Einde aan sancties tegen Servië
tweede
Beatrix
bezoek
scherp bewaakt bij
aan township Katorus
In gesprek en
feleffot ie aannemen.
PZC
Britse verliest haar achtling
/t>\
Bulgaarse ex-premier doodgeschoten
Peruaans vliegtuig
7 stort in zee: 70 doden
een
Noord-Afghanistan
maakt zich op voor
strijd tegen Taliban
Onderzoeker: België
zat achter moord op
Loemoemba in 1961
buitenland
Federatieve Republiek mag nog niet bij Wereldbank, VN en IMF
Alarm in Spanje
na opduiken van
veteranenziekte
Snelle trein op
een traag spoor
Moeder Teresa ereburger VS
Weer coli-epidemie Japan
Actie tegen EMU-begroting Italië
Pro-India partij wint in Kashmir
VS willen zeebodem stofzuigen
996 r
donderdag 3 oktober 1996
van onze redactie buitenland
BELGRADO/NEW YORK - In
Joegoslavië en Servisch-Bosnië
is positief gereageerd op het be
sluit van de Verenigde Naties de
sancties tegen de Federatieve
Republiek Joegoslavië (Servië
en Montenegro) op te heffen.
Het Servische lid van het Bosni
sche collectieve president
schap, Momcilo Krajisnik,
sprak gisteren van een histori
sche gebeurtenis. Volgens hem
waren de sancties pure discri
minatie. De Servische president
Slobodan Milosevic verklaarde:
'„Vandaag verlaten we samen
een van de moeilijkste periodes
uit onze geschiedenis."
[Maar het feit dat de Verenigde
iStaten nog altijd de toetreding
[blokkeren van Joegoslavië tot
jde Algemene Vergadering van
MADRID - De veteranenziekte,
die in Spanje de afgelopen we
ken aan acht mensen het leven
heeft gekost, dreigt zich verder
te verspreiden omdat de bacte
riën waarschijnlijk in de water
leiding van het dorp Alacala de
Henares bij Madrid terecht zijn
gekomen. Dat hebben de
Spaanse autoriteiten gisteren
verklaard.
De veteranenziekte is een vorm
van longontsteking en wordt
ook wel legionairsziekte ge-
loernd. De autoriteiten intensi
veren het chloreren van het
drinkwater en hebben de dorps-
aewoners aangeraden hun dou
chekop met azijn in te wrijven
om de bacteriën te doden.
Door de ziekte, die eind augus-
tus uitbrak, moesten 150 men
sen in het ziekenhuis worden
opgenomen. Met behulp van an
tibiotica zijn de meesten er weer
bovenop gekomen, op de acht
dodelijke slachtoffers na.
Pas de laatste dagen werd dui
delijk dat het om de veteranen
ziekte ging. De ziekte werd in
1976 voor het eerst gesignaleerd
toen 34 mensen eraan stierven
tijdens een conventie van het
Amerikaanse Legioen in Phila
delphia. AP
de VN en internationale organi
saties als het IMF en de Wereld
bank, wierp in Belgrado een
schaduw over het goede nieuws.
„De buitenste sanctiemuur
blijft bestaan. Dat werkt zeer
nadelig voor ons", aldus een po
litiek commentator in de Joego
slavische hoofdstad.
Buitenland
Een deskundige van het Insti
tuut van Economische Weten
schappen in Belgrado zei dat de
situatie pas verbeterd als Joego-
slavië leningen en investerings
kredieten krijgt. „De economi
sche structuur is blijven steken
en heeft de ontwikkelingen niet
gevolgd. Om de produktie te
verhogen moet er geïnvesteerd
worden, en dat kan alleen met
behulp van het buitenland."
De VS hielden deze beperkin
gen aan, omdat zij vinden dat
Belgrado beter moet meewer
ken met het Joegoslavië-Tribu-r
naai in Den Haag. Dinsdag hief
de Veiligheidsraad formeel de
handelssancties op die in 1992
werden opgelegd als straf voor
de rol van Servië bij het aan
stichten van de oorlog in Bosnië.
