en geilheid
Bevangen
door lust
We kunnen niet aan het huilen blijven
Homojongeren in
de gevarenzone
reportage ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1996 22
een lekkere jonge gozer binnenkomt,
vechten ze wie er op mag springen", ver
telt Willem Debets, medewerker bij de
Schorer Stichting, een Amsterdamse or
ganisatie die zich bezighoudt met aidspre-
ventie. Debets trekt het land door om ho
mojongeren voorlichting te geven over
aids.
Op de ontmoetingsplaatsen in de bosjes of
op een parkeerplaats - in homokringen
'de baan' genoemd - vraagt hij jongens of
het altijd lukt veilig te vrijen. „De helft
slaagt daar niet in. Beginnelingen, die hun
seksualiteit lange tijd hebben onder
drukt, worden tijdens hun eerste ervarin
gen vaak zo bevangen door lust en geil
heid dat ze er gewoon niet aan denken een
condoom te gebruiken. Soms duren die
seksuele uitspattingen een paar jaar.
Daar is geen enkele voorlichtingsfolder te
gen opgewassen. De jongens verkeren in
een fase waarin ze zich juist onttrekken
aan allerlei tradities en regels. De levens
gevaarlijke risico's van onveilig vrijen
dringen niet tot hen door."
De cijfers spreken boekdelen. Uit een re
cent onderzoek van de GG en GD is geble
ken dat 40 procent van de homojongeren
in het Amsterdamse uitgaanscircuit het
afgelopen halfjaar zonder condoom anaal
seksueel contact heeft gehad. Zes procent
is besmet met het HIV-virus.
Onderzoeker G. van Griensven, bijzonder
hoogleraar sociale epidemiologie en zelf
ook homo: „Ik vind dat niet vreemd, want
vrijen met condoom is gewoon niet lekker.
Als je goede seks wilt hebben, wil je niet
met zo'n stukje rubber liggen klooien. Dat
gaat ten koste van het intieme en fysieke
genot. Het is dan ook onhaalbaar om te
gen alle homojongeren te zeggen: 'Ge
bruik voortaan altijd een condoom'. Ik ad
viseer het volgende: met je vaste vriendje
kun je alles doen, maar vrij daarbuiten
veilig."
Porno
In homokroeg 'De Spijker' praten Gerben
en Erick niet over seks, maar kijken ze er
naar. Hun ogen zijn gericht op twee televi
sies die schuin boven de bar hangen: het
ene scherm vertoont beelden van de
Olympische Spelen, het andere laat een
pornofilm zien. Drie jongens - de gespier
de bovenlijven gehuld in leren tuigjes -
staan achter elkaar in een rij en hebben
anaal seksueel contact. Niet spannend,
wel geil, vinden de jongens.
monogaam zijn. Gerben: „Ik kan er niet
tegen als mijn vriend met andere jongens
vrijt. Daar ben ik veel te jaloers voor."
Seksuele drift
Volgens een ruwe schatting heeft vijftig
procent van de homoseksuelen een vaste
relatie. Slechts de helft daarvan leeft mo
nogaam, de overigen hebben -. behalve
met hun partner - ook seksuele contacten
met anderen. Jongens die voor zichzelf net
hebben geaccepteerd dat ze homo zijn,
willen het liefst een vaste partner. Ze zijn
immers volgens die normen en waarden
opgevoed.
Peter Dankmeijer, beleidsmedewerker
van de Schorer Stichting: „In het begin ja
gen veel homojongeren een romantisch
ideaal na, ze zijn op zoek naar de prins op
het witte paard. Als ze voor het eerst in de
homoscene uitgaan, zien ze dat jongens
onder elkaar wisselende seksuele contac
ten hebben. Sommigen genieten volop
van deze seksuele razernij, anderen wal
gen van dat circuit waar iedereen het met
elkaar doet. Er zijn dan ook genoeg jon
gens die daar niet komen en bovendien
absoluut niet met deze - in hun ogen hef
tige - seksegenoten vergeleken willen
worden."
