Prijs huizen fors omhoog
Velly's Barn
'één galerie
Noodklok geluid
over archeologie
in de provincie
IS
Contactgroep voor slachtoffers asbest
Trots dat mijn werk daarbij hangt
Uitbreiding taken
voor nutsbedrijf
van levensbelang
Claim rond veerboot
zeeland
15
Zeeuws-Vlaanderen deelt niet in de hausse
prijsontwikkeling
bestaande woningen
zr
ZATERDAG 6 JANUARI 1996
dint
Stadsgewest
steunt actie
tropisch hout
van onze verslaggever
VLISSINGEN - Het
stadsgewest Vlissingen
/Middelburg wil de actie
van Hart voor Hout on
derschrijven. Die instel
ling ijvert voor het op
e«n correcte manier be
heren van hout. Zij pleit
met voor een verbod op
fcet gebruik van tro
pisch hout.
Al enige jaren vindt een
discussie plaats over het
wel of niet gebruiken van
tropisch hout. Een ver
bod daarop is vrijwel on
mogelijk. Beide gemeen
ten zijn voorstander van
het terugdringen van het
gebruik van tropisch
hout.
De discussie spitst zich
momenteel toe op de te
rugdringing van niet mi
lieuvriendelijk geprodu
ceerd hout. De Hart voor
Hout actie wil het ge
bruik ervan verbinden
aan een certificaat. Dit
hout is dan afkomstig
van duurzaam beheerde
tropische bossen, het zo
geheten Forest Ste
wardship Council. Hout
daarvan komt dit jaar in
beperkte hoeveelheden
op de Nederlandse
markt.
De werkgevers- en werk
nemersorganisaties in
de houtsector zijn tegen
stander van de actie. Zij
woraen met dezelfde
problematiek geconfron-
teeid, maar staan een
strategie van onderhan
delen en overleg voor.
Vdgens beide colleges
kaï een resultaat nog ja-
rai op zich laten wach
ten.
Ee twee colleges stellen
bon afzonderlijke raden
\oor de intentieverkla-
nng van Hart voor Hout
ie ondertekenen. De ac-
;ie betekent namelijk
geen verbod en geeft te
gelijkertijd een signaal
af aan de producenten en
klanten om de bossen op
een correcte manier te
beheren. In Vlissingen
komt de zaak in een com
missievergadering op
woensdag 10 januari
(19.30 uur) aan de orde, in
de raad Middelburg
maandag 22 januari om
19.30 uur.
van onze verslaggever
DEN HAAG/GOES - De huizen
in Zeeland zijn het afgelopen
jaar veel meer waard geworden
dan elders in Nederland. In deze
provincie ging de prijs gemid
deld met 8,5 procent omhoog.
Dat is ruim het dubbele van de
landelijke stijging, en meer dan
in enige andere provincie. De
Zeeuwse prijzen liggen nog wel
beneden het landelijke gemid
delde.
Overigens bestaat een aanmer
kelijk verschil tussen Zeeland
boven en Zeeland beneden de
Westerschelde. Zeeuws-Vlaan-
deren deelt niet mee in de haus
se. Daar is eerder sprake van een
prijsdaling.
Dat blijkt uit gegevens van de
NVM, de landelijke vereniging
van makelaars in onroerende
goederen. Voorzitter Mark J.
Faasse van de NVM-Zeeland
schrijft de waardestijging in Zee
land voor een deel toe aan de
trek van welgestelde ouderen
naar 'mooiere' aan water gele
gen gebieden, en aan de afwezig
heid van bouwgrond op plaatsen
waar mensen graag willen wo
nen. Hij signaleert een gebrek
aan bouwmogelijkheden in ge
meenten als Middelburg, Zierik-
zee, Heinkenszand en de
Schouwse Westhoek. „Je ziet de
prijzen van bestaande woningen
dan de hoogte in schieten."
Inhaaleffect
Een verklaring kan volgens
Faasse ook zijn dat Zeeland 'al
tijd wat achter loopt bij de lan
delijke trend'. Een jaar eerder
liepen de prijzen landelijk fors
op (9 procent). Zeeland bleef
daar toen ver bij achter (4 pro
cent). Ook nu nog liggen de hui
zenprijzen in Zeeland aanzien
lijk beneden het landelijk ni
veau. Afgelopen jaar werd voor
éen woning in deze provincie ge
middeld 198.600 gulden betaald,
16,5 procent minder dan lande
lijk.
