GS betreuren kritiek gemeenten
t' 'ai'
Baf, in één keer op het doek
iSi
Werk Delta-instituut te onbekend
Tweeluik van Daem
flonkerend tot leven
Provincie geeft geld
Zwartenhoekse Kreek
P2Q zeeland WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1996 17
Kwestie afgeketste herindeling juist aangepakt
kunst
Zwemverbod voor kust
van Cadzand weer later
jvan onze verslaggever
TERNEUZEN - Gedeputeerde
Staten van Zeeland zijn van me-
ning dat zij de kwestie rond de
r herindeling van Zeeuws-Vlaan-
1 deren op zorgvuldige wijze heb-
ben afgehandeld. Het provin
ciebestuur betreurt het dat de
burgemeesters en wethouders
van Hulst, Oostburg en Terneu
zen niet het geduld hebben kun
nen opbrengen om het GS-voor-
stel aan de staten over de herin
delingsmaterie af te wachten,
maar op basis van krantenbe
richten aan het schrijven zijn
geslagen.
GS constateren in een reactie op
schrijven van de drie colleges
dat de stellingname van de drie
grote gemeenten over herinde
ling inhoudelijk weinig afwijkt
van dat van het provinciebe
stuur, maar dat GS met het oog
op gewijzigde omstandigheden
het nu opportuun achten om een
herindelingsprocedure formeel
op te starten. Momenteel is wet
geving in de maak die het initia
tief tot gemeentelijke herinde
ling en de verantwoordelijkheid
voor dergelijke operaties bij het
Rijk legt. Als die verantwoorde
lijkheid toch uit handen van de
i provincie wordt genomen zou
het in de ogen van GS niet ver
standig zijn om nu met een pro-
1 cedure voor Zeeuws-Vlaanderen
te beginnen. De procedurele wij
zingen in de wettelijke bevoegd
heden zijn dan ook voor het pro
vinciebestuur de zwaarste reden
om af te zien van een bestuurlij
ke herverkaveling van Zeeuws-
Vlaanderen.
Eerste Kamer
„Dat wij de gevolgen daarvan
niet onjuist hebben ingeschat is
op 3 september jongstleden nog
eens gebleken bij de behande
ling van de herindelingsvoor-
stellen door de Eerste Kamer.
Niet alleen voor wat betreft
Zeeuws-Vlaanderen zijn daar
schoten voor de boeg gelost,
maar vooral bij de behandeling
van de voorstellen voor Noord-
Brabant is het herindelingsbe-
leid in het algemeen onder zware
druk komen te liggen", schrijft
het provinciebestuur de Zeeuws-
Vlaamse bestuurders.
GS herinneren de burgemees
ters en wethouders van de drie
grote gemeenten nog eens aan
het ontbreken van concrete
Guido Metsers
exposeert in
Amsterdam
van onze verslaggever
Ernstjan Rozendaal
ZOUTELANDE - Guido Metsers
(1940) is in Zeeland vooral be
kend als beeldhouwer. Ten on
rechte, want sinds hij begin ja
ren zestig afstudeerde aan de
academies van Gent en Antwer
pen. heeft de in Zoutelande
woonachtige kunstenaar zich
aan vrijwel alle vormen van
kunst gewijd. Zijn oude liefde is
het schilderen, en daarmee
houdt hij zich de laatste jaren
meer dan ooit bezig. In het Am
sterdamse cafe/restaurant Le
Garage, de kooktempel van
Joop Braakhekke, is op het
ogenblik een expositie inge
richt met recente schilderijen
van Metsers.
„Dat mensen mij niet als schil
der kennen, heeft te maken met
de situatie in Zeeland. Er is hier
geen traditie van kunstverkoop
aan particuli. Wie hier als kun
stenaar zijn kostje wil verdie
nen. is op opdrachten van de
overheid aangewezen. Expose
ren heeft hier weinig effect. Ik
heb altijd gebeeldhouwd èn ge
schilderd. maar ben alleen met
beelden in de picture gekomen.
