Weer toename aantal zieke iepen
Hogeschool-team verkent
Sumatra
Nog steeds die verliefde blik
Volksdansers uit
alle windstreken
bezoeken Borsele
zeeland WOENSDAG 31 JULI 1996 b 16
Oproep tot melding en vernietiging aangetaste exemplaren
Tropen-troupe trok maand lang door tropische gebieden
Jan en Koos Zoeteweij-van Eijkeren keken dinsdag terug op zestig jaar huwelijksgeluk. foto Willem Mieras
van onze verslaggever
HANSWEERT - Ze waren dinsdag op de kop af zestig jaar ge
trouwd. En nog steeds kunnen ze elkaar verliefd aankijken: Jan
en Koos Zoeteweij van Eijkeren, allebei 86 jaar oud. De twee
inwoners van Hansweert vierden hun huwelijksdag gisteren
met een bijeenkomst in dorpshuis Kai Munk en met een beschei
den dineetje.
Hij werd geboren in Schore. zij in Hansweert. Een omgeving die
zij een groot deel van hun leven trouw zijn gebleven. De ontmoe
ting vond destijds plaats in Hansweert. Ondanks de hoge leeftijd
van de echtelieden woont het paar nog steeds zelfstandig in een
ouderenwoning. De twee zijn goed gezond, hoewel zij wat moei
lijk loopt.
Jan Zoeteweij verdiende voor zijn pensionering zijn brood bij de
spoorwegen. Hij werkte zich op van los werkman tot assistent
wegonderhoud. Zij stak niet alleen thuis de handen uit de mou
wen maar ook als huishoudster bij anderen Het paar heeft twee
kinderen, vier kleinkinderen en twee achterkleinkinderen.
van onze verslaggeefster
HEINKENSZAND - Internatio
nale volksdansgroepen duiken
van 11 tot en met 18 augustus op
in tal van Zeeuwse plaatsen.
Gezelschappen uit Groot-Brit-
tannië, Israël, Italië, Spanje en
Polen zijn die week te gast in
Heinkenszand en omgeving. Ze
zijn daar op uitnodiging van de
Stichting Volksansfestival Bor
sele. Samen met de plaatselijke
groepen Folklorite en de Babbe
laars verzorgen ze diverse op
tredens.
Het internationaal volksdans-
festival Borsele keert elke twee
jaar terug, nu alweer voor de
twaalfde keer. Hoogtepunt van
het evenement is de slotdag in
Heinkenszand. Daar wordt 's za
terdags van 10 tot 16 uur een
folkloremarkt gehouden op het
Van der Biltplein. De deelne
mende gezelschappen treden
dan op en nodigen ook het pu
bliek uit een dansje te wagen.
Verder is er een vrijmarkt voor
kinderen. De afsluiting van het
festival tenslotte, is een gala
avond in De Stenge in Heinkens
zand. De volksdansgroepen zul
len daar allemaal voor het voet
licht treden.
Het gezelschap uit Israël be
staat uit veertig dansers in de
leeftijd van twaalf tot zestien
jaar. De Engelse club bestaat uit
twintig mannen, typische 'Mor
ris-dancers'. De Italianen ko
men uit Calabria en nemen zelf
een orkest mee. De Spaanse
dansers hebben hun oorsprong
in de streek rondom Valencia en
die uit Polen komen uit de buurt
van Warschau.
Gastgezinnen
De week voorafgaand aan de ge
zamenlijke slotactiviteit, zijn de
gezelschappen op tal van plaat
sen in de provincie te zien. De
dansers arriveren zondag bij
hun Nederlandse gastgezinnen,
waar overigens nog steeds ge
brek aan is. De volgende dag
krijgen ze een officiële ont
vangst op het gemeentehuis in
Heinkenszand.
Vervolgens trekken ze Zeeland
in. De groepen treden voorna
melijk op in instellingen, zoals
zorgcentra, en op campings. Ver
der zijn de dansers uit Engeland,
Italië en Polen dinsdag de hele
dag actief in Zierikzee. op het
plein tegenover De Beuze. De
Poolse groep is woensdagmid
dag opnieuw te bewonderen in
De Grote Kerk in Veere. Donder
dagmiddag is het gezelschap uit
Israël te zien op de markt in Mid
delburg. Diezelfde avond ver
zorgt het samen met de groep uit
Spanje een optreden op het par
keerterrein aan de Gildeweg in
Vlissingen.
