Tweede huis geeft hoofdbrekens
Cultuur en natuur als gelijke
grootheden van grote klasse
Op tijd tanden laten zien
PZC
k
V erhey/Moer dijk
zeeland
15
Werkgroep analyseert voor- en nadelen
Laserverbod disco Zierikzee
Bundeling toeristische info
Oosterschelde-actie in archief
Scherpenisse mag uitbreiden
Pogingen tot inbraak in Waarde
kunst
Prijsvraag voor jonge pianisten
We gaan nog
niet verklappen
wat we
zaterdag
voor u in petto
hebben
199
woensdag 25 september 1996
ian onze verslaggever
iené Schrier
1IDDELBURG - De zoge-
aamde tweede woning, ook
rel recreatiewoning genaamd,
iezorgt heel wat gemeentebe-
tnren in Zeeland hoofdbre-
ens. In de ene gemeente zijn er
veel van dergelijke huizen en
orgen ze zeker in de winter
oor een doods dorpsbeeld. Er-
ens anders doet het gemeente-
iestuur er alles aan om maar zo
eel mogelijk tweede woningen
linnen haar grenzen te krijgen,
ls impuls voor de midden-
tand. De tweede woning moet
lus genuanceerd benaderd
eorden, zoals dat in het politie-
;e jargon heet. En dat is dan ook
irecies de conclusie van een
leeuwse werkgroep die zich de
ifgelopen maanden over deze
aak heeft gebogen.
)e werkgroep werd in het leven
teroepen na signalen van enkele
remeenten dat eigen inwoners
lie huizen wilden kopen, niet
lan de bak konden komen om-
lat de panden voor erg hoge
irijzen als recreatiewoning ver-
tocht werden. Toen gemeente-
ijke en provinciale ambtenaren
ich over het probleem bogen
bleek er nog meer aan de hand te
djn. In recreatieparken woon
den mensen permanent, ge
meentebesturen wilden de
;weede woningbezitters kwijt
m de leefbaarheid terug en een
tnder probleem was de teruglo
pende kwaliteit van de woning
voorraad. Meer in de toekomst
*9 zagen de leden van de werk-
1 groep een nieuwe ontwikkeling:
de tweede woning in de stad.
Door de week wonen en werken
in de (rand)stad dicht bij de
voorzieningen en in het week
einde naar het platteland met de
mogelijkheid van telewerken
via de computer.
De werkgroep liep nog tegen een
aantal problemen op. Zo be
staan in Zeeland geen absoluut
;trouwbare cijfers over het
ital tweede woningen. Ver-
Ier werd duidelijk dat een be
taalde oplossing voor de tweede
roningproblematiek in de ene
on wel werkt en in de andere
iet. Het blijkt, in ieder geval op
igionaal niveau, nodig dat ge-
ieenten hun tweede woningen-
leleid op elkaar afstemmen.
[Dat kan een probleem zijn in
[verband met tegengestelde be-
'langen.
Na studie van ervaringen in ge
meenten die tweede woningen
in de bebouwde kom bestrijden,
bleek dat de gebruiks- of huis
vestingsverordening een goed
instrument kan zijn. Voorwaar
de is wel een door de politiek ge
dragen helder en consistent be
leid, dat door alle gemeentelijke
afdelingen ondersteund wordt.
Duidelijk was dat subsidies
prikkels kunnen zijn om slechte
woningen om te bouwen tot
goede huizen voor permanente
bewoning.
Een van de aanbevelingen van
de werkgroep is in het beleid
niet te zwart/wit te opereren als
het gaat om tweede woningen.
Als in een ontspannen woning
markt een deel (kleine en/of
slechte) van de woningen niet
meer in trek is, valt te overwe
gen recreatief gebruik van deze
woningen toe te staan.
