Vissers vragen 36 miljoen steun Creatieve energie in een sculptuur PZC Dicht laten vriezen van een wak is een koud kunstje Rinnooy Kan: Kamer moet stemmen voor komst stadsprovincies Museumstichting en provincie toch eens over taken Mythe en musical versterken elkaar tot een hoogtepunt zeeland 12 Vermindering vangstquota brengt bedrijfstak in problemen lezers schrijven kunst WOENSDAG 7 FEBRUARI 1996 DEN HAAG (ANP) - De Noord- zee-vissers hebben minister Van Aartsen (Visserij) dinsdag gevraagd om 36 miljoen gulden als financiële steun ter compen satie van de eind vorig jaar af gekondigde vangstbeperking. De bewindsman heeft nog niet gereageerd. Volgende week maandag praten beide partijen verder. Wegens de dalende visstand be sloten de Europese lidstaten de cember vorig jaar de toegestane vangsthoeveelheden voor onder andere tong, schol en kabeljauw dit jaar fors te verminderen. Veel vissers komen daardoor in finan ciële1* problemen. Om die het hoofd te bieden wil de bedrijfs tak de komende drie jaar zestig tot honderd schepen uit de vaart nemen, aldus drs D. Langstraat, voorzitter van het Produkt- schap Vis. Eerder noemde K. Kramer, voorzitter van de Federatie van Visserij verenigingen, nog een gewenst steunbedrag van zestig miljoen gulden. Langstraat dis tantieerde zich dinsdag daar van. Volgens hem is een bedrag van die omvang niet besproken met de minister. De overheid zou het uitkopen van de vissers moeten betalen, eventueel met een financiële bij drage uit Brussel. Langstraat bepleitte bij Van Aartsen verder om experimenten te subsidiëren die gericht zijn op het ontginnen van nieuwe visgronden, zoals de Barentszee, of goedkopere vangsttechnieken, zoals elektro- vissen. Voor de visverwerkende indus trie, die wordt getroffen door de geringe aanvoer van vis, wil het Produktschap een economische studie laten verrichten. Dat on derzoek zou suggesties moeten opleveren voor sanering of om schakeling. Voor het totale steunpakket vraagt Langstraat 36 miljoen gulden, uitgesmeerd over twee jaar. De vissers zullen zelfbijdra- gen in de vorm van financiering van onderzoek en produktpro- motie. Idee Middelburger De Swart van onze verslaggever DEN HAAG - Zeeuwen die aan Friezen gaan uitleggen hoe ze met ijs moeten omgaan, lopen het risico voor gek te worden uitgemaakt. Jan Wedts de Swart uit Middel burg kan erover meepraten. Al jarenlang bestookt de 66-ja- rige Zeeuw het bestuur van de Vereniging de Friesche Elf Steden met zijn 'uitvinding' om in record-tijd wakken dicht te vriezen. „Maar ik word niet serieus genomen", klaagt hij. Volgens Wedts de Swart was het uitstel van de Elfsteden tocht niet nodig geweest als ze in het hoge noorden bereid wa ren geweest naar hem te luiste ren. Al in 1985 schreef hij een brief aan het bestuur, dat toen nog onder leiding stond van de legendarische Sipkema. waar in hij uit de doeken deed hoe levensgevaarlijke wakken su persnel kunnen worden omge toverd in een spiegelgladde ijs vloer. ..Een half uurtje, langer duurt het niet. Je ziet het wak als het ware voor je ogen ver dwijnen. De eendjes zouden er in vastvriezen, als ze niet uitke ken. Zo snel gaat het." Bovendien is de methode een voudig, vervolgt hij. Geen ge sjouw met blokken ijs. geen ge doe met plastic zeilen, geen ge- sproei in het holst van de nacht. Gewoon een netje in het water leggen. Een netje van pa pier Dat breekt de golven, zo dat de wind geen vat meer heeft op het wak. Het water wordt stil en verandert in ijs, terwijl de ijsmeester op zijn ge mak geniet van een glaasje Beerenburg. Treurig Het ei van Columbus, meende Wedts de Swart. Daar zou Sip kema van opkijken! De Zeeuw deed zijn brief op de bus en wachtte vol spanning op een reactie uit