Voormalig Miss World wil Venezuela hervormen Rimpels in politieke vijver Mythes over moord RFK spannend ontzenuwd PZC reportage zaterdag 6 april 1996 31 Md .Partijen i Israël schuwen I risico «referendum Gedetailleerd boek van Dan Moldea Wat heet rimpels? „Een poli tieke bom", noemde de Israë lische pers het voorstel van pre mier Shimon Peres het volk in een referendum een oordeel te laten uitspreken over een definitieve vredesovereenkomst met de Pale- stijnen. Onderweg van Tel Aviv naar het sultanaat Oman vertelde Peres meereizende verslaggevers dat Jasser Arafat het voorstel niet als een belediging moest opvatten. „Het referendum is ook een onder deel van Israels politiek ten aan zien van Syrië, en dus is er geen sprake van discriminatie". Leden van de verkiezingscommis sie van Peres' Arbeiderspartij ver kneukelden zich om de ontstelte nis in de Likud. Daar meent men dat Peres op een ongeoorloofde manier gras voor de voeten van partijleider Benjamin Netanyahu heeft weggemaaid. Twijfelende kiezers - de doelgroep bij uitstek van alle campagnes - zouden nu minder moeite hebben hun stem uit te brengen op Peres als pre mier. Als de onderhandelingen met de Palestijnen de door de Li kud voorspelde 'uitverkoop van Is raëlische belangen' zouden opleve ren, zouden ze bij het beloofde refe rendum immers altijd nog 'nee' kunnen zeggen. Voorspelbaar Netanyahu noemde het plan voor de volksraadpleging een poging de bevolking een rad voor ogen te draaien. De Arbeiderspartij zou het willen gebruiken om een zo vaag mogelijk verkiezingspro gramma te kunnen lanceren. „Het echte referendum wordt gehouden op 29 mei", zei de Likud-kandidaat voor het premierschap. De rechtse Likud bleek het voor een keer aardig eens met de links- liberale Meretz-partij. „Dit is een poging op een cynische manier alle politieke verschillen onder het ta pijt te werken", zei de nieuwe par tijleider, Yossi Sarid. „Op deze ma nier wordt de verkiezingscampag ne beroofd van iedere serieuze dis cussie. Voor de zoveelste keer is Meretz de enige partij zonder mas ker, die het publiek de waarheid vertelt: vrede, gescheiden ontwik keling van Israëliërs en Palestij nen, een Palestijnse staat, veilig heid en goede relaties met onze bu ren. Ineens zijn de nederzettingen uit de campagne van de Likud ver dwenen, en vrede uit die van de Ar beiderspartij. Het is nu paas avond. maar de verkiezingscam pagne begint aardig op purim (een soort joods carnaval, red.) te lij ken." De Palestijnse reactie was voor spelbaar. Als Israel een definitieve regeling aan een volksraadpleging gaat onderwerpen dan zullen wij dat ook doen, zei woensdag Abu Ala'a, voorzitter van de in januari gekozen Palestijnse volksverte genwoordiging. Het referendum zal worden gehouden onder Pale stijnen in de Gazastrook, op de Westelijke Jordaanoever en in de diaspora. „Ons plan is de oprich ting van een Palestijnse staat, met Jeruzalem als hoofdstad, in een confederatie met Jordanië", zei Abu-Ala'a ook. Luchtspiegeling Het jongste referendum-plan bete kent dat het totale Israëlische vre desbeleid nu is onderworpen aan de directe goedkeuring van de be volking. tegen de tijd dat onder handelingen concrete resultaten opleveren. Dat wil zeggen: als Pe res premier blijft. Als het Israëli sche publiek Netanyahu kiest zal het van volksraadplegingen ver schoond blijven. Niet alleen omdat de Likud zich niet gehouden voelt aan toezeggingen van Peres, maar vooral omdat die partij zoals het er nu naar uitziet nooit akkoorden met de Palestijnen of Syrië zal be reiken. Er lopen immers weinig mensen rond. zelfs weinig Israëliërs, die echt denken dat president Hafez al- Assad Israël zowel vrede als de Go- lan-hoogvlakte zal schenken. En een definitieve regeling met de Pa lestijnen zonder een Palestijnse staat is eveneens een luchtspiege ling. Wat de Likud in