Goeree komt terug op de agenda
Het wachten
is
op
de
volgende akte
PZC
Burgemeesters
katterig, maar
niet echt rouwig
Kamerleden: het is
sneu voor Zeeland
Voor bedrijven en
instellingen zal er
weinig veranderen
zeeland
9 De Kok: vijf jaar buiten beeld PvdA en D66 vluchtgedrag verweten
WOENSDAG 14 FEBRUARI 1996 1 9
van onze verslaggever
ZIERIKZEE - Op grote vreugde
ol' diepe teleurstelling konden
de burgemeesters van de vier
gemeenten op Goeree-Overflak-
kee dinsdag niet worden be
trapt toen ze vernamen dat het
eiland niet bij Zeeland wordt
gevoegd. Het viertal vindt het
hooguit jammer van de tijd en
energie die reeds in de samen
voeging was gestopt. Dat Goe-
ree-Overflakkee definitief aan
Zuid-Holland gekoppeld blijft,
weigeren ze echter te geloven.
„Ik ben ervan overtuigd dat het
opnieuw ter sprake komt",
voorspelt loco-burgemeester G.
Slootweg van Middelharnis.
„Er zal toch iets met Rotterdam
moeten gebeuren."
De burgemeesters op het Zuid
hollandse eiland konden zich de
laatste tijd met de gedachte le
ven onderdeel van Zeeland te
worden. Met uitzondering mis
schien van Dirksland: die ge
meente heeft het langst tegenge
stribbeld. Burgemeester D.'
Boonstra constateert dan ook
tevreden dat de gemeente 'pre
cies heeft bereikt wat we wilden'.
Alleen de wijze waarop stemt
hem niet tevreden. „Bestuurlijk
was het natuurlijk beter geweest
als Rotterdam was opgesplist in
tien gemeenten."
Warrig
Collega C. Sinke van Goede
reede voelt zich een beetje 'kat
terig' over de kwestie. „Om ui
terst warrige redenen is het
voorstel voor de stadsprovincie
ingetrokken. Ik heb hier geen
goed gevoel over." A. J. C. van
Pelt. burgervader van Oost-
Flakkee. sluit zich bij Sinke aan:
„Deze zaak is veel te simpel van
de rol gehaald."
Van Pelt verwacht dat de sa
menvoeging wel weer op de poli
tieke agenda zal verschijnen. „Ik
kan me nauwelijks voorstellen
dat het kabinet zegt: 'bestuurlij
ke vernieuwing exit'. En wat te
denken van de grootstedelijke
problemen van Rotterdam"'"
Nieuwe voorstellen kunnen va
riëren van een 'Groot Rotter
dam' tot een stadsprovincie met
een heel andere omvang dan die
uit het ingetrokken voorstel,
denkt Van Pelt. Ook Boonstra
vermoedt dat de discussie wel
weer zal oplaaien. „Er zal toch
een oplossing moeten komen
voor de problemen in Rotter
dam."
Niet nodig
Woordvoerder J. Distel brink
herhaalt het standpunt van de
provincie Zuid-Holland dat er
weinig te zeggen valt vóór een
loskoppeling. „We hebben altijd
gezegd dat dit niet nodig is De
provincie probeert juist door
projecten steeds meer gebieden
te versterken, licht Distelbrink
toe. Ook Goeree-Overflakkee.
„We willen daar bijvoorbeeld de
toeristische mogelijkheden en
de infrastructuur verbeteren."
Kortom, als het aan Zuid-Hol
land ligt. komt Goeree-Over
flakkee niet in handen van Zee
land. En eigenlijk zijn de burge
meesters daar niet rouwig om.
„Ik sta niet onwelwillend tegen
over Zeeland hoor", zegt Sinke.
„Maar we zijn toch een Zuidhol
lands eiland." „Als er geen reden
toe is dan kan het beter niet wor
den gedaan", vindt ook Van
Pelt. „Denk eens aan al die ge
meenschappelijke regelingen
die opengebroken moeten wor
den. Boonstra wil zich voorlopig
even niet met de kwestie bezig
houden. „Het is nu tijd voor
rust."
van onze Haagse redactrice
DEN HAAG - „Het is jammer,
aan de komst van Goeree naar
Zeeland zaten vele voordelen.
