Kleinere klassen niet altijd beter Tragische man vol zotte zinnen Geld voor meer leraren is er al PZC zeeland zaterdag 26 oktober 1996 17 Zestigste boekenbeurs voor Vlaanderen begint Goes had avond lang de blues Zeeuwse schoolhoofden waarschuwen voor rigide regels r, kunst cultuur Vooral schilderijen te zien op Brugse beurs Blijf nog maar een uurtje liggen. 0115-613641 PRism^ Van onze verslaggever Henk Postma MIDDELBURG - Dat Tineke Netelenbos graag olijk lacht is bekend. Maar nog nooit smeet ze daarbij, als staats secretaris van onderwijs, zo royaal met geld als deze week. Het verkleinen van de klassen in de basisscholen mag, wat haar betreft, jaar lijks ruim 1.1 miljard gulden kosten. Dat zou dan ruim 11.500 ex tra onderwijsbanen opleve ren. Woordvoerders van poli tieke partijen buitelen over elkaar heen om steun te be tuigen. Maar waar haalt de staatssecretaris dat geld zo gauw vandaan? En hoe komt ze aan al die extra leerkrach ten? Te oordelen naar de geluiden uit Den Haag kan Netelenbos volgend jaar full-speed aan de kleinere klassen-rage be ginnen. Daar komt dan, klinkt het gul, in ieder geval 175 miljoen gulden voor op tafel. Alleen, dat geld is er al Het zit in een pot die de poli tiek vorig jaar met veel tam tam in het leven riep voor de introduktie van een nieuw fenomeen: de onderwijs-as- sistent. Die zou. heette het toen. een krachtige impuls aan het kleuteronderwijs gaan geven. Maar daar kwam nog weinig van in huis, en het ziet er niet naar uit dat zulks alsnog zal gebeuren. Als de geluiden uit Den Haag niet bedriegen, gaat de on- derwijs-assistent straks in het kleinere klassen-geweld ten onder. De onderwijs-assistent, het 'hulpje in de klas', functione rend op mbo-niveau en dus aanzienlijk goedkoper dan een echte leerkracht, zou de kleutermeester of juf 'extra handen, voeten, ogen en oren geven'. Grotere basisscholen konden part-time zo'n on derwijs-assistent in dienst nemen. Maar de meeste scho len zagen zich, bij wet, ge dwongen het geld te gebrui ken om eerder ontslagen leerkrachten alsnog aan wat lesuren helpen. Zo konden uitkeringsgelden worden be spaard. In Zeeland gebeurde dat vooral in de grote ge meenten als Vlissingen, Mid delburg en Terneuzen. Het ziet er nu naar uit dat bij het verkleinen van de klassen op die vestzak-broekzak me thode wordt voortgebor duurd, in iedergeval vooreen belangrijk deel. De met zo veel tromgeroffel geïntrodu ceerde onderwijs-assistent wordt opgeofferd En werk loze leerkrachten worden, zo nodig met wat bijscholing, de scholen weer ingejaagd. Zo worden de kosten van kleine re klassen vooreen niet onbe langrijk deel terugverdiend door terugdringing van de werkloosheidsuitkeringen (in het ondewijs ook wel wachtgelden genoemd). Te rugploegen. heette zoiets ooit in Haags jargon. Werkloze leerkrachten zijn er bij bosjes. Daar hebben de bezuinigingen, met name de scholenfusies van de afgelo pen jaren, wel voor gezorgd. Alleen al voor het basis-on- derwijs zijn zo'n 9.500 werk loze leerkrachten bij de uitkerende instanties inge schreven, bijna net zoveel als er nu aan extra leerkrachten nodigzijn. De helft van hen is ouder dan 50 jaar De andere helft bestaat uit een bont ge zelschap waarin alle andere leeftijden zijn vertegen woordigd. Er zitten zowel uitgebluste als zeer gemoti veerde leerkrachten bij Om allerlei redenen zijn niet al die werkloze leerkrachten inzetbaar. Maar een groot