Je wordt er wappie van
Twee minuutjes monster
in 105 minuten Loch Ness
Olijke tweeling kan
de show niet stelen
kunst cultuur
Ian Kerkhof
in de scene
Waterige
lachsalvo's
Down Periscope
In de hoop
dat onschuld
zal winnen
Amnesty
heeft eigen
filmfestival
VRIJDAG 5 JULI 1996 19
In een krap bemeten
Amsterdams benedenhuis
worden drugs verhandeld,
i Twee geklofte jongens nemen
een door de 19-jarige Fem van
der Elzen overhandigd zakje
pilletjes argwanend in
ogenschouw, want „er staat
niks op!" Toch gaat het om 140
I 'mil', beweert Fem: „Echte
knallers. Je wordt er helemaal
wappie van!" Vriendje Tygo
Gernandt staat gehuld in een
Fuck Chirac-t-shirt intussen de
schouw blauw te schilderen en
foetert de klanten de deur uit.
We beleven de opnamen voor
scène 36 van Ian Kerkhofs
I nieuwe speelfilm Naar De
Klote!
Buiten op de stoep dient een
bont gekleurd gezelschap zich
aan voor scène 37. Onder hen: Wal-
ly Tax, met een schattig, gebreid
bloemenmutsje op. Het interieur
van de woning heeft trouwens als
hoofdkleur oranje, gesteund door
veel paars en roze. Overal Indiase
doeken, mobieltjes, een waterpijp,
een cannabisplant. Aan de wand
foto's van Jackie Kennedy. Maar
in scène 36 had men het toch over
duidelijk over extacy-pilletjes. Is
Ian Kerkhof wellicht per abuis be
zig de eerste Nederlandse 'house
film' te situeren in de jaren zestig?
Was Nederland nog voorlijker dan
de rest van de wereld al gedacht
had?
De cineast - verguisd en geprezen
voor subversieve kunstfilms - is
een toonbeeld van geduld als hij de
setting uitlegt aan overduidelijk
een outsider: „Veel van de tech
niek van 'house' en 'techno' is geïn
spireerd door de psychedelische
explosies van 1967 en 1968. Die
twee zomers zijn het hoogtepunt
geweest en vormen nu een bron
van inspiratie. Je ziet die esthetiek
terugkomen in de beelden en mu
ziek van nu, maar met een laagje
jaren-negentig erover heen. Het is
glanzender, meer 'glossy' dan toen.
En het grootste verschil is natuur
lijk dat het nu allemaal op compu-
ters gemaakt wordt, zowel de mu
ziek als de grafiek en de typografie
op platenhoezen. Dat is ook wat ik
er interessant aan vind. die appli
catie van de nieuwe technologie.
Inherent daaraan is er nu een
nieuwe manier van omgaan met
muziek en beeld."
„Ik heb het een beetje ontdekt met
de documentaire 'Techno' die ik
begin dit jaar heb gemaakt voor de
VPRO. Die werd gemengd en ge
monteerd op de Aladdin, een hy
permoderne beeldcomputer. Dat
was waanzinnig, mijn introductie
in het digitale tijdperk. Ik had er
schrik voor tot dat moment. Maar
ik heb nu ontdekt dat het heel
mooi is. Er is geen scheiding meer
tussen beeld en geluid. Je kunt ze
allebei op dezelfde manier en in de
zelfde tijd behandelen. Een week
nadat alle opnamen zijn voltooid,
is er ook een voorlopige versie van
de hele film gemonteerd en afge-
mixt. Dan heb ik een week om nog
wijzigingen aan te brengen en mijn
eigen 'directors cut' te maken. Ver
volgens gaat hij naar Ede, naar een
bedrijf dat Lukien heet. Daar staat
de meest geavanceerde technolo
gie voor het scannen van video
naar film. Na twee weken Ede heb
ben we een echte film in handen
Prentbriefkaart
Die snelheid van afwerken schijnt
van belang in speciaal het geval
van Naar De Klote!, omdat hij
speelt in een wereld waar trends in
razend tempo veranderen.
,,Ik zie deze film als een soort
prentbriefkaart van deze tijd. Een
momentopname. Het gaat over ju
li 1996, de muziek van nu en de hele
'scene' van nu. Als je acht maan
den zou verliezen in de montage,
zou er een gedateerde film uit ko
men. Als de film in oktober in pre
mière gaat, dan kan het nog net.
