Speculaties rond ontslag Lebed
Je toekomst ligt in het water
PZC
opinie vrijdag 18 oktober 1996
Leiders Hongkong
boos over dreigende
beperking vrijheden
Waarnemers vragen zich af wie besluit tot wegsturen generaal nam
Rem
Jeugd Betuws dorp
speelt eigen rechter
van onze correspondente
in Peking
Yvonne van der Heijden
China zal in Hongkong
geen activiteiten toe
staan ter herdenking van het
bloedig neerslaan op 4 juni
1989 \an massale demon
straties in Peking Verder
zullen de media in de Britse
kroonkolonie, die volgend
jaar op 1 juli weer onder Chi
nees gezag komt, in de toe
komst geen kritiek mogen le
veren op de Chinese politieke
leiders. In Hongkong is boos
en verontwaardigd gerea
geerd op deze dreigende be
perking van de politieke vrij
heden.
'Hongkong mag in de toe
komst geen politieke activi
teiten organiseren die een di
recte inmenging betekenen
van zaken die China betref
fen', aldus de Chinese vice-
premier Qian Qichen in een
interview met een Ameri
kaanse financiële krant. Hij
gaf daarbij aan dat er een
verbod komt op de jaarlijkse
herdenking in Hongkong van
het drama op het Plein van de
Hemelse Vrede, waarbij ze
ven jaar geleden enkele hon
derden doden vielen.
De organisatie die verant
woordelijk is voorde herden
kingen heeft laten weten
daarmee door te zullen gaan.
„Hongkong is een samenle
ving die door wetten wordt
gereguleerd. Daarin staat
wat mag en wat niet mag. Wij
zullen de herdenking blijven
organiseren binnen de regels
van die wetten. China heeft
zijn eigen ideeën over wetten
en het wettelijk systeem. Wij
hopen dat China's opvattin
gen in deze niet aan Hong
kong worden opgelegd", zei
voorzitter Szeto Wah van de
Hongkong Alliantie voor
Steun aan de Vaderlandslie
vende Democratische Bewe
ging in China.
Persvrijheid
Qian Qichen, die ook minis
ter van Buitenlandse Zaken
is en verantwoordelijk voor
de kwestie-Hongkong, was
ook duidelijk over de gren
zen die Peking ziet aan de
persvrijheid. 'De media mo
gen kritiek uiten, maar geen
geruchten of leugens publi
ceren. Ze mogen ook geen
persoonlijke aanvallen doen
op de Chinese leiders. Dat
zou immers tegen de morele
standaard van de journalis
tiek zijn en ook niet zijn te
verenigen met persoonlijke
morele ethische waarden'.
Deze opmerkingen zijn ook
binnen het bestuur van
Hongkong verkeerd geval
len. De persvrijheid en de
vrijheid van vereniging en
vergadering zijn volgens ka
binetswoordvoerder Kerry
McGlynn nadrukkelijk ge
garandeerd in de Basiswet,
de 'mini-grondwet' voor
Hongkong na juli 1997. Dat
zelfde geldt voor het handha
ven van de principes van een
rechtsstaat. McGlynn riep
Peking op de uitspraken van
Qian te verduidelijken, zodat
de groeiende onrust onder de
Hongkongse bevolking weg
genomen kan worden
Belofte
Peking heeft bij de over
drachtsovereenkomst met
Londen in 1984 beloofd dat
Hongkong na 1 juli 1997 nog
vijftig jaar mag blijven
voortbestaan zoals het onder
Brits koloniaal bestuur is ge
weest. Deze belofte raakt
door woorden en daden van
Chinese leiders meer en meer
uitgehold. Het enige dat Chi
na lijkt te willen behouden, is
het kapitalistisch econo
misch systeem. Westerse de
mocratie met een vrije pers,
een onafhankelijke recht
spraak en de rechtsstaat in
het algemeen lijken te zullen
verdwijnen.
