Liggeld schaadt recreatiesector
Schrijven om thuis te komen
PZC
Aventure laat
oude muziek uit
Parijs herleven
een aanvaardbare
afvloeiingsregeling
Jaar cel voor inbraken geëist
Accordeonconcours
in Heinkenszand
zeeland
10
Plaatsen rond Grevelingen leveren miljoen per week in door wegblijven pleziervaart Bond treft met Union
Bruisend theaJr
merm Domburg
t
49,50 p.p. J)
kunst cultuur
exposities
vrijdag 15 november 1996
van onze verslaggever
Frank Balkenende
DIRKSLAND - De liggeldrege
ling voor het Grevelingenmeer
kost de recreatiesector geld.
Volgens coördinator O. J. van
Gorkom van het Breed Overleg
Deltawateren hebben water
sporters door de liggeldregeling
vorig seizoen veel minder be
steed rond het meer. waar ne
gentien procent minder schepen
kwam opdagen. Van Gorkom
vraagt zich af of de opbrengsten
van de liggeldregeling wel op
wegen tegen het economisch
verlies. Zij betoogde dat don
derdag in Dirksland tijdens de
bestuursvergadering van het re
creatieschap De Grevelingen.
Door het slechte weer liep de
pleziervaart afgelopen seizoen
landelijk met zes tot zeven pro
cent terug. Op het Grevelingen
meer was de daling groter:
23.000 schuttingen tegen 29.000
in 1995. Van Gorkom wijt ruim
tien procent van die afname aan
de liggeldregeling. Het gebrek
aan dagkaarten, de relatief hoge
prijs van zevendagen- en sei
zoenskaarten en de matige ver
krijgbaarheid daarvan schrik
ken pleziervaarders in haar
ogen af.
Dat is slecht voor recreatiebe-
drijven, middenstand en horeca
aan het meer. Van Gorkom bere
kent dat tien procent neerkomt
op 2900 boten. De bezitters be
steden gemiddeld 50 tot 170
gulden per dag, blijkt uit het
rapport Waterrecreatie in de
Oosterschelde, Voordelta en
Waddenzee van de Dienst Land
bouwkundig Onderzoek en het
Staring Centrum. Als die 2900
pleziervaarders wegblijven kost
dat de plaatselijke economie in
het gunstigste geval per dag
145.000 gulden. „Alsjedat afzet
tegen wat de regeling opbrengt,
is het de vraag of het zinvol is er
mee door te gaan."
Het Grevelingenschap gaat
voorlopig wel door met het sys
teem. Het bestuur acht het te
vroeg om definitieve conclusies
te trekken en wil uit het komen
de seizoen nog meer lering trek
ken. Eind 1997 volgt een uitge
breide evaluatie van de dit jaar
ingevoerde liggeldregeling, die
behelst dat watersporters moe
ten betalen voor het liggen aan
openbare steigers en afmeer
plaatsen. Watersportorganisa
ties hebben grote moeite met
een ongewijzigd vervolg van de
regeling. De kritiek geldt vooral
de praktische uitvoering: een
gebrek aan voldoende verkoop
punten en het feit dat de rege
ling niet in dagkaarten voorziet.
Het schap voelt niks voor dag
kaarten, omdat controle daarop
nauwelijks mogelijk is. Volgens
directeur J. Lodders is er ook te
weinig vraag naar.
Jachthavens
De liggeldregeling werkt door
de bank genomen goed, meent
het bestuur. Individuele water
sporters hebben volgens het
schap begrip voor de regeling.
Zij krijgen er immers ook betere
voorzieningen voor terug. Wel
wil het bestuur meer jachtha
vens overhalen kaarten te ver
kopen. Tot nu toe werken niet
alle jachthavens mee, omdat de
liggeldregeling leidt tot kort
stondige aanloop die extra ge
bruik van het sanitair en admi
nistratieve rompslomp met zich
meebrengt.