In dat kader kondigden de
NAVO en de Westeuropese Unie
(WEU) gisteren aan te stoppen
met de operatie Sharp Guard,
de controle van het scheep
vaartverkeer in de Adx'iatische
zee en op de Donau.
Sharp Guard duurde ruim drie
jaar waarin ongeveer 73.000
schepen werden gecontroleerd
of er vracht aan boord was die
was bestemd voor of afkomstig
van Klein-Joegoslavië. In een
verklaring liet de WEU weten
tevreden te zijn met haar bij dra-
ge „die de condities heeft ge
schapen voor de vredesakkoor
den van Dayton".
Stabiliteit
De Europese Commissie kon
digde gisteren aan de politieke
en economische banden met de
voormalige Joegoslavische re
publieken pas aan te halen als er
sprake is van stabiliteit in de re
gio. Met het besluit schetst de
Commissie de voorwaarden
waar Kroatië, Bosnië-Herzego-
vina en Klein-Joegoslavië aan
moeten voldoen voordat even
tuele onderhandelingen met de
EU kunnen beginnen.
Volgens de commissie geldt bo
venal dat de betrokken landen
de vredesakkoorden uitvoeren.
Goed nabuurschap is een ande
re essentiële voorwaarde. Pas
als een Balkanland normale re
laties onderhoudt met zijn
buurlanden kan er sprake zijn
van soortgelijke banden met de
Europese Unie, aldus EU-
commissaris Van den Broek,
verantwoordelijk voor de be
trekkingen met Midden- en
Oost-Europa.
Hij benadrukt dat de EU echter
niet de intentie heeft het oude
Joegoslavië in ere te herstellen.
Eventuele onderhandelingen
over handelsakkoorden of het
toekennen van ontwikkelings
hulp zullen met de afzonderlij
ke republieken worden gevoerd.
De EU-ministers van Buiten
landse Zaken moeten het prin
cipebesluit van de Europese
Commissie nog goedkeuren.
ANP/RTR/AFP
Rechercheurs onderzoeken de plek waar Loekanov vermoord werd.
foto Mladen Antonov/EPA
van onze redactie buitenland
SOFIA - De Bulgaarse oud-premier en
zakenman Andrej Loekanov is gistermor
gen door onbekenden voor zijn huis
doodgeschoten. De aanleiding en omstan
digheden van de moord zijn nog niet dui
delijk, zo verklaarde parlementsvoorzit
ter Blagovest Sendov.
De dader schoot Loekanov van dichtbij in
het hart en het hoofd toen deze zijn huis
verliet, aldus ooggetuigen. De politie wil
de geen verdere details geven. Een voor
man van Loekanovs Socialistische Partij
(BSP) zei dat het om een politieke moord
ging die een schaduw werpt over de presi
dentsverkiezingen van 27 oktober.
De hervormingsgezinde Loekanov gold
zowel voor als na de val van het commu
nisme in Bulgarije als een van de belang
rijkste politici van het land. Onder het
communistische bewind van Todor Zjiv-
kov was hij lid van het politburo en vice-
premier. Na de val van Zjivkov eind 1989
was hij premier voor de ex-communisti
sche BSP, totdat hij een jaar later onder
druk van de oppositie moest aftreden.
Loekanov bleef parlementslid voor de So
cialistische Partij, die nu weer aan de
macht is. Onlangs hekelde hij de partijlei
ding omdat cüe volgens hem het stalinis
me in ere wilde herstellen en de geheime
dienst versterkte. De oud-premier was te
vens lid van de raad van bestuur van het
Russisch-Bulgaarse gasbedrijf Topener-
gy. RTR/DPA
van onze redactie buitenland
ANCON- Een toestel van de Pe
ruaanse luchtvaartmaatschap
pij Aéroperu is gisterochtend
met zeventig mensen aan boord
in de Stille Oceaan gestort. Het
ongeval had plaats op 65 kilo
meter ten westen van Ancon, uit
de Peruaanse kust. De piloot
meldde kort voor het ongeluk
een technische storing. Ge
vreesd wordt dat alle inzitten
den, voor het overgrote deel
Chilenen, zijn omgekomen.
