ipzc
Nieuwe projecten afvalpreventie
DELTA terug naar de regenton
Eis tien maanden
voor autokraken
Natuurlijke oevers Vlissingse Watergang
"Veel bezwaar tegen
inkrimping personeel
sluizen en bruggen
De eerste èn laatste
contactpersoon voor
woningverbetering
zeeland
19
Consument moet in actie komen tegen milieu-onvriendelijke verpakking
ZATERDAG 6 APRIL 1996
van onze verslaggeefster
u 1_-
>0UW)ES - „Glasinzameling ruim
a jo procent! Convenant Verpak
kingen op alle fronten be-
laald". juicht de Stichting Pro-
rk rotje Glasbak dezer dagen. En
het is waar, op het gebied
ton glasinzameling zijn de af-
deltoraken die de overheid, het be-
issiirijfsleven en de consument
net elkaar gemaakt hebben, he-
ssin#maal nagekomen. Maar dat
s Ssel Convenant Verpakkingen
eoirJPa"e fronten &eJuich zou moe-
en oogsten, is helaas onwaar.
Mtyje
om zich heen kijkt, ziet dat
iroduccnten zich in ieder geval
issiijjet aan de afspraken houden,
ïtsejteeds meer zaken worden in
Rotozinnige, milieu-onvriende-
i. Ik verpakkingen gestopt.
M'i$en voorbeeld is de bakboter in
rg.fn Hes, waarmee ze nu weer re-
Jame maken", zegt Wilma Bin-
jendijk, coördinator van het
]r0ject Consument en Afval bij
Zie Zeeuwse Milieufederatie
ZMFi „Bespottelijk, zo'n fla-
:on. Wat is er mis met een pa-
3'Si:}iertje? Het vervelende is, dat er
%ensen zijn, die dat spul toch
topen. Het is duurder door zo'n
tesjerpakking. in het product zit
Wegeer water en het kost ook nog
nstjeid om de rommel achteraf
>meteer op te ruimen. Ook dat be-
ejaalt de consument uiteinde-
fn.Us, ondanks een convenant, fa-
j Irikanten zulke stunts blijven
jithalen. zal het van de consu-
.pent afhangen of de afspraken
n° jver afvalpreventie in het Con
venant Verpakkingen zullen
'k. porden gehaald. ..De mensen
ilusfouden. kortom, fabrikanten
Roeten straffen door die spullen
Sliet te kopen. Dat levert dubbel
Vil
'«Drankrijder
^aangehouden
SLUIS - Een 21-jarige automo-
rbilist uit het Vlaamse Vilvoorde
Jverd in de nacht van donderdag
op vrijdag door de politie aange-
houden wegens het rijden onder
invloed van alcohol. De man
werd op het Jaagpad in Sluis
aan een controle onderworpen.
De blaastest wees uit dat hij
ruim twee keer de wettelijk toe-
bijgestane hoeveelheid alcohol had
aJgenuttigd.
voordeel op want het scheelt in
de portemonnee en in het milieu.
Die fabrikant haalt dan gauw ge
noeg die rommel van de markt."
Om de consument bewust te ma
ken van die macht, heeft het
Openbaar Lichaam Afvalverwij- 'gegeven een afvalpreventiepro-
dering midden- en noord-Zee- ject op te zetten. Wilma Binnen
land (OLAZ) de ZMF opdracht dijk heeft, samen met Mieke
foto Ruben Oreel
De vernieuwde, natuurvriendelijke oevers langs de Vlissingse Watergang in Toorenvliedt Middelburg.
van onze verslaggever
MIDDELBURG - De aanleg van de na
tuurvriendelijke oever langs de Vlis
singse Watergang in Middelburg is zo
goed als voltooid. Voor juni worden de
oevers nog ingezaaid met gras. Aanpas
sing was noodzakelijk, omdat de be
schoeiing in slechte staat verkeerde. Om
een natuurlijker overgang te krijgen tus
sen land en water werd in samenwerking
met de gemeente Middelburg besloten de
oevers af te graven en nieuw in te planten
met een mix van planten.
De Vlissingse Watergang is de hoofdwa
tergang die vanuit de polder loopt naar
het gemaal Boreel. Door de oevers te her
stellen en af te graven, zal een natuurlijker
overgang ontstaan met riet en biezen. Op
de taluds verdween de heesterbeplantihg.
