Rotonde ontsluit Lammerenburg
Rykel ten Kate, een bescheiden fotograaf
PZC
Hof van Walcheren mag
geen bouwmarkt worden
zeeland
College komt deels tegemoet aan bezwaren tegen nieuwe Vlissingse wijk
16
Stemmen staken over
zondagopenstelling
winkels in Domburg
DONDERDAG 15 AUGUSTUS 1996
van onze verslaggever
VLISSINGEN - Een rotonde ten
noorden van de Zuidbeekse
weg, in het verlengde van de
Bossenburghvveg, gaat de toe
komstige Vlissingse wijk Lam
merenburg ontsluiten. B en W
komen daarmee tegemoet aan
de bezwaren tegen de eerdere
plannen. Het college legt echter
de protesten van een groot aan
tal bewoners van de wijk Ro-
senburg naast zich neer. Die zijn
boos omdat ze hun uitzicht drei
gen te verliezen. „De keuze voor
woningbouw in dit gebied be
schouwen we als onherroepe
lijk", schrijven B en W stellig.
Lammerenburg wordt de nieu
we wijk ten noorden van Rosen-
burg. Er kunnen in totaal maxi
maal 540 koopwoningen worden
gebouwd tussen de Gerbrandy-
straat, de Zuidbeekseweg, de Ja-
coba van Beierenweg en de S14.
de toekomstige provinciale weg
naar Koudekerke. Het gebied
wordt geleidelijk van zuid naar
noord volgebouwd
De inspraak op het vooront
werp-bestemmingsplan leverde
een groot aantal bezwaarschrif
ten op. Vooral tegen de tijdelijke
ontsluitingsweg naar Lamme
renburg. die gedeeltelijk over de
Rosenburglaan zou gaan lopen,
rees protest. Veel bewoners van
het noordelijke deel van Rosen-
burg waren ook verbolgen, om
dat de gemeente hun destijds
(rond 1990) bij de aankoop van
hun grond verzekerde dat Lam
merenburg voorlopig niet als
woonwijk zou worden ontwik
keld. Nu dat toch gebeurt drei
gen ze hun uitzicht te verliezen.
In fasen
Gezien de bezwaren heeft het
college gekozen voor een andere
ontsluiting van de wijk. Die
•wordt in drie stappen aange-
DOMBURG
Ringrijden - Op het terrein
van verzorgingshuis Ter Mante-
linge in Domburg vindt vrijdag
23 augustus een ringrijdag
plaats. De ringlijders stiijden
tussen 10.00 en 17.00 uur om de
prijzen die de bewonerscommis
sie van Ter Mantelinge beschik
baar heeft gesteld. Rond de ring-
rijbaan staan die dag diverse
kraampjes, met onder meer zelf
gemaakte spullen, kantklossen,
kralen, houtsnijwerk en folklore-
schilderijen.
legd. In de eerste fase komt er.
ten noorden van en parallel aan
de Zuidbeekseweg, voor het
bouwverkeer een weg die met
een bocht aansluit op de Bossen-
burghweg. Als het bouwverkeer
er niet meer overheen hoeft,
wordt die nieuwe weg in zuidelij
ke richting verbonden met de.
Rosenburglaan. Die straat
wordt de definitieve ontslui
tingsweg voor Rosenburg-
Noord.
In de derde en laatste fase wordt
een rotonde aangelegd waarop
uiteindelijk vier wegen zullen
uitkomen: de ontsluitingsweg
naar Lammerenburg-Zuid en
Rosenburg-Noord, de doorge
trokken Bossenburghweg, de
S14 en een nieuwe weg naar Bos-
senburgh en het nog te ontwik
kelen gebied Zuidbeek, ten
noorden van Bossenburgh. Dat
het fietsverkeer over de Zuid
beekseweg de nieuwe wegen
gaat kruisen acht het college
geen probleem, gezien de ver
wachte lage snelheden van de
auto's op die twee punten.
