ABW legt gemeente plichten op
Postzegel verheven tot kunst
Slechts een kind in een wieg ontsnapte
PZC
Maand juni was
aan de koele kant
Sluipverkeer lijkt
Kats eindelijk
met rust te laten
Een fascinatie voor de meeuw
zeeland
15
Dringende thuiszorg in Zeeland vrijwel nooit via Bijstandswet
kunst
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1996
van onze verslaggever
iVLISSINGEN - In Zeeland
heeft nog vrijwel nooit iemand
een beroep gedaan op de nieuwe
Algemene Bijstands Wet (ABW)
omdat de zorginstellingen niet
snel genoeg een gezinshulp kon
den leveren. Wel komen er bij de
isociale diensten in de provincie
regelmatig aanvragen binnen
van mensen die de eigen bij
drage voor de thuiszorg niet
kunnen betalen.
De rechtbank in Almelo heeft
deze week de gemeente Almelo
gedwongen, een vergoeding te
betalen aan een vrouw die voor
lopig aan een rolstoel gekluis
terd is. De vrouw had vanwege
haar tijdelijke handicap drin
gend hulp in de huishouding no
dig. maar de zorginstellingen in
Almelo en Wierden konden die
iniet snel leveren. Dus moet de
gemeente nu via de nieuwe ABW
bijspringen, vindt de rechtbank,
zodat de vrouw een hulp kan 'hu
ren' van een particulier zorgbu-
reau. Zo'n beroep op de Bij
standswet mag echter alleen in
spoedeisende gevallen waarvoor
geen andere oplossingen zijn te
vinden, stelden de rechters.
In Zeeland kunnen de zorgin
stellingen zelf nog altijd uit de
voeten met zulke dringende ge
vallen; maar dat gaat wel ten
koste van andere mensen die ei
genlijk óók hulp nodig hebben.
„In een acute situatie bieden wij
altijd noodzorg", zegt directeur
C. Q. Phernambucq van Thuis
zorg Walcheren. „Maar dan moe
ten anderen langer wachten, ook
al hebben ze eerder zorg aange
vraagd. Dat steekt natuurlijk
wel eens, we krijgen er ook veel
klachten over."
Toch ziet Phernambucq posi
tieve kanten aan het vonnis van
de Almelose rechtbank. „Kijk,
onze enige beperking is het bud
get. Als er genoeg geld komt.
kunnen wij alle zorg bieden die
nodig is, dan blijft er geen wacht
lijst over. Deze uitspraak van de
rechtbank zou best kunnen be
tekenen dat voor een bepaalde
groep mensen gezinszorg via de
Algemene Bijstands Wet af
dwingbaar wordt. Dan moet de
gemeente er dus voor betalen en
kunnen wij aan meer zorgaan-
vragen voldoen."
Bij de Thuiszorg Zeeuwsch-
Vlaanderen en de Oosterschelde
Thuiszorg vallen dezelfde gelui
den te beluisteren. „Als er acute
hulp nodig is, geven wij die; dat
kunnen we binnen een dag rege
len", zegt directeur beheer J. H.
Damen van Zeeuwsch-Vlaande
ren. „Dat betekent wel dat we
het bij andere mensen moeten
weghalen. Het gevaar bestaat
dus dat die mensen minder zorg
krijgen dan ze eigenlijk nodig
hebben. Wij zitten niet ruimer in
ons jasje dan de instellingen in
Almelo of Wierden. maar verde
len het in zo'n geval anders."
De Algemene Bijstands Wet
wordt dus nog niet aangespro
ken voor die aanvragen waarbij
onmiddelijk hulp nodig is. Dat
gebeurt wel diverse keren per
jaar als mensen thuiszorg nodig
hebben, maar de verplichte ei
gen bijdrage niet kunnen beta
len. „Wij zullen ook altijd op de
mogelijkheid van de Algemene
Bijstands Wet wijzen", vertelt
afdelingsdirecteur I. Dekker van
Oosterschelde Thuiszorg.
Legendevorming Sint Elizabethsvloed definitief doorbroken
van onze verslaggever
Harmen van der Werf
VLISSINGEN - Nederland is
een legende armer, de legende
van de Sint Elizabethsvloed
van 1421. Wie heeft geleerd,
dat de op één na bekendste
stormvloed 72 dorpen vernie
tigde en 100.000 slachtoffers
eiste, is bedrogen. Het is niet
waar.
