stek
Het is
tenslotte een gouden
Liefde op het eerste gezicht
armen Gomes
verovert Domburg
et heldere stem
zeeland
7
week 39
De vraag is of je de
mensen of machines
moet veranderen
straatnaam
Een bolwerk met een
vijver uit de roerige
Tachtigjarige Oorlog
POP
FAN
maandag 23 september 1996
PLEISTERPLAATS
van onze verslaggeefster
Femke Kools
Het is vandaag de dag leuk
wonen op Ravelijn de Gre
nadier in Goes. Een kleine
eenrichtingstraat die rond een
aantal huizen loopt. Een schit
terende vijver voor de deur met
daarbij een treurwilg die zijn
naam eer aan doet. De straat ligt
in het centrum van Goes, maar
druk verkeer is er niet. Ideaal
voor de ganzenfamilie die haar
intrek rond de vijver heeft geno
men. Ravelijn de Grenadier,
vroeger gewoon Grenadier-
straat, is vernoemd naar een
molen die zo'n 250 jaar geleden
op het ravelijn stond.
Vierhonderd jaar geleden, toen
het ravelijn gebouwd werd. was
het een dolle boel in Goes. De
Tachtigjarige Oorlog was in vol
le gang en ook het Spaansgezin
de Goes werd rond 1572 een
aantal keren aangevallen en be
legerd door de Geuzen. In 1578
ging het stadje over naar de kant
van de Prins van Oranje Hij
vond het tijd worden om de
stadsverdediging te modernise
ren.
Johan van Rijswijck, een inge
nieur die later meer verdedi
gingswerken op zijn naam zou
schrijven, kreeg dè opdracht om
samen met een zekere Van Alc-
maer een ontwerp te maken.
Een onderdeel van het voorstel
van de heren vormden de twee
ravelijnen die nu nog terug te
vinden zijn in Goes: De Grena
dier en De Groene Jager. Een ra
velijn is een halvemaanvormig
bolwerk dat dekking bood aan
een poort of een stuk wal tussen
twee bastions. Bij de Grenadier
ging het om de Koepoort en de
Westwal. Rond 1600 werd de
bouw van de verdedigingswer
ken voltooid.
De gort- of pelmolen de Grena
dier werd in 1695 gebouwd in
Dordrecht, maar in 1744 afge
broken om in Goes opnieuw te
worden opgebouwd. De molen
prijkte ruim een eeuw op het ra
velijn, totdat hij in 1856 ver
huisde naar Driewegen om voor
de derde keer te worden opge
trokken. Na 1930 werd de molen
daar gesloopt. De Grenadier
straat werd in 1947 op verzoek
van de bewoners van het rave
lijn omgedoopt tot Ravelijn de
Grenadier. Ook Ravelijn De
Groene Jager, dat overigens ook
naar een molen is genoemd, is in
dat jaar aan zijn huidige naam
gekomen.
Het bouwen van bolwerken en
ravelijnen heeft veel steden in
die tijd een stervormige gedaan
te gegeven. In Goes is dit alleen
nog te zien aan de vijvers die als
een ster om de stad heen liggen.
Een erfenis van de Tachtigjarige
Oorlog die ook in de toekomst
het beeld van de stadsplatte
grond van Goes bepaalt
De molen, die ruim een eeuw lang een plaats had op het ravelijn,
heeft alleen zijn naam achtergelaten. foto Willem Mieras
van onze verslaggeefster
Mieke van der Jagt
Het verschil tussen den
ken en doen, tussen
communicatie en educatie,
tussen voorschrijven en op
voeden, daar gaat het vrijdag
om. Marten Wiersma, Consu
lent Natuur- en Milieu
educatie (NME) vindt het
weieens tijd worden voor be
zinning. nu het Consulent
schap NME 15 jaar bestaat.
„In de drukke praktijk van
alledag, hebben we nauwe
lijks tijd om te bekijken of er
iets in de diepte veranderd is
en wat er veranderd is. Met
het jubileumsymposium
vrijdag in de filmzaal van het
provinciehuis in Middel
burg, nemen we dat onder de
loep."
