Groei vliegveld is onvermijdelijk
Menno Simonszoon heeft ons na
500 jaar nog steeds wat te zeggen
PZC
6K0T£
mttmseoer
Langkampeerders
vragen om meer
huurbescherming
zeeland zaterdag 9 november 1996 14
'Bumpy' Midden-Zeeland op weg naar 21ste eeuw
Kleindierenshow Middelburg
London 65,- p.p.
Op een doordeweekse herfst
middag produceert een groepje
zwanen de meeste 'vliegbewe
gingen'op Zeeland Airport. Mi
nister De Boer van Milieu vindt
dat het er gerust zestigduizend
mogen worden Een portret van
een 'bumpy'airport
van onze verslaggeefster
Femke Kools
ARNEMUIDEN - ..Moet je naar
vliegveld Midden-Zeeland?
Dan kan ik je over een uurtjewei
weer op komen pikken", grapt
de taxi-chauffeur. „Daar ben je
zo uitgekeken."
„Papa. Papa. November." Ha
venmeester Gerard Neijenhof
geeft een vliegtuigje van de Po
litie Luchtvaartdienst informa
tie over de situatie op de lege
grasmat van Zeeland Airport.
beter bekend als vliegveld Mid
den-Zeeland. Blauwe lucht,
warm herfstzonnetje. Het gras
danst op het ritme van de wind
stoten, kracht zeven tot acht De
rood-witte windzak staat conti
nu bol en horizontaal. In het
verhoogde kantoortje van de
havenmeester is het warm. Een
agent van politie Walcheren
wacht tot zijn lift is geland.
„Zonder de havenmeester landt
of stijgt hier geen vliegtuig."
De agent maakt zo meteen een
rondvlucht boven Walcheren
om eventuele milieudelicten op
te sporen Tien minuten latex-
komt het vliegtuigje in zicht
Het schommelt wat tijdens het
naderen van de landingsbaan.
Trefzeker zet de piloot de kist
aan de grond. Even later stapt
de piloot het kantoortje binnen.
„Lekker windje, hè!", lacht hij.
„Ja, het is lekker bumpv". ant
woordt Gerard. Probleemloos
stijgt het toestel tien minuten
later'op en verdwijnt achter de
horizon.
Op Zeeland Airport zijn rond de
twintig bedrijven gevestigd.
Paracentra, onderhoudsbedrij
ven, luchtfotografie, een char
termaatschappij enzovoort.
„Op een dag als vandaag is het
heel rustig", licht Gerard de
leegte toe. „Eigenlijk moet je dit
verhaal in de zomer schrijven.
Dan hebben we op een gemid
delde dag tweehonderd vliegbe
wegingen."
Rond dat aantal bewegingen is
het de laatste week nogal 'bum
py'. Dit jaar heeft Zeeland Air-
Een van de bedrijven die op en rond het vliegveld zijn gevestigd: Transal.
foto Willem Mieras
port 36.000 landingen en starts.
Een bezwarencommissie advi
seerde dat aantal te begrenzen
tot 40.000, maar minister De
Boer van Milieu stelde vorige
week dat het er gerust 60.000
mogen worden. De kleine lucht
vaart op Zestienhoven in Rot
terdam kan dan worden ver
minderd.
Omdat in de 'vliegbewegingszo
ne' slechts 22 huizen staan,
vindt De Boer dat de kleine
luchtvaart op Midden-Zeeland
kan uitbreiden. Op het vliegveld
is men het erover eens: 60.000 is
goed voor ons. De tegenstan
ders, de gemeenten Veere en
Goes en de omwonenden, zien
het echter minder soepel. Ze
wijzen op de zomer-recreanten
die op Oranjeplaat en rond het
Veerse Meer neerstrijken. Zo ge
teld zijn er meer dan 22 huizen
die geluidshinder ondervinden.
Veertigduizend is de grens, vin
den zij.