Historisch geograaf drs. Jan
Buisman heeft de legende
'ontmaskerd'. Van zijn hand
verschijnt maandag het twee
de deel van Duizend jaar weer,
wind en water in de Lage Lan
den, zijn levenswerk. „Ach, een
ontmaskering", stelt Buisman
zich bescheiden op, „noem het
een tweede ontmaskering."
Buisman is een heer. Hij laat
de eer toekomen, aan wie die
toekomt. Aan mevrouw dr. M.
K. Elisabeth Gottschalk. Zij
heeft Buisman onderwezen. Zij
was in haai' vakgebied een wa
re autoriteit. Een faam die zij
waarmaakte met haar driede
lige serie Stormvloeden en ri
vieroverstromingen in Neder
land.
Zij was de eerste die systema
tisch onderzoek deed naar
stormvloeden in Nederland.
Daartoe aangezet door de wa
tersnood van 1953. Toen bleek
pas hoezeer Nederland zijn wa
ter-geschiedenis was vergeten.
De dijken waren verwaarloosd,
zoals in de jaren vóór de Sint
Elizabethsvloed.
Over-schrijvers
Voor legendevorming was bij
Gottschalk geen plaats. Zij
verfoeide, wat vele anderen
voor en ook na haar hebben ge
daan: elkaar kopiëren. Veel ge
schiedschrijvers bleken over
schrijvers te zijn. Gottschalk is
dat zeker niet geweest. Zij
dook de archieven in.
Dijkdoorbraak in het rivierenland.
Haar onderzoek heeft de eerste
ontmaskering van de Sint Eli
zabethsvloed opgeleverd, al
gaat die helemaal verscholen
in het lijvige tweede deel van
Stormvloeden en rivierover
stromingen in Nederland. Het
inzicht dat Gottschalk biedt, is
wel schitterend.
Zij heeft alle beschikbare oude
publicaties over de Sint Eliza
bethsvloed op een rijtje gezet.
Dan onstaat een beeld van de
stormvloed zelf, maar vooral
van de legendevorming daar
omheen.
In de late Middeleeuwen ko
men in Nederland regelmatig
overstromingen voor. In Gott-
schalks boek over de periode
1400 tot 1600 gebeurt bijna elk
jaar iets. De tweede Sint Eliza
bethsvloed van 1421 is echter
uitzonderlijk. Niet alleen in de
beeldvorming, ook in werke
lijkheid.
In Zeeland is de schade flink;
op Noord-Beveland, bij Rei-
merswaal (later definitief ver
dronken) en aan de zuidzijde
van Schouwen. Het ergst
wordt getroffen: de Grote of
Zuid-Hollandse Waard, de hui
dige Bièsbosch.
„Die is niet van de éne op de
andere nacht ontstaan", weer
spreekt Buisman een eerste le
gende. „Men heeft nog vijftig
jaar geprobeerd de dijken te
herstellen. Dat is nimmer ge
lukt." De Grote Waard was - in
taal van die tijd - 'quaet te be
dijken'.
Het hardnekkigst is evenwel
de verkeerde beeldvorming
over aantal slachtoffers en ver
dronken dorpen. Gottschalk
houdt het op 28 dorpen en 2.000
doden. Zij baseert zich op de
Chronicon Tielense, een kro
niek uit Tiel van 1450. kort na
de ramp.
Zakenman
In 1450 is er dus nog geen spra
ke van een legende. Een Ita
liaanse zakenman zorgt daar
voor. na een bezoek rond 1514
aan Dordrecht. Hij wordt bege
leid en krijgt te horen, meldt
Gottschalk, 'dat 93 jaar gele
den het land bij een storm
vloed is ingebroken, waardoor
72 dorpen verdronken'.
Er komen de Italiaan verdicht
sels ter ore, die blijkbaar de
ronde doen in Dordrecht. Hij
schrijft een vriend: 'Slechts
een kind in een wieg. waar een
kat op zat, ontsnapte aan de
verdrinkingsdood. De wieg
kwam in Dordrecht aandrij
ven. En van de dorpen rijzen al
leen nog de torenspitsen op, als
grafmonumenten voor de om
gekomenen.'
Buisman kan zich goed voor
stellen dat een Italiaan zulke
berichten terstond voor waar
aannam. „Maar hoe is het mo
gelijk dat anno 1995 nog in een
boekje over stormvloeden
werd geschreven, dat er
100.000 mensen bij de Sint Eli
zabethsvloed omkwamen
Dan sla je Gottschalk erop
na."