Dat verschil in prijs stimuleert
volgens Faasse de migratie uit
de Randstad en Noord-Brabant,
met name van ouderen. Voor dit
jaar voorspelt hij wat Zeeland
betreft een voortgaande, lichte
stijging van de prijs van couran
te woningen. Naar zijn verwach
ting zullen forse prijsstijgingen
achterwege blijven omdat nu
her en der nieuwbouwprojecten
op stapel staan.
De woningmarkt in Zeeuws-
Vlaanderen verschilt rigoreus
kunst
',an c
onze verslaggeefster
P ÏEWEDORP - Galerie vindt
teeldend kunstenares Nelly
'an Nieuwenhuijzen een te
;root woord voor de 'presenta-
die ze kortgeleden
$Lieeft ingericht. Ze is dan ook
tevreden over de naam die
vriend voor de verbouwde
bedacht: Nelly's Barn,
een verhaal van Dickens
iver een vrouw die een winkel-
Sjj je runt met vanalles en nog
*)at. „Ik vind het leuk, want het
pretentieloos."
Nieuwenhuijzen (51) schil-
;rt sinds een kleine twintig
„Het is spontaan ontstaan
■n ik op een gegeven moment
let een verfdoosje van de kinde-
cén aan de slag ging. Die zaten
nog op de kleuterschool. Al
i een jaar of twee drie werd
eeoflijn werk aangekocht door de
mstuitleen." Van Nieuwen-
uijzen is autodidact, zoals dat
^jj- eet. „Ik haal mijn kennis vooral
it boeken en museumbezoe-
pvallend aan haar werk is de
iginele wijze waarop ze met
sditionele genres als land-
frappen en stillevens omgaat,
e schilderijen zijn expressief en
it kleurgebruik is gedurfd.
bemen zijn wel herkenbaar als
oemen en luchten als luchten.
aar het zijn geen kopieën van
E werkelijkheid. Bijzonder is
ök de technische perfectie die
aar werk kenmerkt.
y i Nelly's Barn hangt een over-
pht van schilderijen die ze
nds 1992 heeft gemaakt. Ook
iaan er enkele zelfgemaakte,
van die in de rest van Zeeeland.
Boven de Westerschelde steeg
de prijs van een huis vorig jaar
tot gemiddeld 217.000 gulden.
Onder de Westerschelde kostte
een 'gemiddeld' huis 190.000 gul
den. Volgens de Terneuzense
NVM-makelaar E. Compiet zijn
de prijzen in Zeeuws-Vlaande
ren eerder gedaald dan geste
gen. „De markt is hier niet zo
groot. Wij hebben een 150-tal wo
ningen in bemiddeling. Dat is de
helft van de markt. De gemiddel
de vraagprijs is 170.000 gulden."
Compiet zoekt de oorzaak in de
ruime beschikbaarheid van wo
ningen. „In de huursector staan
hier 400 woningen leeg."
Landelijk
Landelijk stegen de prijzen meer
dan verwacht. Halfweg het jaar
hield de NVM het nog op een stij
ging met 2 procent, wat gelijk
zou zijn aan de inflatie. Maar
vanaf het begin van de zomer
trok de markt behoorlijk aan. zo
dat uiteindelijk een niveau van 4
procent werd bereikt.
De NVM schrijft de stijging deels
toe aan een toegenomen belang
stelling voor woningen in de ho
gere prijsklassen. Met name in
de klasse boven de 350.000 gul
den zijn meer woningen ver
kocht. In de laagste klasse is de
stijging wat afgevlakt doordat
grote verhuurders een deel van
hun bezit aan de bewoners ver
kochten.
Landelijke tendenzen waardoor
koopwoningen meer waard wor
den. zijn volgens de NVM de aan
houdende stijgingen van de
huurprijzen, lage inflatie, lage
rente, groter vertrouwen van
consumenten in economische
groei en het traag van de grond
komen van nieuwbouwprojec
ten.
van decoraties voorziene bank
jes en stoelen, iets waar Van
Nieuwenhuijzen nog maar sinds
afgelopen zomer mee bezig is.
