Sauternes is als parfum PZC Calorieën tellen met Oprah Paddenstoel als dagelijkse kost vrije tijd zaterdag 26 oktober 1996 33 Duurste wijn ter wereld aan tafel Restaurant Bom biedt degelijke Zeeuwse kost Het is een wonder, zegt de professor. Vanonder de rand van zijn hoed glijden de half toegeknepen ogen over wijngaarden waar de laatste flarden ochtendmist juist uit wegtrekken. „Wat u hier aanschouwt, zijn omstandigheden voor de beste wijn ter wereld: koele nachten, mistige ochtenden en zonovergoten middagen." Als eminent medicus reist Jac ques Perissat veelvuldig door die wereld. Hij zegt: „Veel mensen halen tegenwoordig hun neus op voor onze cultuur. Maar ik brom u: zodra een Amerikaan of een Ja panner iets bereikt heeft in zijn le ven, komt er een fles Sauternes op tafel. De Sauternes is voor drin kers wat een sigaar is voor rokers." De witte wijn uit Sauternes en Barsac, twee nietige dorpjes onder Bordeaux, is de duurste ter we reld. Een Sauternes van Chateau d'Yquem, waar de tsaar van Rus land boodschappen placht te doen, is onder de 300 gulden nau welijks te krijgen. Maar ook het geestrijk vocht van een minder kasteeltje doet al gauw een tientje of vijf. De reden is eenvoudig. Een Sau ternes is een beetje als parfum: om er een flesje van te maken heeft de producent heel veel grondstoffen nodig. Zoals elders hebben wijn boeren in de omgeving van Sau ternes en Barsac te maken met een schimmel die hun druiven aantast. Maar in tegenstelling tot collegae in alle andere delen ter wereld, doen de boeren hier geen enkele poging de schimmel te bestrijden. Integendeel, ze koesteren hem aan de borst als ware het een pasgebo ren baby. Suikergehalte De schimmel begint zich in de na zomer te ontwikkelen als de vroe ge ochtend zich in nevelen hult. Wij hebben hier meer mist dan el ders", zo zegt de professor. „Dat komt omdat deze streek in het stroomgebied ligt van Ciron en Garonne, rivieren die gerekend worden tot de koudste van Frank rijk." De schimmel nestelt zich op de druifboort zich door de huid ervan, en doet zich tegoed aan de inhoud. Iedere andere wijnboer ziet er in afgrijzen zijn kostbare vocht door verdwijnen, maar die van de Sauternes leunt bij het aan schouwen van de eerste schimmel ontspannen achterover. Minder vocht, weet hij, betekent een hoger suikergehalte. Uit andere delen van het land ko men ook wel zoete, witte wijnen, maar bij deze 'vin doux naturel' wordt het gistingsproces onder broken voordat alle suiker is om gezet in alcohol. Het vereiste alco holgehalte wordt vervolgens verkregen door kunstmatig alco hol toe te voegen. In de Sauternes houden de cha teaux zich verre van deze goochel trucs. Maar het gevolg is een wijn die oneindig veel duurder is. „Om dat wij alleen druiven oogsten die zijn aangetast door de schimmel en dus geheel verschrompeld zijn, hebben wij een veel lagere op brengst", zegt Francoise Souzeau, eigenaresse van de chateaux Clo- siot en Camperos in het dorp Barsac. „Eén struik levert vaak niet meer op dan een glas wijn." Maar dat is nog niet alles. „Wij moeten voorts druif voor druif plukken, omdat niet elke vrucht voldoende is aangetast. Wij heb ben een achttal hectare wijn gaard, waarvan de pluk drie dagen zou vergen als we het met machi nes zouden doen. Wij zijn er vijf weken mee in de weer, met een klein dozijn plukkers." Dan is er nog het verhoogde risico van een zure druif. Er kan pas worden geoogst als de schimmel tot volle ontwikkeling