deel is dat wel. Afgedankt Voorlopig voorraad genoeg dus. Niettemin wrijven de pedagogische academies zich in de handen. Als Nete lenbos de beloften waarm aakt, en de minister van Financiën echt bereid is aan zienlijk meer geld in het on derwijs te steken, dan kun nen de academies de 'kweek' van nieuwe leerkrachten de komende jaren aanzienlijk opvoeren. Maar vooralsnog is over de extra bijdrage van Financiën aan het basison derwijs niet meer bekend dan dat het ministerie er, zoals deze week bekend is ge maakt, zijn afgedankte com puters dumpt fan onze verslaggever lenk Postma JUDDELBURG - Hoera, de jassen worden kleiner! Jaren- ang hielden bewindslieden vol dat het niet kon. Want het zou ontzettend veel geld kosten. r het basisonderwijs mag nu juichen. Koud nadat in Ame rikaanse scholen is 'aange- oond' dat kleinere klassen tot betere leerprestaties leiden, kan liet plotseling wel. Zeeuwse Schoolhoofden reageren met ge- etnperde vreugde. „Eindelijk norden we serieus genomen", leggen ze. Maar in één adem ioegen ze daar ernstige beden- tingen aan toe. De Haagse poli tiek blijkt minder gul dan het lijkt. En dreigt voorwaarden te stellen die meer kwaad dan goed doen. Varend op het kompas van de adviescommissie-Van Eijndho- ven maakt staatssecretaris Ne telenbos aanstalten het aantal kinderen per klas aan maxima te binden: hooguit 25 in de on derbouw' (4 tot 7 jaar), en hoog uit 34 in de hogere klassen. „Een rigide eis", zegt desge vraagd A Mariens, hoofd van een school in Sas van Gent en sectorbestuurslid van de katho lieke onderwijsbond KOV. ,Zo'n voorschrift ontneemt scholen de vrijheid leerkrach ten zo goed mogelij k in te zetten, klassen zo in te delen dat het onderwijs optimaal tot zijn recht komt. Je krijgt dan heel moeilijke constructies. Juist scholen die proberen hun leer lingen 'onderwijs op maat' te le veren, worden erdoor belem merd." Model Vooral grotere scholen (meer dan tweehonderd leerlingen) kampen met volle klassen. Maar daar zijn er in Zeeland niet zo heel erg veel van: nog geen twin tig procent. De Esdoomveste in Sas van Gent kan model staan voor de meeste Zeeuwse scholen. De school telt honderd leerlingen, verdeeld over vier klassen met elk twee groepen. Daarmee vol doet de school, als de gemiddel den spreken, aan de 'ideale' norm van 25 leerlingen per klas. Maar de praktijk is anders. Op de Sasse school is, net als op vrijwel alle andere scholen, sprake van een onevenwichtige leeftijdopbouw: veel meer jonge dan oudere kinderen. Daarom tellen de twee hoogste klassen elk 22 leerlingen. In de twee an dere klassen is de situatie min der 'luxe'. De kleuterklas (groep 1 en 2) telt nu al 34 kinderen. Te gen het eind van het schooljaar zullen dat er zo'n 40 zijn, want er sijpelen voortdurend nieuwe kleuters binnen. Bomvol Onverantwooi'd, zo'n bomvolle kleuterklas? Dat blijkt mee te vallen. De school beschikt over een formatie van,4,7 leerkrach ten. En die wordt zo ingezet dat voor de kleuterklas soms twee de leerkrachten beschikbaar zijn. De klas wordt dan in twee- en gesplitst. In de eerste helft van het schooljaar gebeurt dat twee ochtenden in de week. In de tweede helft van het school jaar - de klas is dan groter ge groeid - wordt de klas iedere ochtend gesplitst. De school heeft daar zelf voor gekozen. Het betekent dat de kleuters voor activiteiten die meer indi viduele begeleiding vergen, ver deeld kunnen