Zedenverval op
het tv-scherm
Kleine,
ongenode gasten
PZC
Talkshow-
gekte in VS
Horizontaal
Verticaal
Oplossing
Feestdier
vrije tijd
puzzel
dierelantijnen
postzegels
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1995 3 7
Het gaat niet goed met de
kijkcijfers van de grote
Amerikaanse tv-stations. Net
als in ons land lijken de kijkers
in de Verenigde Staten
doodmoe van het grote tv-
aanbod en verward door het
toenemend aantal zenders.
„Het afgelopen seizoen werden
er tientallen nieuwe series
gelanceerd, maar in vrijwel
alle gevallen bleven de
kijkcijfers sterk achter bij
voorgaande jaren", vertelt
Kelly Kahl, Hoofd van Kijk- en
Luisteronderzoek bij CBS, het
station dat het meest te lijden
heeft onder de tegenvallende
'ratings'.
Er is maar één tv-genre dat geen
enkele hinder schijnt te onder
vinden van de misère in de tv-busi-
ness en dat zijn de talkshows die de
persoonlijke problemen van ge
wone mensen onder de loep ne
men. Nieuwe praatshows - er zijn
er nu in totaal meer dan twintig op
de buis - schieten als paddestoelen
de studio's uit en gaan strijdlustig
de concurrentie aan met gevestig
de 'hosts' als Oprah Winfrey en
Phil Donahue, van wie de oor
spronkelijke formule tot in de de
tails is gekopieerd. Er zijn zelfs
twee televisie-kanalen waar uit
sluitend talkshows op worden uit
gezonden.
De omvangrijke nieuwe lichting,
onder wie Rickie Lake, Jenny Jo
nes, actrice Gabrielle Carteris (uit
de reeks Beverly Hills 90210), ac
teur George Hamilton en zijn
vrouw Alana en zelfs actrice/model
Lauren Hutton, is ambitieus. Heel
ambitieus. Geen middel wordt ge
schuwd om de kijkcijfers op te
krikken. En sensatie, seks, en een
schreeuwend publiek zijn in het
geval van talkshows kennelijk de
belangrijkste ingrediënten daar
toe. „Het is goed dat mensen zich
zo uiten, ze vinden steun en krop
pen niet alles op", verwoordt Ric
kie Lake het keurig in haar kan
toor in New York. Wat moet ze er
ook anders over zeggen? Dat het
publiek het nu eenmaal vréét, al
die ellende die wordt gebracht als
puur amusement? „Nee", zegt Ric
kie, „wij proberen jonge mensen te
helpen problemen te overwinnen."
Thema's
Programmamakers worden steeds
ingenieuzer in het bedenken van
de meest opzienbarende, ongeloof
lijke thema's die veelal met seks te
maken hebben. 'Ik heb drie min
naars', bijvoorbeeld. Of: 'Hij slaat
me, maai- ik hou van hem'; 'Ik wil
call girl worden'; 'Mijn vriend is
travestiet'; 'Mijn vriendin is een
man'; 'Mijn zoon is een seriemoor
denaar'. Kortom, het lijkt alsof er
geen normaal mens meer rond
loopt in de Verenigde Staten.
De gasten die in zo'n programma
komen opdraven, worden vervol
gens meestal heftig door het opge
wonden publiek toegeschreeuwd.
En als het even kan gaan de gasten
met de bezoekers of met elkaar op
de vuist. Dat laatste overkwam
presentator Geraldo d'Rivera vo
rige week. In een aflevering met de
titel 'Ik leef liever op straat dan
met mijn moeder' ging een jong
zwerfstertje geheel door het lint
toen ze door het aanwezige publiek
werd uitgescholden. Geraldo rea
geerde niet op het tumult, maar
stond alles ogenschijnlijk emotio
neel onaangedaan te bekijken.
„Talkshows zijn het Colosseum
van de negentiger jaren. Kijkers
genieten er nu eenmaal van om
mensen elkaar te zien verscheu
ren", zo verklaarde onlangs een tv-
bons het succes van het genre.