Een aantal ondernemers op het
vliegveld is het beu. Niet alleen
de klachten van omwonenden,
maar ook de negatieve bericht
geving in de media over de klei
ne luchtvaart vinden ze onte
recht. „Over het algemeen is
men in Nederland vrij anti-
luchtvaart". zegt een eigenaar
van een vliegbedrijfje, terwijl
hij in restaurant Flyers Inn een
kop koffie drinkt. „Als ik op het
Veerse Meer zeil, heb ik ook last
van die motorboten die zo'n ka
baal maken. Maar daar klaag ik
toch ook niet over? Dat is alge
meen geaccepteerd. Net als de
trein. Die komt op sommige
plaatsen vlak langs het huis. Als
je daar geen trek in hebt, moetje
er gewoon niet gaan wonen.
Ook voor de bezwaren van re
creanten op Oranjeplaat heeft
hij weinig begrip. Fel: „Het
vliegveld lag hier eerder. Dan
moeten ze die huisj es niet hier in
de buurt bouwen." De onderne
mer wijst de critici op de recrea
tie die het vliegveld biedt. „In de
Havenmeester Gerard Neijenhof van Zeeland Airport, beter be
kend als vliegveld Midden-Zeeland. foto Willem Mieras
zomer zitten vakantiegangers
hier hele dagen naar vliegtuigen
te kijken." Volgens hem is het
vliegveld niet aantrekkelijk
voor bedrijven als het aantal
vliegbewegingen wordt beperkt
Doopsgezinden herdenken 'bolsjewiek van reformatie' in musical
van onze verslaggeefster
Antoinette Kooman
MIDDELBURG - Kritische
mensen maken eerder vijanden
dan vrienden. Was reformator
Menno Simonszoon een luis in
de pels van kerk en staat tijdens
de roerige hervormingstijd, op
het ongebreideld kapitalisme
van de jaren negentig zou hij
evengoed ongezouten kritiek le
veren. „Menno heeft vandaag de
dag nog iets te zeggen. Dal is ei
genlijk de dramaturgische clou
van het hele verhaal", zegt de
Ds. M. C. Postema.
Middelburgse emeritus-predi
kant ds. M. C. Postema. In het
kader van het vijfhonderdste
sterfjaar van Menno schreef hij
de musical Een luis in de pels.
De 'husseling' van historische,
religieuze, ethische en humoris
tische elementen wordt op za
terdagmiddag 16 november om
14.30 uur ten tonele gebracht in
de Prins van Oranje in Goes.
Voor zich uit mompelend dren
telt Postema op geruite slofjes
naar de keuken om koffie en
'iets knabbeligs' te halen. Na ve
le jaren op de kansel te hebben
gestaan in Friesland en Arnhem
kwam de predikant in 1979 lei
ding geven aan de Doopsgezin
de Gemeenten in Goes, Middel
burg en Vlissingen. Negen jaar
later ging hij vervroegd met
emeritaat.
„Als een soort nevenactiviteiten
heb ik me al die tijd beziggehou
den met vormen van vermaak",
vertelt Postema. „Tijdens mijn
studie trok ik met een Doopsge
zinde poppenkast door heel Ne
derland Verschillende paro
chies in Friesland hebben onder
mijn bewind de theaterkunst le
ren kennen. Wat voorstellingen
van een medewerker
MIDDELBURG - Van vrijdag
15 tot en met zondag 17 novem
ber wordt in de evenementenhal
De Kruitmolen in Middelburg
de 28e editie van de Deltashow
Vraag het fantastische
programma aan:
00113-227600
of 0118-419710
gehouden: een tentoonstelling
van onder meer konijnen, kleine
knaagdieren, sier- en watervo-
gels.
In totaal zijn er ruim twaalfhon
derd dieren bijeengebracht.
Voordat vrijdagavond het eve
nement wordt geopend, zijn alle
dieren gekeurd. De resultaten
daarvan worden op de kooien
aangebracht. Er zijn ook de
monstraties houtsnijden en in
formatie over huisvesting, ver
zorging en voeding van dieren.