De ambtelijke werkgroep be
schouwt het begrip recreatieve
woning overigens bepaald niet
als verwerpelijk. „Als perma
nent wonen op recreatieparken
veelvuldig voorkomt zou dat
een signaal kunnen zijn dat er in
Zeeland een markt is voor 'wo
nen in een recreatieve omge
ving' voor mensen van buiten
Zeeland.... De kansen voor 're
creatief' wonen op permanente
basis of tijdelijke basis lijken op
termijn niet ongunstig, en kun
nen voor Zeeland belangrijk
zijn. Het biedt kansen om een
woonmilieu te creëren waar veel
vraag naar is, het biedt kansen
voor ondersteuning van (groot
schalige) recreatieve voorzie
ningen en het biedt kansen om
in gebieden met een teruglo
pend bevolking het tij enigszins
te keren."
Daar wordt wel de waarschu
wing aan toegevoegd dat het ge
vaar bestaat dat dergelijke pro
jecten de vergrijzing in de hand
werken. „Punt van discussie is
in dit geval waar de kansen ein
digen en de bedreigingen begin
nen. De verleiding is groot je
met deze projecten ook op ande
re consumenten te richten. Bij
voorbeeld op jonge gezinnen
en/of middenkader uit de rand
stad of Brabant. Een dergelijk
beleid zou te zeer indruisen te
gen het streven van de overheid
de (auto)mobiliteit te beperken.
Gedeputeerde staten hebben de
nota van de werkgroep dinsdag
vastgesteld. De nota gaat nu
voor reacties de provincie door.
Bekladding Abdijgebouw door jeugdige vandalen.
foto Ruben Oreel
HALT-straffen sorteren succes
van onze verslaggever
Jacques Cats
MIDDELBURG - Voor al die mensen die
onlangs knarsetandend van verontwaar
diging kennis namen van de bekladdin
gen op het Abdijplein in Middelburg is er
tenminste één troost: goed dat er een
HALT-bureau is dat het gespuis in de dop
op passende wijze ringeloort. Dinsdag
avond vierde het regionaal bureau Wal
cheren het eerste lustrum met een bijeen
komst in het Middelburgse stadhuis
Of dat nou iets voor een feestje was, vroeg
voorzitter M. Frensel van de begeleidings
commissie zich af. De criminaliteit onder
jongeren komt immers nog veelvuldig
voor. De bijeenkomst was echter vooral
bedoeld om allerlei personen en instellin
gen, die zich in de afgelopen vijfjaar sterk
hebben gemaakt voor het helpen terug
dringen van vandalisme, kleine crimina
liteit en winkeldiefstal door jongeren tus
sen 12 en 18 jaar een pluim op de hoed te
steken. Van de rond duizend jeugdige
cliënten van het bureau zag men slechts
tien procent nog een keer terug als gevolg
van een nieuw voor een nieuw vergrijp. De
anderen bleken van hun straf te hebben
geleerd.
Volgens officier van justitie mr. D. van der
Bel, in het arrondissement Middelburg
speciaal belast met kinderzaken, is de
HALT-benadering een gulden midden
weg gebleken tussen het zware traject via
de kinderrechter en een berisping of 'par
ketstandje'. De klassieke straf in de vorm
van een geldboete of een onvoorwaarde
lijke detentie is voor kinderen niet erg ge
schikt, betoogde Van der Bel Toch dient
er een duidelijke maar nog niet drakoni-
sche straf te volgen om aan te geven dat
het gedemonstreerd gedrag niet accepta
bel is.
Belang
Het kinderstrafrecht beschikt tegen
woordig over een scala van alternatieve
sancties in de vorm van taakstraffen. De
HALT-benadering is, aldus Van der Bel,
echter hét alternatief gebleken vanwege
de geringe tijd die er verstrijkt tussen het
moment van de daad en de bestraffing.
Het beste antwoord op de kick die de jeug
dige onverlaat beleeft aan het vergrijp
dient door een snelle reactie te worden ge
volgd. Samen met begeleidingscommissie
Van Wensel wees Van der Bel op de be
langrijke bijdrage die HALT in verschil
lende vormen verleent op het preventieve
vlak.
