Dwang fusie vismijnen moeilijk
Zeeuwse Komedie speelt Kras
in Der Traum der Wirklichkeit
De bronzen kunst van Morou
PZC
Gents Kluizendok gaat kanaal over
zeeland zaterdag 5 oktober 1996 16
Bejaarde (81) beroofd
Inval levert 25 kilo softdrugs op
Winkeldief snel aangehouden
Boete voor uitkeringsfraude
Laatste strafzittingen op Markt
Bejaarde vrouw betrapt dieven
Adjunct-secretaris produktschap: Ook belangen gemeenten spelen mee
kunst
geslaagden
Nieuwe
Muziek
VLIS3INGEN - Een 81 -jarige Vlissinger is vrijdagochtend int
zijn woonplaats met geweld beroofd van zijn portemonnee.
Omstreeks 11.30 uur liep de bejaarde op het Westerzichtpad
In het tunneltje werd hij van achteren beet gepakt en tegen de
grond gewerkt. De aanvaller eiste zijn portemonnee op en
verdween.
Het slachtoffer liep enkele schaafwonden in het gezicht op. In
de geldbuidel zat slechts een geringe hoeveelheid geld. De
man kon de politie een signalement geven van de overvallen
Het was een man van ongeveer twintig jaar met een getinte
huidskleur. Hij was 1.80 meterlang en droeg een donkere jack.
De dader was op een zwarte damesfiets.
NIEUW- EN SINT-JOOSLAND - De politie heeft vorige week
bij een inval in een restaurant in Nieuw- en Sint-Joosland
plusminus vijfentwintig kilo softdrugs in beslag genomen. De
eigenaar, die gisteren vertelde niks met drugsverkoop te ma
ken te hebben, is gearresteerdHij is na drie dagen vrij gelaten,
De politie die de inval eerst had verzwegen, wilde vrijdag nog
niets zeggen over de actie in Nieuwland en waarom de inval
heeft plaatsgevonden. Dat zou het onderzoek kunnen versto
ren. Volgens de eigenaar van het restaurant is hij 'heel aardig'
behandeld door de politie.
De softdrugs die in beslag zijn genomen, waren naar zijn ei-j
gen zeggen van een kennis. „Hij vroeg mij of hij zijn spullenl
even bij mij kon bewaren. Ik woon tien a elf jaar in Neder-j
land", voegde hij toe. ,,Ik heb in die tijd nooit problemen ge-j
had met de politie."
CADZAND-BAD - Een 22-jarige Terneuzenaar is in de nacht
van donderdag op vrijdag aangehouden, nadat hij geldladen
had gestolen uit een winkel aan Boulevard de Wielingen in
Cadzand-Bad. De man werd kort na de inbraak opgepakt in
de Leeuwenrikkenlaan in Cadzand-Bad.
TERNEUZEN - De Terneuzense politierechter mr. C. Kool
heeft een 46-jarige man uit de Scheldstad veroordeeld voor
het plegen van uitkeringsfraude tot een boete van 7 5 0 gulden,
De verdachte had in de periode tussen 5 augustus en 2 decem
ber '91 aan het GAK inkomsten uit arbeid verzwegen, terwijl
hij een wao-uitkering genoot. Tijdens die periode werkte hij
vooreen uitzendbureau. Het GAK werd voor 6.300 gulden be
nadeeld.
TERNEUZEN - Deze maand worden op de Markt van Ter-j
neuzen de laatste strafzittingen in het gebouw van het Kan-]
tongerecht gehouden. In november zijn er helemaal geen zit-j
tingen van de kantonrechter. Deze zijn verdeeld over del
maanden oktober en december. Zeeuws-Vlamingen en Bel-J
gen moeten volgende maand voor strafzaken van de politie-1
rechter naar Middelburg. Halverwege november verhuist het
personeel van het kantongerecht naar het nieuwe onderko-|
men in het stadskantoor.
