Op de Harpoen
wacht de fietser
verplichte rust
AX-24 0ERSCNM
Zomerse
veerdiensten
PZC
reportage
zaterdag 3 augustus 1996
Een bekend beeld van de laatste
weken: weerman John Bernard
stelt het vakantie vierend deel der
natie en omstreken zonder veel
omhaal van woorden de zoveelste
dag met een gesloten wolkendek en
kans op neerslag in het
vooruitzicht. Vervolgens wenst hij
de kijker zonder enig spoor van
schroom toch nog 'een fijne avond'
toe. Op zulke momenten zien ze in
een specifiek deel van het Zeeuwse
toeristenwezen al een andere bui
hangen. Dat kan de volgende dag
immers klandizie schelen aan boord
van de gelegenheidsveerbootjes.
Als ze die weerberichten maar eens
achterwege lieten, verzucht schipper
Dré Beusenberg van het op de lijn Yerse-
ke-Gorishoek dienst doende schip 'de
Harpoen'. Want aan de waterkant wil het
ondanks die sombere voorspellingen
vaak weer leuk open trekken. Zeker leuk
genoeg voor het maken van een oversteek
over de baren naar andere mooie stukjes
Zeeland, met voorafgaand of ter afslui
ting een opmonterend fietstochtje.
De keuze begint met het seizoen meer toe
te nemen: daar is dus die verbinding van
het vissersdorp naar het Thoolse vaste
land, en er bestaat een zomerse veerdienst
tussen Veere en Kamperland. Tussen Wol-
phaartsdijk en Kortgene had er dit sei
zoen ook een bootverbinding moeten be
staan, als daar niet dat particuliere hek
was geweest dat aan de Wolphaartsdijkse
kant de toegang blokkeert. Dit jaar kun je
verder voor het eerst van Wemeldinge
naar Zierikzee en andersom varen.
Grensoverschrijdend werkt de 'overzet',
die passagiers in een vloek en een zucht
van Kieldrecht naar Doel of in tegenge
stelde richting brengt. Op de plank ligt
nog een inmiddels bestoft plan om wat te
gaan ondernemen tussen Stavenisse en
Ouwerkerk. Van serieuzer aard is het stre
ven om in een volgend seizoen een toeris
tische bootverbinding in het leven te roe
pen tussen St. Annaland op Tholen en het
Schouwse Bruinisse. Ook bestaan er
plannen om tussen Middelburg/Veere en
Vrouwenpolder iets met een regelmatige
dienst te gaan doen. Zo hebben verblijfs-
gasten en in eigen provincie recreërende
ingezetenen, zeker als ze fietslustig zijn,
mogelijkheden bij de vleet om de ge
zichtseinder te verruimen zonder daar
voor in de auto te hoeven plaatsnemen.
Toeristische veerdiensten tussen Kamperland-Veere, Gorishoek-Yerseke en Wemeldinge-Zierikzee. fotografie Lex de Meester
Verzameling
In een ver verleden bestond Zeeland uit
een verzameling eilandjes, die je alleen
per boot kon bereiken. Hoogaarzen, roei
boten en stoomschepen zorgden voor het
overbrengen van personen, goederen en
vee. Inpolderingen en waterbouwkundi
ge werken maakten die bonte vloot gaan
deweg overbodig
Bruggen en dammen hebben afstanden en
reistijden inmiddels aanzienlijk bekort.
In de vakantie hoeven we echter niet zo
nodig ergens snel te wezen en mag een uit
stapje best wat langer duren. Voortdu
rend zoekend naar nieuwe mogelijkheden
om de snel verveelde toerist aangenaam
bezig te houden zijn op de toeristische be
drijvigheid gerichte instanties, in samen
spraak met overheden en particulieren,
de laatste jaren naarstig doende op een
aantal plekken in dit gewest de klok even
terug te zetten door in de zomermaanden
veerverbindingen uit de tijd van toen te
laten herleven. Het veer Yersekendam
-Gorishoek wordt al in de 14e eeuw
genoemd, Het zou tot na de Tweede We
reldoorlog gehandhaafd blijven. Op 1
september 1962 werd de dienst definitief
gestaakt, omdat er geen droge boterham
meer aan te verdienen was.
Het zomerveertje Yerseke-Gorishoek is
een kwetsbare dienst. Als via de kijkme-
dia een beetje sombere weersvoorspelling
wordt verspreid, zit schipper Beusenberg
meteen met een stuk minder klanten of
maakt hij de overtocht met een bijna lege
boot. Maar er zijn gelukkig ook nog heel
wat oversteken met een volle bak: 24 per
sonen. De tocht naar de andere kant
neemt een half uur in beslag. De prijs per
overtocht bedraagt zes gulden per per
soon, inclusief vervoer van de fiets. Veel
passagiers kopen, wat ook blijkt op ande
re verbindingen, een 'enkeltje' omdat ze
op de andere oever per fiets verder reizen.