Leeuwarden. Die bleef echter uit. Zelfs een be leefd briefje dat zijn suggestie in de Friese hoofdstad was gearriveerd, kon er niet af. Treurig, vond Wedts de Swart. Na twee jaar wachten probeer de hij het in 1987 nog maar eens. Deze keer kreeg hij wel antwoord. Het bestuur deelde hem mee dat zijn suggestie zou worden meegenomen in een studie van het TNO naar de aangroei van ijs. Die studie werd inderdaad verricht, maar de papieren netjes van Wedts de Swart kwamen in het eind rapport niet voor. „Toen ik informeerde waarom mijn uitvinding niet serieus werd genomen, kreeg ik allerlei onzin te horen. Het papier zou zuurstof aan het water onttrek ken. Dat klopt misschien als je vierhonderd kilometer water bedekt, maar natuurlijk niet bij een klein wak. Ze zeiden Wedts de Swart: „Als er naar mij was geluisterd was de Elfstedentocht dit jaar al gehouden." ook dat gekleurd papier slecht was voor het milieu> 'Gebruik dan wit papier', zei ik direct Toen was papier weer niet sterk genoeg. Maar ik durf te beweren dat een keukenrol of een rol toiletpapier al sterk ge noeg is. Je maakt dat papier met stijfsel een beetje steviger en klaar is Kees. Daarna knip je er een mooi netje van, dat leg je in het wak en vóór je het weet, is Friesland compleet dichtgevroren. Geen ellenlan ge vergaderingen meer. Geen wekenlang gezeur. Geen natio nale teleurstelling. Gewoon snel die tocht. Ik durf gerust te zeggen dat de Elfstedentocht dit jaar al was gehouden als er naar mij was geluisterd. Dit be gint sterk op pure onwil te lij ken." Eigenbelang speelt geen rol, benadrukt de gepensioneerde ambtenaar. Sinds hij twee jaar geleden op het ijs ten val kwam en een paar ribben brak, heeft hij de gladde ijzers niet meer ondergebonden. Maar het is sneu voor al diegenen die hevig door de nationale Elfsteden- koorts waren bevangen en nu hun droom wellicht zien ver vliegen. „Ik heb vorige week nog geprobeerd te bellen, maar ik kwam er niet doorheen. Ik weet niet of het nog zin heeft foto Lex de Meester opnieuw een brief te schrijven. Ze weten het daar in het noor den blijkbaar beter. Tenmin ste, dat denken ze." Een telefoontje naar secretaris G. Witsen Elias van de Vereni ging de Friesche Elf Steden leert dat tot nu toe alle kunst matige 'trucs' hebben gefaald. Ook die van Wedts de Swart. „IJsvorming blijft een natuur lijk proces", constateert de se cretaris droogjes. MIDDELBURG - Werkgevers voorzitter Rinnooy Kan heeft de Tweede Kamer dinsdag op geroepen „eindelijk" te beslui ten tot instelling van stadspro vincies in de Randstad. Het par lement rondt morgen, donder dag, het debat over de stadspro vincie Rotterdam af. Het zal vermoedelijk volgende week over de kabinetsvoorstellen stemmen. Rinnooy Kan zei dinsdag tijdens een spreekbeurt in Middelburg dat een stadsprovinciebestuur betere besluiten kan nemen, die de economie, de infrastructuur, de ruimtelijke ordening en het milieu zeer ten goede komen. „Het betekent veel minder ge kissebis tussen aangrenzende gemeenten en een verbetering van afweging en spreiding van belangen", aldus de voorzitter van VNO-NCW. Volgens hem hebben de stadsbe sturen van Amsterdam en Rot terdam de Kamer met een pro bleem opgezadeld dat tot afstel van bestuurlijke vernieuwing kan leiden. Zij hadden in zijn ogen nooit een lokaal referen. dum over een landelijk onder werp mogen organiseren. De bevolking van beide steden heeft vorig jaar massaal nee zegd tegen het idee van een stadsprovincie, waarin de meentegrenzen van Amsterdam en Rotterdam verschrompelen. PvdA en D66 willen rekening houden met de uitslag van de volksraadplegingen. Zij zijn voor een stadsprovincie Rotte dam. maar zonder opdeling vat de havenstad in vijf stukken VVD en CDA steunen de rege ringsplannen. Zij kunnen voor alsnog geen meerderheid achte* zich krijgen. De meeste kleirv- fracties zijn tegen. Minister Dijkstal van binnen landse zaken heeft de Kamer vo rige week een soort ultimatum gesteld. Hij wil morgen een dui delijk ja of een duidelijk nee hc ren. De PvdA neigt naar uitsfc van besluitvorming. Dijkstal ac cepteert dat niet. Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC verschenen berichte artikelen of commentaren. De reactietijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Open briever oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden niet geplaatst. Bijdrage mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De redactie behoudt zich het recht inzendingen te bekorten. Over geweigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd. Srebrenica Het leek een column. Op de voorpagina. Linksonder. De tra ditionele plaats voor leuk, spot prent, polemiek of cynisch: Ver misten uit Srebrenica dood. Punt. Een kille constatering. Geen hoop meer. De VN-rapporteur. Elisabeth Rehn. heeft het nu gezegd. Ze was gaan kijken daar waar Dutchbat verloor. Vond vergane lichamen op de heuvel en trok conclusies (PZC. 5-2-96). Ze acht zich onvoldoende des kundig om te kunnen vaststel len of de moslims zijn gefusil leerd of tijdens gevechten neer geschoten. (Hoe stel je eigenlijk aan de hand van een vergaan li chaam vast of het een moslim is?) Haar Servische begeleiders daarentegen verklaarden mon ter dat de moslims, gezien de plek, elkaar hebben afgemaakt omdat zij, de Serven, toen enkel maar hoefden te wachten totdat 'de moslims uit de "heuvels zot den komen. En het is dan toe! niet logisch om de vijand moet te gaan? Zou overste, nu kolomel. Karn- mans mij deze logica willen ui', leggen, eventueel samen mr strateeg Mladic, als mannen ot der elkaar, maar wel in de dwit gende aanwezigheid van mij kleine vriend Omer. Zodat eindelijk met de vreselijke co: statering kan gaan leven dat zij: vader weggerot is dan wel ge dumpt in een massagraf, enfe en alleen omdat hij moslim wa: De streek diende etnisch ge schoond. omdat dan pas, na val van de veilige zone, de vree een begin van een gezicht mock krijgen omdat iedere soort da: in zijn eigen gevangenis zou a; ten. No bad no good guys. R strateeg zei het al, en de hak) wereld kletste dit na en doet da' nog steeds. Ton Besseli nl BrandstraatI Aardenbui Van Eycks zien af van juridische stappen tegen Middelburg van onze verslaggever MIDDELBURG - De architec ten Aldo en Hannie van Eyck zien af van juridische stappen tegen de gemeente Middelburg. Beide partijen hebben overeen stemming bereikt over de scha devergoeding die Middelburg betaalt voor het niet bouwen van het door de Van Eycks ont worpen Museum 13/IX. De ar chitecten gaan akkoord met een vergoeding ter grootte van vijf tien procent van de ontwerp- en bestekkosten. Dat betekent dat Middelburg nog 58.000 gulden moet betalen bovenop het al uitgekeerde honorarium van bijna vier ton. Eind vorig jaar dreigde nog een kort geding, omdat de Van Eycks de gemeente wilden dwin gen alsnog tot aanbesteding over te gaan van het museum waarvoor de plannen in maart werden afgeblazen. De gemeen teraad vreesde dat het te duur werd. De architecten hadden ze ven jaar aan het ontwerp ge werkt en wilden via een aanbe steding aantonen dat het mu seum kon worden gebouwd zon der het daarvoor uitgetrokken budget van 7.5 miljoen gulden te overschrijden. Schikking De advocaat van de Van Eycks lastte het geding op het laatste moment af om over een schik king te praten. Nu hebben de ar chitecten uiteindelijk genoegen genomen met een bedrag waar op ze, op grond van een landelij ke regeling, toch al konden reke nen. „Dit was vooraf onze in