is gekomen en de druiven heeft veranderd in een brij van rottend fruit, een pro ces dat ter plekke zalvend wordt omschreven als 'edele rotting'. Maar naarmate de druiven later worden gelezen, neemt de kans op regen toe. Regenwater Ogenschijnlijk kan een beetje he melwater geen kwaad voor deze 'edele', maar onsmakelijk ogende producten van moeder natuur. Maar daar denken de wijngoeroes zelf anders over. „Regenwater wordt door de plant opgezogen, waarna het in de wijndruif terecht komt", misprijst Bernard Sirot, die Franyoise Souzeau helpt de chateaux te exploiteren die zij ruim elf jaar geleden erfde. „Daardoor loopt het suikergehal te terug." De weergoden zijn de wijnboeren dit jaar gunstig gezind geweest. „Na een natte zomer vreesden we dat alles verloren was", grijnst Bernard. „Maar september en ok tober zijn uitzonderlijk droog ge weest." Bernard plet een ernstig beschimmelde druif tussen de vin gers, en laat het vocht op een in strument druppen dat hij aan het oog zet. Hij zegt: „Kijk, een sui kergehalte van 23 graden. Dat is bijna tè veel." Slecht weer heeft in deze streek rampzaliger gevolgen dan elders, omdat het ertoe kan leiden dat de hele productie gedumpt moet worden in grote supermarkten. „Sommige boeren presteren het om in een slecht jaar toch nog hun wijn als topwijn op de markt te brengen", zegt Fran9oise. „Maar ik ben daartegen; jjet tast het ima go van de streek aan." Op Chateau d'Yquem zou graaf Alexandre de Lur Saluces, een aristocraat met de uitstraling van een zakenman, die houding graag willen toejuichen. Voor zijn kas teelboerderij, parel in de kroon, is imago alles. „In 1992 hebben wij de hele productie vernietigd", zegt hij achteloos. „De wijn was toen niet het etiket 'Yquem' waardig." Hoewel de wijn van Frangoise en Bernard niet dezelfde status ge niet, is hij er niet slechter om. Zelf zou Bernard zijn eigen Closiot 1990, die nu op de markt is, aldus willen omschrijven: ..Intense, hel dergele kleur. Magnifieke geur van honing, droge abrikoos en uit zonderlijk fijne, gesmolten vanil le. Valt soepel en rond in de mond, ontegenzeglijk sterk geparfu meerd." Topper En dat is alleen nog maar de min ste van de wijnen die Fran9oise en hij ter wereld brengen. Want sinds De naam Oprah Winfrey is zo ongeveer synoniem met calorieën tellen. Niet zo vreemd, aangezien zo'n beetje de hele wereld bekend is met haar eeuwigdurende strijd te gen overgewicht. Ze wijdt com plete shows aan haar kokkin, die op televisie laat zien hoe ze met weinig vet een prima maal tijd voor haar werkgeefster kan bereiden. Deze Rosie Daley is niet de eni ge hulp waar Amerika's best betaalde tv-presentatrice op kan bouwen in haar voortdu rende gevecht met het gewicht. Nummer twee is Bob Greene, een bewegingsleraar. Hij be dacht een fitnessprogramma dat dagelijks moet worden ge volgd. Een niet geringe op dracht, maar volgens Winfrey een prima methode om een be ter leven of liever gezegd beter lichaam te bereiken. Het hoe en waarom hebben Winfrey en Greene nu gebun deld in het boek 'Make the con nection', in het Nederlands vertaald in 'Leg de link'. Hierin legt Greene uit wat er zoal da gelijks moet gebeuren om er 'fantastisch' uit te zien of je in elk geval zo te voelen. Daar naast is er het dagboek voor da gelijkse vernieuwing, dat is be stemd om drie maanden lang dagelijks te noteren wat er alle maal gebeurt. In het boek vertellen Winfrey en Greene over de tien stappen die je moet doen om je