De aanwezige beschoeiing is voor een deel
vernieuwd. Aan de beschoeiingpaaltjes
zijn schotten bevestigd, die op een lager
peil zijn aangebracht. Voor watervogels is
zo min of meer een opstapplaats gemaakt.
Ook voor het zicht is een natuurvriendelij
ke oever aantrekkelijker. De totale lengte
van de aanpassing bedroeg rond de dui
zend meter.
Kuiters van het OLAZ. het pro
ject in grote lijnen op papier ge
zet. De provincie en het OLAZ
zorgen voor de centen.
Het project richt zich op twee
doelgroepen: scholieren en huis
vrouwen. „Scholieren produce
ren nogal wat afval, met name
blik", zegt Mieke Kuiters.
„Daarom hebben we voor hen de
campagne 'Blik op Blik' opge
zet, die op school in de verschil
lende vakken geïntegreerd kan
worden. Bij aardrijkskunde,
scheikunde, natuurkunde,
maatschappijleer, overal kun je
wel wat aspecten van blik kwijt.
Bij het vak tekenen vragen we
de kinderen zelf een anti-blik-
poster te ontwerpen, waarbij uit
de inzendingen een reeks wordt
gekozen die daadwerkelijk
wordt gedrukt en opgehangen."
Huishoudens
Een uiterst belangrijke doel
groep vormen ook de huishou
dens. „Via huisvrouwenorgani
saties willen we de macht van de
consument onder de aandacht
brengen. Het zijn per slot van re
kening vaak huisvrouwen die
bepalen wat er in huis komt en
wat niet. Via hun bestaande net
werken kunnen we een grote
groep bereiken." Wilma Binnen
dijk heeft, behalve het afvalpre
ventieproject. binnen de ZMF
ook de taak om de totstandko
ming en ondersteuning van eco-
teams te coördineren. „Die din
gen liggen heel dicht bijelkaar.
Huisvrouwen zijn ook vaak een
belangrijke spil in de bestaande
eco-teams, die net als het pre
ventieproject, uitgaan van de
gedachte datje door bewustwor
ding veel kunt besparen en voor
komen."
Omdat bijna niets zo moeilijk is
als het bewust veroorzaken van
een gedragsverandering, moet
het maatschappelijk draagvlak
zo breed mogelijk worden ge
maakt. Behalve de instelling
van een adviesgroep, betekent
dat ook zoveel mogelijk aanha
ken bij bestaande netwerken.
Een belangrijke rol is weggelegd
voor de Natuur- en Milieu-Edu
catiecentra (MEC's).
Kuiters en Binnendijk zijn van
plan het project een officiële
start te geven met een manifes
tatie ergens in Zeeland. Het plan
is dat eind september, begin ok
tober te doen Beide campagnes,
Blik op Blik en het huisvrouwen
project 'Minder verpakt pakt be
ter uit', kunnen dan officieel be
ginnen.
irofe
Verfan Qnze vers*a99ever
atl:MlDDELBURG - De onderne-
mingsraad van de provincie
tUfieeft grote moeite met de halve-
ring van het personeelsbestand
voor de bediening van bruggen
ur.den sluizen voor het Kanaal door
j2i.'R'aleheren. Door de invoering
privan een centrale bediening
for.dreigen vijftien van de éénen
veertig formatieplaatsen te ver-
oirdwijnen.
uri
?n .Het verlies van die banen staat
s tVolgens de ondernemingsraad
Taks op het werkgelegenheids-
leid van de overheid. Dat is er
;t op gericht werkgelegen-
presentatie van
jmieuw bouwplan
voor Ritthem
drfan onze verslaggever
liiliiRlTTHEM - Het dorpscomité
/Ritthem en de gemeente Vlis
singen presenteren woensdag
10 april het plan voor de bouw
>i/)spVan v'er woningen en negen ga
rageboxen aan de Dorpsstraat
1 in Ritthem. Belangstellenden
ufl(;,'lunnen de tekeningen vanaf
19.30 uur bekijken in dorpshuis
ü/toOns Dorpsleven. Ook zijn er dan
jjjjfP'annen te zien over de uitbrei
ding van Ritthem.
let bouwplan voor de Dorps
traat verschilt van de eerdere
chetsen. Twee van de vier wo-
nngen komen drie meter naar
ichteren te staan. Daardoor ont-
taat er een 'pleintje', dat meer
finite geeft bij festiviteiten in
-l dorp. Als vervanging van de
^iuziektent komt een overdekt
•odium met dezelfde afmetin-
|en- Met de verenigingen wor-
'en daarover afspraken ge
naakt.
