Brug Sluiskil grootste knelpunt
Voorliefde voor klassieke tekst
PZC
Extra geld voor
toeristenproject
Slachtofferhulp
Ambitieus eerbetoon bij
herdenking Van Ostaijen
Brabantse hulp voor
Zeeuwse kansarmen
Knelpunten
Zeeuwse
wegen
zeeland woensdag 31 januari 1996 17
Oplossing voor zorgenkind hoofdwegennet moet wachten op WOV
kunst
van onze verslaggever
r MIDDELBURG - Het grootste
knelpunt in het Zeeuwse hoofd
wegennet is de kanaalbrug bij
Sluiskil. Cijfers van provincie
en Rijkswaterstaat wijzen dat
uit. De brug bij de Grevelingen-
sluis (Bruinisse) staat op een
tweede plaats en de beruchte
Zandkreekbrug op een derde.
Regelmatig worden ideeën ge
opperd om de knelpunten aan te
pakken. De Terneuzense burge
meester drs R. Barbé pleitte
van onze verslaggever
MIDDELBURG - De Stich
ting Slachtofferhulp Zee
land kan, wat GS betreft,
het toeristenproject voort
zetten. Er is een kwart ton
beschikbaar om nu ook acti
viteiten in Zeeuws-Vlaan-
deren te ontwikkelen.
Daarmee is de hele Zeeuwse
kustregio bij het project be
trokken. Het nieuwe, ook
weer op een politiepost te
vestigen steunpunt, komt in
de omgeving van Oostburg
of Cadzand. Daar vindt de
grootste concentratie plaats
van met name Belgische
vakantievierders. Met deze
activiteit wordt invulling ge
geven aan een al langer le
vende wens.
Schrijnend
In de kop van Schouwen be
middelde" slachtofferhulp
vorige zomer in rond 150
meer of minder schrijnende
gevallen waarbij toeristen
betrokken waren.
Dat varieerde van een on
dersteuning van nauw be
trokken particulieren na on
gevallen met dodelijke af
loop of ernstige verwondin
gen, na verdrinkingsgeval-
len. toegebracht lichamelijk
geweld als verkrachting en
eind vorige week nog voor een
snelle 'ondertunneling' van het
Kanaal Gent-Terneuzen. De ge
meenten Goes en Noord-Beve
land roepen om een oplossing
voor de Zandkreekbrug. Schou-
wen-Duiveland lijdt onder de
wachttijden bij de Grevelingen-
sluis.
De papieren van Barbé lijken op
basis van cijfers van Rijkswater
staat en de provincie het sterkst.
De kanaalbrug bij Sluiskil ver
werkt dagelijks wel minder au-
aanranding en na confronta
tie met de kleine criminali
teit. Ook buiten het toeris
tenseizoen moest de organi
satie slachtofferhulp in een
kleine honderd gevallen in
actie komen.
Bekendheid
Op Walcheren konden vorig
jaar tachtig slachtoffers wor
den geholpen. In dit toeris
tisch drukke deel van Zee
land werden echter minder
in de problemen geraakte
vakantiegangers geholpen
dan verwacht was. Veron
dersteld wordt dat slachtof
fers niet voldoende op de
hoogte waren van het be
staan van een hulporganisa
tie voor deze specifieke ge
vallen. Er zullen nu met de
politie nog betere afspraken
voor doorverwijzing worden
gemaakt.
Voorts zal dit voorjaar een
actieve PR-campagne wor
den gevoerd om de bekend
heid van het toeristenpro
ject te vergroten.
Het project loopt eind dit
jaar af. De stichting slachtof
ferhulp Zeeland zal nagaan
in hoeverre de hulp aan
slachtoffers tot een geïnte
greerd onderdeel van het to
tale takenpakket kan wor
den gemaakt.
to's dan de Zandkreekbrug en de
brug bij de Grevelingensluis.
Maar: 'Sluiskil' is een permanen
te bron van ergernis. De brug
staat over het hele jaar bijna vijf
uur per dag open.