worden over twee klasjes, elk met 15 tot 20 kinde ren. Oplossingen Dat soort oplossingen, zegt schoolhoofd Martens, wordt on mogelijk wanneer de overheid de klasgrootte aan starre maxi ma bindt. Het zou ook een rem betekenen op de flexibiliteit die nodig is om de kinderen 'onder wijs op maat' te bieden. „Want daarvoor moet je juist kunnen werken met klassen van wisse lende grootte, de ene keer met de hele groep, de andere keer in kleine groepjes, soms bestaande uit kinderen van verschillende leeftijden." Dat scholen er, als klasgroot- tenormen ontbreken, een rom meltje van maken, wil er bij hem niet in. Komend jaar moeten al le scholen een kwaliteitszorg- systeem hebben ingevoerd. Dat staat er volgens Martens borg voor dat de scholen hun perso neel zo goed mogelijk inzetten. Zo niet. dan kan iedereen dat controleren. Want scholen moe ten een gids uitbrengen, waarin hun werkwijze wordt beschre ven. Op de grotere scholen kunnen soortgelijke bedenkingen wor den beluisterd. Directeur M. Koevoets van de Tweemaster in de Goese Polder (ruim 300 leer lingen) noemt het streven naar kleinere klassen 'op zich erg verheugend'. Maar ook hij kan niet met de voorgestelde maxi- mum-noi-men uit de voeten. Op zijn school hoeven leerlingen, als ze daar aan toe zijn, niet tot het eind van het schooljaar te wachten om naar een hogere klas door te stromen. Starre normen zouden zo'n door schuif systeem frustreren. Zijn kleuterklassen tellen nu elk on geveer 30 kinderen. Mooi als dat er 25 worden, maar hij vindt het niet te verkopen dat in zijn ho gere klassen dan wel maximaal 34 kinderen mogen of moeten zitten. „Die presteren heus niet beter in een grote klas, dan jon gere kinderen. Zeker niet als er veel bij zijn met sociale of emo tionele problemen." Zo heeft hij. in het algemeen ge sproken, nog wel wat bedenkin gen. „Je mag het niet hardop zeggen, maar vaak zijn leer- krachten niet bereid een stukje van een kleutergroep over te ne men." Bovendien, een kleinere klas op zich, garandeert niets. Onderwijskwaliteit is ook een kwestie van organisatie, syste matiek, methodiek en be kwaamheden. „Een klas mag nog zo klein zijn, als school kun je er toch nog een puinhoop van maken." De Tweemaster in Goes, een school met driehonderd leerlingen. foto Willem Mieras van onze verslaggever Ernst Jan Rozendaal ANTWERPEN - Het aantal lite raire prijzen groeit maar en groeit maar. Bijna elke maand wordt wel weer een auteur met een of andere oorkonde en een dot prijzengeld verblijd. Hoe belangrijk zijn die prijzen nu ei genlijk? Die vraag legt Martin Coenen zondag voor aan een keur van Belgische en Neder landse schrijvers, tijdens de li teraire manifestatie Grenzeloos waarmee zondag in het Bouw centrum in Antwerpen de zes tigste Boekenbeurs voor Vlaan deren wordt geopend. De beurs is ingericht van 27 oktober tot en met 7 november. Het thema past uitstekend bij de beurs, omdat daar elk jaar tal rijke boekenprijzen worden uit gereikt. De komende dagen worden de ASLK-prijs voor het Literaire Debuut, de KJJ-Tof- fees voor kinder- en jeugdboe ken, de Prijs van de Vlaamse Gids, de Prijs van het Religieuze Boek, de Benegoprijs en de Lite raire prijs van de stad Antwer pen vergeven. Alle aanleiding dus om schrijvers eens te vragen naar zin en onzin van al die prij zen en de rol van het literaire es tablishment dat ze uitreikt Vanaf 12 uur praat Coenen in de Erasmuszaal van het