Overigens zal het bestuur van
het recreatieschap binnenkort
overleg voeren met het Konink
lijk Nederlands Watersport Ver
bond (KNWV) over enkele
praktische verbeteringen. Uit
een klachtenactie van de KN
WV blijkt dat de ligkaarten voor
verschillende prijzen worden
verkocht. Bij de VVV'sen horeca
zou de jaarkaart 80 gulden kos
ten, bij jachthavens 60 gulden,
terwijl in sommige gevallen het
ligbewijs voor 50 gulden is te
verkrijgen. Ook moet worden
bekeken of het liggeld zich ver
houdt met de gemeentelijke toe
ristenbelasting die in jachtha
vens wordt geheven.
Het Grevelingenschap wil volgend jaar via meer jachthavens aan het Grevelingenmeer kaarten voor de liggeldregeling verkopen.
foto Pieter Honhoff
Het sfeervolle theater van De Parel staat op
30 november garant voor een wervelend
avondje uit. Heerlijk genieten van een warm-
koud buffet en ondertussen vermaakt
worden door een avondvullend I
programma met o.a. een intrigerende
magic-show, •«ay»fantastische zanger/
entertainer en als climax de
^DE, PAREL, nederlandse Julio Iglesias! v
Bel voor meer info of reservering naar: 0118-588260
lVl3HtTV«^~OSCENWJ
KUUR- ER BEAUTYCENTRUM THEATER CA
van onze medewerker
Aector Dooms
MIDDELBURG - Een achttien
jarige man uit Rilland pleegde
dit jaar in de zomermaanden ju
ni en juli een serie inbraken in de
gemeente Reimerswaal. Vooral
kerken en bedrijven moesten
het ontgelden. De verdachte zei
donderdag voor de rechtbank in
Middelburg puur uit geldnood
te hebben gestolen. „Ik werkte
als stratenmaker in België. Ik
kreeg geen vakantiegeld, omdat
ik zwart werkte. Ik had plotse
ling geen geld meer."
Officier van justitie mr, M. van
Nooijen eiste twaalf maanden
gevangenisstraf, waarvan drie
maanden voorwaardelijk,
proeftijd twee jaar, mits hij on
der toezicht van de reclassering
blijft. Daaraan koppelde ze een
toewijzing van de vordering van
een benadeelde partij (de eige
naar van een hoveniersbedrijf)
tot een bedrag van 1397 gulden.
Haar eis was ook gebaseerd op
zijn recente straf verleden. De
kinderrechter had de verdachte
vorig jaar juli voor het plegen
van 64 inbraken veroordeeld tot
vijf maanden tuchtschool.
Volgens een rapport van het
Riagg leed de man aan klepto-
manie en handelde hij zeer im
pulsief. zonder na te denken. De
man had op 14 juni in de ge
meente Reimerswaal uit een
bedrijf een telefax, koffiezetap
paraat en acculaders weggeno
men, op 29 juli stal hij uit een
kerkgebouw geluidsboxen en
een versterker en een dag later
nam hij een kassa met geld weg
uit een hoveniersbedrijf. Daar
naast pleegde hij in juli nog vier
inbraken en vernielde hij een
auto in Rilland. „Als ik vrijkom,
ga ik werk en woonruimte zoe
ken", zei de man.
De rechtbank doet op 28 novem
ber uitspraak.
van onze verslaggever
Wout Bareman
TERNEUZEN - De Belgische
Transportarbeiders Bond heeft
bij de directie van de Unie van
Reddings- en Sleepdienst
(Union) een 'aanvaardbare' af
vloeiingsregeling afgedwongen
voor 98 van de 500 werknemers
in Antwerpen, Terneuzen, Zee-
brugge en Gent. In Terneuzen
gaan 18 van de 80 arbeidsplaat
sen verloren. Het gaat om
bemanningsleden van de sleep
boten. Donderdag ging een
meerderheid van het personeel
in Terneuzen akkoord met het
eindresultaat van de onderhan
delingen, die ruim vier maan
den in beslag namen en voor de
nodige onrust onder met name
het personeel in Terneuzen
zorgden.