Een luchthavenfunctionaris zei
dat het toestel 61 passagiers en
negen bemannningsleden aan
boord had. Aéroperu-vlucht
603, een Boeing 757, was opge
stegen in Lima en op weg naar
Santiago, Chili.
De piloot zond vijf minuten na
het vertx-ek een noodsignaal uit
en was kennelijk al op de terug
weg naar Lima toen het toestel
in de oceaan stortte. Ancon ligt
ongeveer 50 kilometer ten noor-
PARIJS - De Franse regering
heeft gisteren vanwege bezuini
gingen besloten dat de snelle
TGV op nieuwe trajecten op ge
wone rails moet rijden. Daar
door kan de trein 'slechts' 220
kilometer per uur halen. AP
den van de Peruaanse hoofd
stad.
Aan boord van het ramptoestel
bevonden zich 20 personen die
met een andere Boeing, een 727,
van Miami in Florida naar Lima
waren gevlogen. De 727 was in
gezet omdat het oorspronkelij
ke toestel van vlucht 603, ook
een 757, in Miami technische
problemen bleek te hebben.
Patrouilleboten van de marine
vonden het wrak van het toestel
drijvend in de oceaan, aldus ad
miraal Jaime Monge van het
reddings wezen van de Peruaan
se marine. De romp was in twee-
en gebroken. Er was geen teken
van leven, maar het zicht werd
beperkt door dichte mist. Er
was een reddingshelikopter op
gestegen, maar andere toestel
len werden vanwege het slechte
zicht - op sommige plaatsen niet
meer dan tien meter - aan de
grond gehouden.
De Peruaanse minister van Ver
keer, Elsa Carrera de Escalante,
uitte het vermoeden dat een
computerstoring de oorzaak is
geweest van de ramp. Zij zei dat
de laatste woorden van de piloot
waren: „Ik neem gas terug van
de motoren, maar het vliegtuig
gaat nog steeds sneller." Peru
werd dit jaar al eerder getroffen
door een vliegramp. Op 29 fe
bruari vonden 123 mensen de
dood toen een passagiersvlieg
tuig van Faucett Airlines in het
zuiden van Peru neerstortte.
RTR/AP/EFE
van onze verslaggeefster
Carine Neefjes
KATORUS - Koningin Beatrix
scoort het hoogst als het gaat om
het aantal veiligheidsagenten
dat is ingezet tijdens een bezoek
aan een township. Andere bui
tenlandse staatshoofden, onder
wie koningin Elizabeth van
Groot-Brittannië, werden in de
zwarte woonwijken lang niet zo
goed bewaakt. „We verwachten
grote problemen", vertelt vei
ligheidsagent Heigard Meiring,
die voor een muur van prikkel
draad op de uitkijk staat.
Een dag voor de komst van ko
ningin Beatrix is het onrustig in
Katorus, de township waar tot
voor kort bloedige rellen plaats
vonden tussen ANC- en Inka-
tha-aanhangers. Een kleine
groep zwarten verzet zich tegen
het bezoek van een koningin die
Nederlands spreekt, de taal die
nauw is verbonden met het Afri
kaans, de taal van de apartheid.
„Het apartheidsregime is uitge
vonden door Afrikaans spre
kende mensen. De opstandelin
gen haten het Afrikaans en alles
wat daar op lijkt. Ze willen
wraak nemen en Beatrix laten
voelen dat het er hier normaal
gesproken niet zo mooi uitziet
als vandaag", aldus de veilig
heidsagent. De koningin rijdt
dan ook achter kogelvrij glas
Uitzinnig van vreugde loopt een inwoonster van de Township op Koningin Beatrix toe-
foto Raymond Rutting/ANP
Ken je dat? Je bent gezellig met iemand aan het bellen, maar je verwacht nog een telefoontje.
Dan biedt WisselGesprek' uitkomst. Het werkt eenvoudig: je hoort een piep 3ls iemand je probeert te bereiken.