De vraag zal zijn of je ménsen
moet veranderen of machi
nes. „Kijk, we weten inmid
dels dat je beter niet te hard
kunt rijden. Dat scheelt in de
benzine en in de milieubelas
ting. Het feit is aan niemand
voorbijgegaan maar of de
mensen langzamer zijn gaan
rijden? Ik denk het niet. Moet
je dan op iedere auto een
snelheidsbegrenzer zetten of
moet je mensen zover zien te
krijgen dat ze uit zichzelf
zachter gaan? Die vraag gaan
we stellen en het antwoord,
dat weet ik nu al, zal uitblij
ven. Maar het gezelschap van
wetenschappers, overheids
dienaren en beleidsmakers
heeft dan weer eens nage
dacht over de functie van
NME in de samenleving. Het
mag duidelijk zijn dat wij
met ons piepkleine budgetje,
nooit opkunnen tegen bij
voorbeeld de budgetten van
de auto-industrie. Ook op
die manier moet je over NME
nadenken."
Het symposium, dat om
13.30 uur begint, zal worden
ingeleid door drie deskundi
gen: dr. H. G. J. Gremmen,
werkzaam in de vakgroep fi
losofie in Wageningen, prof.
C. van Woerkom, hoogleraar
voorlichtingskunde in Wage
ningen en gedeputeerde A M.
Dek. die zijn visie op NME
zal geven. Voorzitter P J. Vol-
laard van het Platform
Duurzame Ontwikkeling in
Zeeland, zit de discussie
voor.
Ook Marten Wiersma zelf zal
in het forum plaatsnemen
,.Ik wil gewoon weten of
NME wordt gezien als een
communicatiemiddel voor
de overheid om milieupro
blemen op te lossen of als pe
dagogische benadering
waaiwooreen lange-termijn-
strategie noodzakelijk is.
Misschien is voor allebei wel
wat te zeggen. Het kan in ie
der geval geen kwaad daar
eens rustig met elkaar over te
praten."
- 'in van alles eigenlijk'. Zeker
in de wintermaanden, 'als in
Renesse veel is gesloten', ko
men er veel over de vloer. Wan
neer ook zij weer op pad zijn
gegaan, keren de sportduikers
en sportvissers terug om een
visje te eten, een glaasje te
drinken. En klinken opnieuw
sterke verhalen.
Dik een miljoen
De jaren gaan tellen. Jan en
Corrie zijn de vijftig reeds ge
passeerd. waarvan ze ongeveer
de helft in De Heerenkeet heb
ben gestaan. „En dat zijn dikke
dubbele jaren. Zeker op de ma
nier. waarop wij het doen."
Vandaar; wanneer zich een
'goeie gegadigde' meldt, mag
ie de zaak zo overnemen. Moet
hij wel een flinke zak geld mee
brengen. Met een miljoen er in.
En nog wel een beetje meer
ook. Gouden stek tenslotte. De
Snepvangers bereiden zich al
enigszins voor op hun vertrek.
Ze hebben pas een huis gekocht
in Burgh-Haamstede.
Maar als Jan Snepvangers daar
uit het raam kijkt, beseft hij
wat hij straks het meest zal
missen: het uitzicht op die
schepen die schuimstrepen
trekken door het Oosterschei -
dewater, de contouren van
Zeelandbrug en héél in de verte
de wieken van de molen van
Wissenkerke.