Onderzoeker Van Griensven: „Twee man
nen zijn minder met elkaar in balans dan
man en vrouw. De seksuele drift van een
heer is nu eenmaal sterker dan die van een
dpne. Twee kerels bij elkaar versterken
die seksuele behoefte, ze gedragen zich
soms als concurrenten en blijven jagen.
Het klinkt traditioneel, maar vrouwen
zorgen voor de intimiteit binnen een rela
tie. Twee mannen kunnen moeilijker een
langdurige, monogame relatie in stand
houden. Ze zijn er wel hoor, maar je moet
ze met een vergrootglas zoeken."
Blauwtje
Als Gerben en Erick om twee uur 's nachts
in discotheek 'Exit' belanden, willen ze
seks hebben. Op de begane grond wordt
volop gedanst, maar de jongens gaan di
rect naar de derde etage om te 'scoren'. In
een broeierige ruimte met zachtrode ver
lichting hangen jongens op banken tegen
elkaar aan, op de achtergrond klinkt dwe
perige New Age-muziek. Achterin het
zaaltje is een open ingang die de bezoeker
toegang geeft tot de darkroom.
Het is geen spookhuis waar jongens el
kaar zonder pardon in het kruis grijpen.
Integendeel. De ruimte waar ze elkaar op
pikken is schemerig verlicht en doet den
ken aan een tippelzone, alleen is seks hier
gratis. In rijen staan de jongens tegenover
elkaar en zoeken oogcontact. Niemand
zegt iets. Hier wordt niet versierd met
mooie woorden, in de darkroom spreekt
de taal van het lichaam.
Erick loert naar een studentikoos type,
het soort jongen waar hij op valt. Hij stapt
naar hem toe, maar de 'student' wijst
Erick zwijgend af. Zelfs in de darkroom
kun je dus een blauwtje lopen. Erick: „Ik
vond die jongen echt leuk, weet je. Een
lekkere body, goede uitstraling. Daar
word ik zenuwachtig van, ik sta te trillen
op mijn benen en weet niet goed wat ik
moet doen." Gerben, iets meer ervaren:
„Je focust je teveel op één persoon. Als je
echt seks wilt, moet je dat niet doen. Er
zijn meer leuke jongens."
Zelf scoort hij wél en vrijt met condoom in
één van de donkere ruimtes achter de ver
lichte 'oppik-plaats'. Maar ook Gerben
komt met een lichte kater weer terug in
het zweterige zaaltje waar nog steeds New
Age-muziek wordt gedraaid. „Het was
best lekker hoor, maar ik had te laat door
dat die jongen een baardje had. Daar hou
ik helemaal niet van!"
Na de discotheek staat de homosauna op
het programma, waar er in Amsterdam
zo'n stuk of vier van zijn. Deze gelegen
heid is niet toegankelijk voor vrouwen.
Erick belt de volgende dag vol trots op dat
hij in de sauna wél heeft gescoord. En, hoe
was het? „Nou gewoon, heftig natuurlijk."
Even is het stil aan de andere kant van de
lijn. „Ach, het viel ook wel een beetje te
gen. Die jongen snuift coke en daar heb ik
een bloedhekel aan. Het is mijn type niet.
Je weet, ik wil eigenlijk ook graag een vas
te relatie."
Carine Neefjes
Op stap in de
homoscene van
Amsterdam.
foto's
Henriette Guest
Gerben was achttien toen hij zijn eerste
seksuele contact had in de Amsterdamse
'scene'. Hij zat in een homo-pornobio
scoop, waarvan er in de hoofdstad zo'n
stuk of drie zijn. „Van zo'n film raak je van
zelf opgewonden. Op een gegeven mo
ment zit er iemand aan je knie en van het
een komt het ander." Bioscopen hebben
vaak 'darkrooms' waar jongens de vrijpar
tij voortzetten. Gerben: „Ik deed 'het' sa
men met twee andere gozers, zonder con
doom. De volgende dag had ik last van
schaamluis. God straft onmiddellijk."