Seizoen
De problemen bij de Zandkreek-
dam en Grevelingensluis zijn
seizoensgebonden. Het mes
snijdt 's zomers aan twee kan
ten. Het wegverkeer neemt met
de helft toe en de wachttijden
verdrievoudigen bijna. Zo ex
treem lang als bij Sluiskil wor
den ze echter nooit, ook niet in
het hoogseizoen.
Hoewel de kanaalbrug bij Sluis
kil duidelijk het grootste knel
punt is, geeft Rijkswaterstaat
Zeeland geen prioriteit aan de
aanpak van die passage. Een op
lossing voor het Zeeuws-Vlaam
se probleem is relatief duur. Een
tunnel onder het Kanaal Gent-
Terneuzen moet extra diep lig
gen, vanwege de zeescheep
vaart.
De kosten van zo'n tunnel wor
den op 200 a 250 miljoen gulden
geraamd, terwijl Rijkswater-
staat-directeur H. Saeijs een
aquaduct bij de Grevelingen
sluis op 100 miljoen gulden
schatte. Een tweede brugpas-
sage bij de Zandkreekdam -
over het sluizencomplex - is nog
'goedkoper'.
Rijkswaterstaat draagt de ver
antwoordelijkheid voor de brug
bij de Grevelingensluis en de
brug bij Sluiskil. De provincie
beheert de weg over de Zand
kreekdam.
Prioriteiten
Recentelijk nog maakte Saeijs
er geen geheim van dat de ka
naalbrug bij Sluiskil geen voor
rang geniet. Eerst de Wester-
schelde Oeververbinding
(WOV), dan het volgende obsta
kel. Een aquaduct bij Bruinisse
behoort eerder tot de 'mogelijk
heden'. Bij die keuze laat Rijks
waterstaat niet uitsluitend de
kosten meewegen. Voor de brug
Sluiskil is een alternatief, de
bruggen bij Terneuzen, terwijl
de Grevelingen-brug de enige
doorgang is op de weg van Zie-
rikzee naar Rotterdam.
Ondertussen onderzoekt de pro
vincie of een oplossing kan wor
den gevonden voor de Zand
kreekdam: ondertunneling, een
tweede brugpassage of een ver
hoogde brug. „Tien miljoen gul
den of meer", denkt directeur
verkeer en vervoer C. Landré.
„Daaraan moet je al snel den
ken." Hij constateert vervol
gens: „Als provincie hebben we
jaarlijks zes miljoen gulden in-
vesteringsgeld
Landré erkent dat de kanaal
brug bij Sluiskil de grootste
bottleneck is. „Maar", relati
veert hij, „op Zeeuws niveau is
dat zo. Landelijk gezien valt het
mee. Niet één Zeeuws knelpunt
komt in de top tien of de top
veertig van files voor Het Rijk
kent daarom wel andere priori
teiten."
Voorbereiding
herdenking
ramp Tsjernobyl
MIDDELBURG - Het actieco
mité Stop Borsele houdt woens
dag 7 februari een bijeenkomst
in Middelburg ter voorberei
ding van de herdenking van de
explosie in de kerncentrale van
Tsjernobyl. De bijeenkomst
wordt gehouden in de Zeeuwse
Bibliotheek in Middelburg en
begint om 20.00 uur.
Het is 26 april tien jaar geleden
dat de kerncentrale in Tsjerno
byl explodeerde. Inmiddels zijn
als direct of indirect gevolg daar
van duizenden mensen overle
den en ondervinden duizenden
anderen nog dagelijks de gevol
gen van de ramp.
Stop Borsele is mede-organisa
tor van de landelijke herdenking
op 27 april in Amsterdam. In de
week daaraan voorafgaand
houdt het actiecomité regionale
activiteiten die moeten uitmon
den in een fakkeloptocht op 26
april bij de kernenergiecentrale
in Borssele.
van onze verslaggever
MIDDELBURG - De Zeeuwse
Stichting Keuzebegeleiding
Onderwijs Arbeid (SKOA) gaat
zich nu ook bezighouden met de
uitvoering van werkgelegen
heidsprojecten voor mensen die
weinig kans hebben op een
baan. Daartoe sloot SKOA dins
dagmiddag een samenwer
kingsovereenkomst met het
Provinciaal Steunpunt Werkge
legenheid (PSW) in Noord-Bra
bant.
