Rammegors dreigt te verzoeten
Omvangrijke
restauratie
in Oostkerk
Boules rollen op nieuwe baan
Paul van den Broeke
en Simon de Pagter
winnaars ringrijden
zeeland
8
Biologen: ontwikkeling tot brakwaterlagune kan het tij keren
ringrijden
Borsele
MAANDAG 29 JULI 1996
van onze verslaggever
SINT PHILIPSLAND - Het
vroegere schorrengebied Het
Rammegors bij Sint Philips-
land moet bij voorkeur worden
omgevormd tot een brakwater
lagune. Dat vergt wel enige in
spanning van Staatsbosbeheer,
want zonder ingrepen veran
dert het van de Oosterschelde
afgesneden natuurgebied bin
nen enkele jaren in een zoetwa
termoeras. Dat blijkt uit het
laatste nummer van het tijd
schrift De Levende Natuur.
Het 150 hectare grote Ramme
gors dreigt te verzoeten, waar
door zout- en brakwatervegeta
tie op den duur verdwijnt. Vol
gens het artikel is een nieuwe be-
heersstrategie nodig om teloor
gang van plantensoorten te
voorkomen en eenvormigheid
tegen te gaan. Staatsbosbeheer,
die het gebied vier jaar terug
overnam van Rijkswaterstaat,
staat nu voor de keus: een zout.
een brak of een zoet Ramme-
Boete voor ruim
500 hardrijders
GOES - De politie in het district
Oosterscheldebekken heeft het
afgelopen weekeinde op ver
schillende plaatsen snelheids
controles gehouden. Op de N289
bij Biezelinge passeerden zater
dag 628 voertuigen de controle
post. Ruim honderd bestuur
ders gaven te veel gas.
Tevens werd zaterdag gecontro
leerd aan de Goesestraatweg bij
's-Gravenpolder. Daar reden 46
van de 541 gecontroleerde voer
tuigen te snel. Diezelfde dag was
de politie aanwezig op de Weg
naar de Val te Zienkzee. Meer
dan 2500 voertuigen werden ge
controleerd, waarvan er 396 te
hard reden.
Bekladding
RENESSE - Een modezaak in
Renesse is in de nacht van zater
dag op zondag beklad met vijf
hakenkruizen. Vandalen had
den die er met zwarte verf opge
spoten. De eigenaar, een 51-ja-
rige inwoner van Renesse. heeft
hiervan bij de politie aangifte ge
daan. Inmiddels zijn de haken
kruizen door de winkelier weer
verwijderd.
gors? Die vraag lijkt voor de
hand liggend, maar is niettemin
prangend omdat de afgelopen
jaren geen duidelijk natuurdoel
is nagestreefd. Verzoeting ver
dient geen aanbeveling, omdat
dat het gebied minder interes
sant maakt.
De auteurs van de analyse in De
Levende Natuur, P. J. van der
Reest en A. M. M. van Haperen,
hebben in totaal negen beheers-
varianten onderzocht. Daarbij is
gekeken naar het zoutgehalte en
de invloed van de terreinbeheer
der. Ontwikkeling van zoute
ecosystemen is mogelijk, als de
dam aan de westzijde, die het
Rammegors scheidt van de
Krabbekreek. over een grote
lengte of in beperkte mate door
laatbaar wordt gemaakt. Zo
krijgt het getij van de Ooster
schelde toegang tot het gebied.
In het eerste geval zou een estua
rium ontstaan, in het tweede een
zoutwatermoeras met veel va-
natie in planten, waarbij ook
duinvalleitjes en delen met brak
water kunnen ontstaan. Voor
waarde is een goed beheer van
het grasland en het waterpeil.
Zilte graslanden
Als brak gebied is voortbestaan
verzekerd bij een redelijk sterk
dijkkwel. Komt daarbij een ac
tief graslandbeheer met vaste
seizoenspeilen. dan ontwikkelen
zich ook zilte graslanden. Die
zijn momenteel in Zeeland al te
vinden langs oude kreekresten.
Zonder beheersmaatregelen
ontstaat een brakwatermoeras
met een zoute vegetatie, riet
langs het water, ruigte en stru
weel op de voormalige schorren
en zandplaten. De beste keuze
lijkt de scribenten/biologen ech
ter een brakwaterlagune: opti
maal voor de ontwikkeling van
flora en fauna en dat vraagt ook
geen investeringen in damspui-
gaten. Kwel zorgt voor inlaat
van zout water, regen voert zoet
water aan. Natuurlijke begra-
zing door schapen en runderen is
in deze variant noodzakelijk.