Bouwcen trum met twee auteurs die on middellijk na hun debuut be gonnen met het winnen van prijzen: Paul Mennes en Manon Uphoff. Schrijvers die vrijwel nooit een prijs winnen maar - in Vlaanderen - wel torenhoge sta pels verkopen, zoals Mare de Bel en Herman Brusselmans, ver tellen vanaf 13 uur wat zij vin den van het pi-ijzen verstrekken de establishment. Vanaf 14 uur is telkens een vol uur gereserveerd voor drie schrijvers die afgelopen jaren prestigieuze prijzen hebben ge wonnen, respectievelijk Hella S, Haasse, Harry Mulisch en Connie Palmen. Woensdag 30 oktober krijgt Grenzeloos een vervolg in de zaal Architecture. Er wordt dan gesproken over leesbevordering in Nederland en Vlaanderen 11 uur) en humor in kinderboeken (12 uur), onder anderen door de Vlissingse schrijver Wim Hof man. Anderen die hun opwach ting maken zijn Paul Biegel. Joke van Leeuwen. Ted van Lieshout, Bart Moeyaert en An ne Provoost.Om 14 uur presen teert dichter/criticus Hei-man de Coninck de dichters Toon Tellegen en Rob Schouten, die in Vlaanderen nagenoeg onbe kend zijn. Tevens worden ge dichten gelezen van de in Ne derland ondergewaardeerde Jan vanNijlen. Om 15 uur belij den Pjeroo Roobjee en Adriaan van Dis de schoonheid van de eï- van onze verslaggever Hans Heijt BRUGGE - In vergelijking tot een aantal jaren geleden wordt in de kunsthandel weinig nieuw werk aangeboden. Bovendien nodigt het fiscale klimaat niet altijd uit tot de aankoop en ver koop van kunst. Op de 13e Internationale Kunst- en An tiekbeurs in Brugge is niet te merken dat minder goede tijden zijn aangebroken. In het Belfort is van 1 tot 11 november een ge varieerd aanbod aan antiek en kunst te zien en te koop. Vooral de schilderijen zijn ruim verte genwoordigd. Ze omvatten een periode vanaf de Vlaamse pri mitieven tot werken uit het be gin van deze eeuw. M Michot van het Beurscomité van de Kunst-bn Antiekbeurs in Brugge legt uit dat kunstwer ken waardevast zijn en daarom lang uit de handel worden ge houden. „Het gevolg is dat de prijzen stijgen", zegt Michot. „Een ander negatief aspect van de kunsthandel in België is het fiscale klimaat. Vroeger werd bij aankoop van een kunstwerk zes procent btw gerekend. Te genwoordig kan in het slechtste geval een btw van 21 procent berekend worden." Michot en andere organisatoren verklaren dat het minder gunstige klimaat niet van invloed is op de'kwali- teit op de 13de Internationale Kust- Antiekbeurs in Brugge. Leden van het Beurscomité be nadrukken dat het evenement zich een aparte plaats heeft ver worven in de kunst- en antiek wereld. Handelaren en kunste naars zijn daarom elk jaargraag van de partij De bijna vijftig deelnemers aan de beurs tonen kunst en antiek vanaf de prehistorie tot in de twintigste eeuw Bovendien ko men de voorwerpen uit verschil lende continenten. Zo toont Mi chot onder meer een porseleinen gen taal en vertellen Benno Bar nard, Jeroen Brouwers, Geert van Istendael, Jozef Deleu en Walter van den Broeck over hun band met Vlaanderen, onder het veelbelovende motto. Op wat men bemint, moet worden ge scholden. bord dat in het begin van de achttiende eeuw is gemaakt en een beeldje van een polospeel ster uit de zevende eeuw ten tij de van de Tang-dvnastie. Van de Pre-columbiaanse periode wor den onder meer een sjamaan en hondjes van de Colima-cultuur uit West-Mexico aangeboden. Schilderijen nemen een promi nente plaats in op de