Ik denk dat ze op een bepaalde
manier een natuurlijke eenheid
vormen", zegt het Middelburg
se Tweede-Kamerlid J. Jorrits-
ma-V'an Oosten. Haar partij D66
diende samen met de PvdA het
amendement in dat Rotterdam
ongedeeld liet. Dat kreeg een
meerderheid in de Kamer.
Daarop besloot het kabinet de
plannen in te trekken.
„Kijk. het begin van het verhaal
is natuurlijk de vorming van de
stadsprovincie Rotterdam. En
daarna pas de komst van Goeree
naar Zeeland, hetgeen ik zou
toejuichen", zegt Jorritsma.
„Maar wij hebben ons als partij
iets aangetrokken van het refe
rendum. En dat daar dan het ge
volg van is dat Goeree voorlopig
niet bij Zeeland komt... Wat er
nu verder gaat gebeuren, moe
ten we nog bekijken. Je kunt de
bestuurlijke vernieuwing niet
helemaal stopzetten, denk ik."
Pijn
Ook de Zeeuwse PvdA'er J. Lili-
paly ziet met veel pijn in het hart
dat Goeree nog bij Zuid-Holland
blijft. „Ik had gewenst dat Goe
ree naar Zeeland kwam. Daar
van was ook de fractie doordron
gen. We hebben in de fractie een
forse discussie gehad over dat
soort consequenties. Maar we
willen een stadsprovincie en een
ongedeeld Rotterdam, dus
kwam het amendement er. Toen
was het woord aan het kabinet
en dat trok de wetsvoorstellen
in. Nu ligt het weer bij het kabi
net. Ik kan absoluut niet over
zien wat er uit gaat komen voor
Goeree."
De huidige uitkomst is in elk ge
val sneu voor Zeeland, vindt het
Zeeuwse WD-kamerlid J. te
Veldhuis. „Het was immers de
voorwaarde voor de overheve
ling: bij de vorming van een
stadsprovincie Rotterdam zou
Goeree naar Zeeland gaan."
CDA-Tweede-Kamerlid M. Bei-
nema uit Middelburg had het
een gunstige ontwikkeling ge
vonden als Goeree Zeeuws was
geworden. „Jammer. Niemand
weet hoe het nu verder afloopt."
Lief ding
Beinema's plaatsgenoot L. van
Dijke, RPF-fractievoorzitter in
de Tweede Kamer, was het een
lief ding waard geweest als Zee
land met Goeree was uitgebreid.
„Het is jammer dat iets wat er in
feite niets mee te maken heeft,
de dupe is geworden."
Van Dijke vindt dat er nog een
scala aan argumenten blijft om
Goeree toch bij Zeeland in te lij
ven. „Het is een zelfde soort ge
bied als Zeeland. Ik blijf spelen
met de gedachte of we los van de
discussie over de stadsprovincie
toch met elkaar nog iets kunnen
doen aan Goeree. Ik zie zo snel
geen instrument maar ik be
spreek het wel in mijn fractie."
van onze verslaggeefster
MIDDELBURG - Het Zeeuwse
bedrijfsleven is teleurgesteld
over het niet doorgaan van de
samenvoeging van Goeree-
Overflakkee met Zeeland. Maar
voor de bedrijven, instellingen
en bedrijfsverenigingen heeft
het schrappen van de plannen
in de praktijk weinig of geen ge
volgen, voorspellen de woord
voerders.
Sinds januari is het werkgebied
van het Regionaal Bestuur Ar
beidsvoorziening Zeeland uitge
breid met Goeree-Overflakkee.
Dat besluit stond los van de poli
tieke besluitvorming over de fu
sie van Goeree-Overflakkee met
Zeeland, benadrukt Sabine Ver
burg. directeur van het RBA.