Beangstigend
Een onafhankelijk lid van de
Wetgevende Raadhet parle
ment van Hongkong, noemde
Qian's uitspraken 'een grote
stap terug' in vergelijking
met de toezeggingen van de
formeel teruggetreden Chi
nese leider Deng Xiaoping
dat mensen in Hongkong zou
worden toegestaan Chinese
leiders te bekritiseren. „Het
is een heel beangstigende
ontwikkeling. Eigenlijk zou
China in de resterende twee
honderd dagen tot de
machtsoverdracht moeten
proberen een ontspannen
sfeer te scheppen in Hong
kong". aldus Emily Lau Wai-
hing. GPD
Boris Jeltsin kan het besluit om
Lebed de laan uit te sturen abso
luut niet licht gevallen zijn.
Voor zover de oude leider het
zich nog beseft, moet hij weten
dat hij nu grote risico's loopt
Lebed is dé held van de meeste
gewone Russen, omdat hij er
voor heeft gezorgd dat eindelijk
de wapens zwijgen in de door
vrijwel iedereen verafschuwde
burgeroorlog in Tsjetsjenië.
Maar Jeltsin moest wel hande
len. Dinsdag had hij namelijk
vanaf zi jn ziekbed de kempha
nen Koelikov en Lebed op
dracht gegeven hun verbale
strijd te staken. Wat er na zijn
vermanende woorden gebeur
de, is alles behalve goed geweest
voor zijn toch al zo geteisterde
hart. Woensdag beschuldigde
Koelikov Lebed ér immers van
een eigen 'legioen' van 50.000
man te willen opbouwen om op
gewelddadige wijze de macht te
willen overnemen.
Dat het tussen de beroepsoffi
cieren Koelikov en Lebed nooit
iets zou worden, had Jeltsin van
tevoren kunnen weten, In eerste
instantie lagen de twee alleen
overhoop over de oorlog in Tsje
tsjenië. De charismatische Le
bed wilde vrede en regelde een
wapenstilstand. De havik Koe
likov. die de meeste troepen in
de opstandige republiek heeft,
sprak van een 'capitulatie' en
'verraad van het vaderland'.
Provocatie
Lebed provoceerde daarop Jel
tsin: „De president staat voor
een moeilijke keus: slechts één
man kan blijven, Lebed of Koe
likov. Anders loopt alles uit op
een gevecht." Jeltsin heeft deze
provocatie van Lebed maanden
genegeerd, maar na de beschul
digingen van Koelikov moest hij
wel iets doen.
Maar was de stap van Jeltsin een
reactie of een actie van de presi
dent? Met andere woorden: was
hij van tevoren op de hoogte of
ging het om een eigenmachtige
zet vanjiet duo Tsjernomyrdin-
Tsjoebais, de machtige leider
van het presidentiële apparaat?
Wilden zij via Koelikov Lebed
bij de president in diskrediet te
brengen? Zo ja, dan heeft dit ge
werkt. Vooral het pikante
nieuws dat Lebed een 'legioen'
van 50.000 man wilde vormen,
moet immers Jeltsin argwanend
hebben gemaakt.
Het meest waarschijnlijke is dat
machtige kringen in het Krem
lin tot de conclusie waren geko
men dat Lebed te gevaarlijk
werd. In die optiek is het 'le
gioen-plan' gebruikt worden
om Jeltsin te bewegen Lebed te
ontslaan. Nu kunnen zijn tegen
spelei's in het Kremlin de vlag
uitsteken.
Maar ook Lebed zal scoren,
want de zelfbenoemde kampi
oen corruptiebestrijding kan
met opgeheven hoofd vertrek
ken. it opiniepeilingen komt hij
als de populairste en betrouw
baarste politicus naar voren.
Het doek is gevallen, maar al
leen na de eerste akte. GPD
Staatssecretaris Tommei van Volkshuisvesting,!