OOST-SOUBURG - Een 74-jarige inwoonster van Oost-Sou-|
burg heeft vrijdagochtend om 10.15 uur twee dieven op heter
daad betrapt bij een inbraakpoging in haar woning aan de
Spoorstraat. Terwijl de vrouw in de woonkamer was probeer
den het tweetal de achterdeur te forceren. Toen ze ontdekte
dat er iemand in huis was namen ze de benen.
van onze verslaggever
Ernstjan Rozendaal
VLISSINGEN - In mei expo
seerde kunstenares Eveline van
Duyl uit Middelburg in het
Duitse Siegen haar installatie
Der Traum der Wirklichkeit,
een zeventien meter lang kunst
werk dat bestond uit transpa
rante golfplaten en gekleurd
glas. Leden van de toneelgroep
De Zeeuwse Komedie zagen een
foto van de installatie in de
krant en wisten meteen: 'Dit zou
een perfect decor zijn voor het
toneelstuk Kras van Judith
Herzberg.' Er werd contact ge
legd met Van Duyl en haar part
ner Peter Terhorst. In het Vest
zaktheater in Vlissingen is
vanavond, zaterdag, voor het
eerst te zien hoe de Zeeuwse Ko
medie speelt in een door hen ge
creëerd transparant doolhof.
De problematische relatie tus
sen droom en werkelijkheid is
een belangrijk thema in het stuk
van Herzberg. Ina, een oude, ge
scheiden vrouw, beweert dat er
regelmatig bij haar wordt inge
broken. Zij verandert de sloten
van het huis en roept haar kin
deren bij elkaar. Die twijfelen.
Heeft Ina de inbraken verzon
nen om aandacht te trekken, of
bestaat de inbreker echt?
..We hebben heel lang over het
decor zitten dubben", zegt Jo-
sien de Graaf, die Kras voor De
Zeeuwse Komedie regisseerde.
„Het luistert heel nauw. Ik wilde
geen huiskamer hebben maar
iets dat staat voor de verwarring
in het hoofd van die vrouw. Toen
we die foto van het kunstwerk in
de krant zagen, vielen ons me
teen de verbindingen met het
stuk op. Het is een spannende
installatie. Je ziet een heleboel
en je weet tegelijkertijd niet wat
je ziet."
Lading
„Wij wilden op het toneel ook
meerdere ruimtes suggereren en
daarvoor leent dit decor zich
goed. Er zit iets achter. Je kunt
er letterlijk alle kanten mee op.
In de stukken van Herzberg
steekt ook bijna overal iets ach
ter. Schijnbaar achteloos ge
plaatste opmerkingen hebben
vaak een zware lading."
Van Duyl twijfelde aanvanke
lijk. „Ik dacht: wat haal ik me op
mijn nek? Peter en ik zijn het
stuk gaan lezen en bij een repe
titie gaan kijken en toen zagen
we het zitten." Terhorst: „Het is
een mooie combinatie. De in
houd van het stuk en het kunst
werk sluiten goed op elkaar aan.
Tot aan de titel toe: Der Traum
der Wirklichkeit." Van Duyl en
Terhorst omschrijven het decor
dat uiteindelijk is ontstaan -
met hulp van vormgever Bob
Goedhart van De Zeeuwse Ko
medie - als een transparant
doolhof.
Volgens Terhorst is het maken
van een decor vergelijkbaar met
het maken van een kunstwerk.
„In allebei de gevallen zet je iets
in de werkelijkheid. Het inrich
ten van een tentoonstelling ver
gelijk ik vaak met een toneel
stuk. Je zet stukken neer die iets
moeten doen." Toch moet een
decor altijd in dienst staan van
het toneelstuk. De Graaf: „Het
is niet de bedoeling dat mensen
straks zeggen: Wat jammer dat
er spelers voor dat kunstwerk
staan.' Het decor is een middel
dat je hebt om het stuk goed te
laten functioneren.