De laatste jaren is het beeldhou
wen een beetje naar de achter
grond verdrongen. Ik doe waar
ik zin in heb en nu is dat schilde
ren."
„Jaar in jaar uit heb ik altijd
mijn ideeën vastgelegd in schet
sen. Allemaal aanzetten tot een
schilderij. Mijn atelier staat er
vol mee. Er staan panelen waar
aan ik zeven jaar geleden ben be
gonnen. Ik kan me de luxe per
mitteren om die weg te zetten
voor later. De laatste twee jaar is
er iets losgebarsten en ben ik al
les aan het afwerken. Dat zal wel
een kwestie van artistieke rijp
heid zijn. Ik word ook ouder.
Dan lijkt het net of je meer haast
krijgt. Hoewel, ik heb waar
schijnlijk nog wel tweehonderd
jaar nodig om al mijn ideeën uit
te voeren."
Wereldrecord
„Bij sommige schilderijen heb ik
vast en zeker het wereldrecord
snelschilderen gebroken. In een
minuut was het gebeurd. In één
keer stond het erop. Dan keek ik
ernaar en dacht: 'Wat moet er
verder nog gebeuren? Niks.
Poef, dat lijsten we in.' Dat is bij
zonder. omdat ik figuratief schil
der. Ik maak geen gooi- en smijt
werk. Toch ben ik ook geen fijn
schilder, zo'n bladluisman. Ik
vergelijk mezelf vaak met een
schaker die van tevoren een
reeks zetten in zijn hoofd heeft.
Bij mij is het idee er al. ik weet de
kleuren, verf en penseel liggen
gereed, en baf. in één keer gaat
knelpunten in gemeenten die
een herziening van het gemeen
telijke bestel in de regio noodza
kelijk zouden maken. De brief
van de bestuurders is een alge-
men pleidooi voor herindeling,
„Maar", schrijft het provinciebe
stuur, „ook daarin treffen wij
geen voorbeelden van dergelijke
knelpunten aan."
Concreet voorstel
De drie grote gemeenten en GS
verschillen niet wezenlijk van
mening over het probleem van
de frictiekosten. Het drukken
van de kosten van herindelings
operaties (voor Zeeuws-Vlaan
deren zou dat neerkomen op
ruim 40 miljoen gulden) is moei
lijk te becijferen, omdat de hoog
te van het uiteindelijke bedrag
sterk afhankelijk is van de op
stelling van te herindelen ge
meenten. „De vraag hoe de fi
nanciële positie van gemeenten
na herindeling eruit zal zien. kan
pas enigszins concreet worden
beantwoord als een concreet
herindelingsvoorstel is uitge
werkt", melden GS. Het provin
ciebestuur meent - in tegenstel
ling tot de bestuurders van de
drie grote Zeeuws-Vlaamse ge
meenten - dat procedureel de
juiste weg bewandeld is.
Gedeputeerde Staten zijn dan
ook niet van plan om op hun
schreden terug te keren en voe
len er weinig voor - om zoals de
Zeeuws-Vlaamse briefschrijvers
het stellen 'mee te werken aan
een aan de eisen van de tijd aan
gepast bestuur voor de regio
Zeeuws-Vlaanderen'. GS distan
tiëren zich van deze zin omdat
deze naar hun oordeel 'een onno
dige en onbewezen diskwalifica
tie van het huidige bestuur in
Zeeuws-Vlaanderen bevat.'
Geen durf
Burgemeester drs. R. Barbé van
Terneuzen vond de reactie van
Gedeputeerde Staten een merk
waardig schrijven. „Ik blijf van
mening dat dit provinciebestuur
niet inhoudelijk op zaken durft
in te gaan. Ze verschuilen zich
achter wetgeving die nog in de
maak is. terwijl ze voorbijgaan
aan de huidige wetgeving. Had
den ze gewoon gesteld: we dur
ven vanwege de politieke gevoe
ligheid niet aan een herindeling
beginnen, dan had ik nog wat be
grip voor hun besluit kunnen to
nen. Nu niet. Deze brief ook is
een spel met woorden. Wat ze
zeggen over de procedurele gang
het erop. Maar wel technisch,
hè."