Geen verzet
Over de toezegging dat Lamme
renburg onbebouwd zou blijven
schrijven B en W dat 'een blij
vend recht van uitzicht niet be
staat'. Ten tijde van de grond-
verkoop in Rosenburg was het
nog de bedoeling het nieuwe zie
kenhuis in Lammerenburg te
vestigen. Het hospitaal is inmid
dels aan de Koudekerkseweg
verrezen. In de ontwikkelingsvi
sie van het stadsgewest (1995) is
Lammerenburg daarna aange
wezen als toekomstig woonge
bied. Bij de uitgebreide inspraak
van onze verslaggeefster
KOUDEKERKE - De kans dat
op de locatie van het voormalig
hotel-restaurant Hof van Wal
cheren in Koudekerke een doe-
het-zelf-bouwmarkt komt is
zeer klein. Burgemeester en
wethouders van Valkenisse
hebben alsnog besloten niet
mee te werken aan de bouw
plannen. Zij baseren hun
nieuwe standpunt op de conclu
sies van een onderzoek van het
stedebouwkundig adviesbu
reau RBOI. Volgens het rapport
past een grote bouwmarkt niet
in het gemeentelijk detailhan-
delbeleid en in dal van de stads
gewestelijke ontwikkelings
zone. Bovendien is de locatie
aan de Brouwerijstraat bij uit-
op die visie is, zo memoreert het
college, 'geen maatschappelijk
verzet gerezen'.
Het gemeentebestuur bena
drukt dat bij de grondverkoop
voor Rosenburg alleen een ver
wachting is uitgesproken en dat
het beleid steeds wordt aange
past aan de hand van nieuwe in
zichten en ontwikkelingen. „Dat
dit niet altijd aansluit op het ver
wachtingspatroon van belang
hebbenden over hun directe om
geving is duidelijk, echter vaak
onvermijdelijk", aldus het colle-
De ruitersportvereniging Schel-
destad en de Vereniging Cultu
rele Belangen Lammerenburg,
die om vergroting van hun ter
reinen hadden gevraagd, heb
ben nul op het rekest gekregen.
B en W achten uitbreiding onbe
spreekbaar.
De inspraak en het aangepaste
voorontwerp-bestemmingsplan
worden donderdag 22 augustus
besproken in de raadscommis
sie ruimtelijke ordening en ver
keer. De vergadering wordt ge
houden in het stadhuis van Vlis-
singen en begint om 19.30 uur.
De eigenaar van het voormalige hotel Hof van Walcheren mag op de locatie in Koudekerke geen kantoor en bouwmarkt neerzetten.
foto Ruben Oreel
stek geschikt voor woning
bouw.
Vorig jaar deed de gemeente nog
de toezegging te zullen meewer
ken aan de wijziging van het be
stemmingsplan voor het perceel
op de hoek van de Beatrixlaan
en de Brouwerijstraat. Op de lo
catie wil de huidige eigenaar van
de grond, Bouwbedrijf Flipse uit
Koudekerke, de nieuwbouw van
zijn doe-het-zelfzaak Hubo in
combinatie met een kantoor
ruimte voor het bouwbedrijf rea
liseren. De Hubo-winkel (voor
heen Houtland Flipse) is nu ge
vestigd in een te klein pand aan
de Badhuisstraat.
Maar volgens het RBOI is de lo
catie planologisch ongeschikt
voor een doe-het-zelfzaak. Ook
zou de geplande bouwmarkt te
groot zijn voor de behoefte van
de kern Koudekerke. In het be
leid van het stadsgewest Middel-
burg-Vlissingen ligt bovendien
voor Koudekerke de nadruk op
de woonfunctie. Voor regionale
voorzieningen is ruimte uitge
trokken in het stedelijk gebied.
Bouwbedrijf Flipse kocht vorig
jaar de grond en het pand van
het voormalige hotel dat in
maart 1995 failliet ging. Het ge
bouw, dat in zeer slechte staat
verkeert, staat sindsdien leeg.
Het zou worden afgebroken en
plaats maken voor de bouw
markt. De nieuwe eigenaar ver
wachtte dat de sloop met op gro
te bezwaren zou stuiten bij de
omwonenden omdat die de ho
reca beu zijn.