De helft van de muziek die in onze
film gebruikt zal worden, is dan
nog niet uit. Dat zijn nummers die
geschreven worden door Neder
landse topproducenten als Juan
Elmzoon."
Het verhaaltje lijkt ondergeschikt.
Meisje uit de provincie dreigt ka
pot te gaan aan een subcultuur in
de grote stad. Het klinkt als een
stereotypie uit sexfilms van de ja
ren zestig? Kerkhof ziet het an
ders.
„Ik zou het 'herkenbaar' willen
noemen. Ik ben twee jaar lang bij
na elke avond uit geweest in de
'scene' om research te doen. Ik wil
de dat de film actueel is en echt
weergeeft wat ik zelf heb gesigna
leerd. En ik heb heel veel meisjes
en jongens gezien die grasgroen
naar Amsterdam komen en die - ik
wil het woord gecorrumpeerd niet
gebruiken - toch een heel andere
levenstijl krijgen dan ze in de pro
vincie hadden. Het is een heel ver
leidelijke en lekkere levensstijl.
Sommigen kunnen dat heel goed
aan. Ze gebruiken veel drugs en ze
stoppen als ze het wel gezien heb
ben en gaan vervolgens door met
hun leven. Maar er zijn ook jonge
ren die het niet zo goed aan kun
nen en echt letterlijk naar de klote
gaan. Want die middelen zijn echt
wel verslavend en hebben niet
werkelijk een goede uitwerking op
de lichamelijke en geestelijke ge
zondheid."
„Maar het wezenlijkste voor mij is
dat ik het gebruik van die midde
len niet kan zien als 'crimineel',
zelfs al is het illegaal. Ik zie die pil
len als iets van onze tijd. Net zoals
in de jaren zestig het trippen op lsd
iets was voor die tijd en dat was net
zo min crimineel. Dit verhaal gaat
ook niet over een meisje dat naar
de klote gaat. Het gaat over ie
mand die op het randje komt en
denkt: 'Shit. dit is niet goed.' De
film is wel een morele vertelling. Ik
denk dat de sterkte van je karakter
de factor vormt waar het om gaat,
niet drugs. Je moet een basis heb
ben van geloof in je zelf. Wilskracht
vind ik heel belangrijk."
Party-mensen
Naar De Klote! wordt Kerkhofs
eerste film die bestemd is voor de
bioscopen. Wordt Ian Kerkhof sa-
lonfahig?
„Ik denk dat ook deze film heel
controversieel zal zijn. Daardoor
was hij heel moeilijk te financie
ren Veel potentiéle financiers wil
den geld geven op voorwaarde dat
we het einde zouden veranderen.
Dat wilde ik niet. Want de film is
eerlijk ten opzichte van de doel
groep, de party-mensen, de 'scene'
waar de film uit voortkomt. Als ik
een finale zou maken met hoofd
personen die het standpunt inne
men 'drugs zijn foutdan zou ik
zelf ook niet in hen kunnen gelo
ven. Ik had het tienvoudige van
mijn huidige budget kunnen krij
gen, als ik het einde veranderd
had. Volgens de heersende normen
van de geldschieters is dit een on
aanvaardbare finale. En de titel
zat hen ook niet lekker We hebben
even gespeeld met het idee er 'Par
ty Time' van te maken. Dat klinkt
gezelliger. Maar ik vind Naar De
Klote! beter. Het geeft aan dat de
film vanuit een gebruikersoptiek
komt. Want als je een gebruiker
vraagt: Wat ga je vanavond doen?
Dan zegt hij: 'Ik ga vanavond lek
ker naar de klote!' Dat betekent
iets."
Pieter van Lierop
Naar De Klote, geplande première in
oktober
Ian Kerkhof (midden) met twee cameramannen op de set van zijn nieuwste film.
Acteurs uit de tv-serie Cheers
duiken deze week op in drie films,
die geen van alle tot veel gejuich
aanleiding geven. In 'It Takes Two' is
een hoofdrol weggelegd voor Kirstie
Alley. Vervolgens zien we Ted Danson
in 'Loch Ness'. En tenslotte kunnen we
naar Periscope Down. waarin de
hoofdrol wordt gespeeld door Kelsey
Grammer, die ooit vaste klant was in
Cheers. Hij zette daar de opschepperige
psychiater Dr. Frasier Crane neer en
dat personage heeft hij meegenomen
naar een eigen comedyserie, Frasier.
Daar heeft hij er nu al twee keer een
Emmy Award mee gewonnen.