Zwaar boek
Toch kan hij zich ook wel voor
stellen, dat dit niet gebeurt.
„Gottschalk heeft een heel
zwaar boek gemaakt, zowel let
terlijk als figuurlijk." Zijn ei
gen serie Duizend jaar weer,
wind en water is breder van op
zet èn toegankelijker. Wordt de
tweede ontmaskering van de
Sint Elizabethsvloed toch de
definitieve „Ach", tekent de
auteur bescheiden aan, „we
bouwen op elkaar voort."
van een medewerker
VLISSINGEN - De afgelopen
maand juli was droog, vrij zon
nig en iets aan de koele kant.
De hoeveelheid neerslag in Wil-
helminadorp was 47 mm tegen
69 mm normaal. Het regende
daar gedurende 20 uur tegen 35
uur gemiddeld. Haamstede
meldde 45. Hoedekenskerke 40,
Vlissingen 29, Middelburg 28,
Ritthem 27, Vrouwenpolder 24
en Westdorpe 22 mm.
De gemiddelde temperatuur in
Wilhelminadorp was 16.4 graden
tegen 16.9 normaal. Het aantal
warme dagen (maximumtempe
ratuur boven 20 gradeni liep uit
een van 15 in Vlissingen tot 18 in
Westdorpe. Vlissingen en Wil
helminadorp hadden 4 zomerse
dagen (maximumtemperatuur
boven 25 graden). Westdorpe no
teerde 6 zomerse dagen Alleen
in Zeeuws-Vlaanderen kwamen
tropische dagen (maximumtem
peratuur boven 30 graden) voor:
Westdorpe meldde er 2. De hoog
ste temperatuur werd op 23 juli
in Westdorpe gemeten: 30.5 gra
den. De laagste temperatuur
werd daar op 18 juli geregi
streerd: 4.6 graden. Op 10 cm bo
ven het gras daalde het kwik
zelfs tot 2.4 graden.
De zon scheen in Wilhelmina
dorp 228 uur tegen 202 uur ge
middeld. Het aantal zonloze da
gen bedroeg 1
Op 15 en 16 juli nam de wind toe
tot windkracht 7 met windsto
ten tot 70 km per uur
van onze verslaggever
KATS - Geen weer, geen sluip
verkeer. Kats kan opgelucht
ademhalen. De eindeloze files
rond de Zandkreekdam blijven
hinderlijk, maar zolang het
maar half zomert lijkt de over
last minder. Een geringer aan
tal automobilisten zoekt een
uitweg via de Katspolder. Mo
gelijk dat ook de genomen
maatregelen om sluipverkeer te
ontmoedigen resultaat hebben.
De Vereniging Dorpsgemeen
schap Kats vindt het echter te
vroeg om te juichen.
De afgelopen jaren bleek het
sluipverkeer niet te stuiten. In
een poging de files te omzeilen
op de route Goes-Zierikzee zoch
ten automobilisten massaal de
smalle polderwegen. Dat ge
beurt nog steeds, hoewel een
groot deel van het traject tot ver
boden gebied is verklaard voor
doorgaand verkeer. Dit jaar
heeft het Waterschap Zeeuwse
Eilanden echter nog geen klach
ten ontvangen. „Vorig jaar was
dat wel zo", zegt districtshoofd
K. Sanderse. Hij denkt dat de ge
houden politiecontroles zeker
resultaat hebben gehad. Toch
ziet hij het plaatsen van borden
om doorgaand verkeer te weren
slechts als een noodoplossing.
De kern van het probleem is im
mers de weg tussen Goes en Zie-
rikzee zelf. inclusief de bijbeho
rende Zandkreekdam Het is
aan provincie en rijk om daar
wat aan te doen. Zoals bekend
kan dat nog jaren op zich laten
wachten.
Een politiewoordvoerder zei gis
teren niet ontevreden te zijn
over de huidige situatie. „De ver
bodsbepalingen worden vrij
goed nageleefd. Het loopt beter
sinds die zijn ingevoerd." Secre
taris H. Boone van de Vereni
ging Dorpsgemeenschap Kats
klinkt minder enthousiast. Of
het sluipverkeer echt minder is,
kan hij niet goed beoordelen.
Boone is net terug van een paar
weken vakantie. Mochten de
moeilijkheden inderdaad mee
vallen. dan heeft dat volgens
hem ook te maken met het weer.
Minder zon, minder sluipver
keer. Boone wil eerst de rest van
het seizoen afwachten.