Ruimtelijke Ordening en Milieu heeft met een
kritische blik naar de Zeeuwse woningvoorraad
gekeken en geoordeeld dat de bouw van huizen in plat-1
telandskernen krachtig moet worden afgeremd. Wo-i
ningbouw moet worden geconcentreerd in Vlissingen,
Middelburg, Goes en Terneuzen. Tommei signaleert dat!
er een trek is naar het platteland en dat in de steden!
leegstand optreedt. Hij wenst dat het provinciebestuur
maatregelen neemt.
De benadering van de staatssectetaris getuigt van ken-|
nis van de cijfers. Daarin ligt tevens de beperktheid van
zijn visie besloten. Wie beleidslijnen voor de volkshuis
vesting wil trekken, heeft met veel meer factoren te ma
ken dan met koele getallen.
Om te beginnen dient naar Zeeland anders gekeken te
worden dan naar de Randstad. Het onderscheid tussen
stad en platteland is hier veel kleiner dan in het midden
van Nederland. De tegenstelling die Tommei oproept, is
kunstmatig. Stad en platteland vloeien in deze provin
cie veelal in elkaar over.
Een element dat de staatssecretaris buiten beschou
wing laat, is de leefbaarheid van de plattelandskernen.
Als een rem wordt gezet op woningbouw in de dorpen,
kan dat op korte termijn het einde betekenen van die
laatste winkel en de basisschool. Zo'n ontwikkeling
mondt uit in doodse kleine kernen. Er is veel voor te
zeggen met de bouw van huizen in ieder geval te voor
zien in de behoefte die onstaat door natuurlijke aan
was. Daarbij moet uiteraard rekening gehouden wor-l
den met het specifieke karakter van de dorpen. Dat is de
laatste tientallen jaren veelal uit het oog verloren,
waardoor lelijke uitwassen ontstonden rond karakte
ristieke dorpen.
Tommei gaat met zijn stellingname overigens voorbij
aan het feit dat in de Huisvestingswet het principe van;
vrije vestiging vooropstaat. Regels voor toewijzing van
huizen zijn er om groepen mensen te helpen die door
schaarste op de woningmarkt moeilijk aan huisvesting
kunnen komen. De redenen die de staatssecretaris nu
voor sturing aanvoert, hebben daarmee niet van doen.
Volgens Tommei moet de provincie een belangrijke roll
spelen in het beleid ten gunste van de steden. Hijzelf
heeft alleen greep op de sociale woningbouwsector. De
toewijzing van aantallen is in zijn handen. De vrije sec
tor kan door de provincie en gemeenten worden beïn
vloed door de vaststelling van het streekplan en be
stemmingsplannen.
In het streekplan dat de provincie op dit moment in ont
werp klaar heeft, wordt gekozen voor een genuanceer-1
de benadering van de groei van dorpen en steden. Het
dagelijks bestuur van de provincie kiest voor een voor-
zichtige groei van een aantal dorpen en wil van buiten
de provincie komende mensen proberen de steden in te j
krijgen. De bedoeling is dat voorzichtig wordt omge-1
gaan met het benutten van toewijzingsregels. De ba
lans die het provinciebestuur zoekt, is te verkiezen bo
ven het cijfermatige beleid van Tommei.
Er is meer dan voldoende werk in de maritieme sector te vindenArbeidskrachten zijn er echter te weinig.
foto Lex de Meester
Promotiecampagne moet studenten naar maritieme opleiding lokken
van onze verslaggever
Harmen van der Werf
De maritieme sector zit met een pro
bleem. Het gaat te goed. Het aantal ar
beidsplaatsen, zowel op het water als op het
land. neemt de komende tien jaar fors toe.
Met zo'n 22.000, volgens de voorspellingen.
Dat is niet niks. Het zijn zelfs te veel banen,
als niet snel meer studenten een maritieme
opleiding kiezen. De rijksoverheid, die ook
de hand heeft gehad in de opbloei van de
maritieme sector, gaat daar een mouw aan
passen met een promotiecampagme onder
liet motto Je toekomst ligt in het water.