fin onze medewerker
mold Parre
"darmen Gomes veroverde za
terdagavond De Parel in
lomburg met haar innemende
ptreden. Met haar heldere stem
pende de Amsterdamse de fi-
ale-avond. Met quasi speels
emak bracht ze een aantal
tandards ten gehore. In up-
impo werd onder meer de Cole
orter's compositie 'You'd be so
ice to come home to' ten gehore
«bracht. Dezelfde behandeling
nderging de song 'But not for
iomes liet haar stem heerlijk
fatten ('Ooh shoo bee doo bee')
Is een muziekinstrument. In
eze uitstapjes onderscheidde
ich haar soepele begelei-
ingstrio. Pianist Cajan Wit-
ler, bassist Peter Bjornild en
lagwerker Joost Kesselaar le
erden gedegen begeleidings-
i'erk. Bassist Bjornild liet met
ijn geplukte en gestreken bas-
olo's horen dat hij een eigen
erhaal te vertellen had. Niet
oor niets speelde hij op jonge
eeftijd al met grootheden als
rummer Ed Thigpin en trom-
ettist/orkestleider Thad Jones,
'ianist Cajan Witmer kruidde
ijn solo's met blokakkoorden,
ie prettig in het gehoor lagen
n de vaart in zijn spel hielden.
!en juweeltje was Gershwins
ompositie Summertime. Wit-
ïer opende met een mooi lang
itgesponnen intro achter zijn
ieüer-piano, die met de achter-
ant naar het publiek stond.
Vitmer bleef voor de meeste
anwezigen tijdens het hele
oncert onzichtbaar.
itemacrobatiek
!en minpunt was dat in de rus-
iger gedeeltes van Gomes' op
reden de klanken van het in het
estaurant spelende Golden Ri-
'er City Jazzband hinderlijk
ioorkwamen. Soms leek het of
- - ie trompettist van de Golden
liver City Jazzband zich in de
aal vergist had.
Iomes vervolgde echter onge-
toord haar concert dat ook nog
rat nummers van haar CD 'Cal-
in' from K.C. (Kansas City)' be-
'atte. Haar vaste tenorsaxofo-
list Barend Middelhoff ontbrak
n Domburg door verplichtin-
jen in het buitenland. De plaats
'an Middelhoff werd ingeno-
nen door de Spaanse altsaxofo-
ïist Michael Martinez, Een jon-
Marten Wiersma
Eetcafé De Heerenkeet, een trefpunt van vogeltjeskijkers en vertegenwoordigers, van sportvis
sers en sportduikers.
ge blazer met een katachtig
afgebeten geluid, die mooie lan
ge muzikale lijnen in zijn solo-
werk ten gehore bracht.
Als slot van het concert bracht
Gomes een hommage aan haar
voorbeeld Billie Holiday. Al
hoewel de 31-jarige Amster
damse het doorleefde geluid van
Holiday mist, weet ze deze num
mers mooi bluesy neer te zetten.
Gomes waagt zich niet aan de
stemacrobatiek - behoudens
dan het scatten - van Ella Fitz
gerald en Sarah Vaughan. Ze
kent haar stembereik en weet
daar goed gebruik van te ma
ken. De Amsterdamse bewees
dat ze terecht het Nederlandse
Jazzvocalisten Concours ge
wonnen had.
Voor de ontspanning op de fina
le-avond tekenden de Climax
Jazzband uit Keulen. Deze
Duitsers lieten blijken goed
naar James Last en Louis Prima
te hebben geluisterd. Met grote
vaart werkten ze met veel show
hun programma's af onder het
motto: hoe breder ons palet, des
te groter ons succes.
Na de traditionele kerkdienst
op zondag waar de gospel hoog
tij vierde, sloot het kwartet van
vibrafonist Hein de Jong Jazz bv
the Sea af. Een mixture van fu
sion met een klein beetje Mo
dern Jazz Quartet en George
Shearing bracht dit viertal ten
gehore. Het publiek zat op deze
zondagmiddag in het Badhotel
achter thee en gebak naar in de
rustiger stukken oorstrelende
muziek te luisteren.
Theo Jacobs, voorzitter van de
Stichting Jazz in Domburg,
blikte tevreden terug op het fes
tival dat de badplaats drie da
gen lang onderdompelde in
jazzklanken.
Carmen Gomes tijdens haar op
treden in De Parel.
Café-eigenaar Jan Snepvangers:,,...dikke dubbele jaren..." fotografie Pieter Honhoff
goed doet wapperen. „M'n
klanten zeggen het zo vaak; 'je
hebt hier het mooiste uitzicht
van Zeeland'."