In Down Periscope speelt hij een
marine-officier die toe is aan zijn
eerste commando op een eigen on
derzeeboot. Vanwege een aantal
aantekeningen van onserieus ge
drag op zijn staat van dienst, be
sluit de admiraliteit hem eerst op
de proef te stellen. Men geeft hem
een stokoude diesel-onderzeeër
die zijn laatste opknapbeurt in
1958 heeft gehad en voegt daar een
bemanning aan toe van rebellen,
kneuzen en idioten, plus een vrou
welijke 'duikcommandant' die
nooit eerder heeft gevaren.
Tijdens vlootmanoeuvres zal men
voor vijand moeten spelen en
trachten om Amerikaanse marine
havens binnen te dringen die wor
den verdedigd door ultramoderne,
supersnelle atoomonderzeeërs,
fregatten en vliegtuigen met so
nar. Een ogenschijnlijk kansloze
opdracht. Maar kapitein Gram
mer blijkt zo gek nog niet en veel
eigenaardigheden van zijn beman
ning leveren juist voordeel op. zo
dat toch eclatant succes wordt ge
boekt. Teamgeest, jongens! Team
geest, we kunnen er niet genoeg op
hameren!
Vanuit de conventies van de U-
Boot-thrillers werd Down Peri
scope door David Ward geregis
seerd als een komedie die soms
overslaat naar klucht, met heel af
en toe een pikkeltje spanning a la
'Crimson Tide", plus een vleugje
meiden-onder-water-ongein op de
manier van 'Operation Pettycoat'.
Het kon erger, maar het kon vooral
veel beter.
P. v. L.
Down Periscope, te zien in De Koning
Hulst en Cinerama Rotterdam
Ted Danson (links) als Amerikaanse bioloog, die het monster van Loch Ness moet opsporen.
Voor welk publiek kan Loch
Ness in hemelsnaam be
dacht zijn? Er wordt afgetrapt
met aan de bal Ted Danson in
Los Angeles als een aan lager
wal geraakte professor in de bio
logie. die spijbelt bij zijn eigen
colleges. Zijn faculteitsdirec
teur geeft hem nog een kans om
zijn gedeukt blazoen nieuwe
glans te verlenen. Ted moet
naar Schotland en voor eens en
altijd het wetenschappelijk be
wijs leveren dat het zogenaam
de 'monster' van Loch Ness een
sprookje is.
Ter plekke krijgt Ted te maken
met hem vijandig gezinde
Schotten, die liever helemaal
niks bewezen willen zien. Want
komt wetenschappelijk vast te
staan dat 'Nessie' slechts een
sprookje is. dan raakt men de
toeristen kwijt. En komt vast te
staan dat er wel degelijk een nog
uit de Ijstijd stammende saurus
zich in diepe wateren ophoudt.
dan is het ook niet goed. Want
voor dat geval vreest men door
wetenschappers, media en toe
risten onder de voet te worden
gelopen.
De mythe dient een mythe te
blijven. En zelfs als Ted Danson
uiteindelijk niet één maar zelfs
twee Nessies in een grot heeft
weten te fotograferen, zal hij uit
eindelijk besluiten om zijn be
wijzen niet prijs te geven aan de
openbaarheid. Daarmee stelt
hij dan voor zichzelf een nieuwe
toekomst veilig in het gezel
schap van een roodharige her
bergierster en haar al even rood
harige en bovendien helderzien
de dochtertje.
Schipbreuk
Debuterend regisseur John
Henderson faalt in zijn pogin
gen de midlife-crisis van de bio
loog interessant te maken. Ook
de inspanningen om met een
vechtpartijtje en een schip
breuk ons in de rats te laten zit
ten over de goede afloop, leve
ren hoegenaamd geen effect op.
Op zeker moment neemt het
dochterje van de herbergierster
het heft in handen en wijst de
weg naar de 'monsters', waar
mee ze op voet van vertrouwe
lijkheid blijkt te verkeren. De
film krijgt daar ineens een mati
nee-karakter. maar het is moei
lijk voorstelbaar dat de jeugd
het voorafgaande uur geboeid
kan hebben gevolgd.
De knappe reconstructie van de
monsters zelf (door de compu
tertovenaars van Jim Henson's
Ceature Shopi zou elk publiek
nog met deze schrale productie
hebben kunnen verzoenen, ware
het niet dat 'twee minuutjes
monster' op een film van 105 mi
nuten wel erg karig bemeten is.