schatting", bevestigt wethouder S. Smitskamp (financiën). „Want natuurlijk is het redelijk om behalve de gemaakte kosten een schadevergoeding te beta len." Het architectenbureau heeft af gezien van een hogere vergoe ding, aldus Hannie van Eyck, omdat het een punt achter de museumkwestie wilde zetten. „Anders hadden we moeten doorprocederen en daar hadden we geen zin in. Het is welletjes geweest. Onze opzet was altijd te zorgen dat de bouw doorging, niet het incasseren van een scha devergoeding. Dit is wat ons be treft het definitieve einde. Mocht de gemeente ooit nog. bij voorbeeld na de volgende raads verkiezingen. besluiten het mu seum wel te bouwen, dan zou dat natuurlijk prachtig zijn. Maar we rekenen er niet meer op." Kunstenaars kunnen grensverleggend aan het werk in Renesse van onze verslaggever Ernst Jan Rozendaal RENESSE - In Zeeland komt binnenkort een ambitieus en internationaal kunstproject van de grond. Beeldend kun stenaar Jan van Munster heeft bij zijn huis in Renesse een werk- en expositieruimte ge bouwd waarin kunstenaars uit binnen- en buitenland op uitnodiging van een gastcura- tor nieuw werk kunnen ma ken en tonen. De Berlijnse ar- chitectuurdeskundige Kris- tine Feireiss - onlangs be noemd tot directeur van het Nederlands Architectuurin stituut (NAi) in Rotterdam - treedt het eerste jaar als cura tor op. De bedoeling is dat de eerste kunstenaar in mei aan de slag gaat. Voor de uitvoering van het pro ject is een speciale stichting opgericht die de naam Plus Min draagt. De energietekens plus en de min zijn bekende motieven in het werk van Van Munster. Het atelier en de ex positieruimte zijn ook in die vorm gebouwd. Hij construeer de ze aanvankelijk als een enorme sculptuur. Door er ge bouwen van te maken heeft hij de grens tussen beeldende kunst en architectuur over schreden. aldus woordvoerder Jan Donia van Stichting Plus Min. Grensverleggend bezig zijn, dat is ook het voornaamste cri terium waaraan de kunste naars moeten voldoen die in Renesse komen werken. „Energie is het belangrijkste thema in de kunst van Van Munster", verklaart Donia. „De plus en de min zijn ener gietekens. Symbolisch gezien moet deze plek als een soort krachtbron fungeren voor de mensen die hier aan het werk gaan. Het is te beschouwen als een labaratorium waarin hope lijk dingen gaan gebeuren die in de beeldende kunst nog niet „De eerste gesprekken daar over zijn zeer positief', aldus Donia. Het initiatief wordt gesteund door een comité van aanbeve ling waarin onder anderen di recteur Flor Bex van het Mu seum voor Hedendaagse Kunst (MUHKA) in Antwer pen, directeur Lex ter Braak van de Vleeshal in Middelburg, architect Jo Coenen en direc teur Chris Dercon van Mu seum Boymans Van Beunin- gen in Rotterdam zitting heb ben. Tegenpool Beeldend kunstenaar Jan van Munster bij zijn werk- en expositieruimte in de vorm van de energietekens plus en min. fotoPieter Honhoff aan de orde zijn geweest. Dat betekent tegelijkertijd dat de grote sculptuur van Van Mun ster gevuld wordt met de crea tieve energie van anderen." Uitgangspunt De kunstenaars nemen de beeldende kunst als uitgangs punt. maar kunnen zich in hun werk ook begeven op het ter rein van de architectuur, mu ziek, cinema, of informatica. Zij krijgen de gelegenheid om enige tijd in Renesse te werken en tegelijkertijd of aansluitend hun werk te tonen. De exposi tieruimte is geen museum of galerie, telkens opnieuw hangt het van de kunstenaar af óf en wanneer er iets te zien is. De kunstenaars worden aange zocht door gastcuratoren die door de Stichting Plus Min worden gevraagd zich gedu rende één jaar met het opstel len van een programma bezig te houden. Zij zijn volstrekt on afhankelijk in hun keuze voor