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat
heeft twee miljoen gulden uitgetrokken
voor de campagne, die gisteren in Rotter
dam van start ging. Een reclamespotje dat
alleen op de commerciële tv-zenders te zien
is tot eind december, moet als eerste de aan
dacht trekken. Vijf acteurs paraderen op
een havenkade, in opmerkelijk witte bad
stof jassen. Ze stappen op een serie meerpa
len en lijken te water te gaan, hun toekomst
tegemoet. Dan onthullen ze hun ware ge
daante; gezagvoerder, accountmanager, lo
gistiek havenmedewerker. De opname is
gemaakt in Kaapstad, Zuid-Afrika.
De reclamespot laat in een notendop zien,
hoe veelzijdig de maritieme sector is. Het
gaat niet alleen om zeevarenden, wil het
ministerie van Verkeer en Waterstaat daar
mee aangeven Van de ruimschoots 20.000
banen die bij de bestaande 111.000 komen,
zal maar een klein gedeelte op zee te vinden
zijn. Zo'n vijf procent, schat projectleider
E. Meijnders van het Directoraat Generaal
Scheepvaart en Maritieme Zaken (DGSM).
De bulk van de nieuwe arbeidsplaatsen zal
dichtbij huis te vinden zijn. in havens, in
kantoren van rederijen en verzekerings- en
financiële bedrijven.
De spil waar alles omdraait, is wel de op
bloei van de zeevaart onder Nederlandse
vlag. Er is sinds 1 januari dit jaar nieuwe
belastingwetgeving van kracht, die het
voor scheepvaartconcerns veel aantrekke
lijker maakt om het rood-wit-blauw te la
ten wapperen. Het beleid werkt. Het aantal
vracht-, passagiers en tankschepen onder
Nederlandse vlag is in 1996 stevig gegroeid,
van 387 eind december 1995 tot nu 452.
Schepen van Nederlandse rederijen die on
der buitenlandse vlag voeren, keren terug,
Nieuwbouwschepen hebben direct de drie
kleur gehesen.
De meest in het oog springende terugvlag-
ging is die van de grote passagiersschepen
van de Holland Amerika Lijn (HAL). De
Statendam, de Rotterdam, de Maasdam. Ze
zijn 'terug' in Nederland Bovendien: de
HAL heeft weer uitgebreide kantoorvoor
zieningen in Nederland. Dat is precies wat
het Rijk wil een opbloeiende zeevaart én
vooral wal-faciliteiten.
„Het gaat hard", verkondigde projectleider
Meijnders gisteren in Rotterdam. „Harder
dan wij hadden verwacht. Als wij de cijfers
van dit jaar op een rijtje zetten, komen we
boven de voorspellingen uit. Die prognoses
zijn nog aan pessimistische kant geweest."
Kapitein
Of het ook zo hard zal blijven gaan. kon
Meijnders niet vertellen. En zeker niet of de
rederijen ook een beroep blijven doen op
Nederlandse stuurlui. Volgens de nieuwe
Zeevaartbemanningswet die momenteel
voor advies bij de Raad van State ligt. hoe
ven stuurlui niet meer van Nederlandse
komaf te zijn. Dat is nu nog wel het geval.
Uitsluitend de kapitein moet, aldus de
nieuwe wet, nog een Nederlander zijn.
Meijnders tilde daar niet al te zwaar aan.
„De reders moeten hun kapiteins ergens
vandaan halen. Dat kan alleen als zij ook
stuurlui opleiden."
Met de promotiecampagne richt het minis
terie van Verkeer en Waterstaat zich op jon
geren van 14 tot 19 jaar. Vandaar dat de re
clamespotjes alleen op Veronica, SBS 6,
RTL 5 (onder meer bij het programma Gla
mour. de troetelbeeren RTL 4 te zien zijn.
De Rijksvoorlichtingsdienst heeft dat voor
DGSM uitgezocht; op welke zenders jonge
ren vooral op afstemmen. „Onze doelgroep
is al erg moeilijk bereikbaar", stelde Meijn
ders. „Ze zijn druk met van alles."