In het collegevoorstel dat dins
dag 20 augustus wordt behan
deld door de commissie vrom,
schrijven B en W dat zij bereid
zijn met de onderneming te over
leggen over een alternatieve in
vulling van de locatie. Eventueel
kan hierbij ook de sanering van
het hele gebied rond het hotel
worden betrokken. C. Roose, fi
nancieel directeur van Bouwbe
drijf Flipse, wil nog geen com
mentaar geven op het voorstel
van het dagelijks gemeentebe
stuur. Hij wacht eerst het advies
van de commissie vrom af.
DOMBURG - De winkels in
Domburg en Oostkapelle mo
gen aanstaande zondag niet
open zijn omdat de Domburgse
gemeenteraad het dinsdag
avond niet eens werd over de
nieuwe Verordening Winkeltij
den. De stemmen over het voor
stel van het college staakten (5-
5) door de afwezigheid van CDA-
fraetievoorzitster J. M. M. Küh-
ler-Den Hollander en dus is er
formeel geen verordening van
kracht die zondagopenstelling
toestaat.
De gemeenteraad moet in sep
tember opnieuw over de veror
dening praten. Totdat een be
sluit is gevallen is zondagopen
stelling formeel niet toegestaan.
„Maai- ik zal het als toezichthou
der gedogen dat de winkels toch
open zijn", laat burgemeester
drs. H. W. Hietkamp woensdag
weten.
In Domburg mogen de winkels
elk jaar van 1 april tot en met 30
september op zondag hun deu
ren openen. Ómdat sinds juni de
nieuwe winkeltijdenwet van
kracht is die onder meer ruimere
openingstijden toestaat, moest
de gemeente de verordening
aanpassen. „Het gaat dus
slechts om een formaliteit", ver
klaart Hietkamp.
Zo had het college het voorstel
ook bedoeld. Het was allerminst
de bedoeling de dit jaar al twee
Renovatieplan
Koudekerke
KOUDEKERKE - Een renova
tie van de Badhuisstraat in
Koudekerke moet een eind ma
ken aan de regelmatig terugke
rende klachten van omwonen
den over trillinghinder. De ge
meente heeft een plan opgesteld
voor de slecht onderhouden
straat.
De klinkerbestrating wordt ver
vangen door asfalt en over de
volledige lengte komt een nieuw
trottoir. De huidige stoeptegels
worden vervangen door gebak
ken klinkers. Op diverse plaat
sen wordt de riolering gerepa
reerd. Daarnaast worden alle
kolken en huisaansluitingen
vernieuwd.
De uitvoering van het renovatie
plan gaat Valkenisse om en na
bij de 200.000 gulden kosten.
Voorgesteld wordt dit bedrag te
bekostigen uit de algemene re
serves van de gemeente. De
stukken liggen van 22 augustus
tot 6 september ter inzage op het
gemeentehuis in Koudekerke.
keer eerder gevoerde discuss
over zondagopenstelling
eens dunnetjes over te doe
Beide keren is daarbij door
raadsmeerderheid van CDA
Christelijke Groepering (C(
verruiming van de zondagopei
stelling (wat VVD, PvdA en D
willen) tegengehouden. Betre
ren noemt Hietkamp een
groot woord maar hij vindt h
wel jammer dat de fracties v;
PvdA, D66 en VVD tot een he
haling van zetten zijn overg
gaan.
WD-fractievoorzitter P. Ove
meen diende tijdens de ver;
ring een amendement op het ci
legevoorstel in, dat beoogde
zondagopenstelling uit te bn
den tot en met 31 oktober. Ee
groot deel van de winkeliers
dat graag omdat zij dan kunne
profiteren van de herfstvakai
tie. CDA en CG zijn tegen
principiële gronden. Bovendie
vindt het college dat voor
laatste maanden tot de herind
ling geen nieuwe situatie möj
worden gecreëerd.
Het amendement van Ove
meen kwam echter te laat. Sn
zoekwerk van gemeentesecret
ris J. Verwer leerde dat Ove
meen dat 48 uur voor de verg
dering had moeten indienen. D
WD'er is nog steeds van pla
zijn amendement voor de verg;
dering van september in te di
nen. „Want ook ik heb dat gi
daan op principiële gronden.
