Goede zorg of tweede vakantie De mislukte Melkert-baan PZC GRAAG AAN DE SLAG? achtergrond 4 Ziekenhuisdirecteur Vogelenzang: burger moet kiezen het weer in zeeland Bollebozen blokken door in de vakantie economiewijzer en in europa snelheidscontrole VRIJDAG 12 JULI 1996 door Carel Goseling Het etiket 'de gekken terug op straat zetten' vindt hij te hard. Over Amerikaanse toe standen in Nederland wil hij niet praten. Toch verkondigt ir. W. Muller, directeur van psy chiatrisch ziekenhuis Vogelen zang, één der grootste in het land, een keiharde boodschap. De instellingen in de gezond heidszorg zullen moeten leren le ven met de door de overheid be paalde budgetten. Omdat men daarmee niet uitkomt zal dit au tomatisch leiden tot wachtlij sten voor de patiënten. Dat ver schijnsel moet geaccepteerd worden, hoe zeer het de zorgver leners ook tegen de borst stuit. Alleen door de hulpbehoeven den niet meer te helpen kan poli tiek Den Haag mogelijk wakker geschud worden en breekt mo gelijk eindelijk het inzicht door dat de gezondheidszorg meer geld nodig heeft. Muller heeft sinds 1983 leiding aan Vogelenzang. „Toen ik aan trad kondigde het kabinet aan dat de budgetten drie procent omlaag gingen". Sindsdien is er eigenlijk weinig veranderd. „Het kabinet raamt de kosten steeds te laag terwijl de vraag naar zorg toeneemt. Wij worden ouder, de bevolking vergrijst, de zorg kan ook meer en de patiënt verlangt dat ook. Gezondheids zorg staat op de eerste plaats van het verlanglijstje bij de bur ger. Zelfs boven een gelukkig hu welijk". „Waarom bemoeit de overheid zich met de kosten van de ge zondheidszorg? Omdat wij in dit land gek zijn van koopkracht plaatjes. Wat houdt de burger over in het handje na het betalen van belastingen en premies". Levensbehoeften „Bij die premies rekent de over heid ook een deel van de ziekte kostenverzekering. Een erfenis uit de Tweede Wereldoorlog toen het Ziekenfonds werd opge zet. Maar het hadden net zo goed de kosten van eerste levensbe hoeften kunnen zijn. De brood prijs bijvoorbeeld". Omdat de overheid niet in staat is elders de uitgaven in de hand te houden, is de gezondheids zorg een speelbal geworden van het koopkrachtspel, meent Mul ler. „Ik ga terug naar de broodprijs. Wat ër gebeurt, is eigenlijk dit. Het kabinet bepaalt per jaar hoeveel broden de bakkers mo gen bakken. Als na het jaar blijkt dat zij er meer verkocht hebben gaat de prijs omlaag. Wat gebeurt er dan? Dan gaan er bakkers op de fles. Er gebeurt procies hetzelfde in de gezond heidszorg". Muller stelt dat de samenleving blij mag zijn met een bedrijfstak als de gezondheidszorg, waar de werkenden zoveel hart voor de zaak hebben dat zij de zaak niet failliet laten gaan. Die er nog een stapje bovenop gooien als de fi nanciële middelen onvoldoende zijn. „Tot de wal het schip keert. Maar dat besef dringt in Den Haag niet door. Daar praten ze over verspilling. Natuurlijk, die door Canis Zijlmans Terwijl de meeste mid delbare scholieren in middels van hun vakantie genieten door lang uit te sla pen of een trip te maken naar een toeristenoord, ne men zestig hoogbegaafde jongeren uit België, Duits land en Nederland eens lek ker de tijd voor een inten sieve studie aan de universi teiten van Rotterdam en Delft. Begin deze week namen de deelnemers, van 13 tot 17 jaar, voor twee weken hun intrek in het schipperskin- dereninternaat in Rotter dam-Zuid. Aan de Erasmus Universi teit Rotterdam (EUR) en de Technische Universiteit (TU) in Delft bijten zij zich vast in het speciaal voor hen ontwikkelde Rotterdam Ability Program. Twee tot drie procent van al