Politie-woordvoerder G. M. Brasser stel
de vast dat de inzet van HALT ook voor de
opvoeding van de kinderen heel wat
waard is. Een aanvankelijke scepses bij de
politie over de als 'te soft' bestempelde
aanpak om jeugdige vandalen en krui
meldiefjes met het opknappen van kar
weitjes een kans te geven om het goed te
maken en ze zo ook buiten de justitiële do
cumentatie te houden, heeft inmiddels
plaats gemaakt voor een grote bereidheid
tot verwij èing naar HALT. In het afgelo
pen jaar kwamen zo op Walcheren 159 za
ken bij het regionale bureau terecht.
DEN HAAG - Eigenaar T. van Rees mag geen
skybeam-projector op het dak van discotheek Vanity in Zie
rikzee zetten. De lichtbundels van de projector tasten het
stadsbeeld en het landschap in de omgeving aan, aldus de
Raad van State. De gemeente Zierikzee had Van Rees een mi
lieuvergunning geweigerd. Naast overlast voor de buurt en
aantasting van het nachtelijk stadsbeeld meenden B en W van
Zierikzee dat het scheepvaartverkeer er hinder van zou kun
nen ondervinden- De lichtbundels zijn tot op zes kilometer af
stand zichtbaar. Volgens Van Rees is de projector van belang
voor het voortbestaan van Vanity. Hij wilde met de laserver
lichting klanten trekken. Hij meende dat de buurt er geen last
van kan hebben omdat het licht naar boven schijnt en niet bij
de huizen naar binnen. Hij zou de projector stil kunnen zetten
zodat de lichtbundels niet op en neer gaan. Daarmee veran
dert er echter niets aan het lichtschijnsel boven Zierikzee, al
dus de Raad van Sta te-rechter. Er komt met zo'n projector in
de avond en nacht veel meer licht boven de stad dan nu.
De VW Zeeland stelt samen met de provincie pogingen in het
werk om meer greep te krijgen op initiatieven en projecten die
te maken hebben met toeristische informatievoorziening en
communicatie in dit gewest. Ook wil men een mogelijke wild
groei van meerdere systemen naast elkaar zien te voorkomen.
De opstelling van een 'Blauwdruk Telematica Toerisme Zee
land' is een eerste aanzet om te komen tot een bundeling en af
stemming van de toeristische informatie-dienstverlening.
Lopende systemen betreffen thans de opwaardering van het
Zeeland ZIEN-systeem, de Zeelandkaart, de lampjesborden-
projecten, een project kustaanpak in Zeeuws-Vlaanderen en
de ontwikkelingen rond internet.
KRUININGEN-Het archief 'Oosterschelde. .open of Dicht''
is sinds kort in het bezit van Reimerswaal. Het bronnenmate
riaal, 27 ordners dik, werd aan de gemeente geschonken door
drs. AC. Drinkwaard uit Texel. Het bevat krantenknipsels,
correspondentie en andere documentatie uit de periode 1969-
1988. Onderwerp: de strijd die destijds werd gevoerd voor het
openhouden van de Oosterschelde en de nasleep daarvan.
Drinkwaard, vroeger bioloog in Zeeland, stelde het archief
samen ter nagedachtenis van de in 1981 overleden ir. Jan
Loeff, destijds één van de gangmakers in de discussie. Drink
waard voegde eigen materiaal bij stukken van Loeff.
SCHERPENISSE - De toekomstige uitbreiding van Scherpe
nisse kan doorgaan zoals de gemeente Tholen dat wil. Het da
gelijks provinciebestuur gaat grotendeels akkoord met het
bestemmingsplan kom Scherpenisse. Het wijst één onderdeel
af. M J. Klippel uit Scherpenisse maakte volgens GS terecht
bezwaar tegen het halveren van zijn zestien meter lange tuin.
Plan van Tholen was daarvan-acht meter te bestemmen tot
landbouwgebied. Een stuk van de tuin maakte vroeger deel
uit van een aangrenzende boomgaard. Klippel kon dat ge
deelte bij zijn tuin trekken tijdens de bouw van zijn woning
aan de Langeweg negentien jaar geleden.