Kinderen kunnen hun op papier
afgebeelde lievelingsdier in
kleuren. Vrijdagavond om acht
uur wordt de show geopend
door voorzitter D T. de Boer
van de Nederlandse bond van
hoender-, dwerghoender-, sier
en watervogelfokkers vereni
gingen (NHDB) Daarbij wor
den ook de hoofdprijzen uitge
reikt. De Deltashow is voor
publiek toegankelijk op vrijdag
van 20.30 tot 22.30 uur, zaterdag
van 10.00 tot 21.30 uur en zon
dagvan 10.00 tot 17.00 uur.
betreft was ik een tamelijk groot
kanon. "De predikant lanceerde
een passiespel, poppentheater
stukken en klank- en lichtvoór-
stellingen rondom bijbelse en li
teraire thema's. „Op dat gebied
heb ik heel wat uitgevroten",
gniffelt Postema fijntjes.
Daarom vroeg de Doopsgezinde
feestcommissie 'Menno 500'
hem eind 1993 een toneelspel te
produceren ter ere van het vijf
honderdste sterfjaar van de le
gendarische figuur. „In restau
rant-café 'De Geere', waar ik
mij zaterdagsmiddags placht
neer te zetten begon ik wat rij-
melaarijtjes op te kladderen. Ik
nam het rommeltje overal mee
naar toe en heb er tot mei '94 aan
gewerkt."
Goed koren
„Menno moet als kind getuige
zijn geweest van allerlei politie
ke en religieuze troebelheden in
het gewest Friesland. Onder
huids heeft dat geleid tot zijn af
keer van geweld." Menno voelde
zich geroepen tot het priester
ambt en werd kapelaan in een
Fries dorp Al snel ging de jonge
geestelijke twijfelen aan de bij
belse gronden van de eucharis
tieviering en wat de kerk daar
over beweerde. Na grondige
Schriftstudie trad hij uit de
kerk.
De leer van de wederdopers
sloot meer aan op Menno's be
vindingen. In tegenstelling tot
de Calvinistische en de Lutherse
opvattingen verkondigden zij
dat iemand de doop pas kon ont
vangen als hij bewust had geko
zen voor het christenzijn. Maai
de voormalige priester was een
tegenstander van het geweld
dat de wederdopers gebruikten
om af te straffen wat in hun ogen
goddeloos was. Hij probeerde
zijn broeders en zusters tot
vreedzamer gedrag aan te zet
ten met het argument dat je als
christen geen goed koreVi en
maaier tegelijk kunt zijn Dat
wil zeggen dat het menszijn je
het recht ontneemt om mede
mensen te veroordelen.
„Het is Menno's grote verdienste
dat hij de opgejaagde dopersbe
weging op een vreedzame ma
nier heeft weten te reorganise
ren. Hoewel er een hoge prijs op
zijn hoofd stond trok hij door
Nederland om overal Doopsge
zinde Gemeenten op poten te
De Nederlandse doopsgezinde leidsman Menno Simonsz. op een
kopergravure uit de zeventiende eeuw.
zetten", gaat Postema verder,
terwijl hij zijn pijp stopt met
Schipperstabak. „Helaas ont
stonden er op het einde van zijn
leven hevige twisten onder de
leidinggevenden van de bewe
ging. Niet zozeer over de leer, als
wel over de toepassing van de
strenge moraal."
De theologische hartstochten
laaiden hoog op. „Door niet zo
ver te gaan als zijn collega's op
het punt van de discipline, ver
speelde Menno een groot deel
van zijn gezag. Hij heeft eigen
lijk bij de scherven van zijn
droom moeten staan." Licha
melijke uitputting en morele
ontmoediging waren de oor
zaak van zijn betrekkelijk vroe
ge overlijden op vijfenzestigja
rige leeftijd. „Al met al heeft hij
weinig geluk gehad in zijn le
ven", zegt Postema.
In het verhaal tobt een auteur
met de opdracht om een musical
over Menno Simonszoon te
schrijven. Als hij vermoeid bo
ven zijn werk in slaap sukkelt,
verschijnt Menno aan hem als
een knorrige schim. De refor
mator is er niet van gediend
steeds in zijn rust gestoord te
worden door herdenkingsacti
viteiten. In zijn kielzog komen
de spookverschijningen mee die
hem tijdens zijn leven dwarsza
ten of voor wie Menno 'een luis
in de pels' was. Geprikkeld door
hun aanwezigheid helpt de
geestelijke vader van de Doops
gezinden de auteur met het
schrijven van de musical. Men
no's schim ontpopt zich als le
vendige gestalte die kritisch
uithaalt naar hedendaagse
maatschappelijke misstanden.