le mensen is hoogbegaafd. Jongeren uit die groep kam pen nogal eens met een ge brek aan intellectuele uitda gingen, waardoor zij de moti vatie verliezen zich volledig te ontplooien. Op de basi- school hebben zij met een normaal lesprogram soms twintig tot zestig procent van de tijd niks te doen. Doordat men niet voldoende wordt uitgedaagd, gaat een aantal 'onderpresteren' of ontwikkelt zich tot 'pro bleemkind'. „Scholen spelen daar steeds beter op in", zegt woordvoer ster P. Kraaijenbrink van de Stichting Talent Support, initiatiefnemer van de zo mercursus. „Er is voor leer krachten meer materiaal be schikbaar voor verbreding en verdieping van de stof, zo dat begaafde leerlingen be ter hun energie kunnen kwijtraken." De zomercursus beoogt voor deze kinderen een extra uit daging te zijn en biedt hen de mogelijkheid zich met leef tijdgenoten intensief met complexe probleemstellin gen bezig te houden. Naast kenniovergroting en het proeven aan het 'universi taire' leven, moet de zomer cursus zorgen voor verbete ring van de creatieve en so ciale vaardigheden door de omgang met 'gelijkgezin den'. De 17-jarige Bart Leurs uit het Limburgse Echt en de drie jaar jongere Heiko Wun- dram uit Nienhagen in Duitsland kregen al jong het predikaat 'hoogbegaafd' op geprikt. „Ik werd op de ba sisschool verschrikkelijk veel gepest, omdat mijn klasgenoten voelden dat ik altijd voor was", zegt de eer ste. „Ze noemden me 'profes sor'. In vijf gym had ik van dat pesten geen last meer. Daar zitje toch meer met ge lijkgezinden." Heiko had soortgelijke erva ringen in het onderwijs. „Nu ga ik hier wiskunde doen, dat is een enorme uitdaging voor mij", vertelt hij. Bart kiest voor geschiedenis. „Dat is tegenwoordig dus niet meer gewoon feiten le ren, maar het verbinden van gebeurtenissen en het leg gen van verbanden, zodat je het menselijk handelen kan verklaren." De wens van de organisato ren om tot de oprichting van een Europees netwerk voor hoogbegaafde jongeren te komen dat communicatie uitwisselt via E-mail, onder schrijft het tweetal van har te. „Van een denktank voor Europa zal de maatschappij alleen maar profijt hebben", menen beiden. En ook kan een netwerk, volgens het duo, uitkomst bieden voor hoogbegaafde jongeren die eenzaam zijn, omdat ze in hun omgeving niet op hun ei gen niveau contact kunnen hebben. De zomercursus biedt vier onderwijslijnen met één week theoretische kennisop- bouw in de collegezaal en een week 'onderzoek in het veld'. Bij wiskunde, dat in kleine groepjes wordt gedo ceerd aan de TU en waarvoor zondagmiddag de meeste belangstelling bleek te zijn, komt het thema 'zeespiegel- rijzing' aan bod en houden de begaafde jongeren zich bezig met 'tracking', baan- bepaling en hoogtemeting van satellieten, aardkorst deformatie en zwaarte krachtveld. De EUR geeft kunst- en cultuurweten schappen rond 'film en sa menleving'. 's Avonds is er voor alle jon geren Europakunde. Aan het einde van de cursus pre senteren de groepen hun vin dingen. Daarnaast is er een overladen programma met sport, bioscoopbezoek en uitstapjes. is er overal. Ook in onze sector. In de zorg gaat 60 miljard per jaar om. Enkele tientallen mil joenen zijn nog wel te vinden, maar daar win je de oorlog niet mee". Ook het vergaren van extra in komsten buiten het budget om, door aan derden diensten aan te bieden waarvoor betaald moet worden, biedt geen uitweg. „Dat gaat per instelling hooguit om een paar ton per jaar. Een drup pel op een gloeiende plaat bij een budget van 80 miljoen voor onze instelling". Spiraal Om de negatieve spriraal te stoppen zijn volgens