'uderen Reimerswaal eenzaam
Over het scherpen van de geest
PZC
Zeeuws tintje aan
Art Amsterdam
Vijf generaties kermisklanten
GroenLinks rekent
op Schouwse zetels
Ui
A
zeeland
13
}GD onderzocht maatschappelijke deelname en sociale contacten
kunst
m&r
SIMON TRAKTEERT
DINSDAG 21 MEI 1996
inonze verslaggever
MININGEN - Bijna de helft
de ouderen in Reimerswaal
nzaaml. Negenentwintig
:ent van het aantal zeventig
iers voelt zich eenzaam,
ilf proeent zelfs zeer een-
am. Dat blijkt uit een onder-
ek v.an de Zeeuwse GGD naar
[maatschappelijke deelname
sociale contacten' van men-
van zeventig jaar en ouder
de gemeente Reimerswaal.
el rapport ('Nader bekeken')
erd maandagavond in Krui
ngen gepresenteerd.
orig jaar stelde de gemeente
elmerswaal de nota 'Ouder-en-
jeid breed bekeken' op. In
insluiting daarop voerde de
GD-Zeeland een steekproef
onder een groot aantal 70-
ussers in de zes woonkernen
lansweert, Krabbendijke,
juiningen, Rilland, Waarde en
jrseke) van de gemeente. Iets
eer dan 1000 van de bijna 1400
Bladerde ouderen vulde de
t in; een respons van
imzeventig procent. Beide on-
rzoeken moeten dienen als
ndament voor het gemeente-
ouderenbeleid.
kringen komt dat vaker voor
dan bij andere kerkelijke gezind
ten. Een sluitende verklaring
daarvoor konden de onderzoe
kers niet vinden. Maar mogelijk
heeft het onder meer te maken
met het feit dat orthodox-pro
testantse ouderen gemiddeld
meer kinderen hebben dan an
deren.
Bingo
;veer een op de drie 70-plus-
m Reimerswaal is alleen-
iaand. Een vergelijkbaar aan-
woont in een bejaarden-/aan-
inwoning. Het onderzoek
efi uitgewezen dat velen van
ii 'eenzaamheidsgevoelens'
amen. In rooms-katholieke
Iiertal besteelt
linkelierster in
)ud-Vossemeer
UD-VOSSEMEER - Een win-
■lierster in een sigarenzaak
inde Molenstraat in Oud-Vos
meer is maandagmiddag be-
iolen.
groep van vier personen,
tee mannen en twee vrouwen,
ram omstreeks kwart over vier
J winkel binnen. Terwijl een
rouw de winkelierster bezig-
ield werd, vermoedelijk door de
idere vrouw, een geldbedrag
•gggenomen. Een getuige
left het viertal de winkel uit
ïn komen en in een lichtgrijze
irsonenauto zien stappen. De
lit bedraagt enkele honderden
Itens.
Aanbevelingen
letail uit 'Dream Machine'.
?-*
an onze verslaggever
iMSTERDAM - De Middel-
urgse kunstenaar Peter Ter-
orst geeft een Zeeuws tintje
an de tweede editie van de
unstbeurs Art Amsterdam, die
onderdag begint op het terrein
an de Westergasfabriek in Am-
erdam. Hij is uitgenodigd
oor Galerie Van den Berge in
oes die in Amsterdam verder
erk van Peter Schoutsen, Ro-
!rt Wevers en Marcel Zalme
fesenteert.
Ie deelnemende galeriehouders
Steven ernaar nieuwe tenden-
!n en stromingen binnen de he-
endaagse kunst te presenteren,
ode oude gasfabriek hebben de
aleries hun stands ingericht,
laar het daarnaast gelegen ter
tin wordt ook als expositie-
limte benut. Terhorst neemt
aar deel aan de tentoonstelling
AMPiingt ART AMSTERDAM
HOW.
beam Machine heet zijn werk.