„We richten ons op de samen
werking met de gemeenten. Ons
werkgebied is uitgebreid van
wege de vergelijkbare arbeids
markt op Goeree en de omvang
van de gemeenten."
Zij wijst er daarbij op dat ook an
dere organisaties, zoals de be
drijfsverenigingen en instellin
gen als het GAK. hun werkge
bied om die redenen hebben uit
gebreid. Dat de politiek in Den
Haag deze trend niet volgt vindt
ze overigens wel buitengewoon
jammer.
Ook drs C. Hartog, voorzitter
van de Kamer van Koophandel
voor Midden- en Noord-Zeeland
betreurt het besluit van het ka
binet. „In onze ideeën over de sa
menstelling van de kamer had
den we al rekening gehouden
met de samenvoeging. Met 2000
dossiers erbij - we hebben er nu
15.000 - hadden we meer body
gehad. Maar een besluit van de
overheid kun je moeilijk onge
daan maken. Je kunt je er alleen
maar bij neerleggen."
Nutsbedrijf
Een bedrijf dat al jaren buiten de
provincie werkt is DELTA Nuts
bedrijven. „In de praktijk maakt
het niet verschrikkelijk veel uit
of het eiland bij Zuid-Holland of
Zeeland hoort", zegt directeur ir
P. Stoter uit ervaring. Behalve
in Zeeland verzorgt het bedrijf
ook de watervoorziening op
Goeree-Overflakkee en in vijf
Brabantse gemeenten. „In het
kader van de Wet Regionale In
spectie Milieuhygiëne hebben
wij formeel te maken met drie re
gionale inspectiediensten die in
de praktijk worden gecoördi
neerd door de Zeeuwse inspec
tiedienst Alleen op ambtelijk
niveau blijven we met drie aan
spreekpunten zitten, maar daar
zijn we aan gewend."
Melissant.
foto PieterHonhoff Goedereede.
foto Pieter Honhoff
van onze verslaggever
MIDDELBURG - De discussie
over de vraag of Goeree-Over
flakkee Zeeuws gebied moet
worden zal vroeg of laat weer
losbarsten. Gedeputeerde G. de
Kok (bestuurlijke vernieuwing)
houdt het op vijf jaar. D66-sta-
tenlid A. J. Dijkwel denkt aan
rijf a tien jaar, maar zij zijn mèt
andere Zeeuwse statenleden
van mening: de vraag of Goeree-
Overflakkee bij Zeeland moet
worden ondergebracht is
slechts tijdelijk van de poli
tieke agenda verdwenen.
Landelijk gaat het helemaal niet
over de vraag of Goeree-Over
flakkee bij Zeeland moet. komen
of niet. Die kwestie is slechts een
afgeleide van een veel omvang
rijker problematiek: de bestuur
baarheid van de grote steden.-
Van Rotterdam. Den Haag en
Amsterdam.
,En daarom ook", reageert ge
deputeerde De Kok, „kan de
Tweede Kamer de discussie over
de bestuurlijke vernieuwing niet
voor zich uitschuiven. Die blijft
actueel, omdat de problematiek
dezelfde is gebleven. Het be
stuurlijke probleem van Rotter
dam is niet opgelost. Dus is de
discussie over Goeree-Overflak
kee bij Zeeland niet voorbij."
De Kok (PvdA) maakt staatsse
cretaris A. van de Vondervoort
geen verwijten. Zij heeft naar
zijn mening haar best gedaan.
Vooral de PvdA-Kamerfractie
moet het vooral bij hem ontgel
den. „Weet je waar de PvdA sa
men met D66 last van heeft ge
had? Van vluchtgedrag. Zij zijn
gevlucht voor de grote bestuur
lijke problemen."
Nederlaag
De CD A-fractievoorzitter in pro
vinciale staten, S. Buijs. onder
schrijft. dat volmondig. Hij be
perkt zijn kritiek niet tot PvdA
en D66 in de Kamer. „De besluit
vorming over de stadsprovincie
Rotterdam en Goeree-Overflak
kee is een nederlaag voor het ge
hele kabinet. Dit getuigt weder
om van weinig daadkracht."