Ünnenkort wordt ook een ont-
verp-bestemmingsplan opge-
Jold voor de uitbreiding van
«tthem. Aanvankelijk had de
|®eente plannen voor een
jomplete nieuwe wijk bij het
jorp. Ten noorden van de Zand-
pg. zouden enkele tientallen
"omngen verrijzen. Na felle pro
sten van de inwoners van Rit-
jem. besloot de gemeente dat
'dee te laten varen.
uitbreiding blijft nu beperkt
■jtt tien a twaalf woningen langs
■«ezandweg. in de vorm van lint-
■Wbouwing De ontwikkeling er-
laal de gemeente over aan
fet Particulier initiatief.
heid te behouden of bevorderen,
zeker voor lager geschoolden.
Met de invoering van centrale
bediening van de bruggen en
sluizen op het Kanaal door Wal
cheren is 2,6 miljoen gulden ge
moeid. Dat geld kan terugver
diend worden door de besparin
gen op de loonkosten. En zelfs
meer dan dat. Andere grote in
vesteringen in en rond het ka
naal kunnen uiteindelijk daar
mee worden gefinancierd.
Verkeerd
Personeelsgeld wordt zo ge
bruikt voor materiële zaken, en
dat is naar de overtuiging van de
ondernemingsraad 'principieel
verkeerd' en 'een slechte zaak'.
De OR geeft daarmee een sig
naal af aan de politiek: provin
ciale staten die definitief moeten
beslissen over de invoering van
centrale bediening.
Op veel politiek verzet zal het
voorstel van gedeputeerde sta
ten zeer waarschijnlijk niet stui
ten. In het verleden zijn al voor
lopige stappen gezet naar cen
trale bediening van de bruggen
en sluizen. De ondernemings
raad onderkent dat ook en ver
klaart zich alvast akkoord met
een sociaal plan, in afwachting
van het politieke besluit. Ge
dwongen ontslagen zijn uitge
sloten.
Fasegewijs
De centrale bediening van de
sluizen in Vlissingen en Veere en
van alle vijf bruggen wordt fase
gewijs ingevoerd. Medio 1997
moet het systeem voor de slui
zen in Vlissingen gereed zijn en
medio 1998 voor de sluizen in
Veere. De bruggen in Vlissingen
en bij Oost-Souburg gaan eind
'98 over op centrale afstandsbe
diening. Medio 2001 zijn de twee
Middelburgse bruggen aan de
beurt.
De automatiserings-operatie is
volgens gedeputeerde staten
aantrekkelijk en ook noodzake
lijk voor de provincie. Het onder-
houdsfonds voor het Kanaal
door Walcheren dreigt anders -
zonder de besparing op loonkos
ten - leeg te lopen De provincie
moet dan óf extra geld uit de al
gemene middelen in sluis- en
brugonderhoud stoppen óf het
onderhoud aanzienlijk beper
ken. Dat probleem kan, volgens
de berekeningen van gedepu
teerde staten, worden ondervan
gen door te automatiseren. In
2015 zit er dan 3 miljoen gulden
in het onderhoudsfonds. terwijl
het onderhoudsfonds 25 miljoen
gulden in het rood schiet zónder
centrale bediening.
Districtsinspecteur A. C. Geelhoed bij de installatie die onder meer de toiletten in zijn woning voorziet van 'grijs water', oftewel
regenwater. foto Willem Mieras
van onze verslaggever
GOES - Zestien medewerkers van DEL
TA Nutsbedrijven gaan weer terug naar
de regenton. Ze hebben zich aangemeld
voor een proef om ervaring op te doen
met systemen voor het gebruik van re
genwater in het huishouden. Het water
dat gratis uit de lucht neerdaalt, kan
worden gebruikt om het toilet door te
spoelen, de tuin te besproeien, de auto te
wassen en zelfs om de was te doen. DEL
TA w il met de proef nagaan aan welke
eisen de systemen moeten voldoen.