Auto-inbraken
DOMBURG - Twee persone
auto's waren in de nacht vs
dinsdag op woensdag doelw
van dieven. Uit een wagen d
stond geparkeerd aan het C;
sembrootplein in Dombu
werd een radio-cassetterecord
gestolen. In de Sprèncklaan
Middelburg werd uit een aut
eveneens een radiocassetb
recorder ontvreemd.
Motorrijder
gewond
MIDDELBURG - Een 38-jarif
motorrijder uit Nieuw- en Sii
Joosland is woensdagmidd;
gewond geraakt bij een aanri
ding in Middelburg. De motorri
der werd op de Loskade aangeri
den door een vijftigjarige auti
mobilist uit Ede die van de Sb
tionsstraat kwam en keerde. D
motorrijder werd met een Iets
overgebracht naar het zieke
huis in Vlissingen. Hij liep ei
schouderblessure op.
np van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN) vanaf de Wilhelminahoeve in Renesse op 22 mei
foto R. ten Kate/archief Natuur- en Vogelwacht Schouwen-Duiveland
Excursie in 1938 naar het laagland te Brijdorpe in de buurt van Brouwershaven. Dat is de sfeer waarin veel NJN-excursies in die jaren
plaatsvonden. foto R. ten Kate/archief Natuur- en Vogelwacht Schouwen-Duiveland
van onze verslaggever
René Schrier
ZIERIKZEE - Hij had net een
lange fietstocht van het Friese
Sexbierum naar Zierikzee ach
ter de rug, de twintigjarige Ry-
kel ten Kate. Gelokt door een
advertentie in het Pharmaceu-
tisch Weekblad, waarin een
'net jongmensch' werd ge
vraagd voor de apotheek en fo
tozaak van de Zierikzcese we
duwe Van der Valk. Het di
ploma apothekers-assistent
had Ten Kate, de bekendheid
met de fotografie - eveneens
een eis in de advertentie - zou
hij zichzelf wel eigen maken.
Het was zijn eerste weekeinde
op Schouwen-Duiveland en
Ten Kate besloot het eiland
rond te fietsen om het wat beter
te leren kennen. Het werd een
tocht langs inlagen, over grind
wegen en over een door hoog
water steeds kleiner wordend
strand. De jonge Fries genoot
intens. Hij stond op zichzelf,
was vrij en bevond zich in nog
tamelijk ongerept natuurge
bied. Weer terug in Zierikzee
wist Rykel ten Kate het zeker:
„Wat is dit eiland mooi. Hier ga
ik nooit meer weg." Ten Kate
heeft zich daaraan gehouden.
Op 31 december 1992 overleed
hij op 80-jarige leeftijd in Zierik
zee.
Ten Kate is eigenlijk nooit een
beroemd fotograaf geweest.
Wel op Schouwen-Duiveland
en in kringen van natuurlief
hebbers. De winkel van Van der
Valk in Zierikzee was lange tijd
de enige plaats waar foto's ont
wikkeld konden worden. Dat
heeft geresulteerd in een serie
unieke foto's van Duitsers in
oorlogstijd op Schouwen-Dui
veland. Immers, de bezetters
kwamen met hun privé-kiekjes
en souvenier-opnamen ook
naar de winkel waar Ten Kate
werkte. En als er dan een uit
historisch of ander oogpunt een
interessante foto bij was, druk
te Ten Kate er stiekem een voor
zichzelf af. Zo is er een complete
serie van de begrafenis van een
Duitse vlieger in Burgh-Haam-
stede in het archief te vinden,
evenals foto's van statige Duit
se militairen die zich in vol or
naat voor het thuisfront heb
ben laten fotograferen. De fo
to's zijn momenteel in het bezit
van het streekarchivariaat in
Zierikzee
Ramp van '53
Enige bekendheid als ramp-fo
tograaf kreeg Ten Kate direct
na de watersnoodramp in 1953.