„Net als schaken is figuratief
schilderen ook iets van alle tij
den. Duizenden jaren voor
Christus schaakten ze al en nog
zijn alle varianten niet bedacht.
De computer verliest het nog
steeds van de mens. Zo is het ook
met figuratief schilderen. Dat is
ook eindeloos."
Piemelgehalte
„Ik schilder meestal mensen, of
menselijke lichamen. Ik hou het
nooit alleen bij een landschap of
dode voorwerpen. Daar ben ik
heel duidelijk in. Maar ik doe er
van alles mee. Mijn fantasie gaat
aan de gang met wat ik zie. Het
wordt wel eens surrealisme ge
noemd en daar heeft mijn werk
ook wel iets van weg. Maar. ei-
van zaken is vervolgens voer
voor juristen. Nee, zwak, zwak.
We zullen met de bestuurders
van de drie gemeenten nog eens
genlijk trek ik me van geen enkel
-isme wat aan."
„Ik heb veel vrouwen geschil
derd, maai- tegenwoordig richt
ik me ook op mannen. Grappig,
hoor. Dat is echt het laatste ta
boe. Ik heb een documentatie
map samengesteld en rondge
stuurd. Men vindt het werk
prachtig, maar heeft wel moeite
met het hoge piemelgehalte
Zelfs in Amsterdam. Dan zie je
dat we sinds de oude Grieken ei
genlijk niets zijn opgeschoten,
terwijl iedereen wel in zijn blote
kont op het strand loopt
„Mijn beweegredenen ken ik
niet Dat zou je aan een psychia
ter moeten vragen. Ik heb laatst
een vrouwenfiguur geschilderd
met een Middeleeuwse helm op.
Buiten zag ik mijn geiten lopen
en ik dacht: 'Die moeten erbij'
bekijken wat we verder kunnen
doen. Of we de gevolgde proce
dure juridisch zullen toetsen dat
moeten we nog eens nader bekij-
Dat gebeurt niet met voorbe
dachten rade. Het is als met een
fotograaf. Je loopt rond, kijkt, en
op het juiste moment druk je op
het knopje. Als je aan een foto
graaf vraagt: 'Waarom drukte je
toen af?', dan weet hij het ook
niet precies. Ik wantrouw kun
stenaars die daar uitgebreide
verhalen over ophangen."
„Ik weet wel waarom ik figura
tief werk. Bij een herkenbare af
beelding ga je meteen associë
ren. wie abstract werkt is vooral
esthetisch bezig. Je kunt het
mooi of lelijk vinden Ik vind dat
wel ongelofelijk knap. Iemand
als Mondriaan bijvoorbeeld, die
is echt tot de grens gegaan Ab
stracte kunst is moeilijker. Bij fi
guratieve afbeeldingen heb je
meer houvast. Je kunt de men
sen de stuipen op het lijf jagen.
Maar wat je ook .schildert.
ken", zei Barbé gisteren. Ook
zijn collega A. Kessen van Hulst
vond het GS-schrijven weinig
verhelderend. „Als ze dan uitla-
moord en doodslag, het blijft een
plankje met verf, hoor. Schilde
ren is in feite één en al trucage.
Het is optisch de boel besode
mieteren."
„Uiteindelijk gelden voor ab
stract en figuratief werk dezelfde
normen. Een schilderij moet
mooi zijn. Als ik hoor dat het al
lemaal grensverleggend en ver
nieuwend moet zijn. dan denk
ik: 'Hou toch op.' Ik noem dat
het Jan Doedel-syndroom. Wij
zijn regionaal en om op te vallen
moeten we dus zogenaamd ver
nieuwend en baanbrekend zijn.
Maar wat in Zeeland vernieu
wend heet, deed men elders der
tig jaar geleden al. Door dat te
eisen, zijn de cultuurpausen hier
een aardige sta in de weg voor
kunstenaars. Je zult maar maat
schappelijk afhankelijk zijn van
tingen van Wiegel ook nog gaan
gebruiken om hun argumenten
wat meer gewicht te geven, dan
vind ik dat zwak.", meende hij.