Uit grondwater bereid drinkwater is een
schaars goed, waarvan de prijs bovendien
de neiging heeft te stijgen. Dat drinkwater
voldoet aan de hoogste eisen op het ge
bied van de volksgezondheid. Zonde dus
om dat kostelijke water te gebruiken voor
toepassingen die mmder hoge eisen stel
len aan de kwaliteit van het water. DEL
TA levert industriële bedrijven daarom
halfgezuiverd rivierwater. Dit industrie-
water wordt gebruikt bij chemische pro
cessen en voor reinigingsdoeleinden.
Fruittelers en andere agrarische onderne
mers kunnen sinds enkele jaren van DEL
TA landbouwwater betrekken. Dat is zoet
water dat uit het Zoommeer wordt ge
pompt. Steeds meer grotere bedrijven
passen bovendien recirculatie-technolo
gieën toe om hun waterverbruik terug te
dringen.
„Het gemiddelde gezin gebruikt jaarlijks
ongeveer 250 kubieke meter water", ver
telt T. J. van der Kuijl. assistent-chef gas
en water van het districtskantoor van
DELTA Nutsbedrijven in Goes. „Daarvan
wordt ongeveer 17 procent gebruikt voor
toepassingen waarvoor water van hoge
kwaliteit noodzakelijk is: drinken, eten
bereiden, afwassen, tanden poetsen en
dergelijke. Voor al het andere gebruik zou
je dus in principe genoegen kunnen ne
men met water dat aan minder hoge eisen
voldoet."
DELTA Nutsbedrijven denkt dan in de
eerste plaats aan het gebruik van regen
water. 'Grijs water' noemen ze dat bij het
nutsbedrijf. Het is ook mogelijk een stapje
verder te gaan en bijvoorbeeld bad- en
douchewater te gebruiken om het toilet
door te spoelen. DELTA heeft twijfels over
de toepassingsmogelijkheden daarvan.
„Je krijgt dan al gauw stankproblemen",
zegt A. C. Geelhoed, districtsinspecteur
gas en water in Goes. „Ook krijg je dat zee-
presten zich in leidingen vastzetten
Ervaringen
In het districtskantoor in Goes heeft DEL
TA de eerste ervaringen opgedaan met
het gebruik van regenwater. Het water
wordt in een tank opgevangen en benut
om er bijvoorbeeld de vijver van het kan
toor mee bij te vullen. Geelhoed heeft de
volgende stap gezet door in zijn tuin een
tank van 2 kubieke meter in te graven. De
tank wordt via de regenwaterafvoeren
van zijn huis gevuld. Twee toiletten in
huize Geelhoed en twee buitenkranen zijn
op de tank aangesloten. Af en toe draait
het gezin Geelhoed ook een was met re
genwater. Geelhoed: „Dat levert een ex
tra besparing op. want het regenwater is
zo zacht datje maar weinig waspoeder no
dig hebt."
In perioden van droogte wordt de tank
met leidingwater bijgevuld. Anders zou
den problemen ontstaan met het door
spoelen van de toiletten. Bij overvloedige
regenval loopt de tank over in de riolering.
Geelhoed heeft de installatie zodanig van
terugslagkleppen voorzien dat het regen
water niet in de drinkwaterleidingen kan
komen. Filters houden verontreinigingen
in het regenwater tegen. Geelhoed en Van
der Kuijl schatten dat het gebruik van re
genwater om toiletten door te spoelen, de
tuin te besproeien en de auto te wassen
een drinkwaterbesparing van 40 tot 50 ku
bieke meter oplevert. Wordt er bovendien
regelmatig mee gewassen, dan kan de be
sparing oplopen tot 80 kubieke meter. De
waterrekening valt op die manier jaarlijks
met 100 tot 150 gulden te drukken. In het
materiaal dat nodig is voor de aanleg van
een grijs-watersysteem gaat ongeveer
3000 gulden zitten.
Door uitbreiding van de proef onder zes
tien medewerkers wil DELTA de ervaring
met installaties voor het gebruik van re
genwater verder vergroten. Enkele van
die medewerkers zijn bezig met de bouw
van een nieuw huis: anderen moeten de
installatie in een bestaande woning zien
in te passen. Op die manier kan DELTA
Nutsbedrijven installateurs en doe-het-
zelvers met adviezen en goede raad bij
staan.
