en worden enige
percelen in het buitengebied
die nu nog geen riolering
hebben alsnog aangesloten.
De komende jaren lopen de
kosten bovendien aanzien
lijk op door maatregelen die
moeten worden genomen om
schade voor het milieu te be
perken. Daarbij valt te den
ken aan het voorkomen van
stankoverlast, het verbete
ren van de kwaliteit van het
oppervlaktewater en het
aanpassen, verplaatsen of
buiten werking stellen van
overstorten.
Vervanging
Blijkens het rioleringspro
gramma wordt de komende
jaren de riolering op de vol
gende plaatsen vervangen:
Pieter Louwersestraat/ Zee
wijksingel/ Padweg (1997),
Paul Krugerstraat (deels in
1997, deels in 1999), Kenau
Hasselaarstraat/ Nolle-
strand (1997), Vlissingse-
straat (1997/98), Bloemen-
laan (tweede fase)/
Anjelierenlaan/ Hyacin-
thenlaan/ Primulalaan
(1998). De Deckerestraat-
Noord (1998), Van Doorn
laan/ Landregtstraat (1998),
J. I. Sandersestraat/ Krom
me Nieuwstraat (1999),
Bloemenlaan-West/ Singel-
/Madelievenlaan (1999).
Verder wordt bij de Dorps
weg en de Rammekensweg in
Ritthem de overstort ver
plaatst en een bergingsriool
aangelegd (1997). Het riool
gemaal bij de Hermesweg
wordt in 1997 gerenoveerd.
De overstort bij het Koop
mansvoetpad in Oost-Sou
burg wordt verplaatst naar
de Reijersweg (1998/99).
Daarnaast worden de pom
pen van diverse kleine riool
gemalen vervangen.
Hogere tarieven
Door de stijgende kosten
blijven de tarieven voor het
rioolrecht voorlopig omhoog
gaan. Volgend jaar stijgt het
tarief van 140 naar 160 gul
den en ook voor de jaren erna
wordt een jaarlijkse verho
ging met twintig gulden ver
wacht. Uiteindelijk moeten
alle kosten van het riole
ringsstelsel uit de heffing
worden gedekt. Het tarief zal
daardoor uiteindelijk, in het
jaar 2003, uitkomen op er
gens tussen de 265 en 305
gulden per jaar.
Het college van B en W is er
nog niet over uit hoe de uit
voering van het gemeentelijk
rioleringsplan precies moet
worden gefinancierd. In het
plan zelf wordt het voorstel
gedaan om een fonds voor
een periode van veertig jaar
te vormen. Daarmee zouden
de pieken en dalen in de kos
ten kunnen worden opgevan
gen. Na veertig jaar zou het
saldo van het fonds weer pre
cies op nul moeten uitkomen.
Het college voelt er echter
weinig voor om zich voor
zo'n lange termijnvast te leg
gen, ook al blijft in deze con
structie het eindtarief voor
het rioolrecht het laagst.
Het gemeentelijk riolerings
plan wordt vanavond (dins
dag) besproken in de com
missie volkshuisvesting,
openbare werken en stadsbe
heer. De openbare bijeen
komst wordt gehouden in het
Vlissingse stadhuis en begint
om 19.30 uur.
van onze verslaggeefster
Nicole Kluijtmans
BIGGEKERKE - Aan de verbetering van vier door de
Bouwwinkel Zeeland als slecht aangemerkte woningen
in Biggekerke willen burgemeester en wethouders van
Valkenisse maximaal 117.000 gulden bijdragen. Het
resterende budget van de subsidieverordening Stads en
Dorpsvernieuwing (SDV) wordt gereserveerd voor sub
sidie aan de eigenaren van de overige 'slechte' wonin
gen. Hiervoor zal eind van de maand nog ongeveer
229.000 overblijven.
Vandaag, dinsdag, bespreekt de commissie vrom het
krediet voor de particuliere woningverbetering in Big
gekerke. Uit het Kwalitatief Woning Onderzoek 1996
(KWO) bleek dat in de kern 32 permanent bewoonde
huizen van onvoldoende kwaliteit zijn. Om woningver
betering te stimuleren heeft de gemeente Bouwwinkel
Zeeland ingeschakeld. Deze inventariseerde de bebou
wingskwaliteit vanaf de weg en concludeerde dat met
name de woningen langs de lager gelegen uitvalswegen
hebben geleden onder de invloed van het zoute water.
Van een bijzonder groot aantal gevels is de baksteen en
het voegwerk aangetast.
Om meer inzicht te verkrijgen heeft de bouwwinkel ver
volgens een enquête in de dorpskern uitgezet. Van de
167 aangeschreven bewoners hebben 43 huiseigenaren
gereageerd. De meeste huiseigenaren hebben behoefte
aan cascoverbetering, gevolgd door het verhogen van
het woongerief en algemeen onderhoud.
Voor het geschikt maken van de woningen voor senio
ren, waarvoor een andere subsidie dan de SDV bestaat,
was overigens nauwelijks interesse. Slechts vier van de
eigenaren die hebben aangegeven hun woning te willen
verbeteren wonen in een huis dat als 'slecht' werd aan
gemerkt.
kraanwater om het toilet door te
spoelen, maar dooreen rietfilter
gereinigd afvalwater. „We wil
len helemaal niks meer lozen op
de sloten." Op dat zogenoemde
heliofytenfilter worden ook de
huidige imkerij en het woonhuis
van de familie De Meester aan
gesloten.
Net als de imkerij wordt het
nieuwe tentoonstellingspavil
joen volledig voor minder vali
den toegankelijk gemaakt. De
Meester streeft ernaar de Wal
cherse boerenschuur in april
1998 te openen. De kosten van
het project bedragen drie ton.
Hij onderhandelt nog met onder
anderen de gemeente en de pro
vincie over subsidies.
Dagrecreatie
Burgemeester mr. B. J. van Put
ten van Mariekerke ried De
Meester aan af te stappen van
zijn principiële standpunt om
geen toegangsprijs te vragen.
„Ik ben in Europa nog geen ver
gelijkbare attractie tegengeko
men die gratis is. De Imkerij
Poppendamme is de vierde dag-
toeristische recreatieve voor
ziening in Zeeland. Ik ben trots
dat die in Mariekerke staat.
Maar als wij d'r niet meer zijn",
aldus Van Putten, doelend op
het verdwijnen van de gemeente
Mariekerke per 1 januari, „zul
je toch goed voor jezelf moeten
zorgen."
Van Putten opende tegelijk ook
de expositie over Jan de Pren-
tenknipper. Vandaag (dinsdag)
begint ook de Christmas fair op
de Imkerij Poppendamme. Die
duurt nog tot en met 21 decem
ber en is geopend op dinsdag tot
en met vrijdag van twaalf tot
vijf uur en op zaterdag van tien
tot vijf uur.
Imkerij Poppendamme wil op de eerste verdieping van het te bouwen tentoonstellingspaviljoen een bijenteeltmuseum onderbrengen.
foto Dirk-Jan Gjeltema