's Ruben Oreel
lieden met zo'n kunstvisie. Sta je
rood en heb je vrouw en kinde
ren, dan heb je geen keus. Dan
ga je. Gelukkig heb ik het niet zo
nodig."
„Door de eeuwen heen hebben
schilders altijd hetzelfde ge
werkt. Het werk spreekt altijd
voor zich, het gaat nooit om het
verhaal. Zoveel verschil is er niet
tussen Het lam Gods van Van
Eyck en Boogie Woogie van
Mondriaan. Allebei keken ze
naar de compositie en vroegen
ze zich af hoe rood ze een vlakje
moesten maken. En al die verha
len erover, dat is meestal inter
pretatie achteraf. Volgens mij
wordt er in het hiernamaals nog
elke dag heel wat afgelachen."
Het werk van Guido Metsers is tot
half oktober te zien in Le Garage m
Amsterdam.
van onze verslaggever
WESTDORPE - Het waterschap
De Drie Ambachten krijgt voor
het verbeteren van de water
kwaliteit van de Zwartenhoek
se Kreek tussen Axel en West-
dorpe een bijdrage van 53.125
gulden van de provincie, zegden
GS dinsdag toe. Overigens
krijgt de provincie weer vijftig
mille terug aan leges voor de
ontwatering van baggerspecie.
Het waterschap De Drie Am
bachten heeft eerder al de water
kwaliteit van Boschkreek bij
Koewacht een stuk opgekrikt.
Voor het Uitvoeringsprogram
ma Miiieubeschermingsgebie-
den wil het schap dit jaar nog be
ginnen met onder meer het uit
baggeren van fosfaatrijk slib.
het afkoppelen van landbouw-
water (zodat voortgaande be
mesting wordt voorkomen i en
het veranderen van peilstanden
Een proef met balen gerst mis
lukte eerder dit jaar. Dijkgraaf
W. Gosselaar: „Door een aantal
balen gerst in het water te gooi
en. slaagden instanties in Enge
land erin fosfaten aan het water
te onttrekken. In de Zwarten
hoekse Kreek ging hetzelfde
trucje niet op."
Het waterschap hoopte voor het
verbeteren van het waterbeheer
op subsidies uit de Bijdragerege
ling Gebiedsgericht Milieube
leid en de Europese Structuur-
van onze verslaggever
OOSTBURG - Watersporters en
zwemmers kunnen zeker tot
eind volgende week gewoon
hun gang gaan op de W'ester-
schelde voor Cadzand. waar
Rijkswaterstaat het munitie
schip Fort Maisonneuve laat
opruimen. Bergers zijn niet nog
zover dat ze kunnen beginnen
met het weghalen van 'gevaar
lijke' elementen van het
scheepswrak. De burgemees
ters van Sluis-Aardenburg en
Oostburg hebben het vorige
week bekend gemaakte 're
creantenverbod' voorlopig op
geschort.
Het verbod zou maandag in
gaan. De weersomstandigheden
lieten echter niet toe, dat de bok
Rotterdam van bergingsbedrijf
Van den Akker uit Vlissingen op
GOES, 't Beest
Festival Meer dan woorden De Meis
jeskarner en Het Moederskind van
Geertrui Daem. door Het Gezelschap
van de Zee.
van onze verslaggever
Ernst Jan Rozendaal
De sterkte van het oeuvre
van de Belgische schrijf
ster Geertrui Daem schuilt in
herkenbaarheid. In haar verha
lenbundels Boniface en Een va
der voor Elizabeth schetst zij al
ledaagse voorvallen uit het le
ven van even alledaagse figuren
in een Vlaams dorpje. Zij han
teert de volkstaal die daarbij
past.