P. v. L.
Loch Ness. te zien in Alhambra Vhs-
singen
Amerikaanse kinderfilms gaan
in de regel over weeskinderen
die door miljonairs worden gea
dopteerd In It Takes Two is deze
basisformule ietwat gevarieerd,
omdat deze door debutant Andy
Tennant geregisseerde film twee
negenjarige meisjes als hoofdper
sonen heeft. De een is een onver
valst weesje en tevens de oogap
pel van kinderjuf Kirstie Alley,
die helaas te weinig verdient om
in aanmerking te komen voor
adoptieouder, zodat de kans groot
is dat het stumpertje gegund zal
worden aan een engerd die al zes
weeskinderen in zijn sloperij aan
het werk heeft.
Van het andere meisje is alleen nog
maar de moeder overleden, maar
de stinkend rijke pappie (Steve
Guttenberg) heeft zijn spruit veel
te weinig aandacht gegeven en de
onnozele kaffer maakt aanstalten
te gaan hertrouwen met een tang
van een wijf. Beide meisjes ont
moeten elkaar tijdens een zomer
vakantie en omdat ze er toevallig
uitzien als identieke tweelingen,
kunnen ze eikaars plaatsen inne
men in het weeskinderenkamp en
in de villa van Guttenberg.
De twee schattige meisjes weten
het zo te ritselen dat Steve en Kir
stie elkaar tegenkomen, verliefd
worden en met de twee meisjes een
welvarend nieuw bestaan opbou
wen. Zie daar. de magere inhoud
van een zonnig, routineus en toch
niet te sentimenteel jeugdfilmpje
waar voor de volwassen acteurs
weinig eer aan te behalen is ge
weest. En regisseur Tennant heeft
zich er evenmin onsterfelijk mee
gemaakt.
Babyshow
Die twee meisjes zijn overigens een
echte tweeling en in Amerika vor
men ze een media-fenomeen. Ze
heten Mary-Kate en Ashley Olsen
en hoewel ze op 13 juni pas tien zijn
geworden, zitten ze al negen jaar in
de showbusiness. Zes maanden
waren ze oud toen hun moeder hen
meennam naar een babyshow en
met haar prullekes zo veel bewon
dering oogste dat ze meteen kon
den debuteren in de ABC-tv-serie
'Full House'
Gedurende acht seizoenen hebben
de moeders en meisjes van Ame
rika, in wat hun favoriete 'sitcom'
schijnt te zijn, de Olsen Twins zien
opgroeien. Intussen hebben ze sa
men nog vier tv-films gedaan, als
mede vier detective-films voor de
jeugd, video's en muziekalbums.
Al hun activiteiten worden tegen
woordig opgezet vanuit hun eigen
maatschappij, de Dualstar Enter
tainment Group. Tegen de tijd dat
andere kinderen een krantenwijk
je beginnen, kunnen Mary-Kate en
Ashley gaan rentenieren.
Verbluffende feiten die evenwel
niets veranderen aan het feit dat It
Takes Tioo vlak doorsnee-vertier
is.
P. v. L.
It Takes Two. te zien in Alhambra Vlis-
singen. De Koning Hulst, Roxy Bergen
op Zoom, Cinerama Rotterdam.
Kirstie Alley en Steve Guttenberg in It Takes Two.
In 'L'Odeur De La Papaye Verte' nam
de Vietnamese regisseur Tran Anh
Hung ons mee terug naar een Vietnam
dat in een nabij, maar toch ver
verleden lag. Hij draaide er niet
omheen dat het kleine, persoonlijke
verhaal dat hij daarin vertelde in een
Parijse studio was opgenomen.
Integendeel, hij versterkte de theatrale
elementen van het verhaal en werd
daarvoor beloond met een Camera Dór
in Cannes voor het beste debuut. In zijn
nieuwe film Cyclo lijkt het of hij de
andere kant uit wil. Hij gaat met zijn
camera de straat op van Ho Chi Minh
Stad. het vroegere Saigon, en filmt
daar het Vietnam van vandaag en
morgen. Hij heeft evenveel succes op
de festivals, Cyclo kreeg in Venetie
vorig jaar de Gouden Leeuw voor de
beste film.
Afgezien van de uiterlijkheden
verschilt deze tweede film niet
zo veel van zyn eerste. Opnieuw
wordt er niet direct gerefereerd
aan de oorlog of het communisme,
dat is iets wat op de achtergrond
wel speelt, maar door de toeschou
wer zelf ingevuld moet worden.
