Modieuze
stadsdroom
Het neusje van
de zalm op maat
Bellen en sturen gaan niet samen
Smart Car blijft
nog prototype
Dure
fietsen
Remhulp Mercedes
Suzuki
Daihatsu
Fiat Ulysse
auto motorfiets zaterdag 9 november 1996 37
in het kort
Onderzoek
naar het
telefoneren
in de auto
Het begin is er voor de 'auto van morgen', juicht MC
Micro Compact Car AG de laatste maanden bij
herhaling. Eerst ging het om de Smart-auto zelf, toen om
de fabriek, nu zijn contracten voor de vertegenwoordiging
in ons land gesloten. Er komen Smart Centres in Den Haag,
Rotterdam, Utrecht en Amsterdam. Dat alles verkeert
echter in een soort prototype- fase, iets definitiefs is er nog
niet. De Smart komt namelijk pas over een kleine twee jaar
te koop.
Er wordt nu al ophef over ge
maakt om het publiek rijp te
maken voor een heel nieuwe bena
dering van de automarkt. Daarbij
moet vooral het beter gesitueerde,
modebepalend deel van de volks
massa zich aangesproken voelen.
Zij dienen straks circa f 22.000
neer te tellen voor een hypermo
derne stadsauto, die plaats biedt
aan twee personen en wat bood
schappen.
Een steun in de rug voor de Smart
is ongetwijfeld dat Mercedes-
Benz erachter staat, samen met
Swatch-horlogefabrikant SMH,
oprichter van Micro Compact Car.
Alles aan de Smart en de organisa
tie eromheen is anders dan het ge
bruikelijke in de autowereld. In
logische volgorde, vandebouwtot
aan het eindgebruik, ziet dat er als
volgt uit. In Frans Lotharingen
bouwt men nu een fabriek, die vol
gens MCC rond de eeuwwisseling
200.000 Smarts per jaar moet bou
wen. Die fabriek is niet van MCC
zelf, er werkt een hele reeks part
ners in samen. Deze partners zijn
de toeleveranciers, elk heeft een
eigen vestiging op het fabriekster
rein die een stukje van de Smart
maakt.
Met uitzondering dan van Merce
des, die de aandrijf organen zal le
veren vanuit Duitsland. Het ont
werp van de Smart leunt zwaar op
ideeën voor de volgend jaar ver
schijnende compacte Mercedes A-
klasse. Net als dat model heeft de
(kleinere) Smart twee bodempla
ten boven elkaar, met ertussen
aandrijving en wielophanging.
Aanvankelijk plande Mercedes
voor de A-klasse driecilinder mo
toren, doch voor zichzelf koos het
merk toch viercilinders, de drie-
pitters komen in de Smart. Eerst
een turbo- benzinemotor met zes-
versnellings automaat, te volgen
door een turbodiesel, daarna een
elektromotor.
Modieus
Er komen geen importeurs, ook de
distributie van de Smart gaat via
partnerschappen, zoals er nu vier
gesloten zijn in Nederland. Of ei
genlijk drie, want Smart Centres
in Amsterdam en Utrecht worden
beide opgezet door de directeui'en
van Autopalace De Binckhorst,
importeur van Mazda. Een Smart
Centre is tegelijk importeur, ver
koop- en servicecentrum en
hoofddealer, die weer subdealers
kan aanstellen.
Omdat de Smart een chassis uit aluminium profielen heeft kunnen er stukjes aangebouwd of afgehaald wor
den zonder gevolgen voor zijn dragende structuur.