De directeuren van de maritieme opleidin
gen in Vlissingen zijn blij met de campagne,
die volgens hen niets te laat komt. Om
streeks deze tijd maken examen-kandida
ten op de middelbare scholen him keuze
voor een vervolgopleiding. „Ik zit erom te
springen", zegt L. van Heulen van de sector
nautisch middelbaar beroepsonderwijs van
het Zeeland College, „want 23 november
houden we open dag." Van Heulens school
is met 500 leerlingen de grootste zeevaart-
opleiding van Nederland. „Wij zien het
laatste jaar gelukkig al een lichte groei."
Directeur A P. Cornelisse van de technische
en maritieme faculteit De Ruy ter signaleert
in het hbo echter 'een licht afnemende be
langstelling'. „Al staat Vlissingen nog niet
onder druk. dankzij de unieke locatie aan
de Boulevard en onze goede, kleinschalige
opleiding." Een promotiecampagne is naar
zijn mening 'altijd positief, want je moet
blijven werven' DGSM is dat ook van plan.
Volgens Meijnders zal het niet bij deze ene
campagne blijven.
van onze redactie binnenland
Jongeren uit het Betuwse
dorpje Herveld spelen eigen
rechter over een 47-jarige man
uit die plaats, die sinds vorige
week verdacht wordt van on
tucht met vijf jongens. Zijn tuin
werd omgeploegd en vernielin
gen aangericht.
De politie liet gisteren weten
dat zij het gedrag van de jeugd
absoluut niet accepteert. Er
wordt extra gesurveilleerd bij
de woning van de man en de po
litie is vastbesloten de daders te
pakken, aldus een woordvoer
der. Er wordt onmiddellijk op
getreden als zich nieuwe inci
denten voordoen.
Directie:
K Scherphuis,
W. F. de Pagter en
F. van de Velde.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
M. van Zuilen (adjunct)
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10.
Postbus 18,
4380 AA Vlissingen.
Tel. (0118) 484000
Middelburg: Markt 51
4331 LK Middelburg
Tel. (0118)681000
Goes: Voorstad 22,
4461 KN Goes
Tel. (0113) 273000.
Terneuzen: Axelsestraat 16.
4537 AK Terneuzen
Tel. (0115)694457.
Hulst: Servicepunt:
Boekhandel Duerinck,
Gentsestraat 12,
Tel. (0114)314058.
Axel: Nassaustraat 15,
4571 BK Axel
Tel. (0115) 568000.
Zierikzee: Oude Flaven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. (0111)415380.
Opening kantoren:
Maandag l/m vri|dag
van 8.00 tot 17 00 uur
Openingstijd Zierikzee
8.30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Centrale redactie:
Postbus 18,
4380 AA Vlissingen,
Tel. (0118) 484000,
Redactiefax: (0118) 470102.
's avonds op zondag t/m
vrijdag vanaf 19.00 uur.
in het weekeinde
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren.
De betrokkenen stond in zijn 1
dorp zeer goed bekend. Hij was
jarenlang zeer actief als vrijwil-
liger. Jongens zagen er dan ook 1
geen bezwaar in om in de wo- J
ning van de man te gaan kijken
naar zijn CD-i. i w
Enkele jongeren die op de uitno
diging ingingen, zagen eenmaal D
binnendaterseksfilmsopdevi- re
deo draaiden. De man sprak hen jo
aan over seks. De jongens moes- te
ten mee naar de slaapkamer, h<
waar de CD-i stond. Daar zette w
om ontucht toe te laten en te ple
gen. Een 14-jarige jongen was
de eerste die thuis durfde te ver
tellen wat er bij de man gebeurd
was. GPD
Bezorgklachten: maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 14.00 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22.00 uur:
Tel (0118) 484000.
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen: per
kwartaal 91.00, franco per post
119.00. per maand 33,00: per
laar ƒ350,00, franco per post
460,00,
bij automatische afschrijving per
termijn 1,50 korting,
losse nummers maandag t/m vrij
dag/1.60,
zaterdag 2,50 p st. (alle
bedragen inclusief 6 pet. btw).