Zorgen
„Ja, hoe wilder en gekker de shows
worden, hoe meer publiek ze trek
ken", verzucht Kahl, wiens station
de shows van Jenny Jones en Car-
nie Wilson - niet in ons land te zien
- produceert.Oprah en Donahue
hebben een vast publiek dat ze
niet snel zullen kwijtraken, maar
als je je als nieuweling in de markt
wil storten, dan moét je zorgen dat
jouw 'topics' nóg opzienbarender
zijn. De grenzen zijn zoek."
Juist die ontwikkeling baart vele
Amerikanen zorgen. Het incident
rond het programma van Jenny
Jones heeft die zorg alleen maar
vergroot. Een mannelijke gast van
Jones was namelijk zo geschokt
door de onverwachte confrontatie
op televisie met een man die ver
liefd op hem was, dat hij hem een
paar dagen later doodschoot. Het
programma is nooit uitgezonden.
„Het loopt de spuigaten uit. De
fundamenten van deze maat
schappij, onze sociale begrippen,
onze normen en waarden, worden
in deze shows dagelijks onder vuur
genomen. Men gaat daarin steeds
verder, totdat die fundamenten ge
heel aan flarden zijn geschoten.
Het publiek raakt gevaarlijk afge
stompt. Je moet nu tenminste een
achtjarig meisje hebben die met
haar vier buurjongens slaapt, an
ders is het niet interessant voor de
show", meent sociologe Vickie
Abt, die werkt aan een boek over
talkshows dat in april uitkomt.
Discussie
En talkshow-keizerin Oprah Win
frey zwengelde de discussie on
langs aan door een programma te
wijden aan de vraag: 'Zijn talk
shows schadelijk?'. In die show
kondigde ze aan zich geheel af te
keren van sensatie in de program
ma's, en zich uitsluitend toe te leg
gen op shows waarin de kijkers
'een positieve boodschap meekrij
gen'. Een paar weken later, in haar
eigen studiocomplex in Chicago,
geeft ze nog maar eens antwoord
op de vraag die ze zich toen stelde.
„Ja, talkshows zijn in veel gevallen
schadelijk. Talkshows hadden
eens een functie, namelijk het be
spreekbaar maken van onderwer
pen als incest en mishandeling, za
ken die vóór die tijd onder het ta
pijt werden geschoven. Maar het
genre is nu verworden tot rotzooi,
een freakshow. Veel mensen ne
men dat wat ze op tv zien voor
waar aan. En wat zien ze: vrouwen
worden neergezet als achterlijk,
zwarten zijn achterlijk. Het is voor
al kwalijk voor de zwarte cultuur.
Zwarten worden in deze shows zeer
negatief in beeld gebracht. Het is
om van te walgen."
Inmiddels wordt ook de politiek in
stelling gebracht om het 'zeden
verval op televisie' een halt toe te
roepen. De rechtse activist Wil
liam Bennet, berucht om zijn
kruisvaart tegen de 'onfatsoenlij
ke' teksten in de rapmuziek, heeft
het voortouw genomen. Samen
met senator Joseph Lieberman wil
hij politici gaan bestoken om talk
shows aan de kaak te stellen. „Dit
culturele rottingsproces vergiftigt
Amerika", liet hij onlangs in een
verklaring weten. „Kinderen kij
ken naar allerhande perversitei
ten, naar huwelijken die kapot
gaan, naar mensen met vreemde
afwijkingen. Dat is gevaarlijk."
Bennet en Lieberman willen dat er
regels worden gesteld aan talk
shows, zoals een lijst van onder
werpen die absoluut niet door de
beugel kunnen.
Geraldo d'Rivera liet vorige week
weten deze actie niet serieus te ne
men. Geraldo: „Het is een makke
lijk onderwerp waarmee je leuk
kan scoren. Soapseries bestaan uit
seks, overspel, bedrog en geweld,
waarom mag dat wel9 Trouwens,
we doen wel degelijk ook goede
dingen in onze shows, we maken
onderwerpen bespreekbaar."