Zo zwaar tilt zijn WD-collega J.
Suurmond er niet aan. Hij rea
geert nuchter: „In het kader van
de stadsprovincie Rotterdam
was het logisch Goeree-Over
flakkee bij Zeeland te voegen,
maai- nu dat niet doorgaat... Het
is niet echt een grote teleurstel
ling. Wij zijn niet uit op landver-
groting."
Geestverwanten
W. Kolijn (SGP) en Dijkwel
(D66) zijn duidelijk wèl teleurge
steld. Het draagvlak van de pro
vincie Zeeland zou door de
komst van Goeree-Overflakkee
zijn vergroot. SGP-fractievoor-
zitter Kolijn voegt daar een par
tijpolitiek argument aan toe.
„Op Goeree wonen nogal wat
van onze geestverwanten. Wij
hadden hen graag verwelkomd.
Niet omdat wij dan in gedepu
teerde staten kunnen komen.
Want ook bij stemmenwinst ver
zinnen de andere partijen wel
weer argumenten om ons buiten
te houden. Vers bloed in de SGP
was welkom geweest. Dat is al
tijd goed."
Actie van Zeeuwse zijde richting
Den Haag valt niet te verwach
ten. De staten leggen zich over
het algemeen neer bij de loop der
dingen. PvdA-fractievoorzitter
D. Holtkamp uitgezonderd. Hij
wil gedeputeerde staten oproe
pen actie te ondernemen, om
Goeree alsnog naar Zeeland te
krijgen. „Eenvoudig zal het niet.
zijn. Het zal afhangen van de
houding van Goeree. Drie van de
vier gemeenteraden op Goeree-
Overflakkee waren eerder vóór
aansluiting bij Zeeland."
Gedeputeerde De Kok ziet wei
nig in het bewerken van de lan
delijke politiek. „We kunnen de
kwestie nu beter even laten be
tijen."
Aansluiting Goeree al sinds eind jaren zestig onderwerp van discussie
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Eind jaren
zestig. In Zuidwest-Nederland
krijgt het Deltaplan gestalte.
Een archipel wordt ontsloten.
Nieuwe ontwikkelingen die
nen zich aan. Het anti-revolu
tionaire statenlid J. A. van
Bennekom grijpt een lichte
provinciale grenscorrectie
tussen Zuid-Holland en
Utrecht - Oudewater verhuist
-aan om een vurig pleidooi te
houden voor het overhevelen
van Goeree-Overflakkee naar
Zeeland. Hij vindt dat gedepu
teerde staten daarover in Den
Haag aan de bel moeten trek
ken en ook een peiling onder
de bevolking van Goeree en
Overflakkee is een overwe
ging waard.
Voor de inlijving van Goeree-
Overflakkee voert Van Benne
kom inmiddels vertrouwd ge
worden argumenten aan. Een
landbouwgebied met een ty
pisch Schouws en Thools ka
rakter. Het dialect is Zeeuws,
evenals in grote trekken de
mentale instelling. De ontslui
ting brengt nieuwe, gezamen
lijk uit te buiten economische,
recreatieve en culturele moge
lijkheden. Er is méér, betoogt
de anti-revolutionaire voor
man. „Ik geloof dat wij, ook his
torisch gezien, geen misdaad
zouden plegen wanneer Goeree-
Overflakkee terug kwam bij
het gewest waar het eeuwen ge
leden en eeuwenlang toe heeft
behoord. Sommelsdijk is van
oudsher Zeeuws gebied ge
weest. want Francois van Aart-
sen, heer van Sommelsdijk,
was een Zeeuw."
Van Bennekoms opvattingen
roepen in de staten welhaast
koloniale gevoelens op. Op
Goeree-Overflakkee zijn de
reacties overwegend afwijzend.
••Kom nou. we zitten goed
Vooral de ontsluiting richting
Rotterdam - in het bijzonder
Haringvlietbrug (1964) en Ha-
üngvlietdam (1971) - is debet
aan het geringe enthousiasme
voor aansluiting bij Zeeland.