De dorpsvereniging zou nog
steeds het liefst een slagboom
zien bij het tunneltje dat onder
de Deltaweg doorgaat. Een slag
boom die alleen opengaat voor
bijvoorbeeld inwoners van Kats
die beschikken over een pasje.
Gekscherend wordt al gespro
ken over republiek Kats. Het
waterschap voelt daar niets
voor: openbare wegen moeten
toegankelijk blijven.
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Op de eerste verdie
ping van de Zeeuwse Bibliotheek in
Middelburg is nog tot het eind van deze
maand werk te zien van de bekende
Oostburgse kunstenaar Jan Ver-
schoore. De expositie behelst zoge
naamde artistamps. Dit zijn kunstzin
nige 'postzegels' die hij van een kni
poog naar het grote zakelijke kunstcir
cuit heeft voorzien. Ze vormen een be
langrijk onderdeel van zijn project:
Traject 1995-2045. De naam van het zo
genaamde postbedrijf van Verschoore:
Art Report Post (A.R.P.).
De Oostburger werkt al tien jaar aan
zijn 'stamp-art'. Deze kunstvorm is in
de jaren zestig ontstaan uit de zoge
naamde Fluxus-beweging. Dit was een
internationale stroming onder musici,
dichters en beeldende kunstenaars. Zij
wilden de traditionele opvattingen om
trent kunst verruimen. Ze beoogden
hiertoe een wisselwerking te creëren
tussen het dagelijks leven en kunst.
Kunstenaars over de hele wereld sloten
zich bij deze, van oorsprong Ameri
kaanse. beweging aan. Hun doel was ge
zamenlijk te publiceren en onder meer
festivals, manifestaties en acties te or
ganiseren en projecten te realiseren.
Bekende aanhangers van deze bewe
ging zijn onder anderen K. Friedman.
Wim T. Schippers en Yoko Ono.
Vlakgom
de bewuste beeltenis. Vele bekenden,
waaronder Frank Boeijen, Freek de
Jonge, Theo Thea en Woody Allen
hebben er een ontvangen. Dagelijks
trekt de artistieke Zeeuw zich terug in
z'n atelier om zijn verzameling 'postale
geheugensteuntjes' uit te breiden.
Knipoog
De Oostburgse kunstenaar Jan Ver
schoore. fotoRubenOreel
Vanwaar die knipoog naar het zakelijke
kunstcircuit „Ik heb er zelf even deel
van uitgemaakt", legt Verschoore uit.
„Maar als je niet steeds opnieuw op
grootse wijze exposities opent en steeds
overal aanwezig bent, hoor je er al snel
niet meer bij. Die sfeer beviel me hele
maal niet."
En dus stapte de Oostburger uit deze
scene en koos hij voor een 'normale'
baan in de thuiszorg, naast zijn bestaan
als kunstenaar. „Nu heb ik bovendien
de garantie dat ik dagelijks brood op de
plank heb", zegt hij op serieuze toon.
„Deze zekerheid geeft de kunstwereld
je niet; die hangt van grillen aan el
kaar."
Verschoore zou in de toekomst graag
zijn 'gehele' collectie artistamps eens
aan de buitenwereld willen tonen.
„Maar", zegt hij gelaten: „Dat zal er niet
van komen want zoveel vitrines hebben
ze nergens." Even later relativeert hij
nuchter: „Misschien is dat maai' goed
ook. Het gaat immers om de kwaliteit
en niet om de hoeveelheid."
Jan Verschoore snijdt met de kleinste
guts en de grootst mogelijke precisie,
stamps (postzegels) uit vlakgom. Ze
zijn nooit groter dan 4x5.5 centimeter.
De verkregen afdrukken gebruikte hij
tot 1990 voor diverse art-mailprojecten,
zodat zijn beeltenissen over de gehele
wereld werden verspreid.
In augustus 1994 achtte hij de tijd rijp
om deze, inmiddels aanzienlijke, verza
meling van een geordende uiterlijke
vorm to voorzien. „Ik had er ondertus
sen al honderden in mijn la liggen. Al
leen degenen die ik kaarten met derge
lijke 'zegels' had gestuurd en de mensen
die de art-mail-exposities hadden be
zocht, wisten van hun bestaan. Het leek
me leuk om een veel groter publiek met
deze kunstvorm kennis te laten ma
ken", aldus de kunstenaar,
Hij besloot de kleine grafische kunst
werkjes over te zetten op vooraf goed
geprepareerde en, eigenhandig artis
tiek beschilderde houtblokjes. Hij deed
dit in het kader van zijn project: Traject
1995-2045. Door middel van dit 'visuele
dagboek', probeert de Oostburger ui
ting te geven aan zijn invloeden en
ideeen. Zaken en personen die hem in
het dagelijks leven interesseren repro
duceert hij op zijn eigen wijze in één of
meerdere zegels.