öj zet een bungalowtent op met
tn raam waardoor bezoekers
laar binnen kunnen kijken. Ze
•en dan een tafeltje, een stoel
Oet een jasje erover en een as-
ök; net alsof iemand eventjes is
fcggelopen. De tent is gevuld
iet zwart-witfoto's van desolate
caties in mediterrane vakantie
arden. Dergelijke foto's hangen
Phet ogenblik ook in De Water-
iren in Oost-Souburg.
nterpretatie
wil daarmee een andere kant
'ten zien van het werk waarmee
al een aantal jaren bezig ben",
'dus Terhorst. ..Dat gaat over
tegenstelling tussen het indi-
iduele en het gemeenschappe-
!ke. Ik schrijf iets op. een ander
ftst die tekst en interpreteert
fot daar staat. Komt dat dan
vereen met wat ik heb geschre-
en? Het is eigenlijk een filosofi-
Twee op de drie 70-plussers in
Reimerswaal doen aan geen en
kele activiteit voor ouderen
mee, vooral omdat deze niet
aansluiten bij hun interesse. On
der de wèl-deelnemers is bingo
het populairst. De (geringe) deel
name van ouderen aan het ver
enigingsleven in en buiten Rei
merswaal blijft over het alge
meen beperkt tot vrouwenver
enigingen en kerkelijke activi
teiten. Veel ouderen zeggen geen
goed overzicht te hebben van
het aanbod aan georganiseerde
activiteiten.
Het volgen van de media (tv, ra
dio, krant) is voor veel 70-plus-
sers een belangrijke tijdsbeste
ding; op reis of vakantie gaan is
er voor meer dan de helft nooit
bij.
Het merendeel van de 70-plus
sers in Reimerswaal noemt zijn
eigen gezondheidstoestand
goed. Tevredenheid bestaat
eveneens over de huisvesting.
Nog geen tien procent van de
ouderen maakt gebruik van
voorzieningen als Tafeltje-Dek-
Je. het bejaardenalarm en de te
lefooncirkel. Eén op de 'drie
ouderen (vaak alleenstaanden)
ervaart een drempel om gebruik
te maken van maatschappelijk
werk. Als belangrijkste reden
hiervoor geldt dat men zich lie
ver niet door een onbekende laat
helpen. Daarnaast speelt ook
onbekendheid met deze voorzie
ning een rol. Drempels om ge
bruik te maken van thuiszorg
voorzieningen zijn er nauwe
lijks.
In het rapport komen de onder
zoekers met enkele aanbevelin
gen. De belangrijkste daarvan
zijn meer aandacht voor de een-
zaamheidsproblematiek, een
versterking van het vrijwilligers
werk en meer bekendheid geven
aan de sociaal-culturele activi
teiten in de gemeente. Ook
wordt gepleit voor regelmatig
onderzoek naar de wensen en be
leving van ouderen met betrek
king tot hun woon- en leefsitua
tie.
w-iö' -
foto Peter Terhorst
sche kwestie: het probleem van
de interpretatie."
De foto's gaan ook over het indi
viduele en het gemeenschappe
lijke. Ze tonen gedeelten van
plekken die iedereen kent, bad
plaatsen en vakantieparken in
Spanje, Tunesië of Turkije zijn
immers vrijwel identiek. Soms
ligt er zelfs kunstgras, er staan
kopieën van beelden van Miche
langelo of er zijn Amerikaanse
zwembaden uit de jaren vijftig
nagebouwd. Terhorst: „Wat ik
wil is de complete kaalheid laten
zien waaruit het individu hele
maal is verdwenen."
Lading
Terhorst toont de foto's op ver
schillende plekken, waardoor ze
naar zijn idee telkens een andere
lading krijgen. De locaties zijn
niet willekeurig gekozen. Ze voe
gen iets toe aan de beelden.
Het tonen van kunst kan zelf ook
niet los worden gezien van de
problematiek van de interpreta
tie. beseft Terhorst. Hoewel hij
ervan overtuigd is dat een feil
loze communicatie tussen ver
schillende individuen onmoge
lijk is, trekt hij daaruit niet de
conclusie dat kunst nutteloos is.