Niet alleen aan het decor, maar
aan de totale vormgeving is vee)
aandacht besteed. Met de be-l
lichting zijn schaduwen gecre-
eerd die de hersenspinsel van de i
oude vrouw verbeelden. Als zijl
sterft, zijn er geen schaduwen
meer. Zelfs de kostumering ver
telt iets over het karakter van de
gespeelde figuren, bijvoorbeeld
doordat een broek keurig in de
vouw zit of juist vol vlekken. „In
het stuk verstrijkt tijd", legt De
Graaf uit. „Toch houdt iedereen
dezelfde kleren aan. Daarmee I
aangegeven dat de personages
niet veranderen. Net als bij het
decor is het allemaal net niet
realistisch."
„Er zitten zoveel lagen in het
stuk, in alle opzichten, dat I
maakt het niet gemakkelijk. De
spelers moeten echt voor hon
derd procent geconcentreerd'
zijn. anders is het verhaal wegj
en raakt de kijker het spoor bijs
ter. Maar ja, dat is natuurlijk
ook de magie van het toneelspe
len."
Kras door De Zeeuwse Komedie m hel
Vestzaktheater in Vlissingen. te zien op 5
IS en 19 okt, 2,16 en 30 nov, 7dec, 1S, 21
25 jan, 7. 8, 15. 28 en 29 maart om 20 30
uur en op 3 nov en 1 dec om 15 uur
van onze Haagse redactrice
Lianne Sleufjes
DEN HAAG - „Puur econo
misch bekeken is het overhou
den van een paar grote vismij
nen beter. Maar bij het in stand
houden van de afslagen spelen
bij gemeenten ook belangen zo
als het behoud van werkgele
genheid en het toerisme. Het is
dan moeilijk om te zeggen dat ze
maar samen moeten", zegt ad
junct-secretaris G. Pastoor van
het Produktschap voor Vis.
Er zijn te veel visafslagen maar
geen enkele wil zichzelf ophef
fen, aldus onderzoeker C.
Roozemond in een advies aan
minister J. van Aartsen van Vis
serij Hij stelt de minister voor te
saneren door de geprivatiseerde
en de gemeentelijke visafslagen
samen te voegen.
Roozemond zegt niet aan te stu
ren op één visafslag in Neder
land. Hoeveel aanlandings
plaatsen er nog moeten zijn na
zijn voorgestelde sanering wil
hij niet zeggen. „Dat heb ik ook
bewust niet gedaan in het rap
port. Ik laat de varianten over
aan Van Aartsen. Maar duide
lijk is dat er nu te veel visafsla
gen zijnWat ik wel wil zeggen is
dat sommige zo dicht bij elkaar
liggen dat je je afvraagt waarom
ze niet samenwerken." Daarbij
doelt hij op Zeeland: daar liggen
Jenny Buise-Rogiers uit Hulst is
aan de katholieke universiteit
Nijmegen geslaagd voor het
doctoraal Engelse taal en letter
kunde.
Aan de universiteit van Amster
dam is Maaike van Poelje uit
Middelburg geslaagd voor haar
doctoraal examen culturele stu
dies aan de faculteit Letteren,
vakgroep culturele studies. Zij
kreeg de aantekening 'met ge
noegen'
Winanda de Vroe uit Goes is aan
de Katholieke Universiteit Nij
megen geslaagd voor het docto
raal examen Nieuwste Geschie
denis.
Maartje de Beer uit Middelburg
slaagde cum laude voor het doc
toraal examen Italiaanse Taai
en letterkunde aan de Universi
teit van Amsterdam.
drie van de zes gemeentelijke
visafslagen die Nederland telt:
Colijnsplaat, Vlissingen en
Breskens.
Ondergang
Als er niets wordt gedaan, gaat
een aantal vismijnen ten onder,
aldus Roozemond. Hij stelt dat
er dit jaar al ernstige gevolgen
kunnen zijn voor exploitatie
van de afslagen vanwege de
quotering voor platvis.
Pastoor van het Prouktschap
voor Vis maakt daar de kantte
kening bij dat er het eerste half
jaar van 1996 wel minder vis is
aangevoerd maar dat er hogere
prijzen voor de vis worden gege
ven. „De omzet is bijna gelijk
aan vorig jaar."