Het Union-personeel in Terneu
zen vreesde aanvankelijk de du
pe te worden van de afwijkende
wettelijke regels die van toepas
sing zijn bij ontslagprocedures,
maar daar lijkt de Union-direc-
tie nu een mouw aan te hebben
gepast. Nationaal secretaris
Bob Dielis na afloop van de ver
gadering met het Union-perso-
neel in Paviljoen Westkant in
Terneuzen: „We hebben bij de
directie een flinke financiële re
geling bedongen voor zowel de
mensen, die werkzaam zijn bij
de Vlaamse vestigingen als die
in Terneuzen. Het kost het be
drijf een enorm pak geld - het
gaat om vele miljoenen guldens
- maar wij vinden het niet meer
dan normaal dat iedereen die
moet vertrekken voor eenzelfde
financiële compensatie in aan
merking komt. En dat is ons uit
eindelijk gelukt." Wie vertrekt,
krijgt bovenop z'n uitkering en
afscheidspremie (plus bijko-
mende compensaties) een
maandelijkse 'overbrugging',
die mede gebaseerd is op de i
functie en het aantal dienstja-
ren. Als alle procedures zijn
doorlopen, kan de afslankings- j
operatie medio april volgend j
jaar worden afgerond.
In Terneuzen stonden aanvan
kelijk bijna 30 van de 80 ar
beidsplaatsen op de tocht. Bij de
Vlaamse vestigingen wilde de
directie 140 arbeidsplaatsen
schrappen. Uiteindelijk werden
bonden en directie het eens over
het verdwijnen van maximaal
98 arbeidsplaatsen. Die afslan
king gaat gepaard met het te
rugbrengen van het aantal
bemanningsleden op de sleep
boten van vier naar drie. Een
technische werkgroep gaat op
korte termijn onderzoeken of
met die inkrimping de veilig
heid aan boord niet wordt aan
getast. Dielis: „Mogelijk moet
een aantal sleepboten worden
aangepast, maar de meeste sle
pers van de Union zijn al zó mo
dem uitgerust dat het varen met
drie bemanningsleden geen
probleem hoeft te zijn. En laten
we wel zijn. in andere West-Eu-
ropese havens vaart men toch
ook met drie man.
Dielis had, na afloop van de ver-
gadering, de indruk dat de een
heid binnen de BTB-gelederen
is hersteld. „Wij moesten uit de
krant lezen dat de mensen in
Terneuzen kritiek hadden op
het gebrek aan informatie. Ik
heb hen uitgelegd dat wij - mid
den in de onderhandelingen -
niet steeds vergaderingen kun
nen beleggen op de tussenstand
te melden. Dat is een zaak van
de afgevaardigden."
HEINKENSZAND - De
Zeeuwse accordeonvereniging
Concertina houdt in samenwer
king met de Nederlandse Orga
nisatie voor Accordeon en Har
monica op zondag 24 november
een festival/concours voor ac
cordeonorkesten in De Stenge
te Heinkenszand.
Concertina neemt deel met haar
A- en B-orkest. Verder zijn aan
wezig Sempre Crescendo uit St.
Willebrord, Vieux Camarades
uit Hoogvliet en Con Amore uit
Zundert, alle met het A-orkest.
Het concours begint om 10 uur;
om 12 uur speelt het laatste or
kest.
van onze verslaggever
Ernst-Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Aventure
is een Middeleeuwse term.
Het is het hoofse begrip voor
verhaal, avontuur of beleve
nis. Het ligt dan ook voor de
hand dat een ensemble van
die naam zich toelegt op het
uitvoeren van Middeleeuwse
muziek waarin een verhaal
wordt verteld. Dat is precies
wat het - gedeeltelijkZeeuw
se - gezelschap Aventure
doet. Lize van Jaarsveld
(zang), Paul Gerhardt Adam
(zang), Anna Böker (vedel) en
Ita Hijmans (blokfluit) laten
muziek herleven die bijna ze
venhonderd jaar geleden in
Parijs in de mode was. Mor
genavond, zaterdag, geven
zij een concert in de Engelse
Kerk in Middelburg.
Tijdens de Middeleeuwen
werd door mondelinge over
levering aan een verhaal of
gebeurtenis bekendheid ge
geven. Voor muzikanten gold
precies hetzelfde. Composi
ties werden van leraar op
leerling overgedragen.