Een paar tafeltjes verderop
roert een gevorderde dertiger
een kolkje in zijn koffie. Puik in
het pak, coiffure met scherpe
scheiding. Aan hem is het uit
zicht niet besteed. Hij heeft
slechts oog voor z'n rekenma
chientje. 't Is een handelsreizi
ger zeker; zoals erzoveel tussen
de middag De Heerenkeet aan
doen.
Ooit lagen daar, in het land-
bouwhaventje Flaauwers,
schepen die suikerbieten naai
de West-Brabantse suikerfa
brieken brachten. Wat nu café
is, deed in vroeger jaren dienst
als wachthuisje voor dijkwer
kers, later als keet voor de he-
n, til
n val
van onze verslaggever
Willem van Dam
Zijn ze er nog? Van die cafés
waar medegebrachte
etenswaren genuttigd mogen
worden; waar klanten achter
de tap schieten om een handje
te helpen bij het spoelen van
het glaswerk. Volg de rode pijl
op het witte bord in de berm
van deN 59 tussen Zierikzee en
Renesse die dwingend wijst in
de richting van de Boogerdweg
I - de Oosterscheldedijk op.
Daar staat er nogzo een. Eetca-
I fé De Heerenkeet, een trefpunt
i van vogeltjeskijkers en verte-
genwoordigers, van sportvis-
1 sers en sportduikers. En bij
mooi weer, als de wind niet te
strak is, óók van de sportievere
wielrijders die op de rode stoel-
I tjes van het selfservice terras
gaarne een priklimonade drin
ken en vanboven hun glas in
verre verten turen. Naar sche
pen die schuimstrepen trekken
door het Oosterscheldewater,
naar de contouren van de Zee
landbrug en - op heldere dagen
- naar de Roompot en de molen
van Wissenkerke.
Café-eigenaar Jan Snepvan
gers staart vanachter zijn roya
le brilleglazen door het raam
naar buiten, waar in het haven
tje sportvissersbootjes droog
zwemmen en een oostenwind
de reclamevlaggen èn het was-
De boven de bar hangende waarschuwing 'Hier wordt niet ge
zaagd' moet sportvissers ervan weerhouden te zeuren en te klagen
over tegenvallende vangsten.
ren van het waterschap die er
vergaderden en er hun sigaren
rookten. Nog later werd het een
bierhuis, mét volledige ver
gunning.
Toen Jan en Corrie Snepvan
gers - het zal zo'n kleine dertig
jaar geleden zijn - de zaak
overnamen, omvatte de inven
taris niet veel meer dan één
ronde en vier vierkante tafels.
Erg veel loop zat er niet in. „De
vorige eigenaar verkocht soms
niet meer dan twee pakjes siga
retten op een hele week." Maar
Jan Snepvangers, voormalig
vlettenschipper uit Willem
stad, wist het zeker: een gou
den stek.
Reebruine ogen
Het bruin overheerst. Bruine
bar, bruine muren, bruine hou
ten barkrukken. Kunstbloe
men op geruite tafelkleedjes.
Uit de luidsprekerboxen klinkt
George Baker die zingt van het
leed hem aangedaan door een
lief dat hem plots verliet; héél
droevig - zelfs de twee reebrui
ne ogen in de hertekop die
naast de bruine hangklok te
gen de muur is geschroefd, lij
ken er iets van hun glans door
te verliezen. Boven de bar heb
ben Jan en Corrie Snepvangers
een oude zaag bevestigd en er
een tekstje opgeschreven: 'Hier
wordt niet gezaagd'. Het is een
waarschuwing bestemd voor
de sportvisser; in De Heeren
keet wordt gezeur en geklaag
over tegenvallende vangsten
niet geapprecieerd.
Ze komen er veel, sportvissers.
Sportduikers ook. Uit België
vooral. Vaak staan zij 's mor
gens om zeven uur al voor de
deur. „Koffie met een witteke,
hè?" Dan worden verhalen ver
teld, waarvan het waarheids
gehalte zo gering is dat ze nim
mer beklijven.