In Europa moeten een stuk of hon
derd Smart Centres opgezet wor
den door lokale mvesteerders. Een
dergelijk Centre dient een tref
punt te zijn voor een modieus
publiek. Er vallen termen als kin
deropvang, 'cyber-café' en expo
sitieruimte. Bij cyber-café moet u
zich blijkbaar een postmoderne
kroeg voorstellen waar met multi
media-computers gespeeld kan
worden. De expositieruimte zou
werk van hedendaagse kunste
naars kunnen vertonen, of thema
tentoonstellingen
Van Smart-eigenaren wordt ver
wacht dat ze regelmatig bij een
Centre binnenvallen, om advies in
te winnen over hernieuwde aan
kleding van hun auto. De Smart
heeft kunststof buitenpanelen, die
vervangen kunnen worden door
andere in een nieuwe modekleur.
Op recycling van afgedankte pa
nelen wordt gerekend. Ook kan de
vorm van de auto aangepast wor
den; ten minste komt er naast de
gesloten versie een cabrio.
Omdat de Smart een chassis uit
aluminium profielen heeft kun
nen er stukjes aangebouwd of af
gehaald woixlen zonder gevolgen
voor zijn dragende structuur.
Het interieur is eveneens om te
bouwen en uit te breiden met bij
voorbeeld een 'communicatie
module' met navigatiesysteem,
autotelefoon en dergelijke. Uit
eindelijk zouden tevens 'aandrijf-
modules' mogelijk moeten zijn:
wisselen tussen benzine-, diesel-
of elektro-krachtbron naar be
hoefte
Proefversies
Geheel vastomlijnd lijken de
plannen voor de Smart met. Een
definitief model werd nog niet ge
toond, alleen proefversies, zoals
bijvoorbeeld tijdens de Olympi
sche Spelen in Atlanta. Aanvan
kelijk was het verhaal dat alleen
nieuwe Smart Centres bij grote
steden de auto zouden bieden. La
ter kwamen toch subdealers om de
hoek kijken, 'wat ook bestaande
autobedrijven zouden kunnen
zijn'. Nu wordt het nog mooier:
MCC ziet 'communicatie-modu
les' voor zich, 'bijvoorbeeld bij su
permarkten'. Dat staat voor een
computer-zuil als elektronische
showroom, waar alle informatie
over de Smart ingewonnen kan
worden.
Wellicht nam MCC kennis van het
rapport van een marktonderzoek
bureau, dat ruimte ziet voor niet
meer dan 90.000 Smarts per jaar.
Dat lijkt geloofwaardiger dan de
modepraat van MCC. De ruimte
en brandstofsparende Smart
(lengte 2,5 meter, verbruik 1 op 25
tot 30) zou uitkomst bieden voor
stedelijke milieu- en verkeers-
drukte-problemen
Voelt 'het betere publiek' zich
massaal geroepen het voorbeeld te
geven door een kostbare stadsauto
te kopen, met op 130 km/h be
grensde topsnelheid en beperkte
mogelijkheden, zodat je er een
grotere reisauto bij moet hebben?
En zouden ze dat doen, helpt dat
dan merkbaar aan schonere lucht
en minder ruimte voor auto's in de
stad? Door de vroege start van het
scheppen van een hebbeding-cul
tuur rond de Smart lijkt zelfs het
risico aanwezig dat hij in 1998 al
weer lang en breed uit de mode is,
als oud nieuws.
Peter Fokker
Een White Power veerelement.
Carbon wielen. Een upside down
voorvork van Marzocchi en een
aluminium frame van Nico Bakker. Een
paar jaar geleden was de enige logische
vraag die kon volgen: 'en wat voor een
motorblok ligt erin?'. Dat is nu wel even
anders.
Alle genoemde elementen worden
toegepast in fietsen en wel in puur
Hollandse Pro Team mountainbikes,
geassembleerd in het Westfriese
Berkhout.
De fietsen worden stuk voor
stuk naar wens van de koper
samengesteld. Dat moeten wel
ware liefhebbers zijn, want de
prijs bedraagt minimaal vierdui
zend gulden. En wie voor alles de
duurste componenten kiest is zelfs
een kleine tienduizend gulden
kwijt. Dan gaat het om een volle
dig geveerd exemplaar met een
hydraulisch remsysteem en even
tueel met keramische lagers. Op
fietsgebied is dit het neusje van de
zalm.