doel te bereiken. Die zijn, hou je vast: vijf tot zeven dagen per week aerobic-oefeningen; intensief trainen; elke sessie twintig tot zestig minuten; elke dag een vetarm, uitgebalanceerd dieet; dagelijks drie maaltijden en twee tussendoortjes; weinig tot geen alcohol gebruiken; twee tot drie uur voor het naar bed gaan stoppen met eten; zes tot acht glazen water per dag: ten minste twee porties fruit en drie porties groenten per dag; elke dag je motivatie vernieu wen om gezond te leven. „Nadat ik talloze diëten heb geprobeerd, begrijp ik nu dat we, wanneer we willen afvallen de neiging hebben het ant woord buiten onszelf te zoeken. We wilen een magische oplos sing, een geheime formule Het echte geheim zit in jezelf. Deze tien stappen kunnen je de weg wijzen," verklaart Winfrey, die in het boek vele malen wordt geportretteerd in zowel haar magere als dikke perioden. Werkboek Alle tien stappen worden uitge breid beschreven. Daarnaast is er dan het werkboek, waarin de lezer zelf kan bijhouden wat hij Of zij allemaal heeft gedaan, wat er die dag is gegeten en hoe men zich voelt. Dit dagboek gaat uit van 92 dagen en geeft grafieken en tabellen als hand reiking. Wat Leg de link aantoont, is de moeizame strijd die Winfrey nog steeds moet voeren om haar gewicht op peil te houden. Da gelijks vroeg op om een trai ningsprogramma af te werken, is niet echt leuk. Of zoals Bob Greene het ziet: „Om j e gewicht drastisch en permanent te ver minderen, moet je dagelijks of tenminste vijf keer per week oefenen." Wie graag wil afvallen, zal toch moeten afzien. Leg de link kan daarbij helpen. En anders heb ben we toch in elk geval gelezen wat Winfrey er allemaal voor over heeft. Evelien Baks Leg de link - Tien stappen voor een beter lichaam en een beter leven, door Oprah Winfrey en Bob Greene Uitgeverij Het Spectrum Prijs f29,90 Het begeleidend Werkboek voor dagelijkse vernieuwing van lijf en leven kost f24,90. Oprah Winfrey. De herfst is de tijd voor padde stoelen, denken we. Dat klopt niet helemaal. De fijne, dure mo- rieljes steken hun kreukelige kop jes boven de grond in het voorjaar, de pittige cantharel is een zomer- paddestoel. die tevoorschijn komt eind juli, augustus, als het flink heeft geregend. In de winkels zien we het hele jaar door paddenstoe len uit de kwekerij, champignons in soorten, bruin, blank, groot, klein, oesterzwammen en de klei ne, van huis uit Japanse shii-take. Maar toch, om paddenstoelen hangt de romantiek van het stille woud in groenige herfstnevels, en de geur van vochtige aarde en rot tend loof. Nedeidand is nooit een echt pad- denstoelenland geweest. Onze keuken kent geen traditionele paddenstoelengerechten. We von den ze een beetje eng en er waren maar weinigen die paddenstoelen durfden en konden zoeken. Pas toen ze veilig in de winkel lagen, zijn we er wat meer mee vertrouwd geraakt. Hoe anders is dat in de landen van Midden- en Oost-Europa, royaal bedeeld met diepe wouden. Daar leren de kinderen van jongsaf aan paddenstoelen kennen en zoeken. Daar is paddenstoelenzoeken een heerlijke vrijetijdsbesteding voor het weekeinde, waarvoor men er 's morgens vroeg al op uittrekt. 