Staatsbosbeheer heeft deze vier
voeters al eerder uitgezet in de
len van het gebied.
Bergafwaarts
De Deltawerken sloten het
Rammegors in 1972 van de Oos
terschelde en het Volkerak af.
Rijkswaterstaat was van plan er
een speciedepot in te richten,
een idee dat nooit is uitgevoerd.
De dienst hield het gebied tot
1992 in handen en had feitelijk
Van een medewerker
VLISSINGEN - Veel deelne
mers, ideale weersomstandig
heden en een goede publieke be
langstelling waren de juiste in
grediënten voor prachtig ring-
rijspektakel in Vlissingen. In de
vrije wedstrijd waren er zeven
deelnemers die alle 3 ringen ge
stoken hadden. Paul van den
Broeke toonde zich de koelbloe-
digste en werd winnaar na een
spannende en emotionele
kamp. De kamp om de 10 wissel
bekers leverde het meeste spek
takel op. Van de 23 rijders die de
laatste 10 ringen hadden inge
stoken bleven na een lange
kamp drie rijders over. Simon
de Pagter Krijn Coppoolse en
Cor Janse gaven een prachtige
show weg in het steken van de
kleinste ring van 10 millimeter.
In deze kamp werd uiteindelijk
7 keer de 10 millimeter-ring ge
stoken met Simon als eindwin
naar voor Krijn en Cor.
In de vierde klas was het Nieuw-
land 2. dat vanaf de 5e beurt de
leiding nam en deze niet meer af
stond. Met een prima prestatie
van 80 gestoken ringen in 90
beurten promoveert Nieuwland
2 naar de 3e klas evenals Gapin-
ge 8. dat met 68 ringen reserve
kampioen werd. Persoonlijk
kampioen werd Andre van Mal-
degem van Gapinge 8. die zijn
debuut maakte bij een ZRV
wedstrijd, met 29 ringen. Reser
vekampioen werd Linda Zijl van
Nieuwland 2 met 28 ringen. De
mooist versierde paarden waren
van Renate van de Voorde en
Marleen Gabrielse. De 10 sjezen-
combinaties reden 56 rondjes,
waarbij Leny en Simon Lous uit
Oostkapelle zich met 106 gesto
ken ringen de eindwinnaars
mochten noemen. De mooist
versierde sjees was van Lena en
Bram Roose.
Uitslag vrije wedstrijd na 30 beur
ten: 1 Paul v.d. Broeke 30: 2 Sjaak
Janse 30; 3 Kees Langebeeke 30.
4 Krijn Coppoolse 30. 5 Jan Jobse 30.
6.Jan Gideonse 30; 7 Lem Lange
beeke 30. 8 Petra Blaas 29. 9 Job Wis
se 29. 10 Edwin Dellebeke 29. 11 Ren
Provoost 29; 12 Leo Wabeke 29.
13.Dlana Wisse 28; 14 Adrie Brasser
28. lS.Joke Wisse 28. 16 Ronny Stroo
28; 17 Cor Janse 28:18.Simon de Pag-
Bermpaaltjes
op de rijbaan
LEWEDORP - Vandalen heb
ben aan de Nieuwe Kraaijertse-
dijk te Lewedorp een aantal
bermpaaltjes (reflectoren) uit de
grond getrokken en op de rij
baan gegooid
Hommels doen zich te goed aan de nectar van het w ilgeroosje.
fotografie Pieter Honhoff
niet meer dan op de winkel ge
past. Hoewel het reliëf van de
schorren redelijk bewaard is ge
bleven, ging het vanaf 1987 berg
afwaarts met het Rammegors.
Voorheen werd het waterpeil be
paald door de verhouding tus
sen neerslag en verdamping. De
aanleg van de Philipsdam in
1987 zorgde voor een omslag.
Het Volkerak veranderde van
een getijdegebied in een stag
nant meer op NAP-niveau. waar
door kreken in het Rammegors
's zomers droog vielen. Die ver
andering had invloed op de wa
terkwaliteit: het oppervlakte
water werd steeds zoeter.
Ruiger
In de kreken nam het aantal
zoutplanten zoals Engels slijk-
gras, lamsoor, kweldergras en
zeeaster af. riet en zeebies deden
steeds meer een greep naar de
macht. Eenzelfde patroon op de
oevers langs zandplaten en
schorren. Zilte greppelrus. fraai
duizendguldenkruid en bleek
gele droogbloemen konden zich
moeilijker handhaven, terwijl
klei- en graslandsoorten zoals
hopklaver en witte klaver gedij
den. Op de schorren legden de
akkerdistel en het harig wilge
roosje het af tegen het knikkend
wilgeroosje, gewone vlier en
kleine veldkers. Het gebied is
het vorige decennium vergrasd
en verruigd, de vegetatie minder
gevarieerd geworden Volgens
Van der Reest en Van Haperen
kan de ontwikkeling tot brakwa
terlagune het tij keren.