Gerben, nu 29 jaar oud, hoorde pas drie
jaar geleden voor het eerst over aids. „Al
die tijd is het bestaan van deze ziekte to
taal langs mij heen gegaan. Ik was zo druk
bezig met mijn 'coming out', de acceptatie
van mijn homoseksualiteit, dat ik verder
nergens aandacht voor had. Nu vrij ik
nooit meer onveilig. Als ik met een jongen
het hoogtepunt nader, zeg ik: „Wacht effe,
voordat we verder gaan. eerst een con-
doompie halen."
In de 'leer-georiënteerde' bar, zoals insi
ders de tent noemen, komt Erick een ex
tegen. De verhouding duurde anderhalve
week. Zowel Erick als Gerben willen dol
graag een vaste relatie. Die moet dan wel
Ze zijn vooral mooi, de jongens die bui
ten op straat voor homobar 'Havana'
staan. Bruine gezichten en slanke licha
men. Geen matjes of warrige haardossen,
maar een verzorgd kapsel boven een pas
gestreken overhemd, nette broek en bij
passende schoenen. Tussen de keurige ty
pes schuifelen enkele gespierde sport
schooljongens in strakke spijkerbroeken
en nog strakkere hempjes. Zien en gezien
worden, daar draait het hier om.
Het is tien uur 's avonds. De jongens voe
ren gesprekken over opwindende sek
suele ervaringen. Het gaat over 'scoren in
darkrooms': donkere kamers in bars en
discotheken waar homo's seks hebben.
Gerben (29): „Nichten onder elkaar praten
vaak over seks. Je beleeft dingen die je
niet met een hetero kimt delen. Vooral
anonieme seksuele contacten in 'dar
krooms' zijn erg heftig en spannend. Maar
ook als ik gewoon thuis met iemand in
mijn nest beland, wil ik daar met andere
jongens over praten."
Gerben deelt zijn avonturen met zijn
maatje Erick (23), met wie hij vanavond op
stap is. Beiden wonen in een middelgrote
provinciestad, maar „daar is voor ons
geen flikker te beleven." Eén homo-disco
avond per maand, waar echter vooral he
tero's op af komen. In hun woonplaats
gaan ze wel naar bijeenkomsten van 'De
Kringen', een van oorsprong religieuze
praatgroep waar homojongeren discussie
ren over het huwelijk en relaties. Maar
voor seks pakken Gerben en Erick de
trein naar Amsterdam. Gerben: „Als je
mazzel hebt, kom je met wat thuis. Maar
een nacht dollen in darkrooms, homo-sau
na's en pornobioscopen is ook goed."
Provincie
Ieder weekeinde komen homojongeren
vanuit het hele land naar de 'scene' in de
hoofdstad. Jaarlijks verblijven hier zo'n
60.000 Nederlandse 'homotoeristen'. In
Amsterdam zelf wonen ruim 12.000 ho
mo's waarvan de meerderheid met enige
regelmaat in het uitgaanscircuit vertoeft.
In grote steden als Rotterdam en Den
Haag blijft het aanbod van homobars be
perkt tot om en nabij de twintig, Amster
dam daarentegen heeft meer dan 80 ho
mokroegen. In een stad als Utrecht zijn ze
op één hand te tellen en ook Arnhem heeft
slechts één homodisco en één homokroeg.
„Daar zitten zes man en een paardekop
van middelbare leeftijd aan de bar. Als er
Je bent jongen en in de puberteit ontdek je dat je op jongens valt.