Muller radi cale maatregelen nodig. „We moeten accepteren dat wij de vraag niet meer aankunnen. Dat mensen niet meer direct te hel pen zijn. Dan zullen ze in politiek- Den Haag misschien de werke lijkheid van het leven gaan zien. Het probleem, de klem waarin wij als bedrijfstak zitten, moet zichtbaar worden". De vraag of een sector dat over het eigen hart-kan verkrijgen, beantwoordt Muller omzichtig. „Als wij dat niet doen zal de kwa liteit van de zorg verschralen. Dan gaan wij terug in de tijd. Grote instellingen waar mensen met een minimum aan zorg wor den opgeborgen. Maai- dat wil len wij ook niet". Dus de mensen maar op straat zetten? Waar leidt dat dan toe? „Er zijn nog niet veel echte dra ma's voorgekomen. Dat komt toch ook omdat wij prioriteiten stellen. De echte noodgevallen worden geholpen. De rest wordt ambulant een beetje opgevan gen. Buiten de instellingen. Maar het duurt steeds langer voordat ze aan de beurt zijn". Desalniettemin noemt Muller de huidige aanpak een „onbegaan-- bare weg". De directeur: „De po litiek moet kiezen. Of wachtlij sten óf meer geld. Laat de burger dan zelf kiezen waar hij zijn geld aan besteedt: goede zorg of een tweede vakantie". „Er wordt wel gezegd dat de be lastingen en premies omlaag moeten vanwege de werkgele- De financiële gevolgen van het vinden van een baan kan de zoektocht in de kiem smoren. foto Pieter Honhoff door Pauline van de Ven Inmiddels zes jaar geleden onderzocht ik in het kader van een studiespecialisatie waarom het toch zo moeilijk was om werk lozen aan het werk te krijgen. Wilden ze niet of waren er gewoon te weinig banen? Ik gaf mijn onderzoek de pakkende titel 'Ef fecten van Inkomenssubsidies én Draag- krachtprijzen op de Marginale Druk' mee, en ik denk niet dat behalve ikzelf ooit ie mand dit stuk van begin tot eind heeft gele zen. Het, was een interessant stuk, al zeg ik het zelf. Zoals het hoort voor wetenschappelijk onderzoek was het antwoord nogal gecom pliceerd. Enerzijds waren er voor sommige groepen werklozen inderdaad te weinig ba nen. Voor laaggeschoolden viel het tekort zelfs te begroten op een factor vijfendertig. Maar anderzijds zag je ook het verschijnsel van de 'moeilijk vervulbare vacatures'. Een lange lijst van beroepen en ambachten kampte met een chronisch gebrek aan be langstelling van werkzoekenden. Deze lijst werd al tien jaar aangevoerd door de lood gieter, op de voet gevolgd door een heel rijtje middelbaar en lager geschoold vaktech nisch personeel. In die tijd gaf de arbeidsmarkt dus het ge spleten beeld te zien van een vraagover- schot en een vraagtekort - tegelijkertijd en voor dezelfde groepen - en dat maakte het beleid er natuurlijk niet eenvoudig op. Uit dat onderzoek bleek nog iets anders, name lijk dat het voor laag opgeleiden financieel uitgesproken onaantrekkelijk was om be taald werk te aanvaarden. Dat had allerlei oorzaken. Ging de vrouw werken dan moest de man meer belasting gaan betalen omdat het zogeheten 'kostwin- nersvoordeel' dan kwam te vervallen. Behal ve dat vielen er nog een heleboel andere din gen weg als iemand een baan accepteerde: huursubsidie, subsidie voor kinderopvang, kwijtschelding van studieschulden, kwijt schelding van waterzuiveringsbelasting en rioolrecht, kortingen op gemeentelijk open baar vervoer, kortingen op cultuur en re creatie, en incidentele bijdragen uit de bij zondere bijstand in de vorm krantenabon nementen. leesbrillen, aankoopsteun voor huishoudelijke apparaten en dergelijke. Gewetensvol Bijna alles viel in een klap weg bij de aan vaarding van een baan met een salaris op of vlak boven