Je kunt dan met dezelfde telefoon het tweede telefoontje aannemen. En je schakelt zo weer terug. Voor
WisselGesprek betaal je nu geen aansluitingskosten. En als je nu een abonne- Nieuw:
ment neemt, krijg je het de eerste twee maanden gratis. Daarna betaal je f 2,50 WfïSS©IG©Spr©lf
per maand. Meer weten? Bel dan gratis 06-0402.
door de uitgestrekte woonwijk
met huisjes die lij ken op schuur
tjes, voorzien van golfplaten die
als dak fungeren. Boven haar
klinkt onophoudelijk het geluid
van rondcirkelende politieheli-
kopters. In de koninklijke stoet
lopen extra bodyguards en ge
wapende militairen. „Ik heb
nog nooit zoveel veiligheids
mensen bij elkaar gezien", ver
telt Heigard Meiring.
In de jaren voor de verkiezingen
in 1994 was Katorus, net als zo
vele zwarte woongebieden, het
toneel van hevig politiek ge
weld. In 1993 vielen als gevolg
hiervan in totaal 3.500 doden,
waarvan 1.500 in Katorus. Vlak
na de verkiezingen is de zwax*te
meerderheidsregering begon
nen met de wederopbouw van
de townships.
In Katoi-us bezoekt koningin
Beatx'ix woningen die met geld
van de overheid worden gereno
veerd: een 'model-township'.
De echte armoedige toestanden
van dit land blijven haar be
spaard. Ze gaat bijvoorbeeld
niet naar de krottenwijken in
Alexandra, een van de meest
mensonterende townships waar
hele gezinnen zijn ondei'ge-
bracht in zogenoemde 'hostels',
woonbarakken met kamertjes
van twee bij dxle. Geen sanitair,
geen elektriciteit. Op een opper
vlakte die is bestemd voor
70.000 mensen, wonen er maar
liefst 350.000. Koningin Eliza
beth is tijdens haar bezoek aan
Zuid-Afi'ika in Soweto wèl in
dergelijke, krottenwijkexx ge
weest. GPD
van onze redactie buitenland
LONDEN - De Britse Mandy
Allwood, die maandag door een
miskraam drie kinderen van
haar achtlingzwangerschap
verloor, heeft gisteren ook de
andere vijf kixxderen verloren.
Dit hebben haar artsen in het
King's College Hospital in Lon
den meegedeeld. Eerder op de
dag had Allwood al een vierde
baby verloren. De vrouw was
bijna twintig weken zwanger.
Allwood vei'ooi'zaakte in augus
tus opschudding met haar wens
als eerste vi'ouw in de wereld
haar zwangerschap van een
achtling uit te dragen, hoewel
haar artsen dat sterk afraadden.
Maaxxdag vexioor ze dxie man
nelijke foetussen, die alle min
der dan tweehonderd gram wo
gen. Het kind dat ze gisteren
eerder op de dag verloor, woog
220 gram.
Allwood (32) wex"d maandag
avond opgenomen in het zie
kenhuis. Na de eerste miskraam
van gisteren meldde haar arts
Donald Gibb dat de vier overge
bleven foetussen nog „in leven"
waren, maar hij achtte toen al de
kans gering dat deze vier kinde
ren levend ter wereld zouden
komen. De vrouw had het nog
minstens vijf weken moeten
volhouden om de ovex-gebleven
WASHINGTON - De Amerikaanse president Clinton heeft
Moeder Teresa het ereburgex-schap van de Vei'enigde Staten
verleend. Hij ondexfekende dinsdag een wet met die strek
king. Eerder had het Huis van Afgevaax-digden al unaniem in
gestemd met het eex'betoon aan de 86-jax-ige armenzustëix
„Ze heeft hoop en liefde gebracht in de levens van miljoenen
wezen en verwaarloosdekindei'en over de hele wex*eld", aldus
Clinton in een verkiaxfng. Moeder Teresa, die in 1949 de orde
van de Missionarissen van Naastenliefde stichtte, ontving in
1979 de Nobelpi-ijs voor de vrede. Haar orde beheert inmid
dels meer dan vijfhonderd tehuizen over de hele wereld voor
wezen, zieken en stexwenden. RTR
TOKYO - De colibacterie-epidemie, die deze zomer in Japan
al aan elf mensen het leven kostte en zeker negenduizend
mensen ziek maakte, heeft deze week opnieuw honderden
slachtoffers gemaakt.