WAARDE - In de nacht van dinsdag op woensdag is een onbe
kend geldbedrag gestolen bij een inbraak in Waarde. In drie
andere woningen in het dorp is geprobeerd in te breken. In alle
vier huizen lagen de bewoners te slapen. De inbraken zijn ge
pleegd in woningen in de Prins Willemstraat, Havenstraat en
Groene Kruisstraat. De politie is op zoek naar personen die in
een van deze straten iets ongewoons hebben gezien
Expositie van David Nash in Antwerpen toont samenhang in werk
van onze verslaggever
Ernstjan Rozendaal
ANTWERPEN - Het werk van
de Britse kunstenaar David
Nash (1945) doet in een aantal
opzichten denken aan dat van
de Middelburgse kunstenaar
Marinus Boezem. Beiden heb
ben grote aandacht voor de na
tuur en tonen dat in een oeuvre
waarin individuele werken
nauw samenhangen, omdat een
handvol motieven telkens te
rugkeert. De verwantschap tus
sen beide kunstenaars uit zich
het duidelijkst in hun beider
magnum opus: Boezems Groene
Kathedraal in Almere en de Ash
Dome die Nash creëerde bij zijn
woonplaats Blaeunau Ffestini
og in Wales. Voor deze werken
hebben de twee kunstenaars de
scheppende kracht van de na
tuur zelf benut.
Boezem heeft cle plattegrond
van de kathedraal van Reims
weergegeven door de aanplant
van Italiaanse populieren. In
dertig jaar tijd groeit zijn kathe
draal zo op ware grootte in een
polder bij Almere. Na verloop
van tijd sterven de bomen af en
verandert het kunstwerk in een
ruïne. Nash heeft in Wales een
vergelijkbaar project uitge
voerd.
Hij plantte tweeëntwintig jonge
esdoorns in een cirkelvorm. Ge
durende dertig jaar buigt hij ze
om tot ze in de vorm van een
koepel zijn gegroeid. Volgens de
berekeningen van Nash houdt
zijn constructie ongeveer een
eeuw stand. Dan treedt het ver
val in. Nash ziet zijn Ash Dome
dan ook als een monument voor
de eenentwintigste eeuw.
Eerbied
In het Museum voor Heden
daagse Kunst in Antwerpen is
op het ogenblik een overzichts
expositie van zijn werk te zien,
onder de titel Forms into time, a
survey of the sculpture of David
Nash. Uit alle tentoongestelde
werken blijkt hoeveel eerbied
Nash koestert voor de natuur.
Hij werkt vrijwel uitsluitend
met.hout, maar alleen van om
gewaaide, afgestorven of om
bosbouwkundige redenen
gekapte bomen. Voor zijn sculp
turen benut hij de specifieke
kenmerken van de gekozen
houtsoort en niet zelden is een
beeld pas voltooid als de na
tuurkrachten erop zijn losgela
ten. Zijn Wooden bolder is een
grote, ruwe eiken bal die hij in
een riviertje bij zijn woonplaats
heeft neergelegd. Door de wis
selende sterkte van de stroom in
verschillende jaargetijden is de
bal meegevoerd en van uiterlijk
veranderd.
Toch zijn ook de ingrepen van de
kunstenaar belangrijk. Niet al
leen doordat hij zijn objecten
bewust aan de natuur bloot
stelt, maar ook omdat ze wel de
gelijk door zijn hand worden ge
vormd. Een goed voorbeeld is de
sculptuur Cracking Box, die
ook in Antwerpen te zien is. Het
is een door Nash samengestelde
kubus, gebouwd in nat eiken
hout. Tijdens het drogen zijn
scheuren en barsten in het hout
getrokken. Zo werkt Nash als
het ware in een dialoog met zijn
materiaal. Hij doorbreekt de
klassieke tegenstelling van cul
tuur en natuur. Dat zijn voor
hem gelijke grootheden.