Voor bijna iedereen is dit een drama. Je bent geen man, maar een
'mietje'. Thuis zeggen ze vaak nog niet dat ze homo zijn, maar
buitenshuis begint de seksuele ontdekkingstocht. Dat jongens zich dan
nog geen zorgen maken over aids blijkt uit schokkende cijfers: in het
Amsterdamse uitgaanscircuit is zes procent van de homojongeren tot en
met 30 jaar besmet met HIV, het virus dat aids veroorzaakt. Een bericht
uit de 'scene'. „Liggen klooien met een stukje rubber is vervelend."
In de jaren zestig voorzag hij ons vooral
van tragisch nieuws uit de Kongo en
Vietnam. Later scoorde hij met grote en
kleine uren U. Het was een abuis om te
denken dat de tv er was voor u, de tv was
er voor hem: Koos Postema, per 18 au
gustus het gezicht van Sport7.
Koos Postema: „Nederlanders kunnen
erg veel. bruggen bouwen, tunnels bou
wen, handel drijven en wat ze óók goed
kunnen is ouwehoeren en voor dominee
spelen. Als je in dit land de vraag stelt:
wat mag ik zien op tv en wat mag ik ho
ren, dan blijken er ineens mannen, ge
meenteraden, colleges en kabelmaat
schappijen te zijn die dat voor jou bepa
len. Ik mag bijvoorbeeld RAI UNO zien.
Waarom mag ik RAI Uno zien? Ik versta
geen woord Italiaans, dus ik wil hele
maal RAI Uno niet zien. Sorry, meneer
Postema, u heeft niets te willen. U krijgt
RAI Uno."
„Zo'n kabelpakket is bedacht. Ik krijg
Duitsland-3. Ik kan de Franse TV5 ont
vangen. Maar ik spreek óók mensen die
tegen me zeggen: ik heb geen Eurosport.
Maar waarom heb je dan geen Euro
sport? En dan blijkt dat dit in hun ge
meente gewoon bepaald is door een of
andere boerenlul met een heel traag ver
stand. Einde verhaal. Geen uitleg ook.
Niks. Gewoon géén Eurosport."
„Er is geen touw meer aan vast te kno
pen. Wel digitaal, niet digitaal. Geen ka
bel, wel kabel. Sommige mensen met
schotels moeten andere decoders. Als
straks Sport7 begint kunnen in Rotter
dam m'n zussen me niet zien. maar m'n
broer drie meter verderop in Capelle wel.
Ze weten in Rotterdam precies hoe snel
ze schepen moeten lossen, maar niet hoe
ze in hetzelfde tempo moeten reageren
op technologische vraagstukken. Dus
worden die uit Den Haag geparachuteer
de wethouders Kombrink en Simons,
wel of niet gesouffleerd, ineens linkse do
minees. Dat irriteert me dan. Zeer zelfs.
Ik ben van een Rotterdamse generatie
die gewend is geweest aan een goed be
stuurde en progressieve stad en daar is
sinds de verschuivingen in de plaatselij
ke samenleving niks meer van over. Het
sterft er van de protestpartijen, van zin
loze Stadspartijen met rare plannen en
dan is er ook nog zo'n Partij van de Ar-
beid-wethouder, van wie ik dan denk,
man, waar haal je de tijd vandaan om
Sport7 tegen te houden. Heeft u niks be
ters te doen?"
Dwang
„Nu heb ik 't alleen nog maar over Rot
terdam, maar zo zijn er nog tal van ge
meenten die allemaal moeilijk doen om
dat er voor Sport7 twee gulden betaald
moet worden. En niemand die er bij stil
staat dat het kijkgeld voor de publieke
omroep óók gewoon gevraagd geld is.
Bovendien onder dwang. Nog niet be
taald? Dan gauw naar het postkantoor."
„Maar er is nóóit aan mensen gevraagd:
wilt u eigenlijk wel betalen voor de EO?