Er zit eenzekere ritmiek in. Zo
dra de sportduikers onder en
de sportvissers op het water
zijn verdwenen, verschijnen de
volgende klanten. Dat zijn pol
derbewoners en dorpelingen
uit Kerkwerve die voor de mid
dagboterham nog gauw één of
twee kelkjes naar binnen gie
ten. Of vogeltjeskijkers - soms
komen ze in bussen tegelijk. Ze
drinken er een glaasje choco
mel of een kopje koffie en nut
tigen onderwijl hun meege
brachte boterhammen. Een
streng bordje met 'Medege
brachte etenswaren mogen
hier niet worden genuttigd' zal
men in De Heerenkeet niet
aantreffen.
Zo rond de klok van twaalven
komen de eerste vertegen
woordigers binnendruppelen.
Ze doen in rookwaren, marsen
Dominique en Chantal Apers slaan geen concert over
van onze verslaggeefster
Sheila van Doorsselaer
Dominique en Chantal
Apers zijn er beslist in:
„We hebben onze wilsbeschik
king al in de kast liggen. Op
onze begrafenis moeten zijn
nummers gedraaid worden en
onze grafsteen moet zwart en
wit zijn met zijn naam, het
symbool, erop." Helemaal gek
van Prince zijn ze, of TAFKAP,
zoals de Mozart van de 20e
eeuw zich tegenwoordig
noemt.
Chantals leven draait al sinds
1982 rond de excentrieke pop
ster, bij het grote publiek
bekend door nummers als
'Purple Rain'en '1999'. Zestak
Dominique in 1984 aan. „Toen
ik Prince voor de eerste keer
zag, was het gelijk liefde op het
eerste gezicht", zegt Chantal.
„Bij mij was het geen liefde na
tuurlijk, ik let vooral op zijn
teksten maar het is waar, Prin
ce spat bijna uit elkaar van
charisma", vult Dominique
haar aan. De twee gaan naar
elk concert, in Nederland, Bel
gië en soms Duitsland. ..Na
tuurlijk altijd op de eerste rij.
voor minder doen we het niet",
zegt Dominique, in het dage
lijks leven fysiotherapeut in Het symbool van Prince is overal in huize Apers te vinden. Dominique en Chantal dragen natuur-
Hulst. lijk ook een sieraad van Prince om hun hals. foto Peter Nicolai
Het symbool, de naam Prince,
is overal te vinden. Als sieraad
om hun nek, het huisnummer
boven de garage en zelfs boven
het bed. Chantal maakt zelfs
kleding na die hij op het podi
um draagt. Ze spreken zelfs
speciale Prince-taal. „We ge
bruiken dan teksten uit zijn
liedjes, vaak erotisch getint.
We fluisteren dat in bed in el-
kaars oor", giechelt Chantal.
Wandelstok
Elke cd die hun idool heeft uit
gebracht hebben ze in de la lig
gen. Ook illegale opnames die
ze via via in hun bezit hebben
gekregen. De gedroogde over
blijfselen van een roos liggen
op de televisie. ..Een van zijn
bandleden heeft die in het pu
bliek gegooid, misschien heeft
hij hem zelf ook wel aange
raakt", zegt Dominique. Het
mooiste rekwisiet ging aan
hun neus voorbij. Prince gooi
de zijn wandelstok in het pu
bliek die gevangen werd door
een goede vriend van Domini
que en Chantal. Jammer ge
noeg werd die vriend na het
concert op slag Prince-fan dus
die stok kregen ze niet. „Elke
keer als we er op visite gaan,
dan raken we hem even aan. is
onze dag weer goed", zegt Do
minique.
Lievelingsliedjes hebben ze ei
genlijk niet. „Dat ligt eraan
hoe je bui is, hoe je je op dat
moment voelt", zegt Domini
que. De oudste telg van de fa
milie Apers, hij is nog geen
twaalf, moet bij het eerstvol
gende concert verplicht mee.
„Je kan het ze niet vroeg ge
noeg leren", aldus Dominique.
foto WEA