Dat gebeurde onder het goed
keurend oog van de Zeeuwse ge
deputeerde D. Bruinooge, die sa
men met zijn Brabantse college
op het idee kwam beide instel
lingen nader tot elkaar te bren
gen. Om de overeenkomst te on
dertekenen waren de SKOA-
voorzitter. Terneuzens burge
meester R. Barbé. en PSW-voor
zitter A. de Wildt gisteren naar
het provinciehuis in Middelburg
gekomen.
SKOA is ooit in het leven geroe
pen om te adviseren over studie-
Politiebezoek
bij illegale
hondenfokker
SINT-ANNALANI) - Een ken
nelhouder in Sint-Annaland
heeft dinsdag een proces-ver
baal gekregen omdat hij zonder
vergunning honden fokt en ver
koopt.
De in Sint-Maartensdijk woon
achtige eigenaar kreeg de poli
tie, een inspecteur van de die
renbescherming en een dieren
arts op bezoek, omdat er klach
ten over en een aangifte van die
renkwelling of -mishandeling
waren binnengekomen.
Uit het ter plaatse gehouden on
derzoekje bleek daar echter
niets van. In de kennel bevon
den zich zowel volwassen hon
den als pups.
Beurs gestolen
ZIERIKZEE - Een 66-jarige in
woonster van Zierikzee is dins
dagochtend tijdens een bezoek
aan haar huisarts beroofd van
haar portemonnee. Ze had haar
jas. waar haar portemonnee in
zat. op de kapstok gehangen in
de gang naast de wachtkamer.
Terwijl ze wachtte, verscheen
een man in de gang die een zwar
te helm op had. Daarna was haar
portemonnee weg. De man bleek
geen patient te zijn van de dok
ter.
en beroepskeuze, maar wil zich
nu ook nadrukkelijk gaan rich
ten op loopbaanbegeleiding. Be
doeling is de 'meer kansarmen'
aan een job te helpen en ze, om
terugval te voorkomen, ook op
de werkplek nog een tijdje te be
geleiden.
Het PSW zou in Noord-Brabant.
Limburg en Gelderland al veel
succes hebben geboekt met be
geleiding van wao-ers, allochto
nen. vroegtijdige schoolverla
ters. ex-gedetineerden en moei
lijk lerende kinderen. Bedoeling
is dat het PSW nu ook in Zeeland
projecten opzet die dergelijk
'kansarmen' aan een baan kun
nen helpen. SKOA zal daarna de
uitvoering ter hand nemen.
Klanten
De twee instellingen verwach
ten dat de Arbeidsvoorziening,
het bedrijfsleven en gemeenten
gretig van hun diensten gebruik
zullen maken Bedrijven kunnen
bijvoorbeeld hulp vragen bij het
uitvoeren van cao-afspraken
over aanstelling van kansar
men. De hulp aan gemeenten
kan bestaan uit begeleiding van
uitkeringsgerechtigden naar
een baan. De samenwerking tus
sen SKOA en PSW is voorlopig
aangegaan voor een periode van
twee jaar Barbé denkt 'dat het
moet lukken er ook daarna mee
verder te gaan'.
Kort geding
bouwkwestie
Goes verdaagd
van onze verslaggever
MIDDELBURG/GOES - Het
kort geding dat de omstreden
Rotterdamse projectontwikke
laar II. van Schaijk heeft aange
spannen tegen de aannemers
combinatie Rijk, Flipse en De
Delta en de gemeente Goes, is
dinsdag verdaagd. De zaak
wordt nu 9 februari in Middel
burg behandeld.
Zoals gemeld eist Van Schaijk
dat zijn bouwproject Zonne-
West wordt voortgezet op grond
van zijn kostenberekeningen
De aannemerscombinatie heeft
de bouw stilgelegd omdat sterk
wordt getwijfeld of Van Schaijks
calculaties wel kloppen. De
vrees bestaat dat Zonne-West
een financieel fiasco wordt.