Duikers
Je neemt er, gemoedelijk aanschuivend,
plaats op de rand van het dek, de benen
achteloos bungelend in het gangboord.
Beusenberg is content met zijn baantje
Buiten het seizoen gaat hij veel met dui-
kers het water op. Maar die veerdienst
heeft ook wel wat: ,,Zes keer per dag heb
je andere mensen boord. Dat kan heel ge
zellig wezen, want er is altijd wat te bab-
belén."
Op de lijn tusen Beveland en Tholen valt
niet bijster veel spectaculairs te zien. Of
het zou de blik op de gevarieerde plezier-
vloot moeten zijn. Op het water zijn men
sen nog vriendelijk naar elkaar. Er wordt
regelmatig aan deze en gene zijde bij wijze
van groet een hand opgestoken. Wie de
ogen dicht doet kan ruiken wanneer Yers-
eke wordt genaderd.
Op maandag en dinsdag vallen de leukste
tochten te maken, meldt de schipper. Dan
kun je het treffen dat de vissersschepen na
een bezoek aan de veiling in Yerseke met
hun van de Wadden meegebrachte ladin
gen weer uitvaren, om de mosselen ter
verwatering op de daarvoor bestemde
percelen uit te strooien. „Dan is het net
een vlootshow", zegt de schipper, terwijl
hij behendig tussen twee in een lange rij
de haven uitkomende vissersvaartuigen
door manoeuvreert.
Uitstapje
Tot de passagiers op de route Gorishoek
behoren de echtparen Eveaers en Guiljam
uit St. Philipsland. Ze zijn van huis over
de Oesterdam naar Yerseke komen pedde
len en gaan via het veer weer terug naar
Flipland. Op die manier maken ze een
leuk rondje zonder daarvoor al te veel ki
lometers te moeten verslinden. Op 'De
Harpoen' wacht een verplichte rust. „Een
stukje fietsen, een beetje varen, weer een
eindje karren: Zo is dat voor ons een echt
uitstapje", doen ze opgetogen.
'De Harpoen' vaart niet altijd: Voor de
leek is het wartaal, maar het klinkt tame
lijk ernstig als Beusenberg stelt: „Met de
wind erop en het water eruit kan het een
bende zijn op de Oosterschelde." Het zou
goed zijn om in overleg met andere veer
diensten vertrek- en aankomsttijden op
elkaar af te stemmen, meent de schipper
van 'De Harpoen'. Da's handig voor fiet
sers die achtereenvolgens zowel van de
ene als van de andere verbinding gebruik
willen maken.
Voorloper
De verbinding Veere-Kamperland kent
een voorloper vanuit een ver verleden.
Het bedrijf Dijkhuizen uit Vlissingen doet
de voet- en fietsveerdienst erbij en moet
het vooral hebben van de rondvaarten op
het Veerse Meer. Op woendagen is er geen
veerdienst. Deze maand augustus wordt
er dagelijks, ook op zondag, drie keer op
en neer gevaren, in september vier dagen
in de week. Voor een overtocht, die tien
minuten duurt, moet 3,75 worden neer
geteld. De fiets kan voor niks mee. De toe
ristische veerdienst wordt onderhouden
met de 'Stad Veere', een comfortabel pas
sagiersschip met veel ruimte om binnen
achter glas de plas af te turen.
„Per jaar neemt het aantal geïnteresseer
den toe", meldt Wim Dijkhuizen. Naar
verhouding worden er in Kamperland be
duidend meer passagiers aan boord geno
men. Logisch: aan de overkant valt veel
meer te zien en op donderdag wordt er
doorgefietst naar de Middelburgse week
markt. Tegen de achterwand van de
stuurhut is een knipsel opgehangen uit
een tijdschrift, met daarbij afgedrukt een
foto van niemand minder dan Ridge Fo
rester uit The Bold and The Beautifull .tij
dens een bezoek aan Veere, poserend bij
'De Stad Veere'.
De sfeer aanboord is gemoedelijk. Stuur
man Kees van Raay, keurig in maritieme
uitmonstering, moet zijn kop er wel bij
houden, want met name veel jeugdige ple-
ziervaarders hebben geen notie van de re
gels die op het water gelden. „Die steken
vlak voor je snufferd nog even over." Er
blijft nog wel een stil momentje over om
plek en pet af te staan aan de 5-jarige An-
neleen Walhout uit 's-Gravenpolder, die
graag even kapiteintje wil spelen. Wal
hout is met vrouw en vier kinderen een
rondje Veerse Meer aan het maken. Het
fietsveer bekort de afstand.