Dinsdag werden op een school in de stad Morioka 169 nieuwe
gevallen geconstateerd, nadat eerder al erxkele tientallen leer
lingen ziek waren gewox'den. De kantine van de school werd
vrijdag al gesloten. Alle 735 leei'lingen en leerkrachten zijn
inmiddels onderzocht. De bron van de nieuwe besmettingen
was woensdag echter nog niet achtei'haald. AFP/RTR
ROME - Fox-za Italia, de partij van de Italiaanse ex-premier
Silvio Berlusconi, begint een handtekeningenactie onder de
bevolking tegen de begroting 1997 van de i'egering-Prodi. De
partij wil zo probei'en het paxiement te vermurwen.
Minister van Begroting Carlo Azeglio presenteeit de begro
tingswet vandaag in de Kamer van Afgevaardigden. De wet
wox-dt daarna in commissievex"band behandeld. Het plenaire
debat is voor-zien op 28 oktober en aanvaardi ng op 17 novem
ber: Daax-na is de Senaat aan bod.
Ook de fractieleider van de Liga Nox-d,Domenico Comino, wil
obstx-uctie voeren tegen de begroting, die het financiei'ingste-
kort zover moet terugdringen dat Italië in 1999 kan toetreden
tot de EMU. Pi'emier Prodi vex-zekerde zich van de noodzake
lijke steun van de communisten door af te zien van bezuini
gingen op de pensioenen en de gezondheidszox-g. ANP
SRINAGAR - De grootste pro-India pax-tij in Jammu en
Kashmir heeft de absolute meerderheid behaald bij de ver
kiezingen voor een x-egionaal paxiement in de roerige deel
staat. Dit bleek woensdag uit gegevens van de kiescommissie.
De winnende Nationale Confex-entie van voormalig deel
staat-premier Farouq Abdullah won 51 van de 87 zetels. Ab
dullah eist grotere mate van autonomie. De regeling in New
Delhi heeft Jammu en Kashmir onder dfrect bestuur ge
plaatst sinds plaatselijke afscheidingsbewegingen in 1990
een opstand begonnen. Bij het geweld vielen sindsdien 20.000
doden. RTR
SMITHTOWN - De Amerikaanse i'egering ovex*weegt de bo
dem van de oceaan voor Long Island te laten 'stofzuigen' om
ook de kleinste deeltjes van het TWA-toestel dat op 17 juli in
zee stort te boven water te krijgen.
Duikers hebben tot nu toe 85 procent van de wx-akstukken bo
ven water gehaald en er zal pas een beslissing vallen over het
afzuigen van de oceaanbodem als zij hun werk hebben afge
rond. AP
lijk de Taliban, die hun aanhang
voornamelijk halen onder de
Pathanen in Afghanistan, het
hoofd te bieden. Een woord
voerder van Dostum zei dat er
de komende dagen een delegatie
naar Kabul gaat om met de Tali
ban te praten. Dostum en
Masoed zijn vijanden, maar de
Oezbeekse generaal heeft ook
weinig op met de scherpslijpex-s
in Kabul. De fundamentalisti
sche Taliban hebben inmiddels
al .driekwart van Afghanistan
vex-overd.
Rusland zal met de enkele leden
van de Gemeenschap van Onaf
hankelijke Staten (GOS),
bestaande uit voox-malige Sov
jetrepublieken, praten over de
toestand in Afghanistan. Mos
kou is zeer bezorgd dat de ge
vechten overslaan naar Oezbe
kistan en Tadzjikistan. De GOS
maakt zich met name zorgen
over de 1500 kilometer lange
gx-ens tussen Afghanistan en
Tadzjikistan, die mede bewaakt
wordt door Russische troepen.
De regexfng in Doesjanbe is al in
een strijd gewikkeld met guer-
rillastrijders die hun bases heb
ben in Afghanistan.