één of meerdere kunstenaars. De curator kan iemand met een gevestigde internationale reputatie zijn, of een jonge ko meet die pas aan het culturele firmament is verschenen. Met de keuze van Feireiss ligt het voor de hand dat architectuur tijdens het eerste jaar een be langrijke rol gaat spelen. Het is nog niet zeker wie de eer ste kunstenaar is die in Renes se aan het werk gaat. Volgens plan moet dat in mei gaan ge beuren. Bij de officiële opening van het kunstproject zal een boekje worden gepresenteerd over de totstandkoming van het initiatief en de architec tuur van de beide ruimtes. La ter verschijnt mogelijk nog een serie publikaties over de werken die in Renesse worden gemaakt. De financiering komt gedeelte lijk voor rekening van Van Munster, omdat hij de voorzie ningen heeft aangelegd Voor de verdere bekostiging hoopt de stichting Plus Min waarvan Van Munster bestuurslid is) op subsidies en sponsorbijdragen. Volgens Van Munster kan het Zeeuwse project worden ge zien als een tegenpool van het ambitieuze atelier P. S. 1 in New York waar geregeld jonge, veelbelovende kunstenaars worden uitgenodigd om enkele maanden te werken en hun verblijf af te sluiten met een ex positie. Van Munster: „Vanuit allerlei kleine landen gaan mensen naar die grote stad. Dat heeft waarschijnlijk in vloed op het werk dat zij daar maken. Hier komen mensen vanuit de grote stad naar het platteland. Hopelijk oefent de ze omgeving ook invloed uit op de kunstenaars die hier werken." Plus Min beoogt niet het Euro pese equivalent van P. S. 1 te worden, aldus Van Munster. Dat vindt hij te hoog gegrepen. Een vergelijking met de situa tie in Domburg aan het begin van deze eeuw spreekt hem meer aan. Op uitnodiging van de schilder Jan Toorop kwa men destijds internationaal vermaarde kunstenaars naar dat Zeeuwse kustplaatsje om er 's zomers te werken en te ex poseren. Wellicht dat het pro ject in Renesse een heden daagse variant daarop kan worden. Van Munster: „Het is natuurlijk niet te voorspellen, maar we hopen dat er zoiets gaat gebeuren." van onze verslaggever MIDDELBURG - Het dagelijks provinciebestuur en de Zeeuwse Museumstichting hebben een sluimerend con flict over het provinciaal museumbeleid de kop inge drukt. Er dreigde onenigheid over de taken van een stuurgroep die de aanbevelingen van de notitie 'Pro vinciaal museumbeleid in progressie' moet uitvoeren. De provincie wil daarin nadrukkelijk kunnen meepra ten over organisatie en personeelsmanagement van de museumstichting, maar die vreest juist een te grote in menging. Met het aannemen van de nota is eind vorig jaar beslo ten jaarlijks 150.000 gulden extra uit te trekken om de Zeeuwse Museumstichting te versterken. De provinciale subsidie overstijgt daarmee het miljoen. Volgens gede puteerde drs G L. C. M. de Kok is het daarom logisch dat de provincie met het stichtingsbestuur "meekijkt en meepraat', ook gezien 'verkeerde keuzen' die in het ver- leden zijn gemaakt. Volgens de museumstichting geeft de provincie daarmee een heel andere invulling aan haar regiefunctie dan eerder was afgesproken. Na een gesprek tussen museumstichting en provincie is nu de ergste kou uit de lucht. Afgesproken is dat de pro vincie wel in de keuken mag meekijken, maar dat beslis singen over management en personeelsbeleid tot de ver antwoordelijkheid van de museumstichting blijven be horen. MIDDELBURG. Stadsschouwburg 'Evita'. van Tim Rice en Andrew Lloyd Webber, met o.a Pia Douives, Bill van Dijk en Jeroen Phajf. Kos tuums van Yan Tax. decor van Paul Gallis. Muzikale leiding van Harry van Hoof. regie van Ken Urmston. door Willem Nijssen Eva Perón heeft een leven ge leid, dat bij uitstek ge schikt is om in een musical te verwerken. Geboren