het minimumloon. Dat maakte dat iemand die zo plichtsbetrachtend en ge wetensvol was om een oceaan van vrije tijd in te wisselen tegen een laaggeschoolde baan - als hij of zij er eindelijk een had kun nen vinden - er in bijna alle gevallen finan cieel gevoelig op achteruit ging. Soms zelfs zoveel dat men zich de luxe van een baan helemaal niet kon permitteren. Dat onderzoek is inmiddels zes jaar oud en je zou denken dat het inmiddels achterhaald is. Het beleid van Sociale Zaken wordt im mers voortdurend aan de nieuwste bevin dingen aangepast. Bovendien zei Minister Melkert van Sociale Zaken vorige week nog, bij de presentatie van het rapport 'De Nederlandse verzor gingsstaat in internationaal en economisch perspectief dat „de Nederlandse verzor gingsstaat goed kan concurreren". En zelfs dat „volledige werkgelegenheid binnen be reik" ligt. Dat was goed nieuws! Wel bleven er nog een paar dingetjes te wensen over en als je de minister zo monter hoorde spreken kreeg je niet de neiging je daar zorgen over te maken. Wat er te wensen overbleef had te maken met de arbeidparticipatie, die hier de laagste van alle onderzochte landen is. Dat was bij nader inzien toch niet zo volmaakt onbelangrijk als het op het eerste gehoor leek. Mislukking En inderdaad blijkt dat oude onderzoekje nog fier overeind te staan, nergens aange tast door de tand des tijds die anders zo wreed aan al het praktijkgebonden onder zoek knabbelt. Uit een analyse in NRC-Han- delsblad naar de oorzaken van de misluk king met de Melkertbanen blijkt het volgen de. Van de 10.000 Melkertbanen die de vier grote steden in 1995 en 1996 mochten opvul len, waren er eind vorig jaar nog maar 2.500 bezet. Er is een groot gebrek aan belangstel ling en op advertenties wordt niet gerea geerd. Niet dat er te weinig potentiële kandi daten zijn - de vier grote gemeenten hebben er samen 129.000 - maar voor de meesten is zo'n baan, in de woorden van het gemeente lijk projectbureau 'Rotterdam Werkt' „een gevoelige financiële achteruitgang". De oorzaken zijn onveranderd. Nog steeds valt het kostwinnersvoordeel weg. Net zo vergaat het de individuele huursubsidie, de subsidie voor kinderopvang, de studie schuld, de gemeentelijke heffingen en belas tingen, het gemeentelijk openbaar vervoer, het pakket cultuur en recreatie, de kranten abonnementen, de leesbrillen en de huis houdelijke apparaten. Nog steeds is het daardoor een aderlating om vanuit de bij stand een baan op of vlak boven het mini mumloon-niveau te aanvaarden. En hoewel er ook nog steeds een schrijnend tekort aan banen is, vooral voor laagbetaald werk, be staat er ook nog altijd een lange lijst moei lijk vervulbare vacatures. Toch is er hier en daar een kleinigheid veran derd. Één verandering springt in het oog: bo venaan de lijst van moeilijk vervulbare va catures staat tegenwoordig niet meer de loodgieter, maar de Melkertbaan. Vandaag genheid, maai- onze oeanjistaK is zeer arbeidsintensief. Boven dien wordt al het geld weer bin nen de Nederlandse economie besteed. Wat wil je nog meer?" „Ik vraag mij echt af hoe lang wij dit nog volhouden zonder esca laties. Voordat de werknemers weer weglopen vanwege de werkdruk. Begin jaren negentig is daar wel iets aan gedaan. Toen is er extra geld vrijgekomen voor meer handen aan het bed. Maar dat effect is nu al weer wegbezui- nigd. Wij zijn weer terug bij af. En dan te bedenken dat het ka binet nu weer een tariefkorting van 1 procent wil doorvoeren met ingang van 1997. Gezien on ze financiële reserves. Ze zijn ge tikt". Een uitloper van het Azoren- hoog blijft ons weer gunstig be