feite wil, is het handhaven van de status quo; in de hoop op het aan de macht ko men van pro-Israëlische regimes in Damascus en Gaza-stad. Premier Peres is al lang tot de conclusie ge komen dat er geen akkoorden met de Syriërs en de Palestijnen moge lijk zijn zonder het teruggeven van de hele Golan en het toestaan van een Palestijnse staat. Maar hij weet ook dat hij de verkiezingen verliest als hij dat harop zegt. In de komende campagne maakt de Arbeiderspartij reclame met 'veiligheid' en de Likud met 'vre de'. Dat is logisch. Beide mikken op de groep Israëliërs - zo'n twintig procent van het totaal - die zich in even grote mate voelt aangespro ken door de rechtervleugel van de Arbeiderspartij als door de linker zijde van de Likud. Ook de nieuwe partij 'De Derde Weg' heeft hen als doelgroep gekozen, maar velen be seffen dat stemmen op een splin terpartij weinig zoden aan de dijk zet. De besluiteloze Israëlische kiezer wil 'vrede zonder risico' en de Ar beiderspartij en de Likud hebben besloten hem die attractie te bie den. al bestaat zoiets natuurlijk al leen in verkiezingsprogramma's. De Likud vertelt het publiek: wees niet bang. want we maken pas op de plaats. De Arbeiderspartij: wees niet bang, want we nemen geen besluiten zonder referenda. Als de campagne op die manier verloopt zouden de kleinere partij en toch wel eens meer'stemmen kunnen trekken dan nu wordt ver wacht. Ad Bloemendaal De zwangere Ethel Kennedy houdt de fotografen op afstand vlak na de moordaanslag op haar echtge noot Robert. foto Black Star&Ttransworld Irene Saez, hier temidden van kinderen in het Altamira Square, heeft volgens de Venezolaanse pers veel indruk gemaakt op de landelijke politiek en wordt door anderen gevreesd om haar conservatieve beleid dat de toch al gepolariseerde samenleving nog verder zou kunnen verdelen. foto Carlos Hernandez Irene Saez, de beeldschone burgemees ter van de welvarende deelgemeente Chacao in Caracas en voormalig Miss World, is door een enquêtebureau uitge roepen tot Venezuela's populairste politi cus. De 34-jarige, platinablonde Saez ge niet de faam sinds 1992 een eerlijk en effi ciënt gemeentebestuur te leiden in een door corruptie en armoede geteisterd land. Afgelopen december werd Saez zon der enige oppositie herkozen in Chacao. „Wie zou het in zijn hoofd halen zich te ver zetten tegen zo'n lichaam", schreef een cy nische journalist destijds. Sommigen geloven dat haar hervormin gen in Chacao wel eens model zouden kunnen staan voor de rest van Venezuela. Ze zou het zelfs kunnen schoppen tot pre sident van Venezuela, een Latijns-Ameri kaans macho-land met blanke Italiaanse en Spaanse kolonisten die zich ver verhe ven voelen boven de Indiaanse bevolking. Irene Saez heeft volgens de Venezolaanse pers veel indruk gemaakt op de landelijke politiek en wordt door anderen gevreesd om haar conservatieve beleid dat de toch al gepolariseerde samenleving nog verder zou kunnen verdelen. Een van Saez' voornaamste prestaties is de bestrijding van de criminaliteit. Sinds haar aanstelling is het aantal aanslagen op de twee miljoen inwoners van Chacoa met 50 procent afgenomen. Zij heeft de po litiemacht niet alleen 'vriendelijker' aan gekleed. maar is er ook in geslaagd hun corrupte reputatie om te zetten in een van een hulpvaardig en glimlachend korps. Politiemacht In haar eerste jaar als burgemeester be greep Saez dat veiligheid hoge prioriteit had. Dus organiseerde zij met medewer king vanuit de verschillende wijken een 'excellente' politiemacht. In haar tweede jaar lag de nadruk op schonere straten en ordelijk verkeer. „Dus ik privatiseerde de vuilophaaldiensten en zorgde voor een be ter transportsysteem. Ik heb degene die op mij stemden, gezegd te zullen doen wat zij mij vragenVervolgens werd de ge zondheidszorg door Saez zo opgezet dat paramedici huis-aan-huis