De nieuwe fiets wordt op de markt
gebracht door het bedrijf Turbo
Print, waarvan eigenaar Rob
Schepers al jaren 'iets heeft met
motoren'.
Zijn zakenpartner Ton Giesbers
komt 'uit de fietsen' en Nico Bak
ker is bij beiden bekend om het
bouwen van bijzondere frames,
tot nu toe in hoofdzaak voor moto-
Stijfheid
Schepers. „Toen we op het idee
kwamen om een fiets te gaan bou
wen kwamen we dus al snel bij Ni
co terecht. Hij wist al gauw wat er
kon. De stijfheid was vooral van
belang. Bij een niet-geveerde fiets
is dat simpel. Bij een volledig ge
veerde fiets kan het een probleem
zijn, omdat je de pedaalkracht
omzet in allerhande andere krach
ten en bewegingen dan die voor de
aandrijving van de ketting. De
stabiliteit komt daardoor in ge
vaar. Maar deze vering is net als bij
motoren volledig instelbaar, Aan-
De Gran Move van Daihatsu
Auto-onderdelengigant Lucas
meldt een remhulp voor auto's
met ABS ontwikkeld te hebben,
die Mercedes-Benz binnenkort als
eerste merk zal toepassen. De Bra
ke Assist van Lucas kan de rem
weg bij een noodstop met liefst
éénderde verminderen Niet door
de kracht van het remsysteem uit
te breiden, maar door de bestuur
der een handje te helpen bij de be
diening.
Het blijkt namelijk dat de meeste
automobilisten in een noodsitua
tie niet alles uit een ABS-remsys-
teem halen wat erin zit. Daartoe
moet onmiddellijk met grote
kracht geremd worden, alleen dan
zal het ABS maximaal remvermo-
gen opwekken bij net niet blokke
rende wielen. Velen trappen de
rem niet meteen helemaal door, of
weten domweg niet genoeg kracht
op het pedaal uit te oefenen Dat
kan Brake Assist voor hen doen.
Lucas werke eerder aan een elek
tronische regeling op de gewone
vacuüm rembekrachtiger zoals el
ke auto heeft. De elektronica zou
extra of juist minder remdruk
kunnen geven dan normaal over
eenkomt met de druk van de voet
op het rempedaal. Het is nu uitge
werkt tot Brake Assist, dat de
snelheid waarmee de rem wordt
ingetrapt meet. Bij een noodstop,
dus heel snel op de rem trappen,
verhoogt Brake Assist automa
tisch via de bekrachtiger de druk
in het remsysteem tot maximale
waarde.
De Fiat Ulysse
Met grote waarschijnlijkheid
zal Daihatsu op de AutoRAI
in februari twee voor Europa
nieuwe Multi Purpose Vehicles
brengen, de Move en Gran" Move.
Het zijn beide ruimtewagen-ach-
tige modellen van compact for
maat. De Move, in Japan al een
gigantisch succes, is technisch ge
baseerd op Daihatsu's Cuore, voor
de Gran Move dient de grotere
Charade/Valéra als basis. Een ho
ge bouw en korte neus zorgen voor
veel nuttige ruimte in de wel wat
op een stationcar lijkende model
len. Extra stoelen of variabele
binneninrichting komen er echter
niet aan te pas
De Move zou omstreeks 20.000
gulden gaan kosten, de Gran Move
valt in te schatten op een prijs net
onder 30.000 gulden.
passen aan terreinomstandighe
den en postuur van de berijder is
dus geen enkel punt."