Britten
Het Britse gezelschap staat die
avond op het Veerhavenplein in
Hoedekenskerke. Vrijdagavond
is het parkeerterrein aan de Vlis-
singse Gildeweg het decor voor
een optreden van de gezelschap
pen uit Groot-Brittannië en Po
len.
Vrijdagmiddag zijn alle groepen
te vinden in De Stenge in Hein
kenszand. Daar zijn deelnemers
aan cursussen Meer Bewegen
voor Ouderen uitgenodigd voor
een 'doedans' voor 55-plussers.
Versnelling in
achteruit: twee
auto's vernield
SCHERPENISSE - Dat achter
uit rijden riskant kan zijn. er
voer een 19-jarige automobilist
uit Sint Annaland maandag
avond op de Gorishoeksedijk in
Scherpenisse. Hij zette de ver
snelling in z'n achteruit, gaf gas
en botste op de wagen van een
18-jarige dorpsgenoot die juist
aan kwam rijden.
Het resultaat was één totaal ver
nielde wagen en één zwaar be
schadigde Persoonlijke onge
lukken deden zich niet voor.
Snelheidsduivel
is auto kwijt
GOES Ruim zeventig kilom-
ter meer dan is toegestaan. Dat
gaf de teller van de auto van een
18-jarige Goesenaar dinsdag
morgen aan op de Westhaven-
dijk in zijn woonplaats.
Hij reed 122 kilometer per uur
binnen de bebouwde kom. Re
den voor de officier van justitie
om de auto van de snelheidsdui
vel in beslag te laten nemen.
Daar komt nog een proces-ver
baal bovenop.
van onze verslaggever
ZIERIKZEE - De Bomenstich-
ting heeft weer alarm geslagen
in verband met de iepziekte.
Volgens de Zeeuwse coördina
tor iepziekte. Jan Doeswijk van
de gemeente Zierikzee, is er
evenwel niets nieuws aan de
hand. Het is vooralsnog hetzelf
de beeld als voorgaande jaren.
Pas in het najaar kan de balans
Terneuzenaar
tegen lichtmast
TERNEUZEN - Een 46-jarige
Terneuzenaar raakte maandag
avond gewond bij een verkeers
ongeluk.
De automobilist verloor op de
rotonde van de Willem de Zwij
gerlaan in zijn woonplaats de
macht over het stuur en botste
tegen een lichtmast. Hij liep
daarbij verwondingen op aan
het hoofd en moest worden over
gebracht naar ziekenhuis De
Honte.
De politie vermoedt dat er alco
hol in het spel is. Bij de man
werd daarom een bloedproef af
genomen. De uitslag van die test
was dinsdag nog niet bekend.
Ringrijden op
Folkloristische
Dag Middelburg
MIDDELBURG - Het Molenwa
ter in Middelburg staat donder
dag 15 augustus tijdens de twee
de Folkloristische Dag geheel in
het teken van de grote ringrij-
derij te paard.
Ruim tweehonderd deelnemers
hebben zich aangemeld voor de
strijd om de Koninklijke tro
feeën en een aantal wisselbe
kers. Het evenement, dat dit jaar
voor de veertigste keer wordt ge
houden. start om acht uur 's och
tends en zal de hele dag duren.
Een vertegenwoordiger van de
provincie reikt de trofeeën uit.
Naast de prestaties te paard zal
de jury ook het mooist versierde
paard beoordelen. De uitslag
daarvan maakt zij bekend in de
foyer van de Stadsschouwburg,
waar de deelnemers de dag be
sluiten met een gezellige avond.-
worden opgemaakt en exact
worden vastgesteld hoeveel
Zeeuwse bomen besmet zijn.
Het is het traditionele beeld dat
de iepziekte in grotere bosgebie
den opduikt. In Zeeland is dat in
de buurt van Axel. bij Ouwer-
kerk. Westerschouwen en Veere.
De. fatale schimmel die de iep
ziekte veroorzaakt lift mee met
jonge iepspintkevers. die van
zieke naar gezonde bomen
vliegen. Ze kunnen een gebied
van vier tot vijf kilometer be
strijken. Een aangetaste boom
kan in enkele weken van groen,
via geel naar bruin verkleuren
en afsterven. Soms worden iepn
ook ziek doordat hun wortels
vergroeid zijn met die van een
zieke iep. Alleen de geslachten
Ulmus (iep ook wel olm ge
naamd) en Zelkova (verwant
aan de iep) kunnen de ziekte
krijgen.