Met haar toneelwerk is het niet
anders. De tweespraak De meis
jeskamer en het toneelstuk Het
moederskind zijn bijna als korte
verhalen te beschouwen, vlot en
toegankelijk verteld, over zaken
die iedereen ooit van nabij mee
maakt, zij het dan dat ze alleen
uit gesproken tekst bestaan
Dat maakt ze uiterst geschikt
voor de gelezen voorstellingen
waarmee Het Gezelschap van de
Zee uit Kats de laatste jaren -
vooral in Zeeland - bekendheid
heeft gekregen. Met een twee
luik van beide stukken opende
de Zeeuwse toneelgroep dinsdag
het festival Meer dan woorden in
Goes.
Voor de pauze werd De meisjes
kamer gespeeld, in een regie van
Margreet Sweers. Twee zusjes
(Lieke Rosa Altink en Louk
Seyffert) kletsen met elkaar in
de door hen gedeelde slaapka
mer in het ouderlijk huis. Per
scène verspringt het stuk in de
tijd. langzaamaan veranderen
de jonge meisjes in volwassen
vrouwen. Ze fantaseren, gieche
len samen, begluren de over
buurman, roddelen, vertellen
over hun verliefdheden en ma
ken ruzie. De sfeer van het stuk
wordt grotendeels bepaald door
de prachtige Vlaamse taal en de
gevatte manier waarop de meis
jes met elkaar praten. De actri
ces brengen de tekst spranke
lend tot leven.
De dromen die de meisjes koes
teren, blijken niet bestand tegen
de harde werkelijkheid. Aanvan
kelijk roept het stuk een verte
derend gevoel van nostalgie op.
maar naarmate de werkelijk
heid de meisjeskamer binnen
sluipt, overheerst steeds sterker
de tragiek
Ook in Het moederskind - dat in
Goes zijn première beleefde, met
Daem zelf in een absolute glans
rol - slaan dromen stuk op de
rauwe werkelijkheid. Het moe
derskind Hugo Cosijns (Fred
van der Hilst) gaat er met de
dochter <Alda Braeckeni van
fondsen t5B-gelden). De hoogte
van die bijdragen viel echter
nogal tegen In plaats van 75
procent van de kosten kon
slechts de helft via de twee sub
sidieverstrekkers worden bin
nengehaald. Vervolgens bleken
ook nog provinciale leges te
moeten worden betaald voor het
ontwateren van baggerspecie en
daardoor kwam het waterschap
voor nog hogere kosten te staan.
Delen
Het voorstel van het waterschap
om het nadeel - de hogere kosten
en het lagere bedrag aan subsi
die - samen te delen, is nu door
de provincie gehonoreerd. Dijk
graaf Gosselaar is tevreden over
de snelle beslissing van GS. Na
Boschkreek en Zwartenhoekse
Kreek zal de kwaliteit van meer
waterlopen worden opgewaar
deerd
Het duurt misschien wat langer
dan gepland voor de Canisvliet-
kreek aan de beurt komt, ver
klaarde Gosselaar desgevraagd.
„Canisvliet kampt met brak
kwelwater uit het Kanaal van
Gent naar Terneuzen. Het stop
pen van de aanvoer van dat
kwelwater, en daarmee verbete
ring van de waterkwaliteit, kost
een enorm bedrag en ik ver
wacht niet dat de algemene ver
gadering er miljoenen voor wil
uittrekken."
de Westerschelde aan het werk
kon. Er was te veel deining. Het
scheepswrak, dat in het zand
ligt, moet bovendien nog verder
schoongemaakt worden Dat
karwei is deze week klaar, ver
wacht medewerker P. van der
Vlies van Rijkswaterstaat.
Klei
Na het zand moet er nog klei
worden weggehaald bij het
wrak Daarvoor is de bok nodig,
met een grijper Van der Vlies
wilde de zaak niet dramatiseren.
„We moeten voorzichtig zijn.