RTR/DPA/AFP
van onze redactie buitenland
PANSHIR/KABUL - Tadzjiek-
se strijders in Afghanistan zijn
bezig zich in allerijl voor te be
reiden op een aanval van de Ta
liban op de noordelijke Panshir-
vallei, bolwerk van hun hun lei
der Ahmed Shah Masoed. Mas
oed, tevens minister van Defen
sie van de uit Kabul verdreven
regering, heeft in de vallei de
noodtoestand uitgeroepen en de
smalle toegang is met dynamiet
ontoegankelijk gemaakt.
Als de Taliban hun dreigement
om Masoed, bijgenaamd de
Leeuw van de Panshir, met ge
weld te verdrijven waar willen
maken zullen zij op grote tegen
stand kunnen rekenen. In de ja
ren tachtig probeerden Sovjet
troepen verscheidene malen,
onder meer met golven helikop
ters, voet aan de grond te krijgen
in de Panshir, maar steeds wer-
den zij vei'dreven.
Volgens waarnemers proberen
de Taliban een overeenkomst te
sluiten met de Oezbeekse leider
Dostum om te voorkomen dat de
Oezbeken een alliantie aangaan
met de Tadzjieken om gezamen-
kinderen een kans op levensvat
baarheid te geven.
Allwood werd zwanger na het
gebruik van medicijnen om de
vruchtbaarheid te bevorderen.
Dat gebeurde omdat ze het ad
vies van de axfsen in de wind
sloeg om een zwangerschap te
vermijden tijdens de behande
ling. De vrouw - die al een zoon
tje heeft - en haar 37-jarige
vriend namen de publicist Max
Clifford in de arm om geld te
kunnen verdienen aan de op
zienbarende zwangex-schap.
Het boulevax-dblad News of the
World heeft Allwood 2,5 miljoen
gulden toegezegd vóórhaar ver
haal. ANP/RTR
van onze correspondent
Paul Koopman
BRUSSEL - Niet de Ameri
kaanse inlichtingendienst maar
de Belgische regering heeft in
1961 de moord georganiseerd op
de Kongolese premier Patrice
Loemoemba. Tot deze conclusie
komt de Belgische historicus
Ludo de Witte op basis van tal
van geheime documenten die hij
bij de VN in New York mocht in
zien. Zijn bevindingen, gisteren
gepubliceerd in de kraxxt 'De
Morgen', staan haaks op de ver-*
klaringen van oud-premier
Gaston Eyskens die alle betrok
kenheid steeds ontkend heeft.
In een vierhonderd pagina's tel
lend onderzoek citeert De Witte
telegrammen, telexen en ver
trouwelijke berichten die de be
trokkenheid van de regering-
Eyskens aantonen. Zo seint de
Belgische minister van buiten
landse zaken P. Wigny op 10 sep
tember 1960: „De autoriteiten
hebben de plicht Loemoemba
onschadelijk te maken." Op 6
oktober verstuurt de Belgische
minister voor Afrikaanse za
ken, H. d'Aspremont-Lyden een
telegram met de mededeling:
„Belangrijkste doelstelling
blijft natuurlijk de definitieve
eliminatie van Loemoemba."
Loemoemba was na de onaf
hankelijkheid van Belgisch
Kongo bij de Belgische regering
in ongenade gevallen vanwege
zijn anti-westerse opstelling.
Volgens De Witte vreesde de
Belgische regering voor de nog
steeds aanzienlijke Belgische
belangen in Kongo, onder meer
beheerd door de Société Gene
rale. Ook wijlen koning Boude-
wijn zou al zijn invloed hebben
aangewend om Loemoemba uit
het zadel te wippen.
In december 1960 viel Loemoe
mba in handen van zijn grote xi-
vaal Moboetoe. Vervolgens zou
de regering-Eyskens geëist heb
ben dat Loemoemba werd over
gebracht naar de van Kongo af
gescheurde provincie Katanga,
waar volgens De Witte de feite
lijke macht in handen was van
een Belgische 'raad', die de exe
cutie organiseerde. GPD