..Het armoedevraagstuk en de
ethiek van de ecomomie zijn
hot-items op het ogenblik. Met
de opleving van het kapitalisme
is de mens een soort wegwerp-
product geworden. Dat zijn za
ken waar je flink tegenaan moet
trappen. Maar wel uit bijbelse
motieven", vindt Postema. Met
Menno's hulp krijgt de musical
in 'een luis in de pels' langzaam
maar zeker gestalte. Via allerlei
verwikkelingen loopt het stuk
uiteindelijk uit op een verjaar
dagsfeest voor Menno.
Liefdewerk
In drie bedrijven speelt een spe
ciaal daarvoor gevormde
Doopsgezinde theatergroep uit
de regio's Utrecht en Het Gooi
een luis in de pels'. „Het is een
low-budget productie, dus het is
allemaal liefdewerk wat ze
doen", benadrukt Postema. De
achtendertig liedjes werden
door Paul van Wees op melodie
gezet. „Er zitten jazz-elemen-
ten in. boogie-woogie, walsjes,
Bertold Brecht-achtige num
mers, maar ook oudere protes
tantse koralen en hebreeuwse
psalmverzen. Heel divers."
„In de musical hebben de feest
commissie en ik geprobeerd iets
van Menno's ideeën over te
brengen. Door veel van zijn ei
gen zegswijzen over te nemen -
en hij kon zich werkelijk waar
geestig uitdrukken- komt hij
een beetje tot leven. Op die ma
nier willen we proberen Menno
naar buiten toe te profileren; la
ten zien dat hij toch echt een
aardig man is om mee kennis te
maken."
tot 40.000. „Groei kun je niet te
genhouden. We zitten bijna in
de 21e eeuw. Je kimt niet terug
gaan in de tijd."
Meer is beter
Ze moeten vooruit onder het
motto: meer is altijd beter. Zee
land Airport draait nu niet met
verlies, maar voor de exploitatie
van het veld kan meer omzet-
geen kwaad. De havenmeester
ziet alleen de recreatie-lucht
vaart van Rotterdam naar Zee-,
land komen. „Ze maken de ta
rieven daar dan zo belachelijk
hoog, dat ondernemers vanzelf
naar Zeeland verhuizen." Een
chefmonteur: „Ik weet niet of
wij Rotterdam kunnen ontlas
ten. Een Rotterdamse zaken
man die een vluchtje wil, zal
heus niet helemaal hierheen ko
men."
Het tweede vliegtuigje van die
morgen strijkt neer. Het zijn
twee Belgen. Ze duiken even het
restaurant in voor een versna
pering om vervolgens weer te
rug te keren naar Antwerpen.
„Dat doen we wel vaker. Dit
vliegveld ligt op ideale afstand
van België, je bent er binnen
twintig minuten. Jammer dat
het nu zo stil is. Alleen zotten
vliegen met dit weer. Dan weet
je tenminste dat je vliegt", la
chen ze.
In de loodsen blijft het de hele
middag stil. Alleen in de laatste
zijn wat mensen. Zes medewer
kers van een onderhoudsbedrijf
pauzeren even. In de hal staan
drie vliegtuigjes die gedeeltelijk
uit elkaar liggen. „Tja, wat vin
den we van die klachten?" zucht
de chefmonteur. „Klachten heb
je overal waar mensen zijn. Je
moet ze wel serieus nemen. Je
kunt een dempende uitlaatpijp
op een vliegtuig zetten. We zor
gen dat we snel op hoogte in de
lucht zitten, zodat de geluids
overlast minimaal is. Binnen
kort wordt de baan een stuk ver
schoven naar het oosten, zodat
Veere meer ontzien wordt." Een
geluiddempende asfaltbaan zou
natuurlijk mooi zijn.'
„We zullen wel zien wat het
wordt met die 60.000", zegt de
havenmeester ontspannen.