'De derde jacht' (na jagen en vissen), zoals paddenstoelen zoeken daar wel wordt genoemd. De Russische schrijver Nabokov vertelt in zijn jeugdherinneringen hoe zijn moe der, toen de familie nog in Sint Pe tersburg woonde, paddenstoelen ging zoeken, en daarbij zeer kies keurig was. Alleen de allerfijnste, de boleten met donkerbruine hoed en witte steel kwamen in aanmer king. Rusland kent enkele honder den eetbare paddenstoelen en dan kan men kieskeurig zijn Traditie Alom in Midden- en Oost-Euro pa, in Tsjechië, Slowakije, Honga rije, Polen, Roemenië en vooral Rusland is de paddenstoel een be langrijk onderdeel van de culinai re traditie, en men vindt daar in de kookboeken lange rijen recepten. Rauw, gebakken, gegrild, in sau zen en soepen, als borrelhapje bij wodka en andere geestrijke dran ken. Paddenstoelen vormen meestal een uitstekende harmonie met vlees en wild, met kruiden als knoflook, peterselie, dragon en dille en ook met de mediterrane oregano, de combinatie met zure room is erg lekker, en die ziet men in alle paddenstoelenlanden. Men kan er alle soorten voor gebrui ken, ook gemengd. Mits men aan één ding denkt: nooit paddenstoe len in ruim water wassen, ze zui gen water op en verliezen smaak. Alleen afwrijven met een vochtig doekje. Het eenvoudigste recept is ook het beste: snijd de schoongemaakte paddenstoelen zo nodig in stukjes, Bernard Sirot en Fran9oise Souzeau beheren de chateaux Closiot en Camperos in Barsac. foto Cees van Zweden 1990 hebben zij 200.000 gulden in het bedrijfje gestoken, teneinde een tweetal nog betere wijnen te produceren: de Chateau Cam peros en - de topper - de Cuvée Passion. De geringste concessie aan de kwaliteit is een laffe knieval. De gisting vindt plaats in een roest vrijstalen tank met klimaatbe heersing, waarna het geestrijk vocht minstens een jaar lang op dronk mag komen in nieuwe fus ten van eikenhout uit - het beste van het beste - de Vogezen. Het re sultaat is, zegt Fran9oise, een wijn die aan het Belgische hof wordt gedronken. Fran9oise heeft vooralsnog maar één onzekerheid: Wie straks haar werk over neemt. „Ik had gehoopt dat Valérie. mijn enige kind, ie mand zou trouwen die in wijn ge ïnteresseerd is", zegt ze. „Maar haar huidige vriend werkt bij Co ca Cola." Cees van Zweeden Pieds de mouton zijn eetbare paddestoelen die vroeger niet in de winkel waren te vinden. foto Ruben Oreel haal ze door bloem met wat zout en bak ze zachtjes in boter of olie met gesnipperde ui en knoflook en wat paprikapoeder. Voeg na ca. 10 minuten zure room toe en laat even verder stoven tot een mooie dikke massa. Bestrooien met ge hakte peterselie, of eventueel ook verse tijm of dille. Men kan dit warm eten, bijvoorbeeld als garni tuur bij wild, vulling van flensjes of pasteibakjes, met een omelet, of op toast. Maar ook koud op sla blaadjes of als vulling van ham- of zalmrolletjes. Bewaren Vanzelfsprekend wil men van deze overvloed aan gaven van het bos iets bewaren voor de lange, koude winter. In Rusland en Roemenië eet men graag iets zuurs bij de warme maaltijd. Daarvoor wor den paddenstoelen ingemaakt. Ze worden enkele minuten in licht gezouten water gekookt en na uit lekken en afkoelen in potten ge daan. Men kookt gelijke delen water en azijn met wat zout, pe perkorrels. laurier, ui en takjes dille enkele minuten en giet dit na afkoeling over de paddenstoelen. Daarop giet men als afsluiting een laagje olie. en zet het enkele weken koel weg. Niet te lang bewaren, erg lekker bij paté en vet vlees, Wina Bom Over paddenstoelen in de Russische keuken valt te lezen in: Lesley Cham berlain, The. Food and Cooking of Rus sia, uitg. Penguin. Slenterend door Haamstede trekt een vrij groot, oud pand bij de kerk mijn aandacht. Op de stoep staat een bord dat