Levend
Met zo'n muziekstuk gebeur
de wat ook gebeurt met ver
halen die in een kringetje
worden doorverteld: ze ver
anderden aanzienlijk. Muzi
kanten voegden er dingen
aan toe, lieten stukken weg,
of improviseerden gedeelten
Zo bestond er nooit een vast
staande uitvoering van een
stuk en bleef de muziek le
vend.
Aventure heeft dit principe
tot leidraad genomen bij de
uitvoering van Middeleeuw
se muziek. Het ensemble is in
1992 opgericht en trad sinds
dien op in Nederland, Enge
land, België, Duitsland en
Griekenland. Tijdens het
Concours voor Oude Muziek
in 1993 in Brugge kreeg Ave
nture een eervolle vermel
ding. Vorig jaar verscheen de
eerste cd van de groep, geti
teld O, snode welt
Parijs rond 1320
Het concert in Middelburg
wordt gegeven op uitnodi
ging van de werkgroep mu
ziek van het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen. Centraal
staat het muzikale leven in
Parijs rond 1320. Toen al was
de Franse hoofdstad een
bruisende stad vol intellec
tuelen en met volop nieuwe
en voor die tijd experimente
le vormen van musiceren.
Veel van de composities die
Aventure speelt zijn ano
niem, maar er wordt ook
werk uitgevoerd van de le
gendarische vedelaar Tassi-
nus, van Philippe Chancelier
en van Guillaume de Mach-
aut De meeste liederen zijn
grillig van vorm en melodie-
Tekstueel staan ze in het te
ken van het christendom, bij
voorbeeld door de devote
Maria-verering of juist als
waarschuwing tegen de ver
lokkingen van het vlees.
Concert: Aventure, zaterdag 16
nov. Engelse Kerk Middelburg.
Aanvang20 uur.
(Advertentie) Double Brown
Grafiek Nu 7 en Picasso De Klomp
OVEZANDE - De band Double
Brown treedt zondag 17 novem
ber op in De Klomp te Ovezan-
de. Double Brown (voorheen
The Crew) bestaat uit Arm en
Jan de Bruyn, Pieter van-
Bogaert, Cesar Jensen en Vin
cent Pierins. Vincent en Cesar
spelen in de band van Raymond
van het Groenewoud. Double
Brown speelt blues en soul. Het
optreden begint om 16.00 uur.
Canadese Aritha van Herk zoekt Nederlandse wortels
17 november t/m 5 januari 1997
Singer Museum
035 - 531 56 56 Laren
van onze verslaggever
Ernst-Jan Rozendaal
ZIERIKZEE - De achternaam
zegt het al, Aritha van Herk is
van Nederlandse afkomst. De
Canadese schrijfster is enkele
dagen op bezoek in het land dat
haar ouders eind jaren veertig
verlieten. Direct na aankomst,
woensdag, gaf ze een lezing in
de vestiging van het Zeeland
College in Zierikzee en na lezin
gen donderdag in Amsterdam
en vandaag, vrijdag, in Utrecht,
is ze het weekeinde opnieuw in
Zierikzee, bij vrienden. „Ik vind
het hier heerlijk", zegt Van
Herk. „Telkens als ik op Schip
hol land of in Calgary, waar ik
woon, dan denk ik: wonderfid.
Dat heb ik nooit in Engeland.
Duitsland of Singapore, alleen
hier en in Canada. Dat kan toch
geen toeval zijn?"
Nederlands is haar moedertaal,
ook al is Van Herk (1954) in Ca
nada geboren en getogen. „Mijn
ouders woonden ongeveer vijf
jaar in Canada toen ik ter we
reld kwam. Thuis werd altijd
Nederlands gesproken. Dat was
wat ik als kind hoorde, dus dat
leerde ik ook. Pas later, toen ik in
contact kwam met Canadese
kinderen, ben ik Engels gaan
spreken. Maar toen heb ik mijn
moedertaal dan ook helemaal
verdrongen Uitgewist. Ik ne
geerde mijn afkomst. Kinderen
schamen zich daarvoor. 'Mijn
ouders zijn anders', dacht ik.
En: 'Ik praat met een accent.'
Dat is natuurlijk het laatste wat
een kind wil."