Marianne Udema:.,lk zat vaak zingend in de auto als ik weer eens
over een Zeeuwse dijk reed." foto Willem Mieras
van onze verslaggever
TILBURG - Na bijna twintig
jaar stopt Marianne Udema met
haar werkzaamheden als con
tactpersoon woningverbete
ring. Zij was de eerste die deze
functie ooit uitoefende. In de
loop der jaren kreeg ze er ruim
dertig collega's bij. De llooger-
heïdese. werkzaam voor rayon
Zuid van de Nationale Woning
raad (NWR), heeft ze allemaal
'overleefd'. Haar werkterrein
lag voornamelijk in Zeeland.
Op 25 april is haar officiële af
scheid.
De meeste woningen krijgen te
genwoordig groot onderhoud
waarvoor de bewoners niet meer
uit hun huizen hoeven. En de
corporaties betrekken tegen
woordig zelf de bewoners bij be
langrijke ingrepen aan hun hui
zen. Ze hebben de kennis en er
varing overgenomen en zijn
klaar voor de toekomst.
Udema blikt terug: „In 1976 stel
de staatssecretaris Jan Schaefer
bewoners centraal als het om
stadsvernieuwing ging. Hij
kwam met een regeling om hun
begeleiding te waarborgen. Wo
ningcorporaties ontvingen een
vergoeding van 500 gulden per
woning als ze een intermediair
inschakelden tussen corporatie
en bewoners. Deze contactper
sonen, die de steun en toeverlaat
van de bewoners waren, waren
in dienst van de Nationale Wo
ningraad of het Nederlands
Christelijk Instituut Volkshuis
vesting. Onze opleiding werd
verzorgd door de landelijke cen
trales van de woningcorpora
ties. Omdat we op zoveel ver
schillende plaatsen werkten
bouwden we in de loop der jaren
een zeer brede ervaring op."
Eind 1983 was er voor het eerst
sprake van beëindiging van de
subsidieregeling voor contact
personen. In 1985 was deze een
feit" het budget voor de bewo
nersbegeleiding kwam samen
met het bedrag voor voorlich
ting, herinrichting en huurder-
ving in een gemeentelijke stads-
vemieuwingspot terecht. Overal
vertrokken begeleiders.
In 1991 was Marianne Udema
nog de enige contactpersoon in
dienst van de Nationale Woning
raad. Zij had het geluk dat ze
veel Zeeuwse corporaties in haar
portefeuille had. Er was toen
sprake van een gemeentelijke
subsidie en niet langer van een
rijkssubsidie. Maar zolang ze re
noveerden wensten deze vereni
gingen toch gebruik te blijven
maken van de diensten van
Udema. Vandaar dat de Hooger-
heidese er in slaagde, het 'einde
van een tijdperk' tien jaar te
overleven.
Vertrouwen
„Ik heb nooit problemen met
Zeeuwen gehad. Ik was altijd
heel duidelijk en eerlijk. Het was
immers van het grootste belang
dat de bewoners vertrouwen in
me hadden. Ze moesten ervan
overtuigd zijn dat ik al het moge
lijke voor ze deed. En als er een
keer minder goed nieuws was,
draaide ik er niet om heen want
daar schoot niemand iets mee
op. Omdat ik bijna overal in Zee
land heb gewerkt, kennen veel
mensen mij. Op veel plaatsen
waar ik kwam, kreeg ik te horen
dat ik eerder al eens familiele
den van de betrokkenen had ge
holpen. Die hadden hen dan
vaak gezegd: 'Mevrouw Udema
komt je helpen Je hoeft je dus
niet druk te maken'. Zoiets vond
ik altijd erg leuk om te horen",
aldus de scheidend interme
diair.
Ze heeft ontelbare gesprekken
gevoerd met bewoners die bij re
novaties waren betrokken De
eerste contacten werden steeds
op bewonersvergaderingen ge
legd Daarnaast volgden er ook
veel huisbezoeken. Een belang
rijke taak was het tijdig signale
ren en bespreken van proble
men. Maar er dienden ook veel
■papierzaken' te worden gere
geld. zoals het overzetten van
verzekeringen, telefoon en, ui
teraard. het postadres. Ook het
aanvragen van verhuis- en her-
inrichtingskosten en indivi
duele huursubsidies behoorde
tot het takenpakket. Op deze
manier nam ze de. vaak zenuw
achtige, bewoners veel werk uit
handen.