Vegetatie in het Rammegors: wilg.
ter 28; 19 Dennis Willeboordse 28;
20.David v.d Voorde 27; 21.Arjen
Bosgra 27,22.Ella Poppe 27; 23.Marie
Langebeeke 27. 24 Danielle van Za
len 27; 25 Michiel Joziasse 27, 26.Leo
de Visser 27; 27 Cees Wisse 27;
28 Peter de Vos 27; 29.Alex Krijger
27; 30 Ranm Wisse 27; 31.Johan Baas
26; 32.Frank Brasser 26, 33.Johnny
Wisse 26: 34 Henk v.d Guchte 26;
35.Kees van Sighem 26; 36.Pieter
Dingemanse 26, 37 Jannis de Visser
26. 38 Kees de Kroo 26; 39.Corneli
Langebeeke 26. 40.Rene Dingeman
se 25:41 Jos Vos 25.42 Enk Leendert-
se 25 Uitslag wisselbekers: 1.Simon
de Pagter. 2.Krijn Coppoolse. 3 Cor
Janse, 4 Lein Langebeeke. 5.Michiel
Joziasse. 6.Hans Maljaars, 7.Ranni
Wisse. 8 Arjen Bosgra. 9 Edwin Delle
beke. 10 Sjaak Janse.
Uitslag 4e klas: 1 Nieuwland 2(80)
Linda Zijl 28. Rens Hoebeke 28. Ko
Kwekkeboom 24: 2 Gapinge 8(68)
Marco de Nood 16. Andre van Malde-
gem 29. Jenny Pwe 23: 3 Domburg
4(66) Wim Provoost 21. Wilco van Eij-
zeren 26. Krijn Passenier 19;
4 Biggekerke 3 (66) Rinus Wijkhuis
26. Evelien van Maldegem 25. Rudi
Brasser 15; 5 Domburg 5(62) Arjan
Provoost 24. Tamara de Jonge 13,
Frank Passenier 25; 6 Westkapelle
3(61i Nettv Westerbeke 25. Jasper
Houmes 13. Pascal de Witte 23:
7 Koudekerke 8(60) Marco van de
Voorde 23. Anita Jasperse 21. Anne-
lies Verhage 16. 8.Aagtekerke 7(59)
Sjoerd Blaas 19. Christel Provoost 26,
Tjirke Blaas 14; 9Biggekerke
4i57iManje Schreijenberg 22. Abco
de Buck 17. Lilian Dingemanse 18:
lOGrijpserke 3(57) Piet Dekker 20.
Pauliene Willemse 15. Edward Din-
eemanse 22,
Uitslag Versiering: Koudbloed:
1 Marleen Gabrielse. 2. Frank Bras
ser, 3 Diana Wisse. 4.Maaike de Werk.
5 Peter Veerhoek Overige: 1.Renate
v d Voorde. 2 Joke Wisse. 3 Esther
Lous 4 Andre van Maldegem.
5 Arjan Provoost. 6 David vd Voor
de. 7 Petra Blaas. 8 Cornell Lange
beeke. 9.Tatjana Ovaa. lOUlrike
Duine
Uitslag sjezen na 112 ringen: l.Leny/
Simon Lous 106, 2.Yvonne Verton
Jan Geldof 105. 3.Renate Jan Hen-
dnkse 98. 4 Corrie Machielse/Rijk
Geljon 97. 5-Marion v Tatenhove
Adrie Buys 91. 6 LenayBram Roose
90. 7 Digna/Ries de Visser 89.
8 Machteld'Rinus Moens 86. 9 Tiny
Bram de Pagter 85. lOJannv.Wim
Geldof 56; Versiering sjezen: 1 Lena1
Bram Roose. 2 Leny Simon Lous.
3 Digna'Ries de Visser. 4 Jannv.Wim
Geldof. 5 Yvonne Verton,1 Jan Geldof
Agenda ZRV:
29 juli Sjezenrijden Westkapelle 18.00-
21 00 en Oostkapelle 16 30-20.30
30 juli Sjezenrijden Domburg 18 00-
21 00
31 juli Ringrijden Camping Pekelin-
ge Oostkapelle 18 30-21 30
1 aug Ringrijden Zoutelande 14.00-
21 00
2 aug Sjezenrijden Biggekerke 15.00-
20 30
3 aug Ringrijden Domburg 08.00-
17.30 en Koudekerke 08 00-17.30 en
siezenrijden Veere 13.30-19.30
van onze verslaggever
OUWERKERK - De Ouwerkerkse ANBO-leden kunnen voor
taan terecht op hun eigen jeux-de-boulesbaan. Zaterdagoch
tend werd de baan aan de Ring te Ouwerkerk door de Duive-
landse wethouder W. P. Stouten officieel geopend. Hij speelde
samen met zijn vrouw het eerste potje.