Het zien van de stoelen vormde
voor een goede klant aanleiding
haar de opdracht te geven een
doodskist te beschilderen. Ze is
heel enthousiast over dit nieuwe
project.
Ambachtelijk
Van Nieuwenhuijzen vindt het
heel leuk om ook wat meer am
bachtelijk en decoratief te
werken. „Je bent lichamelijk
lekkerder bezig. Na een dag aan
die stoelen te hebben gewerkt,
ben ik 's avonds doodop. Bij
schilderen moet je veel meer je
hoofd gebruiken: Wat zal ik
doen? Hoe moet ik het doen?
Soms ben ik maanden met één
werk bezig."
Anderen
Van Nieuwenhuijzen benadrukt
dat de opening van Nelly's Barn
niets te maken heeft met het be
staande aanbod van galerieën in
Zeeland. Ze blijft zelf bijvoor
beeld ook meedoen aan groeps-
exposities in het Zeeuws-Vlaam
se Esprit. Ze wil de tentoonstel
lingsruimte ook alleen maar
openstellen voor andere kunste
naars van wie ze het werk spe
ciaal bewondert. Reden voor de
verbouwing van de schuur was
vooral dat ze privé en werk wat
meer wilde scheiden. „Boven
dien is het gewoon een mooie
ruimte waar ik niets mee deed."
Nelly's Barn, Oude Veenveg 5, Lexoe-
dorp. Geopend na telefoxiische af-
spraak: 0113-612303.
cib
ontwikkeling huizenprijzen
inde* versus inflatie w*
koophuizen
220
180
140
100
huizenprijzen
A
1 y
X
f inflatie
160
140
120
100
'75 '80 '85 '90 '95
verkooptijd
in dagen
meergezins
totaal
1990
105
90
102
1991
107
90
103
1992
85
70
81
1993
67
55
65
1994
66
58
64
1995
Tl
67
75
b am
LWPil iTaan
A l j. nn o/j
prijsontwikkeling
QU 1995 t.o.v. 1994
procentuele
afwijking
provinciaal
prijsniveau t.o.v.
landelijk
prijsniveau 1995
van onze vei
MIDDELBURG - De weduwe van de aan asbestziekte mesothe-
lioom gestorven J. M. Wijkhuisen heeft een contactgroep opge
richt voor Zeeuwse asbestslachtoffers. Slachtoffers en nabe
staanden praten graag over hun angsten, hun woede en hun
pijn, weet mevrouw Wijkhuisen uit ervaring. Door middel van
een contactgroep kunnen slachtoffers elkaar steun geven.
De regio Walcheren is net als Rijnmond/Dordrecht, IJmond en
Twente één van de gebieden met veel asbestslachtoffers. Meestal
hebben de slachtoffers gewerkt in de asbestcementindustrie, de
petrochemie of zoals in Zeeland bij scheepswerven en isolatiebe
drijven. Wijkhuisen liep mesothelioom op tijdens zijn werk bij De
Schelde. Hij spande in 1994 met succes een kort geding aan tegen
zijn voormalige werkgever. De produktie en de verwerking van
asbest is pas sinds juli 1993 in Nederland verboden.
In Rotterdam is begin 1995 het comité Asbestslachtoffers opge
richt door een aantal asbestslachtoffers en nabestaanden in sa
menwerking met de Socialistische Partij. Het comité zet zich in
voor de oprichting van een asbestfonds waaruit slachtoffers be
taald moeten worden. Vooruitlopend op de oprichting hiervan
begeleidt het comité slachtoffers met het voeren gerechtelijke
procedures.
Bij het comité hebben zich inmiddels vijftien mensen uit Vlissin
gen en omgeving gemeld.