palen ondanks dat deze voorlo pig nog zuid van Zeeland blijft. Rond het middaguur passeert er een koufront, maar door de aan wezigheid van de rug van hoge luchtdruk zal deze niet erg actief zijn. Depressies blijven een noor delijke koers tussen IJsland en Noorwegen volgen. Er zijn van daag wolkenvelden maar neer slag zal er maar op een enkele plaats vallen. Wel is het nevelig en pas laat op de dag wordt het helder en komen er ook weer meer opklaringen. Er is weinig wind, in oost-Zeeland zwak tot matig 1-3 Beaufort, aan zee ma tig rond kracht 3. De tempera tuur loopt op naar 20 graden, aan zee blijft het kwik bij 18 gra den steken. Vanavond en van nacht zijn er opklaringen en daalt de temperatuur naar rond de 12 graden, aan zee-wordt het niet kouder dan 14 graden. Nautisch bericht Wind: westelijk 2-4 Beaufort. Zicht: matig, later goed. Tempe ratuur kustwater: 17 graden. Af wijking waterstanden: geen af wijking van betekenis. Max. golfhoogte monding Scheldes: ruim een halve meter. ZON EN MAAN 13 juli Zon op 05.36 onder 21.53 Maan op 04.01 onder 19.54 Vooruitzichten Voor morgen: De rug van hoge luchtdruk blijft ook dan nog in de buurt. Een volgend lagedruk gebied trekt tussen IJsland en Noorioegen naar het oosten. Het bijbehorend warmte front pas seert zaterdag-, het koufront zondagmiddag. Wolkenvelden en vrijwel overal droog. Ook pe rioden met zon. Temperaturen overdag tussen 20 en 22 graden. Minima rond 12 graden. De wim draait noordwest op zondag en is matig 3-4 Beaufort. Voor maandag tot en met dins dag: Mooi vakantie weer. Volop zon, geen neerslag. De wind draait verder naar noord tol noordoost en is zwak tot matig 2- 4 Beaufort. De maximum tempe raturen liggen tussen 20 en 23 graden. De minima omstreeks 12 graden. Hoog water vrijdag 12 juli uur cm uur cit Vlissingen 00.25 179 12.59 191 Terneuzen 00.41 205 13.19 21! Bath 01.37 245 14.15 25} Roompot Buiten 00.25 135 13.00 14! Zierikzee 01.50 138 14.20 14! Yerseke 01.45 145 14 25 151 Philipsdam West 01.40 149 14 20 154 zaterdag 13 juli Vlissingen 01.21 192 13.56 201 Terneuzen 01.41 218 14.16 221 Bath 02.37 261 15.07 27! Roompot Buiten 01.25 144 13 55 141 Zierikzee 02.50 147 15.20 151 Yerseke 02.55 153 15.25 15f Philipsdam West 02.55 154 15 35 15! 1 Laag water uur cm uur cm vrijdag 12 juli Vlissingen 06.56 175 19.14 16! Terneuzen 07.21 187 19.45 IK Bath 08.16 210 20.42 205 Roompot Buiten 07.00 135 19.25 121 Zierikzee 07.55 142 20.30 135 Yerseke 08.00 147 20.30 14! Philipsdam West 08.05 149 20 30 14! zaterdag 13 juli Vlissingen 07.46 176 20.06 IK Terneuzen 08.05 188 20 36 19: Bath 09.06 214 21.36 217 Roompot Buiten 07.35 132 20.05 131 Zierikzee 08.55 136 21 25 13! Yerseke 08.55 141 21.25 144 Philipsdam West 08.55 144 2125 147 bewolkt zonnig opklaringen --- warmtelront windrichting - koulront L lagedruk H hogedruk 19 temperatuur Vooruitzichten Weersvooruitzichten geldig tot en met zaterdag: Noorwegen: in het westen veel wolken en vooral zaterdag re gen. In het oosten geregeld zon. Later langs de westkust veel wind. Middagtemperatuur van 15 graden langs de westkust tot 23 in de omgeving van Oslo. Zweden: Naar het noorden weg trekkende buien en van het zuiden uit geleidelijk meer zon. Middagtemperatuur oplopend tot 22 graden. Denemarken: Wolkenvelden maar van tijd tot tijd ook zon. Vrijwel overal droog. Middag temperatuur 19 graden. Engeland, Schotland, Wales en Ierland: In het noorden meest bewolkt en van tijd tot tijd regen en soms veel wind. In het zuiden ook zonnige perioden en overwe gend droog. Middagtempera tuur oplopend tot 20 graden; in het noordwesten lagere ma