«In het verleden, toen het ei
land nog volkomen geïsoleerd
lag. was er meer reden. Maar nu
is die grensverlegging door de
afdammming niet meer nood
zakelijk". luidt de nuchtere op
stelling. Er worden derhalve
noch vanuit Zeeland, noch
vanuit Goeree-Overflakkee ini
tiatieven genomen.
Steekproef
Ge bestuurlijke inrichting van
Nederland is vergelijkbaar met
die op waterstaatkundig ge-
Stellendam.
bied: er valt altijd wel te sleute
len aan taken van waterschap
pen, gemeenten, provincies en
rijk. Reorganisatie van het bin
nenlands bestuur in Haagse
taal. In 1969 het plan voor vor
ming van 44 gewesten van mi
nister van Binnenlandse Za
ken mr W. K. Beernink. In 1976
het voorstel voor vorming van
26 provincies (later 24), inge
diend door minister mr W. F.
de Gaay Fortman. In 1978
maakt zijn opvolger H Wiegel
er 17 provincies van, met Goe
ree-Overflakkee bij de nieuwe
provincie Rijnmond en Zee
land gewoon als Zeeland.
De PZC houdt in 1979 op het
voormalige eiland een steek
proef. De resultaten: bijna de
helft, 46 procent, van de inwo
ners wil dat Goeree-Overflak
kee bij een herindeling naar
Zeeland gaat en 42 procent wil
bij Zuid-Holland blijven.
Slechts 12 procent geeft de
voorkeur aan inlijving bij Rijn
mond. Volgens de enquête is
sprake van banden naar het
Noorden, een hang naar het
Zuiden en de kerk in het Mid
den. Maar overheersend is dat
Rijnmond voor Goeree-Over
flakkee een Big Brother is.
Durft Wiegel de Stem des Volks
te negeren Hij hoeft de con
frontatie niet aan te gaan, want
de plannen verdwijnen na veel
gekissebis van tafel. Even
pauze, met zo nu en dan een
lichte oprisping en dan op naar
het volgende hoofdstuk in de
slangenkuil van de bestuurlij
ke organisatie.
Opschrikker
Staatssecretaris D. W. Y. de
Graaff-Nauta constateert in
1990 dat Tholen en Sint-Phi-
ljpsland het beste naar Noord-
Brabant kunnen. De reactie is
voorspelbaar. „Laat Zeeland
toch Zeeland blijven," roept de
christen-democratische sena
tor drs H. Eversdijk. De be
windsvrouw is het daar bij na
der inzien mee eens. Twee jaar
later een nieuwe opschrikker.
Weg met de provincies en in
plaats daarvan 25 regiobestu
ren, waaronder één Zeeland.
'Bestuur op niveau', heet het
plan. dat van de 19e eeuwse li
berale beginselen van Thor-
becke weinig overeind laat.
Het almaar aan populariteit
winnende gezelsschapspel
gaat door. Burgemeesters in
Zeeuws-Vlaanderen willen zich
richten op Belgisch Vlaande
ren. Het Interprovinciale Over
leg (IPO) vindt fusie van de drie
zuidelijke provincies bespreek
baar.
Het CD A-kamerlid F. J. van
der Heijden voorspelt - Kapel-
Ie. mei 1992 - dat 'binnen pak
weg acht jaar' het Zeeuws pro
vinciebestuur van het toneel is
verdwenen. Binnen de provin
ciale afdeling van de christen
democraten bestaat 'geen
overweldigende weerstand' te
gen het rapport 'Naar een ver
nieuwd openbaar bestuur'. De
VVD, in de persoon van J. K.
Wiebenga, is het ermee eens.
De PvdA ziet in het rapport
'Variatie in bestuur' voor Zee
land een zelfstandige rol weg
gelegd als 'landsdeel'. Dat sluit
aan bij de visie van de provin
ciale besturen zélf. die zichzelf
vooral als Bestuurlijk Midden
veld zien.