Schepers en Giesbers weten dat de
meeste van hun fietsen terecht ko
men bij ware liefhebbers en top
sporters op het gebied van moun-
tainbiken, mountainclimbing en
downhill rijden. „Toch hebben we
er ook al een verkocht aan iemand
die er gewoon op zondagmorgen
mee bij zijn moeder op bezoek
gaat. Die heeft zo'n fiets puur om
dat hij iets anders wil dan iemand
anders"
Beperking
De prijs van de Pro Team fietsen
betekent een beperking voor het
aantal exemplaren dat per jaar
verkocht zal worden, zo weten de
fietsenbouwers. „Als we er tussen
de 125 en de 200 per jaar verkopen
zijn we tevreden. Het scheelt na
tuurlijk wel of het een goedkope of
dure uitvoering is, maar ze hebben
allemaal met elkaar gemeen dat
het goede en kwalitatief hoog
waardige fietsen zijn".
Willem de Niet
merken een fabriek hebben in
Hongarije. General Motors en Su
zuki werken al sinds 1981 samen,
in de VS wordt de Suzuki Swift bij
GM-dealers verkocht als Geo
Storm. Even verder doordenkend
wenst Suzuki misschien de Alto's
voor Europa niet langer uit India
aan te voeren. Opel kon best een
behoefte voelen aan een kleiner
model dan de Corsa, in antwoord
op de Ford Ka en een komende
Volkswagen die kleiner is dan de
Polo.
bra. Daarbij is de Ulysse 1.8L niet
volledig uitgekleed. Hij heeft wel
een kleiner motor dan de reeds be
kende varianten, te weten een 73
kW/100 pk sterke 1,8 liter. De uit
rusting omvat echter nog altijd
centrale vergrendeling, airbag in
het stuur, dakrails en vijf afzon
derlijke stoelen.
De fiets van vierduizend gulden, vlnr. de makers: Ton Giesbers, Rob
Schepers en Inco Bakker.
Suzuki onderzoekt op dit mo
ment samen met General Mo
tors International Operations of
samenwerking in Europa moge
lijk is op het gebied van kleine au
to's. Het zou erom gaan samen
'technische specificaties en pro
ductiemethoden' op te stellen. In
minder bedekte termen vertaald:
Opel en Suzuki gaan mogelijk elk
in de eigen fabrieken kleine auto's
bouwen op dezelfde technische
basis.
Het treft dan wellicht dat beide
Wie dacht dat Seat de knuppel
in het hoenderhok gooide
met zijn scherp geprijsde grote
ruimtewagen Alhambra komt be
drogen uit Fiat kan het nog beter,
met een nieuwe basisversie van de
Ulysse voor f. 49.500, nog eens
vierduizend gulden goedkoper
dan de voordeligste Seat Alham-
De voorganger slingert; de snelheid
van de auto zakt plotseling van 120
tot onder de 80 kilometer per uur. Tien
tegen een dat de bestuurder zit te
telefoneren. Irritant en gevaarlijk.
Volgens Duits onderzoek heeft 1 op de 3
bezitters van een auto-met-telefoon al
een aanrijding veroorzaakt. TNO-
onderzoeker Wim Verwey legt uit
waarom autorijden eigenlijk niet
samengaat met telefoneren.
Sturen, letten op rechtdoorgaande
fietsers en overstekende voetgan
gers, schakelen, verkeer van rechts
voorrang geven, een blik in de achteruit
kijkspiegel werpen, verkeersborden en
stoplichten in je opnemen. En dan ook
nog via de telefoon een belangrijk en in
gewikkeld gesprek voeren? Dat is te veel
tegelijk, stelt psycholoog Wim Verwey
van het onderzoeksinstituut TNO Men
sen denken ten onrechte van zichzelf dat
ze al die informatie die op hen afkomt
kunnen verwerken. De praktijk wijst
echter anders uit
Het TNO-instituut voor zintuigfysiolo
gie onderzoekt in opdracht van Rijkswa
terstaat de invloed van telecommunica
tie op het weggedrag. „Onze technicus,
die bij de proefpersonen achterin mee
reed, stond doodsangsten uit," zegt een
woordvoerder, Andersom bleek ook, dat
informatie die verkregen werd tijdens
het rijden, daarna niet goed kon worden
naverteld.