Op het toeristisch traject Wemeldinge-
Zierikzee herhaalt de geschiedenis zich
maar ten dele: vanaf 1864 tot 1912 was
Wemeldinge opgenomen in de stoom
vaartdienst tussen Middelburg en Bergen
op Zoom De overkanten worden met el
kaar verbonden door de in 1929 gebouw
de sleepboot 'Hector', die een jaar of tien
geleden geschikt is gemaakt voor de
sport visserij. Voor dat doel worden
hoofdzakelijk tochten in de avond en
nacht gemaakt. Overdag is de 'Hector' als
voet- en fietsveer beschikbaar. Er wordt
dagelijks vier keer op en neer gevaren. De
prijs voor een overtocht bedraagt een
tientje per persoon en 17,50 voor een re
tourtje. Kinderen tot twaalf jaar betalen
respectievelijk vijf en tien gulden. Voor de
fiets hoeft met apart te worden betaald.
Op de kade in Wemeldinge staat een lange
rij wachtenden. Enkelen houden het al
meteen voorgezien. Alleen al vanwege de
weinig uitnodigende toegankelijkheid tot
het schip, dat zeker drie meter lager on
deraan de kademuur is afgemeerd. Een
van een touwleuning voorziene, akelig
stijl opgestelde loopplank leidt naar een
plek op het dek. Avontuur bestaat nog.
„En 't is nog wel ieselijk laeg waeter".
mompelt een vrouw, voorzichtig over de
rand van de sluismuur naar beneden kij
kend. „Het valt allemaal best mee", sust
de schipper. „Gewoon rechtop blijven lo
pen."
Drijvende steiger
Er wordt licht nerveus gegiecheld De
schipper komt de minste durfals halver
wege de loopplank tegemoet en troont ze
achteruitlopend mee naar beneden. „Kijk
maar in mijn ogen," zegt hij bemoedi
gend, „dan gebeurt er niks,
Bij hoog water heb je op dezelfde plek
geen centje pijn, licht de schipper nader
toe. „Dan stap je zo aan boord of aan wal.
Volgend seizoen, wanneer de boot zeker
weer gaat varen, wordt het allemaal beter.
Dan komt er een drijvende steiger, die met
het water mee stijgt en daalt.
Het loopt leuk op de lijn Wemeldinge-
Zierikzee vice versa. De veerdienst kop
pelt de aantrekkelijke fietsgebieden van
Zuid-Beveland en Schouwen-Duiveland
aan elkaar. Bovendien worden van de an
dere oever komende toeristen en recrean
ten uit eigen provincie in de gelegenheid
gesteld om een bezoek te brengen aan het
monumentale Zierikzee of het bijzondere
dorp Wemeldinge
Onderweg valt er heel wat te zien. Vanaf
de 'Hector' heb je direct zicht op de vrij
druk bevaren binnenvaartroute. Specta
culair is ook dat de veerboot onder de Zee-
landbrug door vaart. In Zierikzee wordt
bij het Luitje aangelegd tussen de vele
-pleziervaarders. Je stapt aan wal en zit
meteen midden in de toeristische bedrij
vigheid. Geruime tijd vaart de 'Hector'
langs de met zeesla 'gestoffeerde' Vonde
lingsplaat.
Zeehondje
„Een enkele keer ligt daar een zeehond
je", weet Ingrid, de echtgenote van de
schipper. „Dan gaat de verrekijker het he
le dek rond. De mensen zijn echt reuze en
thousiast."
In het vroegere kolenruim van de sleep
boot is een passagiersruimte ingericht,
waar dranken en versnaperingen ver
krijgbaar zijn. Twee oudere heren hebben
er plaats genomen aan de door Ingrid van
der Vis bediende bar, waar ze zich een
glaasje schelvispekel goed laten smaken-
.„Zo missen jullie wel veel, hoor", roept
iemand van boven. „Zodadelijk zijn we
bij de Zeelandbrug."
Een van de mannen nipt bedachtzaam
van zijn borreltje en verkondigt droogjes:
„Is het water daar dan anders van kleur
Ko Kakebeeke uit Kruimngen is met zijn
vrouw en een verre neef met echtgenote
een dagje weg. Bij aankomst in Zierikzee
kijken ze eerst even in het stadje rond om
daarna op het gemakje gemakje naar Go
rishoek te fietsen en van daaruit de laatste
boot naar Yerseke terug te nemen. Beide
stellen hebben al heel wat toeristische
fietsroutes gereden. „Maar dit is toch wel
een van de mooiste tochten", vinden ze
„Omdat je zoveel ziet."
Jacques Cats