Postrek.nr3754316
t n.v PZC ab.rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
176 cent per mm. minimumprijs
per advertentie 26,40,
ingezonden mededelingen
2.5 x tarief
Voor brieven bureau van dit blad
7.- meer
Volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet btw).
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V.
Vlissingen
PZC-ombudsman:
C van der Maas
Telefonisch spreekuur maandag
t/m vrijdag 9.30-12 00 uur. Tel
(0118)484401
Auteursrechten voorbehouden
Uitgave PZC
van onze correspondent
in Moskou
Hans Hoogendijk
Was dit de zwanenzang van
Alexander Lebed (lebed
betekent zwaan, red.) of begint
het lelijke, ongeliefde eendje in
de troebele Kremlinvijver aan
een solotocht? Nog is het te
vroeg om deze vraag te beant
woorden. Feit is dat de Russi
sche president Boris Nikolaje-
vits Jeltsin, Lebed - de man die
hij na diens verrassende derde
plaats bij de eerste ronde van de
presidentsverkiezingen tot zijn
kroonprins benoemde - de
Kremlinlaan uit heeft gestuurd.
En feit is ook dat Lebed daar in
zijn eerste reactie niet rouwig
om scheen.
Er blijven echter vragen.
Stuurde Lebed bewust op zijn
ontslag aan? Of is deze politieke
naieveling met open ogen in de
door de Kremlinheersers opge
stelde val gelopen? Wist Jeltsin
van tevoren dat deze val was
opgesteld of is hij gemanipu
leerd door zogenaamde liberale
kringen rond zijn dochter Tatja-
na? En de belangrijkste vraag is:
wat gaat er nu gebeuren?
Lebeds eerste reactie na zijn
ontslag was dat hij bang is dat
de wapens in Tsjetsjenië, waar
hij een vredesakkoord heeft ge
sloten, weer zullen spreken
Zijn tweede reactie was dat hij
in de politiek blijft en via legale
wegen zijn doel, het president
schap, zal blijven nastreven.
Mooie woorden, maar wat zijn
ze waard in een land dat wordt
geteisterd door stakingen en een
met de dag groeiende onrust
binnen de strijdkrachten?
Kremlin-drama
Niet voor mets riep minister
president Viktor Tsjernomvr-
din, ook een van de hoof drolspe
lers in dit Kremlin-drama. de
strijdkrachten op rustig te blij
ven. Hij appelleerde aan de ge
wapende macht geen partij te
kiezen in de strijd tussen minis
ter van Binnenlandse Zaken
Koelikov (lees de regering) en
Aleksandr Lebed.
Of het genoeg is zal moeten blij
ken. De elite-eenheden van de
luchtlandingstroepen staan
bijvoorbeeld pal achter de ex-
para-generaal Lebed. Het
Veertiende Leger in Moldova,
waarover eens Lebed het bevel
voerde, liet weten direct naar
Moskou te trekken indien hun
idool iets zou overkomen. Afge
lopen dinsdag week verscheen
Lebed op de militaire raad van
de luchtlandingstroepen waar
hij als een held werd ingehaald.
De direct inzetbare eenheden
van deze elite-troepen zijn zeer
dichtbij Moskou gelegerd.
Lebeds directe tegenstander
minister van Binnenlandse Za
ken Koelikov heeft niet voor
niets de staat van paraatheid
van politie en militie-eenheden
in Moskou afgekondigd. Dui
zenden OMON-soldaten pa
trouilleren sinds gisteren in de
Russische hoofdstad.
Jeltsin tekent het ontslag van Alexander Lebed, die na diens verrassende derde plaats bij de verkiezin
gen in juni Jeltsins kroonprins werd. foto AP
Lebed (m) toont zijn rivaal Koelikov (1) papieren, gisteren tijdens een bijeenkomst van de regering.
Even later werd Lebed de laan uitgestuurd. foto RTR