„Als ik iets maak in een ruimte,
voel ik me een regisseur die met
toneelspelers werkt. Op een ge
geven moment heb ik voor me
zelf het idee dat ik zeg wat ik wil
zeggen. Dan ben ik heel tevre
den. Vervolgens zien mensen
dat. Ik verwacht niet dat zij pre
cies mijn verhaal oppikken,
maar wel dat zij met mijn werk
hun eigen verhaal maken. Als
dat niet samenvalt met mijn we
reld is dat geen probleem. Zo
functioneert het kunstwerk in
de werkelijkheid."
Art Amsterdam, opening 23 mei 17 20
uur. 24/25 mei 11-19 uur. 26127 mei 11-
18 uur. Installatie Terhorst in De Wa
tertoren in Oost-Souburg tot 23 juni
Kermisexploitant Freddy Keyzer en zijn echtgenote ontvangen va
geestrijk vocht.
de Hulster wethouder G. van de Voorde een paar flessen
foto Charles Strijd
van onze verslaggever
HULST - Voor het vijftigste
jaar na de oorlog viert Hulst
kermis. Een jubileum dat niet
ongemerkt voorbij mocht
gaan, oordeelden B en W. Van
daar dat wethouder G. van de
Voorde (markten en kermis
sen) Freddy Keyzer met een
paar flessen alcoholhoudende
drank bedacht.
Vader en broer Joop Keyzer
stonden een halve eeuw gele
den al met een draaimolentje
op de Hulster kermis terwijl
moeder Keyzer in Bergen op
Zoom Freddy ter wereld
bracht. De drie zonen van
Freddy, die donderdag 23 mei
Abraham ziet, maken deel uit
van de vijfde generatie kermis
exploitanten in de familie
Keyzer. Redenen genoeg om
Freddy Keyzer als boegbeeld
van de kermis in de Reynaert-
stad te eren, oordeelde Van de
Voorde.
De exploitant van drie kermi
sattracties - kindermolen, mi
ni-cars (botsautootjes voor de
kleintjes) en een suikerspin-
tent ('overgenomen van mijn
moeder toen die er mee stop
te') - toonde zich verguld met
het eerbetoon. Door de 'non-
nekes' van de kermisschool
had hij al mooie herinneringen
aan Hulst. De geste van het
Hulster gemeentebestuur, aan
de vooravond van zijn verjaar
dag. kon Keyzer echter ook
zeer wel waarderen.
De Keyzers komen in een
groot deel van Nederland,
maar Freddy slaat zijn tenten
toch het liefet en het meest in
Zeeuws-Vlaanderen op. Het
seizoen begint net na Pasen en
Hulst is meestal de eerste
Zeeuws-Vlaamse kermis -
'hoewel ik twee weken terug
met een attractie op de mei-
markt van Koewacht stond' -
waar de Keyzers neerstrijken.
Tot begin juli zijn ze vaak in de
regio om er van eind augustus
tot de tweede kermis van
Hulst, vaak in de herfstvakan
tie, te blijven.
Freddy's verklaring voor die
honkvastheid' „Als ik van de
pont in Perkpolder rijdt, valt
er een last van me af De ge
moedelijkheid van de Zeeuws-
Vlamingen vind ik een verade
ming. En daarnaast kan ik
hier, mede door verantwoorde,
billijke pachtprijzen, meestal
goed mijn brood verdienen."
van onze verslaggever
ZIERIKZEE - Verovert Groen
Links éen of' meerdere zetels in
de nieuwe gemeenteraad van
Schouwen-Duiveland - en dat
gaat zeker lukken, verzekert
kandidaat-lijsttrekker Heieen
van der Stap optimistisch- dan
hoeft niemand te vrezen voor
een 'anti-partij'. „Dat is te ge
makkelijk". vertrouwde voor
man Paul Rosenmoller zijn Zie-
rikzeese gehoor maandag toe.
Nee, GroenLinks levert dan wel
fundamentele kritiek, de partij
wil ook bijdragen aan een be
tere situatie. „Een partij als de
onze is totaal sterk."