beurs. Ga lerie de Jonckheere neemt een landelijk tafereel van Jacob Grimmer uit Antwerpen mee naar Brugge. Een ander opval lend schilderij is een impressio nistische kijk op Brussel van de Vlaamse kunsteaar Jean Brus selmans. De Zeeuwse kunsthandel is ver tegenwoordigd door Dirk Lim burg uit Zierikzee. Limburg presenteert op de beurs onder meer twee borstbeelden uit ter racotta. Andere voorwerpen van Limburg zijn een grote bronzen vijzel uit 1724 en een grote baardmankruik met vijf stempels uit Duitsland. Veel antiekliefhebbers voelen zich aangesproken door edel- smeedwerk. Daarom is op de beui's een gevarieerde collectie zilverwerk aanwezig. Verder worden hedendaagse juwelen aangeboden. De Antwerpse ju weliers Baskania en Carigi en hun Brugse collega Quijo zijn uitgenodigd hun creaties te to nen. De beurs is van vrijdag 1 november tot en met 11 novem ber dagelijks geopend van 14.00 tot 20.00 uur. (Advertentie) (Advertentie) Vlissingen, Vestzaktheater 'Jezus van Oldenzaal', door Rutger Le Poole. Tekst en Regie van Theu Boermans. doorWillem Nijssen In de serie 'Nieuwe Theater makers' wordt een actuele keuze gemaakt uit jong en/of nieuw talent dat zich lopende het seizoen aanbiedt. Wat er ge programmeerd gaat worden, is tot een maand tevoren onzeker. Echt een serie voor wie zich wil laten verrassen. Deze keer zelfs door een drieluik van toneel, jazz en dans. Op zich een aardig idee, want, ik zal niet de enige zijn die zich meestal begeeft op vertrouwde paden die bijvoorbeeld de danskunst niet vaak kruisen. En de virtuoze, maar ingetogen jazz van gitarist Jesse van Rul ler was na het toneel geen zaak- vreemde toegift doch een goede kans om de 'Jezus van Olden zaal' van Rutger Le Poole te la ten 'bezinken'. Die voorstelling is uiteraard de leest waar ik bij zal blijven. 'Je zus van Oldenzaal' is een tekst van de artistiek leider van De Trust Theu Boermans, die ook de regie deed. Hij heeft zich zo wel heel vrij als ook zeer direct laten inspireren door 'Dagboek van een gek' van Gogol. Van de laatste is de structuur gebruikt (een verhaal in steeds warriger en extatïscher dagboekfrag menten), en ook de neiging van dat ene ontsporende personage om zich in kromme zinnen en verdraaide woorden te uiten. In 'Jezus van Oldenzaal' is ook een eenvoudig, in de hoek ge dreven mens aan het woord. (Advertentie) Precies, Prisma. Geen ambtenaar 14e klasse dit maal, maar de conciërge van de Academie voor Woord en Gebaar in Oldenzaal. Niet verknipt door de bizarre hiërarchische verhoudingen in een tsaristisch rijk, maar door een verdrongen homoseksuali teit. Dat laatste op bijzonder knappe wijze verwerkt in het verhaal, dat aanvankelijk niet meer lijkt dan een moderne va riant op Gogols oerversie. En dat voor 90 procent over school- perikelen lijkt te gaan, en voor de overige 10 over de oorlog in Bosnië. Want zo gaat dat, wan neer er verdrongen wordt. In de tekst vol zotte zinnen (ik moet me bedwingen om niet te citeren uit de omvangrijke bloemlezing die ik in het donker heb aangelegd) gaat een be klemmende ironie schuil. Uit spraken als „Spook jij wel uit, wat je allemaal weet?" en „Dat was nou iets dat niets was waar iemand ooit nog naast kon tip pelen" roepen de ontheemde sferen op. waarin de conciërge vertoeft. Oorzaak is de kennis making met de Bosnische to neelspeler Titan, die bij hem zijn diep weggestoken homoseksua liteit wakker roept. Die