„Kunst is niet zozeer het afbeel
den van de natuur, maar het ma
nifesteren van de menselijke
aanwezigheid erin" aldus
Nash. „Mijn objecten verbeel
den de mate waarin de natuur
beroerd wordt."
Nash heeft verschillende versies
gemaakt van een Branch Cube
waarin hij dit op eenvoudige
wijze heeft geïllustreerd. Hij
heeft het hout van lange twijgen
gedeeltelijk verzaagd en ge
schuurd en voor een ander ge
deelte intact gelaten. Daarmee
heeft hij een kubus gebouwd -
hét voorbeeld van een geometri
sche en dus door de cultuur be
paalde structuur- waaruit toch
op een organische manier tak
ken spruiten. Hetzelfde geldt
voor zijn Branch Tableeen tafel
Nature to nature (1990)
waarvan één poot overgaat in
een tak.
In Antwerpen is ook een werk te
zien met de veelbetekende titel
Nature tot nature. In verkoold
olmenhout zijn de verkoolde
figuren van een kubus, bol en
kegel opgesteld tegenover
houtskooltekeningen van de
zelfde figuren. Dat Nash zijn te
keningen in houtskool maakt, is
geen toeval. Hij verkoolt vaak
het hout dat hij voor sculpturen
gebruikt en zo komt hij ook aan
de houtskool voor zijn tekenin
gen. In alle opzichten probeert
hij dode bomen een tweede le
ven te geven.
Hunebedden
De monumentale beelden van
Nash roepen associaties op met
hunebedden of de stenenopstel
ling bij Stonehenge, die oeroude
verschijnselen die altijd doen
twijfelen of ze door natuur dan
wel door mensenhand zijn ont
staan. Zijn werk heeft een tijd
loos karakter, Nash lijkt zich
niets gelegen te laten liggen aan
de actuele kunstwereld. Toch
staat hij wel degelijk in een tra
ditie van Britse kunstenaars -
bijvoorbeeld Richard Long - die
in de jaren zestig de natuur als
uitgangspunt namen voor hun
beeldhouwwerk, wat onder
meer resulteerde in indrukwek
kende land art-projecten.
Contrast
De expositie in het MUHKA is
met zorg ingericht. De sculptu
ren van Nash contrasteren mooi
met de moderne vormgeving
van het museumgebouw en heb
ben de ruimte gekregen waarom
ze vragen. Slechts een enkele
keer is een beeld - Two Charred
Menhirs King and Queen- in
een benauwde hoek wegge
stopt. Jammer is wel dat de toe
gankelijkheid van dit oeuvre in
de bijbehorende catalogus
wordt verborgen door een lawi-
nevankunstprletpraat, Conser
vator Jan Foncézegtbehartens-
waardige dingen over het werk
van Nash, alleen wordt dat pas
duidelijk na vier keer lezen met
hulp van een woordenboek. Ook
MUHKA-directeur Florent Bex
maakt het in zijn voorwoord erg
bont David Nash participeert
aan de oerkrachten, aan de pri
mordiale energieën en proces
sen", orakelt hij bijvoorbeeld.
Vrij vertaald betekent dit dat
Nash God is. Hij maakt mooi
werk. maar dat is toch echt
overdreven.
Expositie: Forms into time, a survey of
the sculpture of David Nash, tot 3 novem
ber, geopend van di t/m zo 10-17 uur
Ash Branche Cube (1988)
van onze verslaggever
MIDDELBURG - De Vereni
ging Vrienden van het
Zeeuws Orkest organiseert
begin volgend jaar voor de
vierde keer een concours
voor jeugdige amateurmusi-
ci. Het gaat ditmaal om ta
lentvolle pianisten uit Zee
land.
In twee categorieën zijn
prijsvragen georganiseerd:
voor jongeren van 12 tot en
met 15 jaar en jongeren van
16 tot en met 20 jaar. Na een
selectieronde op 1 februari
krijgen zes deelnemers de ge
legenheid om op 14 februari
op te treclen in de Kloveniers
doelen in Middelburg. De
twee prijswinnaars ontvan
gen daar 1000 gulden, te be
steden aan verdere muziek
beoefening.