Afzonderlijk
De verklaring is simpelEen mens kan nu
eenmaal niet 'praten en breien' tegelijk.
Bellen en autorijden zijn twee afzonder
lijke taken die allebei veel aandacht ei
sen. Doet iemand beide dingen op het
zelfde moment, dan draait het brein op
volle toeren. Er ontstaat interferentie.
Dat betekent, dat de ene handeling de
(kwaliteit van de) andere beïnvloedt.
Met rij-simulatie spoort TNO deze effec
ten op. De proefpersoon zit dan aan een
soort dashboard, en vóór hem wordt een
snelweg met verkeer geprojecteerd. Het
apparaat lijkt het meest op wat een spe
ler in een automatenhal tegenkomt. Ook
worden testrijders in bestelbusjes met
allerlei soorten meetapparatuur het ge
wone stadsverkeer ingestuurd. „Zoiets
geeft een beter beeld van de effecten dan
een recht-toe-recht-aan stuk snelweg."
De wagens zijn dan. net als bij een les
auto. voorzien van een extra rem en kop
pelingspedaal. De testauto's kwamen
nog net niet achterstevoren een kruising
over, maar het bleek overduidelijk dat de
chauffeurs door de zicht- en bewegings
interferentie gevaarlijke toeren uithaal
den. Als iemand wil bellen, moet hij im
mers het nummer intikkenDat betekent
TTien op de drie autotelefoonbezitters heeft al eens een aanrijding veroorzaakt.. Dat
Hj blijkt uit onderzoek door professor Dietrich Ungerervan de universiteit van Bre
inen. De brancheorganisatie Stichting Samenioerken.de Telecommunicatie Vakhan
delaren twijfelt echter aan de uitkomsten van dit onderzoek. „Dan had de minister
toch allang maatregelen genomen zegt een woordvoerder. Hij beklemtoont dat de
apparaten juist bijdragen aan de veiligheid op de weg. „Na een ongeval kunnen de
ambulance of de politie eerder door particulieren worden opgeroepen."
Jaarlijks telt Nederland zo'n 12.000 verkeersongevallen met persoonlijk letsel. On
bekend is hoeveel daarvan zijn veroorzaakt door een telefonerende bestuurder.
De autotelefoon is razend populair sinds zijn introductie in 1980. Volgens debranche
zijn er inmiddels zo'n 800.000 mobiele telefoons in omloop. Dat wil zeggen, dat één op
de zeven a acht automobilisten beschikt over deze apparatuur. En de verkoopcijfers
stijgen nog steeds.
Nederland kent nog geen regels voor telefoneren in de auto. Sommige andere landen
wel. In Groot-Brittanniè en sinds kort ook in Zwitserland is het strafbaar om tijdens
het rijden te bellen. Maar het kan nog gekker. In een van de Amerikaanse staten ver
biedt een wet om tijdens het autorijden televisie te kijken.
dat de bestuurder één tot anderhalve se
conde zijn blik van de weg neemt en naar
de toetsen tuurt. Hij mist in die periode
dus wat er voor, naast en achter hem ge
beurt. Zo iemand ziet zijn voorganger
bijvoorbeeld niet remmen. Dus moet hij
zelf later bruusker een (nood)stop ma
ken.
Stuurprestaties
Ander gevolg: de chauffeur past zijn
volgafstand niet aan. Bovendien gaat de
wagen slingeren, omdat de bestuurder
bij het intoetsen zijn rechterhand van het
stuur neemt en scheef zakt. Dit beïn
vloedt zijn stuurprestaties. Hetzelfde
geldt voor simpelweg het vasthouden
van de hoorn, waardoor de linkerhand
iets anders doet dan de rechter. Verwey:
„Laat staan dat hij kan schakelen of stu
ren."