Voor informatie: 0118-637268 of0118-417452.
r"y van Nieuwenhuijzen is blij met haar nieuwe presentatie-
foto Willem Mieras
Yvonne van der Vorst wil vooral integere kunst maken.
foto Lex de Meester
van onze verslaggever
VLISSINGEN - Ze is er trots
op dat haar schilderijen han
gen tussen het werk van kun
stenaars wier naam al eerder
in Zeeland is gevestigd. On
der de titel Vijf Zeeuwen expo
seert Yvonne van der Vorst
(1960) uit Vlissingen vanaf
zondag samen met Theo Jor-
dans en Jozef van Mierlo uit
Groede, Gerard Menken uit
Kloetinge en Leendert van
der Pool uit Middelburg in ga
lerie GEE'71 in het Zuidhol
landse Geervliet. „Dat zijn
natuurlijk mensen die iets
kunnen", zegt ze. „Dat ik erbij
ben gevraagd, zal toch wel be
tekenen dat mijn werk niet
bij dat van hen uit de toon
valt."
Het is haar eerste expositie in
een galerie. Van der Vorst
heeft altijd geschilderd en ge
tekend. maar haar ontwikke
ling raakte pas in een stroom
versnelling gedurende de vier
jaar dat zij op het Middelburg
se Instituut voor Kunstzin
nige Vorming les kreeg van
Theo Jordans. „Van hem heb
ik een goede kunstopvoeding
gekregen. Door de aandacht
die hij aan mijn schilderijen
heeft besteed en door mij te
motiveren, wist hij er uit te ha
len wat er in zat. Zo is het schil
deren voor mij tot meer dan
een hobby geworden. Zijn ma
nier van lesgeven is heel inte
ger. niet gericht op het nastre
ven van goedkoop succes."
Met een groep van tien kunste
naars. waaronder de vijf die in
Geervliet exposeren, schildert
Van der Vorst regelmatig in
het atelier van Jordans in
Groede. Wat de tien gemeen
hebben is dat ze allen een
voorkeur hebben voor figura
tief werk, hoezeer hun stijlen
ook uiteenlopen.
Niet vrolijk
Van der Vorst maakt vooral
portretten, van zichzelf en an
deren. „De meeste mensen die
mijn schilderijen zien, vertel
len me dat ze er niet vrolijk
van worden. Ze zijn vrij donker wel blijven zien. Als ik te lang
en dramatisch. Ik schilder blijf priegelen, gaat de emotio-
graag verdriet en een beetje nele inhoud verloren. Dan ga
weemoed. Ik heb in mijn leven je denken: 'Hoe zien die ogen
zo het een en ander meege-er precies uit? Hoe ziet die
maakt en dat probeer ik in die mond er precies uit?' En dan
schilderijen te verbeelden. Ze raak je kwijt waar je op uit
zijn de uitdrukking van een ge- was."
voel. Dat wil overigens niet
zeggen dat ik een ongelukkig V erleiQingen
leven leid. hoor. Ook als ik vro- Telkens opnieuw benadrukt
lijk ben, vind ik donker en Van der Vorst dat een kunste
somber heel mooi." naar integer moet zijn. Niet
Ze noemt haar zelfportretten toegeven aan trends, niet toe
gesloten, ook de naakten. „Ik geven aan de wensen van het
schilder mezelf bloot, maar ik publiek en niet toegeven aan
geef me niet bloot." de verleiding van het geld. hoe
graag ze ook met schilderen
Eindeloze sessies voor de spie- haar geld zou willen verdie-
gel zijn niet nodig. „Ik zet het nen. „Natuurlijk word je altijd
portret vrij snel op. Het gaat beïnvloed door de tijd waarin
om een uitdrukking die ik wil je leeft. Ik zoek daarin wat ik
vastleggen en dat moet snel. zelf mooi vind en voel. Anders
want die verandert natuurlijk, ben je jezelf niet meer en legt
Ik zit geen weken aan een por- de kunstwereld op wat mooi is.
tret te schilderen. Ik ben er Dan ben je een slaaf van het
ook niet op uit om bijvoor- geld. En als je dan later terug
beeld de huid heel fijntjes en kijkt op je leven, wat heb je
gedetailleerd weer te geven. Ik dan bereikt?"
werk in vlotte toetsen, je moet Vijf Zeeuwen, van 7 tlm 25 jan
de strepen van de kwast nog in galerie GEE'71 in Geervliet.
van onze verslaggever
MIDDELBURG - Delta Nutsbe
drijven kan alleen gezond blij
ven. indien het bedrijf in staat
wordt gesteld het takenpakket
uit te breiden. In zijn nieuw-
jaarspraak zei directeur ir P.