xima. België en Luxemburg: Zon, af gewisseld door bewolking. Voor al in het oosten een kleine kans op een bui. Middagtemperatuur oplopend tot een graad of 22. Noord- en Midden-Frankrijk: Zonnige perioden en bijna over al droog. In de middag 25 gra den; alleen langs de kusten van het Kanaal frisser. Portugal: Overwegend zonnig. Middagtemperatuur tussen 29 en 34 graden. Madeira: Perioden met zon en aan de noordzijde van het eiland ook enkele wolkenvelden. Droog. Middagtemperatuur 24 graden. Spanje: Flink zonnig. Middag- temperaturen aan de Costa's 25 tot 30 graden. In het binnenland hier en daar maxima van ruim 35 graden. Canarische Eilanden: Vooral aan de zuidstranden veel zon. Aan de noordzijde ook enkele wolkenvelden en droog. Een ste vige noordelijke wind, Maxima aan de stranden 28 graden. Marokko: Westkust: Flink zon nig en droog. Middagtempera tuur 26 graden in het noorden en 30 graden in het zuiden. Tunesië: Perioden met zon en kans op een enkele onweersbui. Middagtemperatuur oplopend naar 30 graden in het noorden en 35 plaatselijk in het zuiden. Zuid-Frankrijk: Flinke zonnige perioden. Zaterdag in de bergen mogelijk wolkenvelden en een enkele (onweers)bui. Middag temperatuur 25 graden.Langs de Middellandse Zeekust enkele graden warmer. De politie kondigt voor vandaag de volgende snelheidscontrole! aan: A2 tussen Amsterdam-Utrecht-Zaltbommel vice versa A12 tussen Arnhem-Ede vice versa - roulerende radar Ter hoogte van Almere: A6-de Waterlandseweg (N27)-de Hogering Mallorca en Ibiza: Overwegend zonnig. Middagtemperatuur 2! graden. Italië: Flinke zonnige perioden Zaterdag in de bergen in hei noorden kans op een regen- o: onweersbui. Middagtempera tuur tussen de 27 en 30 graden. Corsica en Sardinië: Flink vee! zon en droog. Middagtempera tuur 29 graden. Malta: Droog en vrij zonnig. Ma xima oplopend naar 30 graden. Griekenland en Kreta: Zonnii en droog. Op de Egeische Zef waait een stevige noordelijk! wind. Maxima weer oplopend naar 27 tot 30 graden. Turkije en Cyprus: Langs d( kusten: Zonnig en droog. Ma xima van 29 graden langs d< Turkse westkust tot ruim bovei de 30 in het oosten. Duitsland: Wolkenvelden maai hier en daar ook zon. In het noor den kans op wat motregen, ir het zuiden kans op een bui. Mid dagtemperatuur uiteenlopend van 21 graden in het noordwes ten tot 26 in het midden er zuiden. Zwitserland: Flinke zonnige pe rioden maar in het noorder soms ook wolkenvelden. Eer kleine kans op een bui. Middag temperatuur oplopend tot -2( graden op zaterdag. Oostenrijk: Geregeld zon maai ook kans op een regen- of on weersbui, vooral op vrijdag. Mid dagtemperatuur oplopend to' een graad of 25. Hongarije: Wisselend bewolkl en vooral nog enkele fikse regen of onweersbuien. Geleidelijk weer warmer; zaterdag 26 gra den. Wcerrapporlen 11 juli 20 uur: Amsterdam half bew. °C 19 Athene licht bew. 25 Barcelona onbewolkt 23 Berlijn regen 16 Boedapest licht bew. 16 Bordeaux onbewolkt 24 Brussel half bew 25 Cyprus onbewolkt 26 Innsbruck half bew. lt Istanbul half bew. 22 Klagenfurt half bew. 1£ Kopenhagen zwaar bew ii Las Palmas onbewolkt 25 Lissabon onbewolkt 22 Locarno licht bew. 24 Londen licht bew. 2! Luxemburg half bew. 22 Madrid licht bew. 3( Malaga onbewolkt 24 Mallorca half bew. 24 Malta onbewolkt' 27 Moskou onbewolkt 3( Nice onbewolkt 2! Oslo licht bew. 21 Parijs licht bew. 24 Praag regen i: Rome licht bew. 22 Wenen half bew lf Zürich licht bew. 21 foto Roland de Bruin/GPD Ir. W. Muller: gezondheidszorg staat op de eerste plaats van het verlanglijstje.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1996 | | pagina 4