Niet aan jou. Niet aan mij. Ook niet aan
m'n zussen. De EO is een omroep, en laat
ik dat heel persoonlijk zeggen, oké. hij
mag er zijn. maar het is wel een omroep
die homoseksuelen discrimineert door ze
niet aan te nemen. Aan zo'n omroep be
taal ik dus wel mee. Verplicht. En dan
zeg ik op mijn beurt: geef mij dan het
recht om van die honderdtachtig gulden
kijkgeld er twintig niet te storten, want
ik wil niet storten voor de EO. Maar dat
mag dan niet. Ik moet als Nederlander
meestorten voor de pluriformiteit en dus
óók voor de werkgelegenheid van men
sen die homoseksuelen discrimeren."
„Ik hoor weieens mensen zeggen: ik kijk
nooit meer naar de publieke zenders,
waarom moet ik dan kijkgeld betalen?
Daar moeten ze in Nederland toch eens
over nadenken, ook staatssecretaris de
heer Nuis. Het zijn over het algemeen
niet de slimste mensen die dat zeggen,
dat weet ik, maar ze zijn er wél. In vier
jaar tijd hebben die commerciële zenders
namelijk de helft van het aantal Neder
landse televisiekijkers in handen gekre
gen. Dat zijn wel feiten. Daar kun je niet
omheen. Je kunt er ook je kop niet voor
in het zand steken en je kunt je er ook
niet tegen verzetten, ook niet met allerlei
lulkoek,"
Zakkenvullers
„Ik ben daarom ook een voorstander van
één grote publieke omroep die betaald
wordt uit publieke middelen. Maar of
daar nu kijkgeld voor betaald moet wor
den, is vraag twee. Die grote publieke
omroep zou ook betaald kunnen worden
uit algemene middelen. De publieke om
roep is trouwens zelf ook onvoorstelbaar
commercieel geworden, kijk maar hoe
vaak deuitzendingen van de Olympi
sche Spelen onderbroken worden door
commercials. En dan denk ik, mensen,
sorry hoor, wat zeur je nou over Sport7?
Wat zeur je nou over zakkenvullers?"
„Ik las laatst een Amerikaanse roman,
waarin een vrouw tegen haar man zei: je
bent een cultuurbarbaar, want je gaat
nooit naar de schouwburg. Waarop die
Koos Postema: De
publieke omroep
is onvoorstelbaar
commercieel
geworden, kijk
maar hoe vaak de
uitzendingen van
de Olympische
Spelen
onderbroken
worden door
commercials,
foto
Maurice Nelwan
man zei: ik heb het druk, maar ik heb wel
alle abonnementen. Daar bedoelde hij
mee: hij heeft z'n kabel. Want in Amerika
abonneer je je op drie stations. Of op
twee. Of op vijf. Je abonneert je naar ei
gen keuze. Daar betaal je voor. Maar je
betaalt geen algemeen kijkgeld om bij
voorbeeld een EO in stand te houden,
want in Amerika is er gewoon een com
merciële religieuze zender."
„Als onze EO in de knel komt te zitten
worden ze dat trouwens óók, want het is
natuurlijk los van die discriminatie van
homoseksuelen een correct bedrijf en
een knappe omroep met aan het hoofd
Andries Knevel, wiens zoon supporter is
van Feyenoord. Als het erop aankomt
zijn die televisiedominees sneller dan
wie dan ook. Sneller in elk geval dan
sommige gemeentebesturen, die gewoon
die lavastroom aan communicatieont
wikkelingen niet hebben zien aankomen
en van schrik gaan remmen. Ho, wat ge
beurt hier? Is dit wel geoorloofd? Moeten
we dit verschijnsel niet eerst 'ns een paar
jaar evalueren? Laten we erover verga
deren."
Bekwamen
„Voor datzelfde slappe geouwehoer ben
ik destijds weggegaan bij de Vara. Ook
daar wilden ze alleen maar vergaderen.