Nieuwe ronde
Begin 1993 is het schrappen
van de provincies - geen poli
tieke meerderheid - van de
baan. Een oud verschijnsel in
nieuwe jas, ideetje van premier
De gemeenten die de nieuwe
stadsprovincie Rotterdam
moeten gaan vormen willen
niets met Goeree-Overflakkee
te maken hebben. De vier ge
meenten op het eiland mogen
niet als volwaardige partners
het overleg over de stadspro
vincie deelnemen. Dat zet
kwaad bloed op Goeree-Over
flakkee. Als gedeputeerde sta
ten van Zuid-Holland zich ech
ter realiseren wat er na de vor
ming van de stadsprovincie
Rotterdam - en later Haaglan
den rond Den Haag - nog van
hun mooie provincie overblijft,
komen ze met een overhaaste
liefdesverklaring aan Góeree-
Overflakkee. Zeeland heeft
zich ondertussen ook enthou
siast gemeld om deze bruid in
te palmen. Het gezelschaps
spel is nog niet ten einde.
Belasting
De bevolking interesseert het
niet veel. Als er maar niet meer
belasting moet worden be
taald. Er is een lichte voorkeur
voor Zeeland; ze hebben liet
niet zo op 'overkanters' - het
volk boven het Haringvliet. De
gemeenteraden zijn verdeeld.
De staten van Zuid-Holland
eensgezind (niet naar Zeeland).
Staatssecretaris A. G. M. van
de Vondervoort streeft er begin
1994 naar om Goeree-Overfla-
kee in 1997 bij Zeeland te voe
gen. Een nieuwe, zoveelste, in
spraakronde begint. Voor Zee
land is overkomst winstge
vend: meer geld uit het provin
ciefonds. een breder draagvlak-
De discussies spitsen zich meer
en meer toe op de vorming van
een stadsprovincie Rotterdam
en in die afweging is de positie
van Goeree-Overflakkee een,
onbetekenende, speelbal. Daar
is de gang van zaken tot en met
de stemmingen in de Tweede
Kamer gisteren een school
voorbeeld van. Het via een refe
rendum gevoede 'nee' tegen de
stadsprovincie betekent ook
'nee' tegen andere zinvolle
grensaanpassingen.
Eigenzinnig
Aan staatssecretaris Van de
Vondervoort heeft het niet ge
legen. Deze 'eigenzinnige tan
te' wilde doorgaan met het sce
nario Goeree naar Zeeland. Ze
vond een kamermeerderheid
op haar weg. Het wachten is nu
op de volgende akte. Het inbre
ken in de bestuurlijke organi
satie - liever: het aanpassen
van grenzen - lijkt in eigen land
een zaak van langere adem te
zijn dan in de Europese Unie.
drs R. F. M. Lubbers, duikt op:
vorming van een provincie
Rijnmond, met Goeree-Over
flakkee naar Zeeland. De vier
Zuidhollandse gemeenten
reageren fel. Ze willen niet naar
het Zuiden. In de nota 'Ver
nieuwing bestuurlijke organi
satie' gaat minister drs L Dales
verder, naast Rijnmond nog
zes andere stadsprovincies en
voor het overige alles bij het
oude laten. De tijd voor een
nieuwe ronde Goeree-Over
flakkee naar Zeeland, ja of
nee breekt aan. Het Zeeuws
bestuur reageert aanvankelijk
uiterst koeltjes. In de Middel
burgse Abdij is 'we zien wel' het
wachtwoord.
In maart 1993 stelt de staten
fractie van D66 in Zuid-Hol
land voor een referendum te
houden naar de vraag wat de
burgers van Goeree-Overflak
kee willen- naar Rijnmond, af
geslankt Zuid-Holland of Zee
land. Er is weinig steun voor
December 1993 tekent zich in
de Tweede Kamer een meer
derheid af voor samenvoeging
van Goeree-Overflakkee en
Zeeland. De burgemeesters
van de vier Zuidhollandse ge
meenten steunen die gedachte
foto PieterHonhoff
Dirksland.
foto Pieter Honhoff