Deze problemen zijn deels te ondervan
gen. PTT Telecom heeft een 06-dienst,
waarbij de bestuurder alleen maar een
voorkeuzetoets hoeft te beroeren. De te
lefoniste draait dan voor hem het num
mer van zijn keuze. En de zogeheten
hands-free-kit stelt een rijder in staat
om te bellen zonder dat hij continu de
hoorn hoeft vast te houden
Ondanks deze accessoires blijft autobel
len onveilig. Dat komt door de 'mentale
interferentie' Verwey. „Iemand moet
twee informatiestromen tegelijk afhan
delen: het verkeer en de inhoud van het
gesprek. Anticiperen lukt daardoor niet
meer."
Met name oudere en onervaren chauf
feurs worstelen met de dubbele belas
ting. De ouderen omdat zij langer doen
over het verwerken van gegevens. De
jongeren omdat ze nog niet op de auto
matische piloot kunnen rijden.
De grootste problemen met adequaat
reageren doen zich voor als iemand
wordt opgebeld. „Bel je zelf, dan wacht
je tot je op een recht stuk zit. Of je zoekt
een parkeerplaats opDegene die de op
roep plaatst, kent situatie niet waar de
andere kant in verkeert. Hij zit rustig op
kantoor of op de bank. En beseft niet dat
de tegenpartij net een drukke rotonde
aan het nemen is, danwel met 160 per uur
inhaalt.
Gevaarlijjker
Dat maakt deze situatie gevaarlijker dan
bij voorbeeld een twistgesprek met de
kaartlezende bijrijder. „Die ziet zelf wel,
dat hij even moet dimmen. Heeft vol
doende verkeersinzicht of voelt 't aan de
reactie.En als hij of zij dat niet ziet, kan
de bestuurder altijd nog snauwen 'Nu
even kop dicht'. Zoiets doe je niet bij een
telefoongesprek", aldus de onderzoeker.
Verwey heeft mogelijke oplossingen op
een rij gezet „Eigenlijk zou je moeten
verbieden dat iemand een zakelijk ge
sprek voert. Dat heeft de nadeligste ef
fecten, omdat de beller dan extra goed
moet nadenken. Er hangt veel van af en
het gaat over complexe zaken. Even naar
huis bellen, dat je een half uur later komt
is niet zo belastend
Maargoed, zo'n verbod kan dus niet. Wat
wel haalbaar is: het apparaat zo pro
grammeren dat na drie minuten ('want
dan wordt het ingewikkeld') de verbin
ding wordt verbroken. Of verhinderen
dat een chauffeur al rijdend belt doordat
bijvoorbeeld de telefoon op slot gaat als
de wielen draaien. Maar ja, dat is ook
weer lastig. Want dan kan de bijrijder
ook niets meer.
Een andere optie: alleen uitgaande ge
sprekken toestaanMaar daarmee wordt
geknaagd aan de belangrijkste reden om
zo'n mobiel ding aan te schaffen: de per-
1 manente bereikbaarheid.
Belang
Verwey is doordrongen van het belang
van zijn onderzoek: „Er komen steeds
nieuwe elektronische speeltjes bij. Als je
de telefoon, relatief de simpelste uitvin
ding, accepteert komt de rest er spoor
slags achteraan
Hij denkt dan bijvoorbeeld aan naviga
tiesystemen (een landkaart op beeld
scherm; de bestemming moet worden
ingetikt op een soort toetsenbord) en fi
lemelders (een soort autoradio waarbij
de wegnummers moeten worden aange
klikt op scherm).
Anderzijds relativeert hij. „Iedereen
slingert wel eens met z'n auto omdat hij
afgeleid is. Het is lastig vast te stellen
wanneer hierdoor de verkeersveiligheid
in het geding komt."
Tenslotte speelt ook de vaardigheid van
de chauffeur een rol. „Ongelukken kun
nen op de gekste manieren ontstaan.
Mijn zwager heeft zijn Eendje total loss
gereden omdat hij probeerde iets uit zijn
koffertje op de achterbank te pakken."
Ineke Inklaar