Vervolgens kon iedereen die dat wilde de "boules' hanteren.
Want. alhoewel de voorziening is aangelegd door de ANBO-Ou-
werkerk zelf. mag iedereen er komen spelen. ..Alleen'zegt AN-
BO-lid A. van de Linde. ..moeten zij dan wel lid zijn van onze jeux-
de-boulesbaan."
De ANBO-Ouwerkerk telt volgens Van de Linde zo'n twintig jeux-
de-boulesliefhebbers. ..In de winter spelen we veel koersbalver
telt zij. „maar zeker in de zomer is het lekker om ook buiten een
spel te kunnen doen." De vaste clubmiddag valt op de dinsdag.
..Maar we zullen er zeker vaker te vinden zijn. In principe kan er
altijd gespeeld worden."
foto Pieter Honhoff
Man fabriceerde
schutting van
gestolen planken
SINT-MAARTENSDIJK - De
politie heeft zaterdag een 28-ja-
rige man uit Sint-Maartensdijk
aangehouden die een schutting
van gestolen planken had gefa
briceerd. De schutting werd in
beslag genomen en nadat die
was afgebroken stuitte de poli
tie bovendien op een gestolen
tuintafel.
De schuttingdelen ter waarde
van zo'n vijhonderd gulden had
hij gestolen bij een bouwbedrijf
in zijn woonplaats. De tafel was
afkomstig van een particulier
uit Sint-Maartensdijk.
Automobilist
belandt in sloot
BRUINISSE - Een 47-jarige in
woner van Oosterland is in de
nacht van zaterdag op zondag
met zijn auto over de kop gesla
gen en in de sloot beland.
Dit gebeurde op de Langeweg te
Bruinisse. De 47-jarige werd
door de politie uit zijn benarde
positie bevrijd. De man moest in
het ziekenhuis aan een hoofd
wond worden behandeld en de
auto moest worden weggesleept.
Het ongeluk is vermoedelijk ge
beurd doordat de man een bocht
met meer kon nemen. De politie
verdenkt de 47-jarige ervan dat
hij te veel had gedronken.
Word Od van t
iet Mensen in Nood-Kinderfonds
Aktie Ander Afrika
Bel 06-300.120
Mensen in Nood
Steun een kind voor nog geen 1,- per dag
Begrafenisonderneming
Zuidvlietstraat 37,
4461 GW Goes
Tel. 0113-216363
Dag en nacht bereikbaar
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Zo'n drie mil
joen gulden kost de restauratie
van de Oostkerk in Middelburg
en anderhalf jaar is het monu
mentale, beeldbepalende gods
huis buiten gebruik. Maar als de
kerk zo rond Pasen 1997 weer in
gebruik wordt genomen, zullen
de vaste bezoekers weinig ver
andering bespeuren. „Dan krijg
je vragen van: waar is al dat
geld nou voor nodig geweest?",
zegt D. A. Hazelaar van de
werkgroep 'Oostkerk in de stei
gers'. Om dat te voorkomen is
de kerk deze en volgende week
dagelijks, behalve op zondag,
tussen 10.00 en 16.00 uur openge
steld voor alle belangstellen
den.
De restauratie was hard nodig.
Het zeventiende-eeuwse bouw
werk was een dankbare prooi
van de alom beruchte Bonte
Knaagkever. die dol is op ver
schimmeld eikenhout. De larven
van de kever hadden de draag-
ring en de spantconstructïe van
de machtige kap zwaar aange
tast. Toen deskundigen proefbo
ringen in het hout namen, bleek
de situatie nog ernstiger te zijn
dan gedacht. Dat de kap nog
niet was ingestort, is te danken
aan de overdaad aan verbindin
gen die de bouwers van toen
hebben gebruikt.
De restauratie, vorig najaar be
gonnen, is inmiddels al flink
gevorderd. Balken die geheel
verrot waren, zijn verwijderd en
vervangen door nieuwe. Deels
aangetast hout is geïnjecteerd
met een soort gif. waartegen de
larijes geen schijn van kans heb
ben. Maar liefst 7.500 liter be
strijdingsmiddel is de laatste
maanden aangebracht. De ko
mende periode wordt gebruikt
voor het schilderen van de
blauwe kap, wat nog een enorm
karwei is.