Eigenaar R. van de Gruiter van
het enige visfileerbedrijf dat
Zeeland telt, maakt het niet zo
veel uit of er nu een of zes afsla
gen zijn „Wij kopen nu ook al
vis in heel Nederland en België.
Maar het is natuurlijk wel zo dat
hoe dichterbij de afslagen zijn,
hoe minder transportkosten ik
heb."
Secretaris J. Buys van de Neder
landse Zeevis Groothandels
Vereniging stelt dat de visver-
werkende bedrijven voordeel
hebben bij minder afslagen. „Je
kunt in een keer groter inkopen
en hebt dus minder vrachtwa
gens en minder commissionairs
nodig. Hoe minder havens je
moet aandoen, hoe beter het is
voor de kwaliteit van je vis."
Ander verhaal
Buys, tevens secretaris van de
Nederlandse diepvriesvis-in-
dustrieën, stelt dat voor de han
del een ander verhaal geldt.
„Die zien liever spreiding. Als
bedrijven een goede inkoper
hebben in een haven, kunnen ze
nu leuke koopjes hebben als ze
goede contacten hebben. Dat
verdwijnt als er één visafslag
komt. Dan zit je met zijn allen in
een grote zaal."
Buys, ook nog bestuurslid van
het Produktschap voor Vis,
denkt dat er wel een paar vis
mijnen van de kaart zullen moe
ten „Dat is pijnlijk maar anders
blijf je in een onderlinge con
currentieslag."
Visser J. Fenijn uit Breskens, be
stuurslid van de Federatie van
Visserijverenigingen, kent het
advies van Roozemond nog niet.
Hij wil er daarom nog niet op
reageren.
De haven van Gent gaat met de bouw van het Kluizendok het kanaal over. foto Charles Strijd
van onze verslaggever
Wout Bareman
GENT - De haven van Gent is
het Kanaal Gent-Terneuzen
over gesprongen. Vrijdag ging
op de westelijke kanaaloever de
eerste paal de grond in voor het
Kluizendok, een nieuwe in-
steekhaven waarvoor nu een
eerste - voorzichtige - aanzet is
gegeven. Maar over pakweg
acht jaar dient het nieuwe ha
vengebied werk te bieden aan
zo'n 2000 mensen en de goede
renoverslag in de haven op te
krikken met een kleine tien mil
joen ton.
De eerste fase van het Kluizen
dok-project voorziet in de aan
leg van een 1200 meter lange
kade en een verbreding van het
kanaal ter plaatse met 150 me
ter tot 350 meter. In Gentse ha
venkringen wordt het Kluizen
dok beschouwd als 'een waardig
concurrent' van de Axelse Vlak
te, twintig kilometer noordelij
ker gelegen.
Sinds 1988 blijft de goederen
trafiek in de Gentse haven ste
ken tussen de 24 en 25 miljoen
ton. Dat werd vooral geweten
aan een chronisch gebrek aan
'nat' industrieterrein. Maar
daarin komt nu verandering.
Nauwelijks een maand geleden
werd op de oostelijke kanaaloe
ver het Mercatordok in gebruik
genomen. De terreinen rond die
insteekhaven zijn nu al voor
honderd procent bezet. Nu moet
het Kluizendok 'extra lucht'
bieden. En daarnaast zijn er nog
mogelijkheden tot uitbouw van
het Rodenhuizedok op de oost
oever." Maar daarna is de ruim
te opgesoupeerd. Om - na alle
renovatiewerken die de afgelo
pen jaren al in de haven van
Gent werden uitgevoerd - straks
toch extra ruimte te creëren,
wordt de ontwikkeling van het
Kluizendok aangegrepen om de
terreinen in het hele havenge
bied te herschikken.