Tran Anh Hung, die dit keer een
realistische film maakte, versterkt
opnieuw dat element van zijn film
door elke kans aan te grijpen om
met de camera de straat op te gaan
en zelfs de meest spectaculaire
stunts in een realistische omlij
sting van een echt grote-stadsde-
cor te plaatsen. Dat levert soms
schokkende beelden op, omdat het
verhaal gaat over hoe een onschul
dige jongen in het criminele milieu
belandt Het zijn net als in 'L'O
deur De La Papaye Verte' vrijwel
altijd mooie beelden, die soms
door Tran Anh Hung gecompo
neerd lijken om alleen de schoon
heid van het beeld zelf te bena
drukken.
Riksjarijder
Hoofdpersoon is zoals gezegd een
jongen die van Tran Anh Hung de
naam Cyclo meekrijgt, dezelfde
naam als het vervoermiddel waar
op hij zich voortbeweegt Hij is net
als zijn vader een riksjarijder. die
hard moet sappelen om wat te ver
dienen De film lijkt zich op hem en
zijn alledaagse problemen te con
centreren, totdat de riksja door
een bende wordt gestolen. Om zijn
schuld aan de verhuurster van dat
voertuig te voldoen gaat hij er mee
akkoord dat hij wat criminele klus
jes opknapt. Een brandstichting
hier. een drugstransport daar en
tenslotte krijgt hij een pistool in
handen gedrukt om een moord te
begaan. De aandacht van Tran
Anh Hung, die zelf het scenario
heeft geschreven, is inmiddels iet
wat verschoven naar de leider van
de bende, die simpelweg de Poëet
wordt genoemd.
Tegenover de jonge Cyclo, die zich
zonder al te veel zichtbaar morele
problemen aan het criminele leven
aanpast zet hij de doorgewinterde,
wereldse aanvoerder Poëet die
hunkert naar een simpeler leven
zoals dat van Cyclo, voordat die
met de bende in aanraking kwam.
Om die tegenstelling nog eens te
onderstrepen heeft Tran Anh
Hung voor de rol van Cyclo de vol
komen onbekende nieuweling Le
Van Loc gecast en voor de Poëet
Tony Leung gekozen, een bekende
filmster van Zuidoost Azië met rol
len in films van John Woo en Wong
Kar Wei.
Ontzetting
Tussen Cyclo en de Poëet is er
plaats voor de Zuster, die eerst
door Tran Anh Hung geportret
teerd wordt als spil van het gezin
van Cyclo en later zo verliefd blijkt
te zijn op de Poeet, dat zij bereid is
om zich voor hem te prostitueren.
En dat graag doet. tot ontzetting
van de Poeet. die beide jongelie
den in de vefleiding van het crimi
nele leven wil brengen in de hoop
dat hun onschuld het van die ver
leiding zal winnen. Een keus die hij
zelf ook heeft gemaakt en lijkt te
betreuren. Het is niet dit verhaal
dat de meeste indruk maakt, het
zijn de afzonderlijke beelden zoals
een helikopter, die plotseling mid
den op een rotonde te zien is. Tran
Anh Hung is een visueel talent dat
zowel in de studio als op straat zijn
weg weet te vinden.
Piet van de Merwe
Cyclo, vandaag i vrijdagi Urn zondag in
Cinema Middelburg
Amnesty International vraagt
met films en documentaires
ï;ijf dagen lang aandacht voor de
schendingen van mensenrechten.
De Uruguayaanse schrijver Eduar-
do Galleano verricht op 15 septem
ber de opening van het internatio
nale filmfestival.
Het evenement speelt zich af in de
theater De Balie en het belenden
de bioscooptheater Alfa in Am
sterdam. Vrijwel alle films en vi
deofilms beleven hun Nederland
se. Europese of wereldpremière tij
dens het festival.
Filmmakers, multi-mediakunste-
naars, politici en vertegenwoordi
gers van media- en mensenrech
tenorganisaties wonen het festival
bij. Onder hén. onder voorbehoud,
ex-president Aristide van Haïti.
Amnesty gebruikt alle beschik
bare media om schendingen van
mensenrechten te stoppen Behal
ve de rapporten maakt de organi
satie audiovisuele producties als
films, videofilms en cd-roms De
film- of documentairemaker die de
mensenrechten op de indringend
ste manier verbeeldt, krijgt een
Prijs. (ANP)