de 'Hangcultuurmosselen' aanprijst. De kaart, achter het raam, is niet verrassend. Degelijke Zeeuwse kost. Hotel Café Restaurant Bom is druk bezocht. Het gastenbe- stand is gemengd: het aantal Ne derlandse toeristen gaat zo'n beetje gelijk op met de Duitse gas ten maar er zijn ook autochtonen uit de Westhoek. Ik kan nog kiezen uit twee tafeltjes, waarvan het laatste, kort nadat ik ben gaan zit ten, door een ouder echtpaar wordt bezet. Aan een grotere tafel heeft een fa milie het naar de zinEen nog lan gere tafel staat gereed voor een fa miliefeest. De feestvierders genie ten in het cafégedeelte van een drankje vooraf. Het duurt niet lang of Restaurant Bom zit bom vol. Hotel Café Restaurant Bom is in Haamstede een gevestigd insti tuut. Al in 1874 verwende een me neer Bom er zijn gasten. Nu is de leiding in handen van mevrouw De Vlieger die me vriendelijk heeft ontvangen. Zij voert een viertal dames aan die tijdens de maaltijd beurtelings komen vragen of alles naar wens is. Er wordt snel en effi cient gewerkt. Niemand hoeft lang te wachten. Doordat de be dienende dames geen eigen 'wijk' hebben, maar in het hele restau rant inzetbaar zijn, ontstaat niet de situatie dat een serveerster op haar lauweren kan rusten. Toch heerst er geen nerveuze sfeer en is er tijd voor een praatje. Zo hoor ik van mevrouw De Vlieger dat 'Bom' vroeger een herberg is geweest en dat er een band was met het Kasteel. De herberg moest altijd enkele kamers beschikbaar houden voor gasten van het Kas teel. Het oude gedeelte van de zaak is in de loop der jaren uitgebreid met een serre en het interieur is mo dern. De tafeltjes zijn kleurig ge dekt en op elke tafel brandt een olielampje. De kaart is eenvoudig, de keuken Hollands. Van de vijf koude voor gerechten; Ardenner ham met me loen (ƒ12,50), Gerookte Zalm (ƒ16,50), Gerookte Paling (ƒ16,65), Garnalencocktail (ƒ15,-) en Grapefruitcocktail (ƒ7,25) kies ik de garnaaltjes. Die worden op gediend in een wijd glas op een bo dempje van stukjes sla. Ze zijn vers en lekker en de cocktailsaus krijg ik er apart bij in een saus kommetje. De garnalencocktail wordt begeleid door twee drie hoekjes toast van bruin brood en boter. Daarvóór had één van de vriendelijke serveersters al een broodje en boter op tafel gezet. Zes soepen bieden een ruime keus, van Tomatensoep (ƒ5,75) tot de klassieke Ossenstaartsoep (ƒ7,-) Daar tussenin zit de Kervelsoep met Pernod als exotische uitschie ter. Sausjes De hoofdgerechten zijn verdeeld in vis- en vleesgerechten en daar bij vermeldt de kaart apart een aantal sausjes waarvoor ook apart betaald moet worden. Kalfsschnitzel (ƒ24,-), Varkens haas (ƒ26,-), Kipfilet 23,-), Ko gelbiefstuk 25,50), Entrecöte (ƒ26,-) enTournedos (ƒ31.-) kan de gast naar eigen inzicht en keuze versieren met: Zigeunersaus (ƒ4,85), Champignonroomsaus (ƒ5,25), Pepersaus (ƒ5,50), Stro- ganoffsaus (ƒ5,75), Gebakken Champignons (ƒ3,35) of een Potje Kruidenboter (ƒ3,35). Wie dat wenst kan elk vleesgerecht gegrild krijgen in plaats van gebakken. Voor de vis bestaat een zelfde com binatiemogelijkheid. Scholfilet 23,75), Kabeljauwfilet 24.75), Zalmfilet (ƒ25,-), Zeewolffilet (ƒ25,75), Slibtong (ƒ28.