Op schaal
Iedereen die op enigerlei wijze
betrokken is bij de restauratie
doet mee aan de openstelling
van de kerk. Hazelaar: „We had
den niet gedacht dat we daar
voor zoveel handen op elkaar
zouden krijgen, maar van he
een komt het. ander. Daardoor i
het eigenlijk veel grootser g<
worden dan we in gedachte
hadden." Bezoekers kunnen or
der meer een rondleiding krijge;
in de kap en de complexe cor
structie van dichtbij bekijker
Bram Peene. een van de uitvoei
ders van de restauratie, heel
een segment van de kap op ee:
schaal van één op tien nage
bouwd.
Bram Louws heeft over het. vei
loop van de restauratie ee:
fraaie diaserie gemaakt, die o
gezette tijden is te zien. Een dee
van het verwijderde rotte hou
ligt in de kerk. om een indruk t
geven van hoe vernietigend d
knaagkever zijn werk doet. Vei
der presenteren de aanneme:
het houtrestauratiebedrijf en d
gemeente Middelburg zich en Ie
ten het gemeentearchief, he
Rijksarchief en het Zeeuws Dc
cumentatiecentrum zien wat z
over de Oostkerk hebben vei
gaard.
Drankrijder
mist bocht
BIEZELINGE - Nadat hij ruil
vier maal zo veel had gedroi
ken als is toegestaan, is een 21
jarige man uit Hansweert m»
zijn auto bij Biezelinge uit d
bocht gevlogen. Voordat d
auto tot stilstand kwam. ramd
hij een hek en een paal.
Na aanhouding bleek dat d
man geen geldig rijbewijs had e
dat zijn auto niet voldeed aan d
APK-keuringseisen. Dit gebeu
de in de nacht van zaterdag o
zondag op het Jufferswegje t
Biezelinge. De 26-jarige kree
een rijverbod voor twaalf uur e
een proces-verbaal.
Diezelfde nacht hield de politi
in Goes een 25-jarige man u:
Bergen op Zoom aan die op de
Heer Hendrikskinderendijk t(
gen het verkeer in reed. Aderm
nalyse wees uit dat de man t
veel had gedronken. Hij kree
een rijverbod van vijf uur en ee
proces-verbaal.
Restaurateur Bram Peene legt de laatste hand aan het op schaa
nagebouwde segment van de kap van de Oostkerk. foto Ruben Oree
gemeente -
KENNISGEVING
Burgemeester en wethouders van de gemeente Borsele ma
ken bekend dat de volgende aanvragen om bouwvergun
ning/melding zijn ingekomen:
bouwen schuur Langeviele 46, Ellewoutsdijk
bouwen woning Pauwhof 3. Heinkenszand
bouwen woning Patrijshof 5. Heinkenszand
bouwenschuur Worrilaan 71's-Heerenhoek
verbouwen woning Waadvogelstraat 7. Heinkenszand
uitbreiden woning Langeweegje 9. Kwadendamme
restaureren woning Vleugeldijk 4,'s-Gravenpolder
bouwen berging Poelstraat 17. 's-Heer Abtskerke
bouwen woning aan de v.d.Plasschestraat te 's-Heer Abtsker
ke
bouwen garage Westerstraat 14. Heinkenszand
plaatsen dakkapellen Wolphaartsweg 40. Borssele
verbouwen woning en loods Zwaaksedtjk 5. Kwadendamme
bouwen serre Pr Hendrikstraat 16. 's-Heerenhoek
verbouwen woning Ridderhofstraat 29. Kwadendamme
plaatsen dakkapel Zwanestraat 19. Heinkenszand
verbouwen woning Goesestraatweg 21"s-Gravenpolder
bouwen fruitterminal aan de Bi|leveldhaven te Nieuwdorp
uitbreiden keuken Postweg 25, Lewedorp
verbouwen kantoorgedeelte Spoorstraat 4, 's-Gravenpolder
bouwen tuinhuisje Patrijshof 2, Heinkenszand
bouwen bijkeuken Veersemeerstraat 32, Lewedorp
bouwen duivenhok Emmastraat 42. 's-Heerenhoek
plaatsen dakkappel Ganzerikstraac 9. 's-Gravenpolder
bouwen materiaalberging sportveld Nieuwstraat te Ovezande
bouwen scheidingshal voor afval Europaweg-Oost te Nieuw
dorp
Heinkenszand, 29 juli 1996