bezoeken bren gen. Dit omdat het aan financiële midde len ontbreekt ambulance-diensten in te voeren. Waar al dat geld voor hervormingen van daan komt. wilde een verslaggever weten, want blijkbaar geven Saez en haar ge meenteraad grote sommen geld uit. „Heel simpel", aldus Saez. „we halen belasting geld op. En de mensen kunnen zien waar hun geld naartoe gaat". Sloppenwijken Iets anders is dat de mensen over wie Saez het heeft, de geprivilegieerde bevolking betreft. Armere mensen in de sloppenwij ken buiten Chacoa kunnen niet eens ge bruik maken van de supersnelle metro die Saez haar gemeente 'schonk.' Tot Chacao behoren acht kleine sloppenwijken die. voor zover dat in haar macht ligt. zo snel mogelijk moeten verdwijnen. Belangrij ker vindt zij echter de 12 betere buitenwij ken. „Dat zijn de mensen die belasting be talen: de productiemiddelen beheren: werk kunnen genereren", aldus Saez In het Spaanse boulevardblad Hola! kon digde Saez onlangs haar verloving aan met Enrique Mendoza, gouverneur van de staat Miranda en een van de nieuwe lei ders van de Christelijk Democratische Partij Copei. Copei is afgestapt van haar linkse verleden en werkt hard aan een nieuw neo-litjeraal programma waarmee zij mee kan deinen op de conservatieve golf die heel Latijns Amerika overspoelt. Toen Mendoza onlangs zijn politieke plannen toelichtte, bleek een grote gelij kenis met de lijn van Saez in Chacao. Daarnaast is Mendoza voorstander van een avondklok voor jongeren en wil boe tes geven aan ouders die er niet in slagen hun kinderen 's avonds thuis te houden. Studenten die in cafés betrapt worden ter wijl ze eigenlijk moeten studeren, mogen worden vastgehouden. Of deze nieuwe vorm van 'sociaal beleid' er ook daadwer kelijk komt, is nog de vraag. Katrien Gottlieb Op woensdagavond 5 juni 1968 lag op de vloer van de bijkeuken van een hotel in Los Angeles Robert Francis Kennedy (1925) dood te bloeden. Hij was de hoop van Democratisch Amerika om later dat jaar de presidentsverkiezingen te winnen en een eind te maken aan de oorlog in Vietnam. Tijdens Robert Francis Ken nedy's tocht van het po dium van de feestzaal elders in het hotel, waar hij de overwin ning in de belangrijke voorver kiezing van Californië had ge vierd. naar de uitgang, beschik te Kennedy over één getrainde lijfwacht, een ex-agent van de FBI. die ongewapend was. In het hotel zelf was geen enkele politieagent aanwezig. De ma nager van het Ambassador Ho tel had zelf achttien bewakers ingezet, om de menigte in be dwang te kunnen houden, en slechts enkelen van hen waren gewapend. Pas op flinke afstand van het hotel bevonden zich en kele groepen op normale wijze bewapende agenten. Wie ziet wat nu de beveiliging is van - serieuze - kandidaten in de race naar het Witte Huis. is ver bijsterd over het bijna volledige gebrek aan beschermingsmaat regelen rond Bobby Kennedy. En dat in een periode dat het land was verscheurd door Viet nam. het politieke geweld ge staag toenam en de jongere broer van de vermoorde presi dent John Fitzgerald Kennedy (1917-1963) ook in eigen partij omstreden was. Complot Hoe was dit mogelijk? Het ant woord op deze vraag - En op vra gen als: was het een politieke moord of het werk van een ge stoorde? Was de moordenaar al leen of was er een complot? Was er sprake van een doofpot van politie en justitie? - poogt de Amerikaanse misdaadjourna list Dan E. Moldea te geven in een boek dat zowel geslaagd als mislukt is. Geslaagd, omdat hij aan de hand van een minutieus eigen onderzoek een nauwelijks weer legbare gang van zaken schetst op en na de dag van de moord op RFK. Hij heeft ooggetuigen en andere betrokkenen details we ten te ontlokken die de politie in jaren onderzoek niet op het spoor kwam. Sommige getuigen waren zelfs nog nooit over deze zaak gehoord! Mislukt, omdat hij na een zeer spannend intro