GroenLinks heeft zich officieel
gemengd in de strijd om de ze
tels voor de nieuwe raad De
piepjonge Schouwen-Duive-
landse afvaardiging, leden zijn
er nog niet want de afdeling is
nog in oprichting, bereidt zich
met een clubje van een kleine
tien mensen voor op de verkie
zingen die in november worden
gehouden. Maandagavond vond
de eerste openbare bijeenkomst
plaats, en Paul Rosenmoller
ontbrak niet. De fractievoorzit
ter twijfelt er niet aan of Groen
Links de raad van de heringe
deelde gemeente zal halen Ui
teraard is voor de partij een op
positierol weggelegd op Schou
wen-Duiveland.
Rosenmoller zei veel waarde te
hechten aan 'voeding van onder
op' Op de vraag uit het publiek
of de partij zich niet een beetje
teveel richt op de onderkant van
de samenleving, antwoordde de
voorman dat d minder bedeel
den in Nederland zich in de war
me belangstelling mogen ver
heugen van GroenLinks.
Zorgen maakt hij zich over het
terugtrekken van de overheid
uit het openbaar vervoer. De do
minantie van de markt gaat lei
den tot een lager voorzieningen
niveau. voorspelde hij. Hij sprak
zelfs over 'concurrentie over de
ruggen van de reiziger.'
Van 15 t/m 31 mei
spgClAALZAAK
5 Goes Klokstraat 21
M'burg Lange Delft 8
ONDERKLEDING - NACHTKLEDING
BADKLEDING
door Nico Out
Wat heeft hedendaagse
beeldende kunst te bie
den in éen tijd vol visuele con-
curentie? De exposities in Ga
lerie van den Berge, Goes, ge
ven daar steeds andere ant
woorden op. Er is eén constan
te: het gaat om stilstaan bij de
werkelijkheid. Dat vraagt om
aandacht. Kunst schept mo
menten van beschouwing als
tegenwicht voor vluchtige
ontmoetingen. En goede kunst
komt niet aan met makkelijke
oplossingen, maar werpt pro
blemen op. De realiteit is im
mers complex. Gelaagd, noem
ik dat: het werk heeft meer te
bieden dan alleen het opper
vlak. Steeds andere aspecten
dienen zich aan. Mooi of lelijk
is dan bijzaak: het beeld moet
boeien. Juist als het niet in één
oogopslag zijn geheimen prijs
geeft, is het spannend. En dat
is in de exposities bij Van den
Berge steevast het geval. De
huidige groepstentoonstelling
stelt ook nu mij niet teleur.
Een paar voorbeelden uit het
werk van de vijftien exposan
ten. Eerst Odile Lemstra. die
twee schitterende schilderijen
toont. Op zich probleemloos:
herkenbare, degelijk geschil
derde voorstellingen. 'De foto'
laat een tafel zien waarachter
twee mensen, een stel zo lijkt
het. aan het bellen blazen zijn.
Het ziet er naar uit dat ze net
een maaltijd van de afhaalchi
nees hebben verorberd. De af-
ter-dinnersigaret. is op. er ligt
een pakje Bastos naast de plas
tic etensdozen. Rechts op de
tafel staat een fotokoffer, die in
het glas met de handdoek zijn
pendant heeft Links van het
midden prijkt dan. tussen het
stel en ons. een statief met foto
toestel en draadontspanner.
Hier wordt blijkbaar de foto ge
maakt waar de titel naar ver
wijst.
Onthullend
Maar wat is nu de thematiek?
De bellen zijn een oud symbool
voor vergankelijkheid. Ze ko
men net als eten. drinken, ro
ken en glaswerk vaak voor op
17-eeuwse schilderijen. De fo
tografie heeft in veel gevallen
de functie van het schilderen
overgenomen. Toch schildert
Lemstra. Via het 20e-eeuwse fo
totoestel worden heden en ver
leden op elkaar betrokken. Het
fotograferen is nu. net als het
schilderen toen. een middel om
te 'vereeuwigen'. Zo stelt Lem
stra de wens het moment te
ontstijgen tegenover de reali
teit van de dood. Het stel pro
beert. bijna vastgezet achter de
tafel, het eeuwige en het tijde
lijke in een ogenblik te com
bineren. Je zou hun samenzijn
bijna een vervangende ge
slachtsdaad kunnen noemen.