In verband met de nieuwe aan
val van iepziekte roept de Bo-
menstichting particulieren op.
om zieke iepen bij hun gemeente
te melden. Op die manier wordt
geprobeerd de epidemie een halt
toe te roepen. De beste manier
om de ziekte in bedwang te hou
den is nog steeds het heel snel
weghalen en onschadelijk ma
ken van de aangetaste iepen en
iepstruiken. Daarmee wordt
voortplanting van de kever en
dus verspreiding van de schim
mel die de ziekte veroorzaakt
verminderd. Volgens de Bomen-
stichting vraagt dat om samen
werking en goede coördinatie en
dus een goede organisatie om de
huidige epidemie de baas te wor
den.
Bestrijding
Natuurbeschermingsorganisa
ties willen het afzagen en wegha
len van zieke iepen nog wel eens
bestrijden. Daar heerst wel eens
de opvatting dat ook de iepziek
te bij de natuur hoort. Luc Dec
kers van de Bomenstichting be
strijdt dat. De iepziekte is in de
jaren twintig vanuit Engeland
naar Nederland gekomen.
Doeswijk legt uit dat dit voor
jaar met de natuurbescher
mingsorganisaties - en terrein
beheerders overleg is begonnen
over de iepziekte. In dat kader
kan afgesproken worden dat in
bepaalde stroken, bijvoorbeeld
langs natuurgebieden, geen ie
pen worden aangeplant.
Particulieren zijn op grond van
de Algemene Plaatselijke Veror
dening (APV) verplicht zieke ie
pen van hun terrein te verwijde
ren. Alle iepen, gezond en ziek.
uit Nederland verwijderen om zo
de ziekte uit te roeien, is volgens
Doeswijk geen oplossing. Dat is
de duurste bestrijdingsvariant.
Goedkoper is het daar toe te
slaan waar de ziekte woedt. Ver
der - voegt hij er aan toe - hoort
de iep van nature bij Zeeland.
Het zou een verlies voor het
landschap zijn, aldus de provin
ciaal coördinator iepziekte.
van onze verslaggever
VLISSINGEN - Een reis langs
de ondoordringbare natuur
van het woud. Zo hadden ze het
zich, in hun stoute dromen,
voorgesteld. Viel dat even te
gen. „We hadden gehoord dat
het daar nog redelijk ongerept
is, maar vrijwel alles is gekapt.
Vanaf de weg zie je geen oer
woud meer dat niet is aange
tast."
De Tropen Troupe van de Ho
geschool Zeeland is terug.
Enigszins ontnuchterd, maar
een reeks overweldigende erva
ringen rijker Neem het krater-
meer van Maninjau, waar de
oernatuur nog welig tiert.
„Daar zie je hoe het geweest is."
Of de gastvrijheid in de dorpen
van geïsoleerde stammen.
„Daar ben je als blanke zelf de
grootste attractie."
Een maandlang trokken ze
door de meest afgelegen gebie
den van Sumatra: veertien der
dejaars studenten van de oplei
ding aquatische ecotechnolo-
gie (watermilieukunde), verge
zeld door vijf docenten, een vi-
deo-ploegje van de heao, en een
arts die zich ook tot het avon
tuur voelde aangetrokken. De
3100 kilometer lange tocht door
het binnenland, waarvoor een
bus en een jeep waren gechar
terd. voltrok zich in vakantie
sfeer. Maar er waren ook studie
doelen. Zo werden projecten
bezocht van Nederlandse inge
nieursbureaus. De studenten
weten nu ook hoe in de tropen
watermilieukunde wordt be
dreven.
Excursie
Toen Otto Hettinga (22) en
Dick van Oevelen <21 enkele ja
ren geleden aan de opleiding
aq'uatische ecotechnologie be
gonnen. zetten ze al snel hun
zinnen op een excursie naar de
tropen. Dia's van het oerwoud
in Nieuw-Zeeland wekten hun
belangstelling. „We leren over
Nederlandse situaties, maar
van de ecologie in de tropen
konden we ons geen enkele
voorstelling maken." De eerste
reisplannen vielen al snel in het
water. Veel te duur. Maar het
idee liet Hettinga en Van Oeve
len niet los. Dit jaar zagen ze
hun dagdromen in vervulling
gaan.