„Dat is een verhaal dat ook bij
immigratie hoort, maar wat al
tijd wordt verzwegen. Dat je de
plaats waar je vandaan komt
leert verachten. Je wilt er zo
graag bij horen dat je je culture
le achtergrond gaat ontkennen.
Je wilt jezelf onzichtbaar ma
ken en daarvoor pleeg je ver
raad aan jezelf
Van Herk ging Engels studeren
en schopte het tot professor aan
de Universiteit van Calgary. Te-
gelijkerijd timmerde ze als
schrij fster aan de weg met de ro
mans Judith, The Tent Peg en
No Fixed Adress en de bundels
Visible Ink, A Frozen Tongue en
Places far from Ellesmere, die ze
zelf omschrijft als een mix van
fictie en wetenschappelijke be
schouwing. „Eennieuw genre."
Verlangen
Tijdens haar studie kreeg ze op
nieuw belangstelling voor de
taal die ze had afgeleerd, het
jÈÉ£§ 1
Aritha van Herk:„De taal die je als eerste leert, zit in je botten..."
Nederlands. „De taal die je als
eerste leert, zit in je botten, denk
ik wel eens Ik ben het opnieuw
gaan leren. Nu versta ik het Ne
derlands goed, ik lees het goed,
ik spreek het alleen slecht. En
dat terwijl mijn ouders het al
lang niet meer spreken. Ik had
een soort van sentimenteel ver
langen naar de taal die ik als
eerste heb geleerd. Toen de film
Antonia in Canada draaide ben
ik er zes keer naartoe geweest,
alleen maar om het Nederlands
te horen Die prachtige taal uit
mijn jeugd."
Pas sinds een jaar of vijf durft
Van Herk ook te schrijven over
haar afkomst en het thema van
de immigratie „Waarom zou ik
een deel van mijn levefi ontken
nen? Dat wil ik niet. Ik wilde de
tijd tussen mijn vijfde en mijn
tiende niet langer negeren. Dat
besef kreeg ik toen ik ongeveer
even oud was als mijn ouders
toen ze emigreerden. Misschien
moest ik eerst die leeftijd berei
ken om te kunnen begrijpen wat
voor enorme gedaanteverwisse
ling zij toen hebben onder
gaan."
Het woord gedaanteverwisse
ling is zo'n beetje de definitie die
Van Herk in haar werk geeft van
het begrip immigratie. Wie emi
greert maakt van zijn leven fic
tie. „Emigratie geeft mensen de
mogelijkheid om zichzelf op
nieuw uit te vinden", bevestigt
ze. „Stel dat je een crimineel
verleden hebt. Dan kun je weg
lopen en in Canada opnieuw be
ginnen Je kunt voor jezelf een
nieuw verleden en een nieuwe
toekomst uitvinden, terwijl je in
het land van herkomst altijd zou
zijn gebleven wie je bent. Je
wordt dus iemand anders, dat is
toch de ultieme fictie?"
Verleidelijk
In haar boeken probeert Van
Herk emigratie en immigratie
van verschillende kanten te be
lichten. Naast het voor de hand
liggende verhaal van mensen
die in een ander land hun geluk
beproeven, bestaat volgens
haar ook het verborgen verhaal
- dat inzicht geeft in de ware,
vaak minder positieve redenen
van vertrek - èn het afwezige
verhaal. „Met dat laatste wor
stel ik op het ogenblik nogal.
Het is een heel verleidelijk on
derwerp, want het is een zoge
naamd wat...als-verhaal. 'Wat
als mijn ouders na een jaar wa
ren teruggekeerd naar Neder
land?" 'Wat als ze niet naar
Canada maar naar Australië
waren vertrokken?' Dan zou ik
een heel ander persoon zijn ge
worden. Dat is wat veel schrij
vers interesseert. Hoe toevallige
omstandigheden een mensenle
ven bepalen."