Tegelijk is het schilderij 'De fo
to' ook benauwend. Het stel is
verlamd in een poging het le
ven te leven zonder er aan deel
te nemen. Zo zou je dit tafereel
een cynisch portret kunnen
noemen van mensen van nu.
Het andere doek van Lemstra.
'Territorium', is qua thema ver
want. Een jonge vrouw leest op
bed de krant. Op de achter
grond is een buitengewoon rijk
voorziene en geordende garde-
robekast te zien. Onder het
knappe oppervlak schuilt een
krachtige en tevens scherpe vi
sie. Daarmee daagt Lemstra de
beschouwer uit door de opper
vlakkige schijn van de dingen
heen te zien.
Zien
Hoewel het voorstellingsloze
werk van iemand als Loek
Grootjans er totaal anders uit
ziet, ligt er voor mij toch een
duidelijke relatie met dat van
Lemstra. In een doek dat links
naar groen neigend donker
bruin is geschilderd en rechts
wit, blijken de oppervlakken in
feite te bestaan uit verschillen
de kleurlagen die dun over el
kaar zijn aangebracht. De la
gen zien eruit alsof ze daarna
met een schuurmiddel zijn be
werkt tot beide 'kleuren' in de
huidige vorm zichtbaar wer
den. Absorptie, het donker, en
reflectie, het licht, zijn apart
gepresenteerd maar door hun
opbouw toch verwant. Zoals de
waarneming van de binnenwe
reld en die van de omringende
werkelijkheid tegengesteld
zijn én elkaar aanvullen. Wat
Grootjans met Lemstra ge
meen heeft is dat zijn werk aan
knopingspunten biedt om je af
te vragen hoe en wat wij zien en
hoe zich dat verhoudt tot wat
wij voelen, doen en denken.
Prikkels
Misschien gaat het daar wel al
tijd om in goede kunst. Dan
valt op dat behalve beeld ook
tekst gebruikt kan worden om
kritische vragen te stellen aan
onze perceptie van het dage
lijks leven. Roel Achterberg
doet dat in zijn zeefdrukken
met schijnbaar uit het leven ge-
Odile Lemstra: 'De foto', olieverf
grepen dialogen, die door hun
presentatie aan zeggings-
kracht winnen. En als Ben
Sleeuwenhoek tweemaal in
strakkke sjabloonstijl hetzelf
de hondje en dezelfde lamp
schildert en alleen de 'belich
ting' verandert, prikkelt hij je
je af te vragen wat het verschil
is tussen beide beelden. Is dat
alleen de kleur, helder en licht
of verhullend donker? Of zijn
de dingen zelf elk moment an
ders? Én speelt de factor tijd
daarbij nog een rol? Zo stelt el
ke kunstenaar op deze exposi
tie vragen. Soms gaan ze wat
meer over kunst als principe
van waarnemen en ordenen,
soms wat meer over andere as
pecten van de werkelijkheid. Ik
vind deze tentoonstelling zeer
de moeite waard omdat hij uit
daagt. De werken zijn gecon
centreerd en geladen met we
zenlijke problemen, die mij ver
der voeren dan ik van plan was
te gaan Dat komt zeker ook
omdat de kunstenaars die Van
den Berge presenteert zich na
drukkelijk bewust zijn van de
relatie tussen het materiaal
dat ze gebruiken, de vorm
waarin ze het gieten' en de the
matiek die in hun geheel beslo
ten ligt.
kunstenaars: Wido Blokland, Mar- jonsson. Haraldur JonssonJus steinsson,
cel van Eeden, Florette Dnkstra, Juchtmans. Gerard Polhuis, Hom- me Galera van den Berge, Goes.
Eveline van Duyl, Helgi Th. Frid- bouts Droste, Thorvaldur Thor- Tot en met 8 juni
Odile Lemstra. recente schilderijen
En verder behalve de genoemde
Gerard Polhuis: 'Dubbelster', zeefdruk