in Argenti nië als onecht kind, opgegroeid in grote armoede, klimt ze op naar grote maar bedenkelijke roem. En de weg daarheen is voor een belangrijk deel in duis ternis gehuld. Eenmaal boven, is ze geliefd en verguisd. Haar biografie en haar karakter zit ten vol hevige contrasten. En dat spreekt nog altijd geweldig tot de verbeelding. Zeker bij een onderwerp als Eva Perón is het nodig om daar ver der niet meer bij stil te staan. De zuinige opmerking, die destijds in 1978 van de criticus van The Times afkomstig was, zou an ders wel degelijk hout kunnen snijden. ..Next we'll have a musi cal about Hitler" schreef hij met een pruilpen. De geschiedenis van Eva Perón is sensationeel, méér boodschap is er uit de mu sical 'Evita' niet te halen. En sensatie geeft dramatiek, valse en oprechte. Componist Andrew Lloyd Web ber (inmiddels een Siri had in 1978 al de nodige roem verwor ven met de musicalJesus Chnst Superstar'. Grote successen als 'Cats' en 'The Phantom of the Opera' zouden nog volgen. 'Evi ta' is een interessante musical omdat hij als één doorlopende muzikale lijn is opgebouwd. De (schaarse) dialogen worden 'ge- zangzegd'. De muziek is gedurfd. Natuurlijk draait die om de over bekende, pakkende, direct-sim- pele melodie van 'Don't cry for me Argentina" - in meerdere va riaties terugkerend. Maar onder tussen zijn grote stukken heel wat complexer van ritme en op bouw. Grillig en meeslepend als de tango, die er dan ook steeds opnieuw in te herkennen is. Het levensverhaal van Eva Pe rón - door de bevolking liefko zend Evita genoemd - ontrolt zich in de musical in filmische beelden. Op een draaiend toneel wisselen de decors razendsnel. De rijke aankleding zorgt voor een schitterend kleurenspel. waarbij de belichting heel tin de kan blijven. Nu en dan 1* vriest' het ensemble in prach: gecomponeerde tableaux i vants. die met hun romantise! uitstraling het volkse element! het peronisme benadrukken. Zo zijn er naast de muzika hoogtepunten ook beeldend toppen. En choreografische, r twistgesprek tussen Evita Che Guevara - met een be< historische fantasie ingevoegd is op dat vlak een bijzonder ma moment. Het speelt zich af een schitterend doeltreffends haast baltsende, 'strijddans'. De rol van Che Guevara, zon( vettig te worden goed gespee! door Bill van Dijk, is bedoeldoc de kritische geluiden te laten tic ren. Die waren er destijds voloj Eva Perón was een dubbel pa sonage. Ze was doelbewust tamelijk onverhuld uit op pc soonlijke glorie en onbegrensd rijkdom, maar ijverde tegelijke tijd voor bijvoorbeeld vrouwe: stemrecht. Met succes ove gens. Ze gebruikte mensen. kolonel Juan Perón. Maar ze i» kommerde zich ook om menst en was daarom geliefd. Dat dubbele, het oprechte en! doortrapte, weet Pia Dou® heel goed te treffen. Al blijft!» uiteindelijk toch de vraag wsi om juist Eva Perón het onè werp van een musical m# worden, zij weet van het pers nage een reële figuur te make: Ondanks de met Che Gueva expliciet aanwezige kritisc toon. heeft 'Evita' niets te n* den of te verklaren. Er wordtin onbekommerde verve in? speeld op een raadselachli mythe. En omdat de musicab eigenlijk ook al zo dubbel is,' is geen toneel en het is geend eert. versterkt dat elkaar, daarom is het toch wel terec om 'Evita' te rekenen totf van de beste musicals. Deze! derlandse produktie, na bijna jaar natuurlijk al de zoveeli doet hem volledig recht. Nu gentinie nog. want daar ii heel begrijpelijk voor wie de: altijd sluimerende krachten' het peronisme kent - tot op: den nooit uitgevoerd. 'Evita' is ook vandaag morgen nog te zien in de schouwburg te Middelburg^ 29 en 30 mei in De Maagd te 5 gen op Zoom

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1996 | | pagina 12