Terwijl Nederland nog amper
door had wat er precies in die
stormnacht gebeurde, liep Ten
Kate met zijn camera tot zijn
liezen in het water door Zierik
zee. Hij moet een van de eerste
fotografen, zo niet de eerste,
zijn geweest die tijdens de
ramp opnamen maakte. Een
van de foto's die hij die nacht
Feestvierende inwoners van Zierikzee tijdens de viering van het 1100-jarig bestaan van hun stad in de zomer van 1949.
foto R. ten Kate/streekarchivariaat Schouwen-Duiveland
maakt is opgenomen in het
boek 'de ramp', een uitgave ten
bate van het Nationaal Ram
penfonds die al vrij snel werd
gepubliceerd. Om de foto's van
Ten Kate op tijd bij de uitgever
te krijgen werd vanuit Rotter
dam een helikopter naar het
Zierikzeese havenplein ge
stuurd om ze op te halen. An
dere betrouwbare verbindin
gen waren op dat moment nog
niet mogelijk. De fotografen in
het boek worden niet vermeld,
maar in ieder geval is de tweede
foto. een winkelstraat waar het
water doorheen kolkt van de fo
tograaf uit Zierikzee.
Natuurstudie
Al in Friesland werd Rykel als
jongen gegrepen door de na
tuur. En zoals bij zoveel men
sen uit die tijd, werd de eerste
interesse gewekt door de
plaatjes die de jeugd kon spa
ren. In het geval van Ten Kate
niet de Verkadeplaatjes, maar
de afbeeldingen die te verkrij
gen waren bij de Kamemelk-
zeep en later de plaatjes van
Delfts Koekfabriek Koog aan
de Zaan. Via die plaatjes en al
bums kwam hij bij de Neder
landse Jeugdbond voor Na
tuurstudie terecht.
Op Schouwen-Duiveland
kroop het bloed waai' het niet
gaan kon. Na een propaganda-
avond voor de NJN richtte Ten
Kate op 5 mei 1932 een NJN-af-
deling Schouwen-Duiveland
op. In 1935 stond hij aan de wieg
van de afdeling Beveland en
werd hij districtsleider voor
Zeeland. Daarna bereikte hij de
leeftijdsgrens van 23 jaar voor
NJN-ers. Ten Kate mocht ech
ter daarna altijd mee op de ex
cursies van de 'jongeren'.
Ook in die tijd al moesten de
natuurliefhebbers in actie ko
men tegen de 'zegeningen' van
de moderne tijd. Zo wilde de
overheid in 1936 een asfaltweg
en een parkeerterrein aanleg
gen in de Verklikkerduinen. Na
contacten tussen Rykel ten Ka-
te en de commissie voor natuur-
en landschapsbescherming
(met vertegenwoordigers van
onder meer NJN, Natuurmonu
menten en de vogelbescher
ming) kon dat plan tegen ge
houden worden.
Krantenknipsels
Het was een tijd van excursies
vah vooral jongelui. In groepjes
trokken ze het eiland op om flo
ra en fauna te bestuderen. Ten
Kate was de man van de foto's.
Dat blijkt ook uit de collectie in
het streekarchivariaat. Foto's
van hem verschenen in die tijd
in onder meer het NJN-blad
moeba'en op de jaarlijkse ka
lender. Hij had een brede be
langstelling voor van alles en
nog wat. Talrijke krantenknip
sels werden in schriften ge
plakt, elk schrift met een ander
thema.
Hij was in 1939 ook aanwezig bij
de oprichtingsvergadering van
de heemkundige kring Stad en
Lande van Schouwen-Duive
land. Onder meer door zijn aan
dringen richtte dit gezelschap
zich niet alleen op monumen
ten, maar ook op het behoud
van het landschap.
Ten Kate kwam overigens op
Schouwen-Duiveland terecht
in goed gezelschap. Zo kon het
haast niet anders of hij kwam in
contact met de legendarische
vogelfotograaf meester J. Vij
verberg uit Noordgouwe. Een
man die zijn sporen als natuur
liefhebber al ruimschoots had
verdiend. Maar pok de activi
teiten van Ten Kate zijn inmid
dels voor een breed publiek be
reikbaar geworden, al is het
misschien - passend bij zijn ka
rakter - wat minder opvallend.
Foto's van hem verschenen in
de loop van de jaren in boeken
over de oorlog en de waters
noodramp en zijn in de loop
van de jaren opgebouwde foto-
en verzamelaarscollecties zijn
in goede handen bij het stree
karchivariaat en het archief
van de Natuur- en Vogelwacht
Schouwen-Duiveland.