Wisselschema's
Daarnaast moest de contactper
soon ook wisselwoningschema's
maken. Hierin stond precies be
schreven wanneer bewoners in
welke wisselwoning konden
trekken terwijl hun huis zou
worden gerenoveerd. De gemid
delde duur van zo'n tijdelijke
verhuizing bedroeg drie a vier
maanden. De snelle afwikkeling
van projecten was dus afhanke
lijk van de beschikbaarheid van
wisselwoningen. Als er niet snel
genoeg onderkomens beschik
baar waren werden er ook wel
eens containerwoningen gere
geld. In Borsele en Goes bijvoor
beeld. was dit het geval. Be
schikbaarheid stond hoog in het
vaandel van de contactvrouw.
Zo had ze in Goes een kantoortje
op de bouwplaats waar bewo
ners met hun problemen terecht
konden.
„Ik werkte aan veel kleine pro
jecten mee. Ik kwam dus in heel
veel gemeenten. Overal was het
werk weer anders want elke wo
ningbouwvereniging heeft, haar
eigen manier van werken. Ook
dat maakte mijn werk zo interes
sant. Ik zat vaak zingend in de
auto als ik weer eens over een
Zeeuwse dijk reed Zonder files
en genietend van al het natuur
schoon terwijl ik op weg was
naar mensen die ik een helpende
hand kon toesteken. Ik had echt
een heerlijk beroep", mijmert de
Brabantse.
„Momenteel ben ik bezig met de
afwikkeling van een project in
Zierikzee vervolgt ze. „Als dat
achter de rug is verdwijnt op 1
mei. de Dag van de Arbeid nota-
bene, de laatste contactpersoon
woningverbetering van het to
neel Ik heb het met heel veel
plezier gedaan en dat is niet in
de laatste plaats aan de Zeeuwse
bevolking te danken waar ik al
die jaren zo prettig mee heb sa
mengewerkt," De binding met
Zeeland blijft overigens, want
sinds januari maakt Marianne
Udema deel uit van de Raad van
Toezicht van de stichting 'Beter
Wonen' op Tholen.
van een medewerkster
MIDDELBURG - Tegen een 25-
jarige inwoner van Kortgene is
donderdag voorde rechtbank in
Middelburg vijftien maanden
gevangenisstraf waarvan vijf
maanden voorwaardelijk
geeist voor een reeks van zes
tien autokraken. Hij pleegde de
kraken allemaal op parkeer
plaatsen in Kamperland in de
maanden september tot en met
december.
De man zei dat hij. om de schade
zoveel mogelijk te beperken, al
tijd maar een klein ruitje in
sloeg. Hij had het niet alleen op
autoradio's gemunt maar haal
de ook andere waardevolle spul
len uit de wagens. In de zomer
van 1995 had hij een aantal fiet
sen gestolen. Toen zijn vriendin
erachter kwam dat hij het die
venpad was opgegaan maakte
zij een eind adn de relatie.
De advocaat mr. J J R. Albi-
cher zette uiteen dat de man tot
de diefstallen was gekomen
doordat hij in juni ontslag had
gekregen omdat hij slapend op
het werk was aangetroffen.
Daardoor kelderde zijn inkomen
van 2400 gulden per maand tot
1400 gulden zodat hij zijn stijl
van leven drastisch had moeten
aanpassen. Om toch in zijn dure
auto te kunnen blijven rijden
vulfie hij zijn uitkering aan met
de opbrengst van de misdrijven.
De man zit sinds 16 februari
vast. Volgens de raadsman heeft
zijn cliënt zware psychische pro
blemen waardoor hem het ver
blijf in de cel heel zwaar valt. Hij
vroeg de rechtbank om de man
onmiddellijk in vnjheid te stel
len. De rechtbank neemt daar
over een beslissing die de Kort-
genenaar op 18 april te horen
krijgt als de rechtbank uit
spraak doet in zijn zaak. De man
bezwoer de rechtbank dat hij
nooit meer diefstallen zou ple
gen. „Dit was eens. maar nooit
meer."