De Gentse schepen van de haven
Daniël Termont vrijdag: „We
streven er bijvoorbeeld naar de
meer vervuilende bedrijven
meer in noordelijke richting te
schuiven en de schone bedrijven
aan de zuidzijde, dus meer rich
ting stad, te houden." Dat daar
mee nieuwe conflicten met
Kanaalzone-gemeente en
'noorderbuur' Zelzate zullen
ontstaan, ligt voor de hand.De
Zelzatenaren stelden enkele da
gen geleden tijdens een hoorzit
ting nog woedend vast dat hun
gemeente zo langzamerhand is
uitgegroeid tot 'de vuilstort' van
de hele Kanaalzone.
De belangstelling voor het Klui
zendok is groot, verzekerde Ter
mont. Hij verwacht dat de uit
gifte van de eerste 70 hectare
industrieterrein, die door uit
voering van de eerste fase van
het project wordt ontsloten,
geen enkel probleem zal zijn.
Die eerste fase kost het Vlaams
Gewest en de stad Gent (in een
kostenverdeling van 60-40) zo'n
50 miljoen gulden. Het hele pro
ject vergt een investering van
minstens 280 miljoen gulden.
De aanleg van het Kluizendok
gaat gepaard met omvangrijke
grondwerken. De komende ze
ven jaar moet ongeveer 15 mil
joen kuub grond worden verzet
De weg langs het kanaal wordt
omgebogen en krijgt een nieuwe
aansluiting op de gewestweg
N474 en ook de spoorlijn wordt
omgeleid. Het executieoord
Ertvelde-Rieme wordt ver
plaatst en tenslotte moet ook de
zwaar vervuilde stortplaats La
Floridienne in het nieuwe ha
vengebied worden gesaneerd.
Er wordt niet direct gedacht aan
afgraven van die stortplaats; in
kapselen (in beton) heeft op dit
moment de voorkeur.
MIDDELBURG - Het
Festival Nieuwe Muziek
wordt vanavond (zater
dag) in de Kloveniersdoe
len in Middelburg ge
opend met een optreden
van de pianist Geoffrey
Douglas Madge (20.30
uur).
Aanvankelijk was - zoals
in de culturele agenda in
de PZC van woensdag viel
te lezen - het Xenakis-en-
semble deze dag gepro
grammeerd, maar de
hommage van dit gezel
schap aan de Japanse
componist Toru Takemit-
su is verplaatst naar
woensdag 9 oktober.
Madge brengt vanavond
onder meer een wereld
première van de Ameri
kaanse componist George
Flynn. Later op de avond
(22.30 uur) zijn de gitarist
Jan Kuiper en de rapband
Zombie Squad te beluis
teren in de Kloveniers
doelen.
De Zeeuwse Komedie in Kras van Judith Herzberg.
van onze verslaggever
Frank Balkenende
GOES - Bronsplastieken uit Burkina Faso
zijn sinds vrijdag (4 oktober) te zien in de
Grote Kerk in Goes. Het materiaal voor
het 'Afrikaanse leven in brons' is afkom
stig van de School van Morou, een acade
mie voor bronsgieters die haar juweeltjes
kan exporteren dankzij de vrijwilligers
organisatie African Fine Art Rotterdam.
De plastieken schetsen het leven van alle
dag zoals een jager met konijn, een pap
verkoopster en een vrouw die een schorpi
oen doodt. Beelden met sterke vormen,
prachtig lijnenspel en uitdrukkings
kracht.
Bronskunstenaar Derme Moudou Morou
stichtte acht jaar terug een school, die
zich toelegt op één bepaalde stijl en tech
niek. Morou geeft les in de eeuwenoude
verloren was-methode, de cire perdu. Een
object wordt geboetseerd in bijenwas en
vervolgens ingebed in klei. Als de klei
droog is, verhit de kunstenaar het object
zodat de smeltende was uit de vorm kan
lopen. In de holling giet hij vervolgens
vloeibaar brons. Na stolling slaat hij de
kleimantel stuk en werkt hij het beeld ver
der af.