Sumatra bleek haalbaar, mede
doordat de studenten de reis
niet volledig uit eigen zak hoef
den te betalen. Enkele bedrij
ven bleken bereid wat geld in
de 'vakantie-excursie' te ste
ken. De school, prat op alles
wat haar een internationaal
tintje bezorgt, deed zelf ook een
duit in het zakje. Vooral het ar
gument dat de trip een aardig
promotie-filmpje zou kunnen
opleveren, zette zoden aan de
dijk.
Aquatische ecotechnologie. zo
als dat op de Hogeschool Zee
land wordt onderwezen, combi
neert het reguleren van de wa
terloop met de zorg voor water
kwaliteit. zodat milieurampen
worden voorkomen. Nederland
loopt ermee voorop. Op Suma
tra komt er nog niet veel van te
recht. Bij grondontginningen
gaat daar nog veel mis. „Het is
vaak vechten tegen de bier
kaai", hoorden de studenten
van de Nederlandse ingenieurs.
„Dat op Sumatra nog niet veel
werk wordt gemaakt van inte
graal waterbeheer wisten we al
wel", zegt Otto Hettinga.
„Maar dat er helemaal geen af
stemming is, heeft ons ver
baasd. Er gaan nog zoveel be
langen tegen elkaar in dat het
ene project weer door het an
dere om zeep wordt geholpen.
Lokale overheden en bevolking
weten vaak precies wat er moet
gebeuren, maar van hogerhand
worden andere beslissingen ge
nomen, vaak tegen het advies
van consultants in."
Immigranten
In Pekanbaru was de Vlissingse
Tropen Troupe drie dagen te
gast bij het Riau Coastal Zone
Project van het ingenieursbu
reau DHV. Dat richt zich op een
gebied van acht miljoen hec
tare, waar grote groepen immi
granten, afkomstig uit steden
op Java en Bali, een nieuw be
staan proberen te vinden in de
landbouw. DHV zoekt naar
plekken die zich daarvoor het
bestienen. „Welhaastonbegon
nen werk", heeft Dick van Oe
velen begrepen. „Dat gebied is
Tijdens de 3100 kilometer lange tocht door het binnenland van Sumatra, bekeken de studenten watermilieukunde ook menige viskwe-
kerij. foto Petra Luteijn
t
De ontginning van de mangrove-wouden gaat op Sumatra gepaard met het graven van kanalen. Bruggetjes houden de verkeersstroom
op gang. foto Petra Luteijn
er nauwelijks geschikt voor.
Voor die mensen worden wat
bomen gekapt en kanalen aan
gelegd, en dan moeten ze het
verder maar uitzoeken. Als na
vijf jaar de helft er nog zit, be
schouwen ze het als een suc
ces."
Van het ingenieursbureau
wordt verwacht dat het oplos
singen aandraagt voor het ver
groten van de grondopbrengst,
zonder dat erosie plaatsvindt.
Probleem is dat de grond in
hoofdzaak uit veen bestaat.
„Graaf je daar een kanaal in,
dan kan dat voor een groot ge
bied nadelige gevolgen hebben.
En je hebt voor meer geld
kunstmest nodig, dan er aan
opbrengst uitkomt", zegt Het
tinga. De verzuring van de sa
wa's is een ander probleem.
„Zoveel mogelijk doorspoelen,
dan heb je na drie jaar perfecte
grond", oordelen de Nederland
se consultants. Maar op Suma
tra zijn ze juist geneigd steeds
dezelfde waterplas op de sawa's
te laten staan. „Wat het pro
bleem eerder verergert dan op
lost."
Het reisgezelschap is al met al
veel wijzer dan het vertrok, en
met een rijke buit aan indruk
ken, in Zeeland teruggekeerd.
Veel tijd om daarop te teren
gunnen de studenten zich niet.
De meesten trekken binnen en
kele weken opnieuw de wijde
wereld in. Er wachten stagepro
jecten in landen als Suriname
en Jemen. Hettinga en Van Oe
velen vertrekken naar Costa
Rica, waar ze een zuiveringsin
stallatie gaan ontwerpen voor
een bananenplantage. Op
school praat inmiddels alweer
een nieuwe lichting studenten
over een trip naar de tropen. De
weg naar Sumatra ligt nu in ie
der geval open.
Soms was de Tropen Troupe
van de Zeeuwse hogeschool
zelf de grootste attractie. Zoals
hier in de Riau Coastal Zone
bij aankomst in een geïsoleerd
vissersdorp dat volledig op pa
len is gebouwd.
foto Petra Luteijn