en midden van het boek, aan het slot moet con cluderen dat de officiële versie van de moord juist is: RFK is in derdaad vermoord door een ge stoorde Christelijk-Palestijnse vluchteling, de toen 24-jarige ge flopte jockey Sirhan Bishara Sirhan. die alleen opereerde en dacht 'iets tegen Joden' te doen. Ook tijdens het onderzoek en de latere berechting zijn geen doof potten of complotten aan de or de geweest. Sirhan zit nog steeds levenslang uit. Kortom, wat heeft Moldea nu ei genlijk met zijn jarenlange speurwerk bereikt? Niet veel zou je zeggen. Toch is dit geen 'lange aanloop voor een duik in een leeg zwembad' geworden. Gezaghebbend In de eerste plaats is dit een van de betere gezaghebbende, gede tailleerde. door tal van tot dus ver onbekende getuigen en on gebruikte documenten ge schraagde, onderzoekingen naar de moord op RFK. Ge bruikmakend van het verstrij ken van de tijd en van de rech ten op inzage die de relatief nieuwe Wet op de Openbaar heid hem bood. heeft Moldea een uitstekend verslag van de gebeurtenissen kunnen maken. En bovendien, tot vlak voor het slot. spannend geschreven. Voorts ontzenuwt hij een aantal mythen. Zoals die van de ge heimzinnige getuigen die door het hotel renden vlak na de aan slag, onder het roepen van 'We got him! We got him!' Nooit meer iets van gehoord, maar ze zijn er volgens Moldea ook niet geweest. Er was volgens hem nimmer een complot. Zoals ook de mythe dat de poli tie en medische diensten van Los Angeles de bij de lokale ge zaghebbers niet populaire RFK op de keukenvloer hebben laten creperen. Kennedy wilde name lijk zelf geen bescherming. Bo vendien was van de vier schoten (van in totaal acht afgevuurd) die Kennedy troffen, de laatste in elk geval dodelijk, ook al was er wél eerste hulp snel mogelijk geweest. Deze kogel trof Ken nedy vlak achter het rechteroor en drong diep in de hersenen binnen. Kennedy was op dat moment verloren, al zou hij nog enkele uren leven en pas op 6 ju ni overlijden. Kiezers Kennedy wilde in zijn hele cam pagne om principiële redenen zo min mogelijk politiemensen of andere beveiligers in zijn buurt. Hij wilde een 'kandidaat van het volk' zijn. Zijn medewerkers mochten het contact met de kie zer zo min mogelijk belemme ren. Bovendien hadden in 1968 kandidaten in de strijd om het presidentschap nog geen recht op beveiliging door de Secret Service, inclusief snelle verbin dingen. medische noodhulp, enz Deze bescherming is kort na deze moord uitgebreid, maar toen kon zelfs de zittende presi dent Johnson alleen nog in de VS op reis door afgeschermde militaire bases per vliegtuig aan te doen. Het politieke klimaat in de VS is tegenwoordig rustiger, al zijn er nog gekken genoeg met een vuurwapen die 'een daad' zou den willen stellen. De afgelopen weken is er al één aangehouden die met een blik benzine en een jachtgeweer hinderlijk dichtbij de auto van kandidaat Pat Bu chanan probeerde te komen. Er kon worden ingegrepen. Bucha nan en andere kandidaten van heden en verleden danken een groot deel van hun huidige be scherming aan RFK. James McGonigal Dan E Moldea. The Killing of Robert F. Kennedy. W. W. Norton, 67.- et de traditionele 'seder', de joodse paasmaaltijd o ter herdenking van de uittocht 'jk uit Egypte, is woensdag in Israël de paasweek begonnen. Zelfs het doorgaans zo woelige politieke bedrijf ligt de komende dagen vrijwel stil. Maar met de parlementsverkiezingen in zicht - 29 mei is de grote dag - vertoont de politieke vijver toch meer rimpels dan doorgaans in deze tijd van het Ondanks de tijdelijke stilte in het politieke bedrijf gaat de strenge bewaking van Joodse nederzettingen uit angst voor aanslagen gewoon door. Hier in Hebron wappert de Israëlische vlag boven de Palestijnse bazaar J331' foto Frits Meyst 4:

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1996 | | pagina 31