„Dat zal morgen nog niet zover
zijn, hoor." Aan de rand van het
grasveld liggen drie witte zwa
nen. De enige vliegbewegingen
op Zeeland Airport waartegen
niemand bezwaar maakt.
van onze verslaggever
Jacques Cats
VLISSINGEN-Vroeger had je
op campings luidsprekerinstal-
laties die primitieve Duitse tek
sten rondschalden als 'wollen
Sie bitte die vaulnisbakke baus-
sen setsen' en lieten weten dat er
telefoon was voor de familie
Jansen. Daar hebben ze tegen
woordig minder lawaaierige
oplossingen voor. Er zijn zelfs
recreatiebedrijven die de vaste-
standplaatshouder Jansen via
het tv-scherm kunnen meedelen
dat hij zijn vader moet bellen.
Dat is wel bevorderlijk voor de
rust op de camping, maar via de
luidspreker hoorde je nog eens
wat van de uitbater.
Die blijkt volgens recente on
derzoeken niet zo scheutig te
zijn met informatie richting
langkampeerders. In gevallen
van bijvoorbeeld herinrichting
van de campings horen de huur
ders te weinig of te laat over hun
rechten en plichten. Huurders
virfden dat grote veranderingen
op de camping zeker drie jaar
tevoren moeten worden aange
kondigd.
Perikelen
Verder willen zij, als ze flink in
hun onderkomen willen inves
teren, de garantie voorlopig op
de standplaats te kunnen blij
ven.
Kortom, er moeten andere re
gels en voorwaarden komen die
de huurders meer rechtsbe
scherming bieden. De vereni
ging van recreatie-ondernemers
Recron erkent het bestaan van
een aantal perikelen en komt
deze maand tijdens de landelij
ke ledenvergadering met voor
stellen.
Langkampeerders vormen een
groep van rond 150.000 vrije-
tijdsvierders op de Nederlandse
campings. Deze huurders van
jaar- of seizoenplaatsen, meren
deels ouder dan vijftig jaar, le
ven vrijwel allen in gezinsver
band met een partner, hebben
doorgaans een maandinkomen
dat niet hoger is dan 3500 gul
den en verblijven gemiddeld 81
dagen per jaar op een stek, waar
ze in de meeste gevallen al vele
jaren komen.
Tweederde van de huurders
steekt naar eigen zeggen rede
lijk wat tot zeer veel tijd en
moeite in het onderhoud van het
kampeermiddel en de verfraai
ing van de standplaats. Gemid
deld bedraagt de huur van een
vaste jaarplaats 2158 gulden.
Vaste seizoenplaatsen zijn rond
500 gulden goedkoper uit. De
jaarlijkse huurstijging voor
vaste jaarplaatsen is de afgelo
pen jaren min of meer constant
gebleven: 4,5 procent. De vaste
seizoenplaatsen zijn in 1996
sterker in huur gestegen dan de
jaremdaarvoor.
Het bureau Research voor Be
leid in Leiden heeft een onder
zoek ingesteld naar onredelijke
prijsstijgingen, problemen bij
de verkoop van het kampeer
middel en huuropzeggingen als
gevolg van herstructurering van
campings.
Niet minder dan 27 procent van
de ondervraagde huurders
meldt dat er tussen 1994 en 1996
problemen zijn voorgevallen; de
meeste gingen over huurvoor
waarden, onderhoud en her
structurering, burenoverlast en
bouw en verbouw aan het kam
peermiddel.
Onbetaalbaar
Twaalf procent van de huurders
- naar schatting 18.000 huur
ders - vindt de huurstijgingen
de afgelopen twee jaren te hoog:
de hum- zou onbetaalbaar wor
den en niet langer in verhouding
staan tot het gebodene.
Bijna de helft van de huurders
die te maken hebben met be-
middelingskosten vfndt het on
acceptabel dat de verhuurder
die kosten in rekening brengt.
Vooi-al Zeeland springt er op dit
punt uit. Er zijn aanwijzingen
dat onacceptabele bemidde-
lingskosten eerder spelen bij
niet-Reeronbedrijven.
Volgens de ondervraagde cam
pinghouders liggen de proble
men met de huurders eerder op
het terrein van onderverhuur,
winterstalling, wanbetaling,
vuilafvoer en rommel en ouder
dom van het kampeermiddel.