De drie aannemingsbedrijven
dragen de financiële risico's van
het. project, dat is ontwikkeld
door Van Schaijks bedrijf Silen
ce.
van onze verslaggever
ANTWERPEN - De stad Ant
werpen heeft dinsdag een
ambitieus programma gepre
senteerd voor de viering van
de manifestatie Paul van Os
taijen 100. Bijna een jaar lang
wordt herdacht dat het don
derdag 22 februari precies
honderd jaar geleden is dat
de baanbrekende Vlaamse
dichter in Antwerpen werd
geboren. Het programma be
vat verschillende tentoon
stellingen, theater- en mu
ziekuitvoeringen, lezingen,
films en een speciaal jeugd
programma. Ook wordt een
standbeeld onthuld.
Van Ostaijen is niet alleen de
auteur van gedichten met een
vreemde typografie en opmer
kelijke titels als 'BOEM PAU-
KESLAG' en 'Dag ventje met
de fiets op de vaas met de
bloem ploem ploem'. hij was
onder meer ook de eerste ver
taler van het werk van Franz
Kafka buiten Tsjechië, hij on
derhield contacten met com
munistische en dadaïstische
kunstenaars in Berlijn en hij
introduceerde de groteske en
het expressionisme in de
Vlaamse letteren. Ook schreef
hij kritische stukken over
kunst en poëzie.
Spreektaal
Door zijn gedichten deden de
spreektaal en het bruisende
stads- en nachtleven hun in
trede in de literatuur. Hij pu
bliceerde de bundels Music-
Hall, Het Sienjaal, De feesten
van angst en pijn en Bezette
stad. Bekende grotesken zijn
Het bordeel van Ika Loch, De
trust der vaderlandsliefde en
de verzameling Vogelvrij. Hij
overleed, amper 32 jaar oud,
op 18 maart 1928.
Rond zijn honderdste geboor
tejaar zijn een honderdtal ac
tiviteiten gepland. De Ant
werpse beeldhouwer Wilfried
Pas, die eerder een beeld van
Willem Elsschot vervaardig
de, werkt aan een standbeeld
dat op 22 februari wordt ont-
Paul van Ostayen, wiens honderdste geboortejaar in Antwer
pen met tal van manifestaties wordt herdacht. foto Bart Huys-
mans/Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
huid aan de Pottenburg. een
pleintje bij de Minderbroe-
dersrui. Vanaf 2 maart brengt
de expositie Mo(nu)menten in
Galerie De Zwarte Panter -
nu nog te zien in de Brakke
Grond in Amsterdam - de tot
standkoming van beide
sculpturen in beeld.
In het Archief en Museum
voor het Vlaamse Cultuurle
ven begint op 22 februari een
expositie over leven en werk
van Van Ostaijen aan de hand
van nagelaten archivalia en
documenten. Alle - ongeveer
dertig - bekende foto's van de
dichter zijn te zien. In het Ste
delijk Prentenkabinet zijn
vanaf 24 februari prenten en
tekeningen van tijdgenoten
van Van Ostaijen te bezichti
gen. In het Hessenhuis opent
22 juni een tentoonstelling
over het modernisme van
Paul van Ostaijen en de ge
broeders Floris en Oscar Jes-
pers (beiden beeldend kunste
naar).
Theater
In drie verschillende theater
voorstellingen, Hartelik, uw
Paid van Ostaijen Bezette
stad en Vorm, vormt, vormen,
staan leven en poëzie van de
dichter centraal. Verder zijn
teksten van Van Ostaijen op
muziek gezet, wordt het ritme
van de jazz in zijn poëzie on
derzocht en is voortbordu
rend op zijn 'Huldedicht aan
Singer' een concert van naai
machines georganiseerd.
Maandelijks zijn er lezingen
over Van Ostaijen en 24 fe
bruari verzorgen performers,
schrijvers, muzikanten en
deejays in het Antwerpse
Zuidstation een Nacht van
Paul van Ostaijen.
Het Antwerps Filmmuseum
vertoont in april films die ver
band houden met Van Ostaij-
ens werk en het kunsthuis Vil-
lanella heeft een uitgebreid
programma voor jongeren sa
mengesteld. De BRT stelt een
speciale tv-documentaire sa
men (uitzenddatum: 1 sep
tember) en ook in de Antwerp
se straten zal Van Ostaijen
veelvuldig worden herdacht.