-) en Ge bakken Paling (ƒ29,50) kunnen worden voorzien van: Bieslook- saus (ƒ5,70). Mosterdsaus (ƒ5,70), Witte Wijnsaus (ƒ5,70), Garnalen saus (ƒ7,50) of Remouladesaus (ƒ3,75). Mijn Gebakken Paling be stel ik puur. Waar de keuken advi seert Zalm- en Kabeljauwfilet ook eens gepocheerd te proberen, blijkt het niet mogelijk om de pa ling in gestoofde versie te bestel len. Daarvoor zijn de moten te dik, zo wordt mij gemeld. Inderdaad mogen de zes paling moten er qua dikte wezen. Ze sma ken uitstekend en hoewel in de bo ter gebakken, laat deze geen vet spoor op het bord achter. Ik krijg er een schaaltje bij met drie ver schillende groenten, waaronder heerlijke zoete worteltjes, een schaaltje met zowel dunne frietjes als licht gebakken aardappeltjes en een schaaltje met rauwkost voorzien van een smakelijke dres sing. Een glas Grolsch Bokbier. één van de zoetere soorten Bokbier, smaakt uitstekend bij dit gerecht Bier wonit bij 'Bom' op de juiste manier behandeld: geschonken in het bijpassende glas. maar wel op pilstemperatuur, wat ik voor Bok bier iets te koud vindEen gast aan een belendend tafeltje heeft een Dentergems Witbier besteld en ook dat wordt correct gerserveerd i n het goede glas en met een schij f- je citroen en een stampertje. Naast een ijskaart met ijscreaties van Mövenpick hanteert 'Bom' een beperkte en gangbare dessert kaart: Aardbeienbavarois (ƒ10,50), een Chipolatabavarois (ƒ10,50). Vers Fruitsalade met li keur (ƒ10,-). Mousse van de dag (ƒ10,50) en Apfelstrudel met Va nillesaus (ƒ11,50). Stuk voorstuk worden deze nagerechten met slagroom opgediend. Mijn keus valt op de Mousse van de dag. Dat blijkt een Perenmousse te zijn, waarin stukjes peer, verrijkt met een chocoladesaus en een flinke toef slagroom Eenvoudig maar heel fris en smakelijk. Regels Peper en zout blijven op tafel staan wanneer het dessert wordt geseiweerd, wat niet hoort maar wel geloop bespaart want leegge komen tafeltjes worden veelal voor een tweede keer bezet. Veel regels worden tegenwoordig niet meer zo strikt toegepast. En als het eten goed is, de bediening vriende lijk en de prijs redelijk, heb je ei genlijk niet te klagen. De koffie ter afronding kost ƒ2.50 en daar krijg ik ook nog een chocoladetruffel voor. De wijnkaart is niet uitgebreid maar wel vriendelijk geprijsd. Vijf witte wijnen vanaf ƒ28,50 en ze ven rode vanaf 25,50. Voor fees telijke gelegenheden biedt de kelder een Cava (Spaans en mous serend) voor 45,50. Veel gasten maken gebruik van de ruime keus aan huiswijn: Champréfort wit droog, wit licht zoet en rood, Rosé d'Anjou en een alcoholvrije witte wijn met een beetje belletjes voor ƒ5,- per glas of ƒ25,50 per fles. Restaurant Bom heeft deze maand als menu het Gelderland-menu van 'Tafelen in Nederland' voor ƒ34,50. In november is er geen 'provinciemenu' maar een aparte wildkaart met onder meer Eend en Hazenrug. Vegetariërs kunnen kiezen uit twee schotels: Fritot van groenten met een pittige tomatensaus (ƒ16,50) of Kaasschitzel met ui en champignons (ƒ17,50). Voor kinderen tot twaalf jaar zijn frietjes met appelmoes en een keus uit kroket, frikandel, kipnuggets en vissticks een mogelijkheid maar ze kunnen ook halve porties voor halve prijs krijgen. De keuken houdt voorts rekening met diëten. Rien van Reems Het echtpaar Bom in hun geljknamig restaurant in Haamstede. foto Pieter Honhoff Hotel Café Restaurant Bom Noordstraat 2 4328 AL Burgh-Haamstede Tel. 0111-652229 Vakantie: derde maandag in december tot en met 1 januari Keuken open van 11.30 uur tot 21.00 uur, vanaf 1 november tot 20.00 uur Creditcards: Amex, Diners Club, Eurocard, Visa en mogelijkheid tot pinnen Rolstoelen: ja, even aanbellen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1996 | | pagina 33