„Door middel van deze presentatie
wordt mijn leven als het ware gevoels
matig gearchiveerd", aldus de Zeeuwse
kunstenaar.
Personen die zijn weergegeven, krijgen
van Verschoore een kaart toegezonden
die voorzien is van een artistamp met
Overzicht van het Traject 1995-2045 van Jan Verschoore zoals het in de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg te zien is.
Ruben Oreel
Meeuw, schilderij van Beatrijs Tavernier. te zien in het stadskantoor van Hulst.
foto Charles Strijd
van onze verslaggeefster
HULST - De meeuw staat voor
de 44-jarige Beatrijs Tavernier
uit Kieldrecht symbool voor de
mens. Haar vitaliteit, vrijheid,
smetteloosheid en overlevings
drang spreken de in Zaïre gebo
ren kunstenares dusdanig aan
dat de vogel meermalen terug
keert in haar werk. De zijde-
schilderes houdt ervan een ver
haal te vertellen. Want zij wil
nadrukkelijk geen ambachts
vrouw zijn.
Tavernier is vanuit haar per
soonlijke achtergrond - zij is op
tienjarige leeftijd gevlucht uit
Zaire - getroffen door de diepe
menselijke ellende in de we
reld. De indrukken van toen
vinden nog steeds een weerslag
op de zijdedoeken. De heldere
aardekleuren, de geuren, het
licht, de mensen, hun optimis
me. zijn haar - ondanks de jonge
leeftijd waarop zij het Afri
kaanse land, haar vader achter
latend, verliet - haarscherp bij
gebleven.
Op het ene doek is het de meeuw
die over de tropenvelden vliegt,
die geniet, die zich bezint. Op
een ander doek Sarajevo gaat
de sereniteit plotseling over in
oorlog, krachtig verbeeld met
een eindeloze spiraal van ge
weld. De meeuw vliegt verder in
het volgende we*, maar is niet
langer alleen. „Overal zijn oor
logshaarden. De mens blijft niet
maagdelijk. Hij wordt hoe dan
ook besmet, we hebben allemaal
schuld." Daarmee verwijst de
Belgische niet zozeer naar het
machteloos toekijken van de
mensen terwijl Hutu's en Tutsi's
of Bosnïërs en Serven elkaar af
maken, maar naar zichzelf. „Mis
schien zijn wij allemaal wel net
zo wreed. Ik weet ook niet wat ik
doe als ze mijn kind doodschie
ten."
Leegte
Na de ellende komt de bodemlo
ze leegte, vertelt ze over de vol
gende fase van het verhaal.
„Dan val je terug op jezelf. Het
rood op dit schilderij geeft de in
nerlijke kracht van de mens
weer, die er toch weer in slaagt
weer hoop te krijgen." Het is vol
gens Beatrijs Tavernier een uni
verseel gegeven dat de mens op
zoek gaat naar vrijheid, naar
'het lichtwat dat dan ook moge
zijn. Voorbij de horizon heet het
laatste schilderij in deze serie,
verwijzend naar de toekomst,
het onbekende.
Maar niet alle doeken hebben
dezelfde rode draad of een bood
schap rond het thema 'mens'.
Soms wil Tavernier ook gewoon
iets moois maken. Zoals met het
thema 'vrouw' Dan schildert de
autodidact een naakte vrouw in
al haar kwetsbaarheid of een
zwangere vrouw die geborgen
heid zoekt bij haar man. Haar
moeder, die twaalf jaar geleden
overleed maar nog altijd als een
soort oermoeder in haar gedach
ten is.
Of een stripfiguurtje in de Fran
se literatuur, het boerenvrouw-
tje Becassine. „Dan stel ik me zo
voor dat ze intussen gerijpt is,
maar altijd wat naief is geble
ven."
Beatrijs Tavernier exposeert
van 5 tot en met 16 augustus op
de eerste etage van het stads
kantoor in Hulst. De expositie
werd gisteravond geopend door
burgemeester Kessen. De op
brengst van één van de werken -
Roots - dat gisteravond werd ge
veild, gaat naar de actie Redt de
Basiliek.