Stoter dat voor een 'puur nuts
bedrijf in de traditionele bete
kenis' op de langere termijn
nauwelijks nog toekomst is.
Stoter voorziet dat de afzet van
energie en water vrijwel niet
meer zal stijgen. De nadruk
komt steeds meer op energie- en
waterbesparingen te liggen. Dat
heeft, aldus Stoter, steeds min
der opbrengsten en - daaruit
voortvloeiend - steeds minder
personeel tot gevolg. „Daardoor
zal op den duur van Delta niet
veel overblijven."
Indien Delta een volwaardig be
drijf wil blijven, zullen andere in
komstenbronnen moeten wor
den aangeboord. Dat betekent:
nieuwe activiteiten. Een van de
nevenactiviteiten waarop het
nutsbedrijf zich wil toeleggen is
de zuivering van afvalwater. In
de Zeeuwse waterschapswereld
wordt een mogelijke komst van
Delta op de 'markt' van de wa
terzuivering als oneerlijke con
currentie beschouwd.
Behalve de zuivering van afval
water zijn er nog andere terrei
nen waarop Delta zich (actiever)
zou kunnen gaan bewegen, zoals
afvalverwerking en -verbran
ding. slibvergassing, energie-ad-
visering. kabeltelefonie en vi
deodiensten. Eind februari is er
opnieuw overleg met de aan
deelhouders.
Participatie
De directeur van de NV Delta
Nutsbedrijven kondigde in zijn
nieuwjaarstoespraak aan, dat
het personeel met. ingang van dit
jaar de gelegenheid krijgt te par
ticiperen in de onderneming. De
bedoeling daarvan is de betrok
kenheid van de medewerkers te
vergroten. Er is gekozen voor zo
geheten participatiebewijzen,
omdat directe deelneming via
aandelen- niet mogelijk is. De
aandelen zijn namelijk in over
heidshanden (de provincie Zee
land en de gemeenten in het
voorzieningsgebied). De partici
patiebewijzen worden verkocht
via een daartoe op te richten
stichting.
slot van pagina 11
gen een rol gespeeld kunnen
hebben.
Davidse heeft zelf wel zijn ver
moedens over hoe het is gegaan:
„De PSD met op de achtergrond
Hennekeij heeft me er willens en
wetens uitgegooid. Er wordt met
je gespeeld, je wordt geminacht
omdat je geen grote jongen bent
zoals De Schelde. En ze komen
er nog mee weg ook." Als voor
beeld van deze gang van zaken
wijst de Dordrechtse reder op de
meest recente aanbesteding
voor een nieuwe veerboot voor
de PSD. Hij deed aanvankelijk
samen met de Frisian Shipyard
Welgelegen BV te Harlingen een
poging die order te verwerven.
Maar volgens Davidse werd aan
die samenwerking door de werf
een eind gemaakt nadat de PSD
een fax over de schadeclaim van
Davidse aan Frisian had ge
stuurd. ..En dat kan ik bewijzen,
want ik heb een kopie met op de
bovenste regel dat de PSD de af
zender is. Verder heb ik bandop
namen van de directeur van de
werf."
Tweede kamer
De kwestie heeft Inmiddels ook
de aandacht getrokken van en
kele Tweede Kamerfracties. De
RPF, GroenLinks en de Socia
listische Partij hebben de minis
ter gevraagd de aanbesteding
voor de nieuwe veerboot van de
PSD goed in de gaten te houden.
Minister Jorritsma antwoordde
daarop dat Davidse geen partij
was bij deze laatste procedure.
De laatste kwestie staat los van
de aanbesteding voor de Konin
gin Beatrix waarvoor Davidse
zijn claim heeft ingediend. Dat
neemt niet weg dat hij ook in dit
geval vindt dat hij niet serieus
genomen is De opdracht ging
naar de Vlissingse werf De
Schelde. Daarom heeft hij, om in
de recente aanbesteding zijn ge
lijk te krijgen, de Europese Om
budsman ingeschakeld.
van onze verslaggever
MIDDELBURG - De situatie
van de archeologie in Zeeland is
belabberd.
Wanneer niet snel actie wordt
ondernomen, dreigen de sporen
die het verleden in de Zeeuwse
grond heeft nagelaten totaal te
worden vernietigd, aldus de
provinciale werkgroep archeo
logie in het onlangs verschenen
rapport '(on)beroerde grond'.