Er gaat een Van Ostaijentram
rijden, kunstenaars uit ver
schillende disciplines maken
een lichtexpositie die tijdens
zomeravonden verschillende
wijken zal oplichten en kinde
ren zullen - vooral tijdens het
openingsweekend van 24 en
25 februari - argeloze voorbij
gangers met Van Ostaijens
poezie overvallen.
van onze verslaggever
TERNEUZEN - Het Vlaamse toneelgezel
schap Antigone brengt donderdag Kat op
een heet zinken dak (Cat on a hot thin roof,
1955), een van de bekendste stukken van de
Amerikaanse auteur Tennessee Williams,
op de planken van het Zuidlandtheater in
Terneuzen. Binnenkort volgen ook nog
voorstellingen in Zierikzee en Bergen op
Zoom. „Ik heb een voorliefde om met klas
siek tekstmateriaal te werken", zegt regis
seur Ignace Cornelissen. „En we kunnen
loch wel zeggen dat dit stuk daartoe intus
sen behoort."
Thomas Lanier 'Tennessee' Williams werd
op 26 maart 1911 geboren in Columbus. Mis
sissippi. Het huiselijk leven waarin hij op
groeide was niet bepaald harmonieus, wat
wellicht een verklaring is voor de thema's
woede, spanning en eenzaamheid die vaak
in zijn werk terugkeren. Na tal van baantjes
te hebben vervuld, schreef hij in 1940 zijn
eerste stuk Battle of angels. Beroemde
werken zijn verder onder meer A streetcar
named Desires 1947), The Rose Tattoo (1950)
en Suddenly last summer 1958». Williams
leefde een tragisch leven. Hij raakte ver
slaafd aan drank en medicijnen en overleed
in 1983. Hij stikte in het dopje van een inha-
leringsspray.
Hel
In K-at op een heet zinken dak wordt de laat
ste verjaardag gevierd van Grote Va. de
schatrijke eigenaar van een katoenplan
tage. Hij heeft kanker en gaat dood. De
grootste zorg van zijn kinderen is de erfenis
en het ontbreken van een testament. Er
wordt geen feest gevierd, maar de hel barst
los. Sluimerende familieconflicten komen
naar de oppervlakte. Het gezin van Grote Va
Pollit blijkt te worden beheerst door heb
zucht, jaloezie, leugens, seksuele frustratie,
verdrongen homoseksualiteit, alcoholisme
en liefdeloosheid.
„Het stuk vertelt nog steeds veel over de tijd
waarin we nu leven", aldus Cornelissen.
„Dat is het kenmerk van een klassieker. Het
toont mensen die ontdekken dat een spiri
tuele dimensie ontbreekt aan hun leven.
Vergelijk het maar met een Griekse tragedie
waarin de hoofdpersonages door de goden in
de steek worden gelaten In dit stuk hebben
ze zichzelf lange tijd God gewaand. Maar
hun onaantastbaarheid brokkelt af en dan
blijkt dat ze niets hebben om op terug te val
len. Ze hebben weliswaar elkaar, maar ze le
ven nu juist in een leugenachtige situatie."
Geactualiseerd
Cornelissen heeft Kat op een heet zinken
dak geactualiseerd, zonder het toneelstuk
geweld aan te doen. „De toeschouwers moe
ten het idee krijgen dat ze nu iets gewaar
worden, ook al kijken ze naar een stuk uit
het verleden Dat versta ik onder actualise
ren. Daarvoor is het niet nodig het het to
neelstuk helemaal op zijn kop te zetten."
„Er heeft een zekere stilering plaatsgevon
den. Op het toneel is een woonkamer inge
richt die als een soort scheefgetrokken ruim
te verwijst naar die waarin Williams alles liet
afspelen. Het is nu mogelijk de verbeelding
daarop los te laten.
„De kostuums komen nog dicht bij de tijd
waarin het stuk speelt, maar in de speelstijl
wordt het psychologische realisme van de
jaren vijftig doorbroken. We hebben de laat
ste decennia met een evolutie in het theater
te maken gehad, ongetwijfeld onder invloed
van film en televisie. De achterliggende psy
chologie wordt niet meer op een dienblaadje
aangereikt. Het stuk wordt ook sneller ge
speeld. daar zijn toeschouwers tegenwoor
dig aan gewend. Ze hebben de dingen eerder
in de gaten, dus lange pauzes vol betekenis
zijn niet meer nodig. Daarbij is het beter te
suggereren dan te laten zien. Dat maakt het
geheel luchtiger."