De ondernemers lijken niet erg
tevreden met de verblijven van
de huurders. Meer dan gemid
deld zeggen campinghouders
dat huurdei-s zouden moeten in
vesteren in hun onderkomen.
Overleg
Door ondernemers aangedra
gen oplossingen voor de proble
men maken gewag van de nood
zaak van beter overleg tussen
verhuurder en huurder. Er kan,
vinden de ondernemers, wel wat
verbeterd worden aan commu
nicatie en voorlichting. Zekerin
gevallen van herstructurering,
die vervelende consequenties
kunnen hebben voor huurders,
moeten die gevolgen lang van
tevoren bekend worden ge
maakt.
Recron-consulent Dirk-Jan
Verstand meent dat de proble
matiek Zeeland maar ten dele
raakt en zich vooral afspeelt in
oude toeristische gebieden waar
een gi-ote vraag is naar luxe vor
men van langkamperen. Hij
noemt als voorbeeld de Veluwe
met verouderde bedrijfjes die
het hoofd moeilijk boven water
kunnen houden.
Caravanhandelaren en cara
vanbouwers kopen die bedrij
ven op. Zo kan de leverancier
nieuwe stacaravans plaatsen,
maar dan moeten nog wel even
de oude gasten weg. „En dan
gaat het fout omdat er veel te
overhaast processen woi-den
opgestart." Zeeland kent die
problematiek niet.Waar men op
de Veluwe bezig is met een in
haalslag tegen de verpaupei-ing,
is in Zeeland de aanpassing van
het product aan de wensen van
de consument geleidelijk tot
stand gekomen. Verstand: „Re
creatie-ondernemers proberen
de kwaliteit bïj te houden die ze
moeten leveren. Daar staat na
tuurlijk wel een prijs tegenover.
Ondei-nemers die echter onte
recht zomaar prijzen verhogen
met hoge percentages kunnen in
hun handelen worden getoetst
door de geschillencommissie."
Onverstandig
Hoewel het recente onderzoek
Zeeland noemt als een van de
provincies waar langkampeer
ders met onaanvaardbare prijs
verhogingen worden gecon
fronteerd, zegt Verstand daar
geen weet van te hebben. „Ik
zou het ook heel erg onverstan
dig vinden als ondernemers dat
deden, Aanboden vraag zijn be
slist niet zodanig met elkaar in
verhouding dat iedereen maar
rustig kan doen wat men wil.
Een ondernemer zal moeite
moeten doen om zijn gasten te
behouden."
Verstand vindt het reëel dat een
verhuurder voor bemiddeling
bij de verkoop van een stacara
van kosten in rekening brengt.
„Betreft het een hele populaire
caravan waar mensen voor in de
rij staan, dan hoef je daar maar
weinig voor te doen. Maar vaak
gaat het om onderkomens van
mensen die ergens al een hele
tijd staan. Je moet er als ver
huurder nogal wat voor doen om
die verkocht te krijgen." Recron
adviseert de leden 3 tot 5 pro-
cent bemiddelingskosten te vra
gen.
Verschuiving
De woordvoerder kan zich de
roep van vaste standplaatshou
ders om meer bescherming wel
vooi-stellen.
Hij signaleert dat er sprake is
van een verschuiving naar
duurdere exemplaren. „Als ie
mand met een caravan komt van
100.000 gulden is het terecht dat
je met zo'n recreant andere af
spraken maakt dan met iemand
die komt met een caravan van
10.000 gulden. Wij zijn al enige
tijd bezig om de leveringsvoor
waarden aan te passen. Dat be
tekent dat ï'ecreanten er van uit
kunnen gaan dat zij straks de
kostenstijgingen weten overeen
periode van drie jaar. Recrean
ten willen terecht vroegtijdig
weten waar ze aan toe zijn."
(Advertentie)
O.A. VERKOOP VAN WINTERSPORT-
KLEDING EN SKI-HARDWAREN
TEGEN ZEER SCHERPE PRIJZEN II
SPORTPUNT ZEELAND - HAL 2
2WEMBADWEG 3 GOES
SPORTSCORE Goes, Vlissingen
INTERSPORT Middelburg, Vlissingen
AUTOFIT Goes