Financiële perikelen maken het
echter al moeilijk om het mini
male niveau aan archeologi
sche inspanning van de laatste
jaren in Zeeland te handhaven.
Daardoor staat onder meer het
voortbestaan van het Provin
ciaal Depot voor Bodemvond
sten in Middelburg op de tocht.
Geschrokken van de noodkreet
van de werkgroep en geconfron
teerd met tekorten, wil het dage
lijks provinciebestuur dit jaar
ten minste 86.000 gulden extra
voor archeologie uittrekken, om
te voorkomen dat de toestand
verder verslechtert. Bovendien
wordt een Platform Archeologie
opgericht dat de ontwikkelin
gen in Zeeland gaat volgen en
begeleiden.
Voorstel
Nog voor de zomer ontvangen
provinciale staten een voorstel
met aanvullende maatregelen.
Onderdeel daarvan is waar
schijnlijk nog eens een structu
rele verhoging van de jaarlijke
archeologiebegroting met 65.000
gulden.
Daarmee kunnen de gestegen
kosten voor het depot voor bo
demvondsten worden gedekt.
Komt die financiële injectie er
niet vóór de zomer, dan moet de
personele inzet sterk worden in
gekrompen en zal het depot voor
een groot gedeelte van het jaar
gesloten worden.
Marktgericht
Een eenmalige extra bijdrage is
nü al noodzakelijk. Door de
sterk opgelopen kosten voor de
potmedewerkers is over 1994 en
1995 een gat van 86.000 gulden
ontstaan.
De medewerkers zijn in dienst
van het Administratief Dien
stencentrum Zeeland (ADZ).
Tot 1987 rekende dat daarvoor
geen kosten, maar met de hui
dige marktgerichte aanpak zijn
de bedragen flink opgelopen.
Tot 1993 konden deze kosten
worden opgevangen, nu niet
meer.
Een van de oorzaken is onduide
lijkheid en onenigheid tussen de
provincie en de Rijksdienst voor
Oudheidkundig Bodemonder
zoek (ROB) in Amersfoort over
wie precies wat moet betalen.
Daardoor zijn geen adequate
maatregelen genomen toen te
korten ontstonden.
De provincie vindt dat de ROB
en zij ieder de helft van het te
kort voor rekening moeten ne
men.
Het ROB kampt echter al met
tekorten over 1995 en kan geen
financiële bijdrage leveren.
Het provinciebestuur heeft nu
besloten zelf het totale tekort te
dekken, in de hoop later nog wat
van het geld 'elders' terug te krij
gen. De ingreep is noodzakelijk
om openstaande rekeningen te
voldoen en het minimale niveau
van archeologische inspanning
in Zeeland voorlopig te handha
ven.
De extra subsidies zijn slechts
een druppel op een gloeiende
plaat, blijkt uit de discussienota
'(on)beroerde grond'. Daarin
heeft de werkgroep archeologie
zich gebogen over het beleid in
Zeeland voor de jaren 1996 tot en
met 2000.
Het archeologisch erfgoed wordt
in snel tempo een schaars arti
kel, aldus het rapport. De afgelo
pen vier decennia is een derde
van het bodemarchief - de res
ten en sporen die vorige genera
ties in de grond hebben achter
gelaten - door onder meer be
bouwing, recreatie en natuur- en
landbouw verloren gegaan.
Aanbevelingen
Het is nu zaak te bepalen hoe het
kwetsbare bezit dat nog is over
gebleven kan worden be
schermd. te meer omdat de rol
van de provincie - die op het
ogenblik geen formele taak heeft
op het gebied van archeologie -
door decentralisatie van rijksta
ken toeneemt.
De werkgroep komt met een
aantal aanbevelingen voor de
toekomst, zoals een lichte uit
breiding van het personeelsbe
stand. een verbetering van de
huisvesting van het depot, uit
breiding van de middelen voor
noodopgravingen en de ontwik
keling van een Provinciaal Ar
cheologisch Centrum.
Hiervoor zouden de komende ja
ren enkele honderdduizenden
guldens extra moeten worden
uitgetrokken.