Volks
Deze werkwijze houdt niet in dat Cornelis
sen iets uit het oorspronkelijke stuk heeft
weggelaten. Williams' hele tekst is gehand
haafd. in een nieuwe vertaling van Walter
van den Broeck. „Kat op een heet zinken
dak gaat over een volkse familie die het ge
maakt heeft. Dat komt in hun taalgebruik
terug. Van den Broeck is een schrijver in de
traditie van Louis Paul Boon. Hij weet de
taal te hanteren op een manier die volks
aandoet. Verwijzingen naar het Zuiden van
de Verenigde Staten - waar het stuk eigen
lijk speelt - zijn niet weggelaten, maar wor
den gewoon op zijn Vlaams uitgesproken.
Natuurlijk zonder het belachelijk te maken.
Waar het mij om ging was een sfeer te recon
strueren, liever dan letterlijke aanduiding
van plaats en tijd."
Toneelgroep Antigone: Kal op een heet zinken
dak. do Ifeb Zuidlandtheater Terneuzen. do I5feb
Concertzaal Zierikzee 'beide 20 uun en di 19 maart
in De Maagd in Bergen op Zoom 20.15 uun.
Zeeuws Orkest
moet omgezet
in stichting
van onze verslaggever
MIDDELBURG - De organisa
tiestructuur van het Zeeuw Or
kest moet veranderen om in de
toekomst financiële tekorten te
voorkomen. De vereniging
moet een stichting worden en
het secretariaat, dat sinds begin
van dit seizoen professioneel is
opgezet, moet worden uitge
breid met een professionele za
kelijk leider. Het bestuur van
de stichting moet klein blijven
- hoogstens vijf personen - en
als adviseurs kunnen de thea
terdirecteuren Y. Mergler uit
Terneuzen en C». Peijs uit Mid
delburg fungeren.
Deze aanbevelingen heeft een
provinciale werkgroep toege
voegd aan de eerder bekend ge
worden maatregelen om de te
korten van het Zeeuws Orkest te
saneren. Zoals gemeld waren de
tekorten over 1992 tot en met
1994 opgelopen tot 214.000 gul
den. Dit gat kan worden gedekt
door een ton extra subsidie van
het Rijk. 30.000 gulden van zo
wel provincie als grote Zeeuwse
gemeenten (Middelburg 12.500,
Vlissingen en Goes ieder 5000.
Terneuzen. Veere en Zierikzee
ieder 2500) en ruim 50.000 gulden
van het bedrijfsleven.
Eerder was ook besloten dat de
financiële verantwoordelijkheid
voor de organisatie van concer
ten niet meer bij het Zeeuws Or
kest ligt, maar - via uitkoopsom
men - bij de theaterorganisaties
in Terneuzen en Middelburg.
Veel meer bezoek
bevrijdingsfeest
van onze verslaggever
VLISSINGEN - Het bezoek aan
het Bevrijdingsfestival is vorig
jaar explosief toegenomen, zo
wel landelijk als in Zeeland. In
Vlissingen verdubbelde het
aantal toeschouwers van 40- tot
80.000. Behalve scholieren en
studenten hebben in 1995 ook
werkende jongeren het evene
ment ontdekt. Dit blijkt uit een
landelijke enquête bij alle der
tien festivals.
Verder wordt de sfeer van het
festival geprezen, bezoekers zijn
zich bewust van het gehanteer
de thema anti-discriminatie en
de festivals blijken door de pu-
blieksopbouw duidelijk geen
stedelijk maar een provinciaal
karakter hebben.
De provincie heeft de enquêtere
sultaten vrijgegeven, omdat en
kele statenleden onlangs vraag
tekens zetten bij het nut van een
landelijk georganiseerd Bevrij
dingsfestival in Zeeland.
Scene uit Kat op een heet zinken dak.
fotoHol/Antigone