Met de prijsvraag hoopt de
Vereniging Vrienden van het
Zeeuws Orkest bij te dragen
aan de bevordering van de
muziekbeoefening in Zee
land.
Deelnemers kunnen zich tot uiterlijk
16januari opgeven op de volgende te
lefoonnummers: 0118-616206.
0118-636316 of 0118-626849
door Arie Karreman
SINT JANSTEEN, Rooms-Ka-
tholieke Kerk
Emmy Verhey - viool, Carlos
Moerdijk - piano en luthéal.
Werken van BeethovenFauré,
Kodaly, De Falla en Ravel.
In een festival met de viool als
inspiratiebron hoort natuur
lijk een recital waarin de viool
van heel dichtbij te beluisteren
is. En als je daarvoor dan Emmy
Verhey uitnodigt, dan heb je een
grandioze avond.
Voor de pauze Beethoven en
Fauré, twee monumenten. In
zijn zesde sonate in A maar
eigenlijk in al zijn tien vioolso
nates toont Beethoven zich een
genie met een onuitputtelijke
creativiteit. Een genie dat ster
ker is dan de ellende in zijn leven
tijdens het schrijven van deze
sonates. Prachtige thema's,
maar in het bijzonder de ver
werking daarvan dwingt een
diep respect af. Dit blijft toch
echt de grootste componist van
zijn tijd. Toch is het een sonate
die een gelukkige sfeer over
brengt. Maar in het noodlot ligt
immers vaak Beethovens groot
ste kracht.
Emmy Verhey vertolkte deze
sonate indrukwekkend en bij
zonder verfijnd. Haar spel is
virtuoos maar zonder dat daar
de nadruk op ligt. Juist in de
kwaliteit, de schoonheid en
vooral het natuurlijke spel
schuilt haar grote persoonlijk
heid. En het is allemaal prachtig
zuiver. Carlos Moerdijk speelde
met een fraai en licht toucher
vaak hele subitiele schakerin
gen. Ondanks de grote akoes
tiek voor een piano paste hij
zich uitstekend aan en hield de
balans in orde.
Fauré's sonate, eveneens in A, is
een rijk werk. Wat een sfeer en
een emotie! Maar ja, de dertig
jaar jonge componist was dan
ook behoorlijk verliefd in die
tijd. Het eerste cleel is een intens,
bruisend allegro (mijns inziens
het beste deel van de sonate) en
wordt gevolgd door eet] wat
lang andante. Het scherzo was
zeer virtuoos maar in deze
akoestiek nauwelijks te volgen.
Na de pauze vioolwerken die op
volksmuziek geïnspireerd zijn.
Kodalv's Hongaarse dansen
klonken heerlijk en tempera
mentvol Hier werd bovendien
de luthéal gebruikt. Een in 1922
uitgevonden mechaniek dat in
de vleugel wordt gebouwd en
waarmee door vier register
knoppen de klankkleur van de
piano kan worden veranderd
naar bijvoorbeeld een luitachti-
ge klank, of die van het cvmba-
lon uit de zigeunerorkesten.
Ook met een aanslag is deze
klank te doseren, een aardig ef
fect. De Canciones Populares
van de Spaanse componist De
Falla kwam Ravels Tzigane uit
1924. die geschreven is voor vi
ool en luthéal. Dit werk werd in
datzelfde jaar uitgevoerd in Pa
rijs. De Tzigane is een uiterst
virtuoos stuk waarin de grenzen
van de viooltechniek bereikt
worden. Beginnend met een
prachtige melancholieke don
kere cadens groeit het werk naar
een uitbundigheid die de hele
kerk vulde. Indrukwekkend
toonde Emmy Verhey haar vir
tuoze kwaliteit. Boeiend boven
dien met de luthéal. Een concert
van hoge klasse,
Emmy Verhey.
(Advertentie)
BouwCenter OeJagerTolhoek
Stanleyweg 2, Goes
|U weet wel, bij de Zeelandhallen).
I