Daar was op een gegeven moment ook
geen respect meer voor de man met het
briljante idee. Succes was smerig. Je
mocht geen stemp'el zetten. De bazen
gingen bij de Vara de onbeduidenden op
bevoorrechte posities kiezen omdat dit
veilig was. Degene die we kiezen kan niet
zoveel, maar wij eigenlijk ook niet en dus
valt het niet zo op. Wraak nemen op de
bekwamen."
„Terwijl ik in diezelfde club was opge
groeid met chefs met kuren, met nukken.
Met mensen als Herman Wigbold, die je
niet aankeek als hij iets zei, maar wel in
eens de bevlieging had, het idee. Ik werd
nog berispt door Arie van Nierop, die,
terwijl hij mijn declaraties tekende,
mompelde: daar moeten arbeiders twee
weken voor werken. En dan zei hij óók
nog: ik hoorde je gisteren trouwens weer
tweemaal 'het' zeggen. Dat bestaat niet.
Het is 'ut'. Dan ging je met een korte
broek z'n kamer uit. Ik had es een keer
tegen een soldaat jij gezegd en tegen een
officier u. Toen zei hij: jij moet nog eens
heel goed over mensen nadenken. Latei-
gingen ze bij de Vara vertellen datje alle
maal gelijk was. Maai- door die schijnde-
mocratiseringen gingen ze hun tijd ver
praten en daardoor kwamen er geen
nieuwe figuren als Wigbold en Stappers-
hoef meer."
Tranentrekkers
„De huidige commerciële zenders pre
fereren de tranentrekkers. Dat mag. Wat
weer niet wegneemt dat ik vind dat RTL
en Endemol ook op andere journalis
tieke terreinen zouden moeten concurre
ren, omdat daar wel degelijk naar geke
ken wordt. Maar ze hebben nu eenmaal
die keuze gemaakt en tegen jou gezegd:
ik ben langzamerhand natuurlijk op een
leeftijd gekomen dat ik daar heel goed
mee kan leven. Toen ik vier jaar geleden
bij Van de Ende in dienst trad had ik ook
kunnen zeggen: ik wil uitsluitend infor
matie doen. Maar ik heb dat niet gezegd,
want ik had 't al zo vreselijk lang gedaan.
De Uren U van hebben tien jaar geduurd.
Achter het Nieuws heeft tien jaar ge
duurd. Alle losstaande informatieve pro
gramma's hebben tien jaar geduurd.
Dan krijg je zoiets van: dat heb ik nu alle
maal wel gezien. Zoiets gaat automa
tisch. Bovendien neem ik aan dat je be
grijpt dat ik niet 's avonds m'n koffers
meer pak om 's nachts plotseling af te
reizen naar Ruanda. Daar zou ik toch
enigszins nerveus van worden."
Kleinkinderen
„Ik wil 's avonds thuis zijn, want het zou
namelijk best eens kunnen dat er plotse
ling een kleinkind gedropt wordt en daar
wil ik dan wel met mijn neus bij zijn.
Kleinkinderen zijn namelijk veel leuker
dan je denkt als je ze niet hebt. Ik heb dat
nooit geweten. Toen onze dochters plot
seling zeiden: we worden moeder, toen
hebben we daar toch enige nachten niet
van kunnen slapen. We vonden die aan
kondiging ontroerend, terwijl we hele
maal niet van die ouderwetse ouders wa
ren die jaren hebben geroepen: komen er
nou nog kleinkinderen of komen ze niet?
Alleen toen wisten we nog niet wat het
was, oma en opa, nou, ik kan je zeggen
dat zijn we heel hevig geworden. Vorige
week zondag was er een verjaardag van
een van de drie in Hattem en daar speel
de toevallig Feyenoord een oefenwed
strijd. Opa had zó naar het veld kunnen
lopen, maar opa zat in z'n zwembroek in
een hele grote vijver alle kinderen op te
vangen die erin sprongen. Sommigen
sprongen zelfs boven op m'n kop, maar ik
heb me een lol gehad."
Jan D. Swart