Dat is zeker Het schip vervoer
de munitie. Maar er is tot nu toe
bij het zandzuigen niets gevon
den. En als wij met de machine
kamer aan de gang gaan, hoeven
er geen extra veiligheidsmaatre
gelen getroffen te worden. An
ders wordt het als we bij de
vrachtruimen aankomen."
zijn minnares vandoor, zijn moe
der (Geertrui Daem) en geliefde
(Monique de Beunt alleen ach
terlatend „Ik dacht dat hij mij
graag zag", zegt de laatste. „Ik
ook", antwoordt de moeder,
waarmee de thematiek treffend
is weergegeven
Beide stukken zijn geraffineer
der dan ze lijken. Gebeurtenis
sen spiegelen zich, herhalen zich
in de tijd, en onderstrepen zo de
hopeloosheid. Daem duwt dat
lezers en kijkers niet door de
strot. Haar laconieke manier
van vertellen maakt tragische
gebeurtenissen vaak onweer
staanbaar grappig.
Het Gezelschap van de Zee geeft
de toch al prachtige teksten een
extra flonkering, door een lezen
dat meer acteren is en door ge
ringe toevoegingen. Elvis Pres-
leys 'Love me tender' en 'Are you
lonesome tonight' zijn in De
meisjeskamer een prachtige toe
voeging. in Het moederskind
verdwijnen de spelers een voor
een van het toneel, waardoor de
eenzaamheid van de moeder
zichtbaar wordt gemaakt.
Nog te zien13 sept. 19.45 uur. Het
Tonnenmagazijn Brouwershaven
14 sept. 20 uur. zaal Baudeloo Hulst
en 19 sept. 20 uur. Zeeuwse Biblio
theek Middelburg.
Geertrui Daem, auteur en ac
trice.
j l i 5^—
Nieuwbouw van het Centrum voor Estuariene en Mariene Oecologie (NIOO-CEMO) te Yerseke.
foto Pieter Honhoff
van onze verslaggever
YERSEKE - Het Centrum voor Estua
riene en Mariene Oecologie (NIOO-CE
MO) te Yerseke, in de volksmond beter
bekend als het voormalige Delta-insti
tuut, moet regelmatig en gericht het ei
gen werk onder de aandacht brengen. Die
oproep deed commissaris der koningin
drs W. T. van Gelder dinsdag in Yerseke.
Aan hem viel de eer te beurt officieel de
eerste steen te leggen voor de nieuwbouw
in het vissersdorp.
Van Gelder weet dat het Yersekse insti
tuut een belangrijke rol speelt in onder
zoeksprogramma's van de Europese Unie
en dat het grote onderzoeksprojecten
coördineert. Hij betwijfelt echter of bij
voorbeeld het Zeeuwse bedrijfsleven en
Zeeuwse beleidsmakers weten wat het
NIOO-CEMO te bieden heeft. De organi
satie komt voort uit het Delta-instituut
voor Hydrobiologisch Onderzoek dat in
1957 een plek kreeg in Yerseke. Taak was
de effecten van de Deltawerken op dieren-
en plantenleven te onderzoeken. Geleide
lijk ging het instituut zich meer richten op
onderzoek naar het functioneren van del
ta- en kustgebieden, juist daar waar effec
ten van menselijke ingrijpen merkbaar
zijn.
Kosten
Op dit moment telt het NIOO-CEMO rond
de honderd medewerkers. De huidige
huisvesting in het Yersekse dorpshart is
al geruime tijd te klein. Vandaar de nieuw
bouw aan de Korringaweg. op een mooie
locatie pal aan de Oosterschelde. Kosten:
rond de dertien miljoen gulden. Een be
langrijke financier is de Koninklijke Ne
derlandse Academie van Wetenschappen
(KNAWi. Het leggen van de eerste steen
gisteren gebeurde op een moment dat het
complex al aardig vorm begint te krijgen.
De bouw begon namelijk reeds afgelopen
winter en ligt prima op schema. „Bedoe
ling is dat we 1 april volgend jaar op onze
nieuwe plek zitten", aldus directeur
C H. R. Heip „De laboratoria verhuizen
in februari, de kantoren in maart."
De oude huisvesting is reeds verkocht aan
een Goese projectontwikkelaar die plan
nen heeft voor woningbouw. Zeker is dat
de karakteristieke oude villa blijft be
staan.
Guido Metsers: „Men vindt het werk prachtig, maar heeft wel moeite met het hoge piemelgehalte." foto