gevoelens zijn door zijn ge reformeerde verleden zo zondig gemaakt, dat zelfvernietiging door elektrocutie van het ge wraakte geslacht zijn enige ant woord op de verwarring is. En op weg daarheen wordt de con ciërge, die eerst nog wat komi sche trekjes had, een steeds tra gischer figuur en de voorstelling steeds indrukwekkender. „To neelspel is een spel dat iedereen speelt en dat je, goed gespeeld, normaal uitgesproken alleen maar kunt verliezen." Zonder valse dramatiek tot het bittere einde uitgespeeld, kan de 'Jezus van Oldenzaal' -mooi vertolkt door Rutger Le Poole- dat met het grootste gelijk van de wereld beweren. De Zeeuwse Verwarmings Unie repareert uw CV. Als het moet binnen een halve dag, overal in Zeeland! Bel: Zeeuwse Verwarmings Unie B.V. van onze verslaggever Frank Balkenende GOES - Julian Sas heeft een verrukkelijke timing. Steeds een fractie achter de beat en dan krijg je zo'n licht slepende - Amerikanen zeggen 'laid back' - swing die de blues zo appetijtelijk maakt. Sas is duidelijk beïnvloed door de zwaardere bluesdivisie als Hendrix, Johnny Winter, Ron,' Gallagher en Stevie Ray Vaug- han. Zijn Fender-gitaar gilt het diepe leed eruit, maar af en toe is er ook die ronde vrouwe lijke toon. Sas exposeerde vrij dag zijn muzikale staalkaart in De Pompe in Goes, één van de vele cafés die deelnam aan 'de bluesroute'. Goes was vrijdagavond zwan ger van de blues. Elf etablisse menten brachten een band op de bühne. De aanvangstijden liepen uiteen van half tien tot middernacht. Buiten scheen een praktisch volle maan, bin nen klonk het gehuil van de blues. Daarin was overigens veel variatie te vinden. Dr. Rhythm, een club Limburgers die net een cd heeft uitge bracht, tracteerde in Bolsjoi op westcoastblues, gelardeerd met lekker saxwerk. Het Amsterdamse B. B. The Bluesfactory blies de jumpblues in De Post, met een knipoog naar Otis Redding en B. B. King. Het duo De Vries en Lutz hielden het in De Snor bij akoestische sets, voor wie de decibellen wilde ontvluchten. Martine Bestebreurtje, de fr- ontwoman van Rude Mood, liet in Pubbles horen dat ook een wouw Chicagoblues kan B. B. the Blues-factory speelden in café De Post in Goes als onderdeel van de bluesroute. foto Willem Mieras zingen. De Bulldose Blues Band, op de planken in Midci- ty, bleek niet al te recht in de leer. Er word ook gegrasduind in het rock- en popdossier. De Belgen van Mambo Chillum waren voor het eerst in Zee land en dienden in De Joker een aanstekelijke mix van blues, jump, rock roll en rumba op. Het vette Ham mond-orgel van Rodi Dean smeerde La Strada dicht, ter wijl Eddon's Corner uit België dat bij buurman De Vrijbuiter deed. In beide gevallen degelijke stevige bluesrock. Dynamites, een akoestisch duo, gingen in de Kelderbar terug naar het Chicago en Texas uit de jaren vijftig en de Amerikaan Keith Dunn bewees in de Bocht van Guinea een meesterlijk har monicaspeler te zijn. In dezelfde kroeg presenteer den The Juke Joints, de band van mede-organisator Peter Kempe van de bluesroute, de nieuwe gitarist Michel Staat Resumerend: veel variatie en enkele primeurs. Een goed re cept, de bluesroute. Restaurant Chez Alain Zaterdagavond 26 okt. serveren wij Paella Royale 37,50. Zaterdagavond 9 nov. Mosselavond met een speciaal mosselmenu voor 35,-. Scheldekade 23, Breskens tel. 0117-383483.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1996 | | pagina 43