Voordat het thema immigratie
en de zoektocht naar de eigen
wortels haar proza gingen bepa
len, schreef Van Herk over vrou
wen die - ongeëmancipeerd uit
gedrukt - hun mannetje staan in
de wereld. Ze beschouwt zich
zelf nog steeds als een feministi
sche schrijfster. „Ik vind dat
vrouwen het recht hebben om
alles te doen wat ze willen. Dat
heeft met mijn opvoeding te ma-
foto Pieter Honhoff
ken. Bij ons thuis deden meisjes
en jongens precies hetzelfde
werk. Ik heb veel verhalen ge
schreven over vrouwen die uit
dagingen aangaan in een wereld
die door mannen wordt be
paald."
„Zelf heb ik daar natuurlijk ook
enige ervaring mee als een van
de weinige vrouwelijke profes
soren. Want een professor, dat is
toch een oude man met grijze
haren en een bril? En dus niet
een jonge, roodharige vrouw die
niet op haar mondje is gevallen.
Aan het begin van het semester
test ik mijn studenten wel eens»
Dan ga ik tijdens het eerste les
uur in een van de banken zitten
en dan hoor ik ze zeggen: 'Wie
hebben we nu? Van Herk? Dat
zal ook wel zo'n ouwe vent zijn
die ons gaat doodvervelen
Moet je ze verbaasd zien kijken
als ik ga lesgeven. Dan blijkt dat
er zelfs regelmatig iets te lachen
valt."
„Maar om antwoord te geven op
je vraag: Ik ben een actieve, po
litieke feministe. Jazeker."
Met de expositie BLIK in De
Vleeshal in Middelburg toont
Hans van Houwelingen zijn vi
sie op de stad Middelburg. Te
zien tot en met 15 december: di
t/m zo 13-17 uur.
Walcheren in aquarel en pastel
luidt de titel van de tentoonstel
ling die de Middelburgse kun-
stenaar Cor van der Padt tot en
met 11 januari houdt in het Mid
delburgs Koffiehuis in zijn
woonplaats. Open: dagelijks
10-18 uur.
Ds Johannes A von Héjjas
houdt tot en met 13 december de
expositie Rekenpenningen en
hun boodschap in de clienten-
ruimte van het kantoor van
ABN-AMRO aan de Markt in
Middelburg. Open: ma t/m vr 9-
17 uur.
Zaterdag om 17 uur begint in
galerie Molenwater in Middel
burg de tentoonstelling Sans 1
Familie van Kees Brandenburg.
Open: zo 17 nov en do 21 t/m zo
24 nov 14.30-18 uur.
Hedi Bogaers uit Zierikzee ex
poseert tot en met 29 november
beelden en schilderijen in het
gemeentehuis in Kapelle. Open: j
ma t/m vr 8.30-12 en 13-16 uur. j
Tot en met 31 december kan
men in de hal van het gemeente
huis in Heinkenszand de ten-
toonstelling Licht op textiel, in
gericht door Ambacht Zeven uit
Ovezande, bezichtigen. Het
gaat om handbediukte stoffen
toegepast in het interieur. Open:
ma t/m vr 8.30-12.30 uur, do bo
vendien 17-20 uur.
Zaterdag en zondag wordt
tussen 14 en 17 uur in galerie De
Praktijk in Wissenkerke een
feestelijk tintje gegeven aan het
begin van de tot en met 4 januari I
lopende expositie van olieverf
schilderijen van Gérard Gri-
baumont. Het betreft voorna
melijk landschappen uit een j
streek ten zuiden van de Belgi-
sche Ardennen. Ie Gaume ge
naamd. Open: vr en za 13-18
uur.
Van zaterdag 16 november tot
en met zaterdag 7 december ex-
poseert Aaf Renkema uit Wil-
helminadorp haar aquarellen in
de Bewaerschole in Haamstede, i
met als thema Gesluierd licht.
Open: ma t/m za 13.30-16.30
uur.
Tot en met 30 november expo
seert Danny van Nes in de Cul
ture Shop in Axel grafiek waar
in hij met hoogdruktechnieken
de verdorring en vervlakking
van de maatschappij 'onder de
aandacht brengt. Open: za 12-
18 uur.
Tekeningen en lito's van Hen-
ny Huser uit Middelburg zijn tot
en met 4 januari te zien in gale- I
l ie Rattenfanger in Hulst. Open: I
do t/m za 13.30-17 uur, zo 14-17
Het overzicht van de lopende
exposities staat op pagina 13.