Uitzondering
De school van Morou produceert ware
kunstwerken en dat is in Afrika meer uit
zondering dan regel. Wat normaliter als
Afrikaanse kunst naar Europa komt. zijn
meestal gebruiksvoorwerpen en maskers.
Het kunstenaarscollectief leefde de eerste
jaren in anonimiteit, maar dat veranderde
toen Rotterdammer Jacques van der Sluis
en een in Afrika levende kennis de school
rijf jaar geleden bezocht. De vrijwilliger
van Africa Fine Art Rotterdam, een club
mensen die 'etnografica' verzamelt, was
onder de indruk van de schoonheid van de
plastieken en smeedde een exportplan.
„Sindsdien verzorgen we exposities in
Nederland. En ik moet zeggen dat de ver
koop bijzonder goed loopt. De prijzen zijn
redelijk, driehonderd gulden voor een
klein beeld tot duizend, vijftienhonderd
gulden voor een groot plastiek. Maar dat
is dan ook 1.20 tot 1.70 meter hoog."
African Fine Art Rotterdam fungeert nu
nog als verkooporganisatie, maar met de
Europese opbrengsten moet Morou in de
toekomst op eigen benen kunnen staan.
Het gaat de kunstenaarsschool, die zich
heeft ontwikkeld tot een leefgemeen
schap. zozeer voor de wind dat binnen
kort een dorpshuis kan worden gebouwd.
De vrijwilligersorganisatie schiet met de
verkoop financieel niets op, sterker nog,
steekt er alleen maar tijd in. Van der Sluis
doet het graag: „Zowel het christendom
en de islam hebben bewust en onbewust
veel van de Afrikaanse cultuur vernie
tigd. Ik denk dat het continent, en in dit
geval Bui-kina Faso, een beetje steun ver
dient."
Eeuwenoud
Bronsgieten is al eeuwenlang een kunst in
Afrika. Karavanen transporteerden het
metaal van het Middellandse Zee-gebied
naar het westen van Afrika. Het was aan
rijkere volken zoals de Ashanti (Ghana),
Fon (Bemn) en Yoruba (Nigeria) voorbe
houden van brons sier- en gebruiksvoor
werpen te maken. Zo ontstond de paleis
kunst, gericht op creativiteit en het
Bronzen kunst van de school van Derme Moudou Morou. fotografie Willem Mieras
esthetisch genoegen dat het aan- en be
schouwen van kunst schenkt. Bij andere,
minder gefortuneerde stammen, beperkte
het bronsgebruik zich tot de fabricage van
voorwerpen voor alledag, zoals stijgbeu
gels, haarspelden, drinkhoorns en sche
den voor zwaarden en messen.
De Yoruba-maatschappij (Nigeria) nam
een bijzondere plaats in. Het Ogboni-
genootschap, de koepel van de gezagshië-
rarchie in de Yoruba, benutte bronzen
staven, zwaarden en bellen voor machts
rituelen. Brons bleek meer in zwang dat
goud, dat spaarzaam en slechts door en
kele stammen werd verwerkt. Zilver was
in deze contreien opmerkelijk afwezig.
Tegenwoordig geldt brons niet meer als
een kostbaar metaal. De Mossi's, de groot
ste stam in Burkina Faso waartoe ook de
School van Morou behoort, zetten de oude
paleiskunst in feite voort. Zoals vroeger
de rijkdom van het hof werd uitgebeeld,
zo vereeuwigen zij nu het dagelijks leven.
Herkenbare kunst, waarbij de langgerek
te lijven opvallen. „Maar", weet Van dei-
Sluis, „dat is niet typisch voor Morou. Het
is een oorspronkelijke vorm uit Afrika."
De overzichtstentoonstelling 'Hel Afrikaanse leven in
bronsis tot en met zondag 13 oktober te zien m de Gro
te Kerk m Goes Van maandag tot zaterdag zijn de deu
ren van 12 tot 17 uur en op zondag van 13 tot 17 uur
open. Tijdens koopavond op donderdag kunnen be
zoekers er van 19 tot 22 uur terecht
sn
fci
i
fotoLaLinea or