Verdwijnen
Oprah Winfrey denkt dat het snel
afgelopen is met de Carnies en de
Leeza's en de Jeremy's. Dat hóópt
ze ook uit eigenbelang, want sinds
de hevige concurrentie is opge
staan, zijn haar kijkcijfers met der
tien procent gekelderd. „Natuur
lijk vormen ze een bedreiging voor
mijn eigen show. Het is vooral de
hoeveelheid talkshows die ons de
das omdoet. Maar ik ben er heilig
van overtuigd dat deze trend snel
ten einde komt. Het gaat toch eens
vervelen."
Ook Kerry Kahl van CBS meent
dat de talkshows vanzelf zullen
verdwijnen. „Daar is geen poli
tieke actie voor nodig. Het genre is
geheel doorgeschoten, maar er
komt een verzadigingspunt. Men
sen zullen zeggen: nu is het genoeg.
Het verbaast me al dat het zover is
gekomen. Ik denk dat het binnen
een paar jaar afgelopen is met dit
soort programma's, dan blijven al
leen de serieuze shows over. En in
tussen is het een handig onder
werp voor politici, dat het altijd
leuk doet"
Monique Brandt
1 Blaasinstrument, blaasinstrument; 2. voordat, zonder tussen
ruimte, gekeperde stof; 3. beven, aantekenboekje, kippenloop; 4
elk, zuidvrucht, verdieping; 5. claxon, gereed, rivier in Duitsland
6. slordig, kwaadaardige vrouw, rangtelwoord; 7. edelgas, berg
geel, ruzie met rumoer; 8. metaal, gekheid, hoeveelheid: 9. taille
hevige wind, godin van de jacht: 10. rivier in Italië, sudderen, be
vel; 11. groot onheil, rivier in Belgie. roem, toespraak; 12. godin
van de vrede, opstootje, strook, niet waterdicht; 13. gevangenis,
haremdienares, stad in Rusland; 14. ambtsrust. verhoogde toon.
telwoord; 15. hoeveelheid, stad in Frankrijk, militaire rang.
1. Zangstem, blaasinstrument; 2. brandstof, Engels telwoord,
grondsoort, geur; 3. berichten, toegankelijk, vogel: 4. verhinde
ring, een zekere, zeepwater, werk van Ibsen; 5. vlaktemaat, kolf-
fles, gevat; 6. uitloper, godsdienst, kerkbewaarder. onheilsgodin:
7. op die plaats, gil, deel van de bijbel, vuur; 8. dierlijk vet, bij
woord, tennisterm, brievensnoer; 9. ontkenning, wijnmaat, rang
telwoord; 10. vijfpuntige ster, ontkenning, voertuig; 11. werkelijk,
begerig; 12. tussenruimte, scharnier, houding; 13. sleepnet, altaar
blad, bijbelse vrouw; 14. Spaanse uitroep, echtgenoot, positieve
elektrode, streep; 15. interval, opstootje, deel van een bureau,
boekomslag.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Stuur uw oplossing uitsluitend op een briefkaart naar onze puzzel
redactie. Uw briefkaart moet uiterlijk woensdagmorgen in ons be
zit zijn op het volgende adres:
Puzzelredactie PZC
Postbus 466
4380 AL VLISSINGEN
Vermeldt uw naam, adres en woonplaats. De PZC stelt de volgen
de prijzen beschikbaar: eerste prijs een VVV-bon van f50,--. Twee
de, derde en vierde prijs een VVV-bon van 25,-. De oplossing en de
namen van de prijswinnaars vindt u in de PZC-bijlage 'Vrije Tijd'
van volgende week.
Het sleutelwoord van de
woordzoeker van vorige week
is: LIEFDESVERDRIET. De
prijswinnaars zijn: A. Jasperse,
Ring 27, Ouwerkerk (VVVbon
50,-). De VVV-bonnen van
25,- gaan naar: W. Klaassen,
Ant. Edenlaan 31; Goes; M. Ba-
reman, Weststraat 7, Wissen-
kerke en B. Cammelot-Zondag,
J.W, Schuurmanstraat 110,
Domburg. De prijzen zullen
binnenkort worden toegezon
den.
OPLOSSING VRIJDAG
opval 1 end
poel i e r a r
peet bende
e s 1 a e i sen
reaal stek
mu 1 r o e a 1 e
a r g o n r a i 1
norsgerei
opatekern
kapel w i 1 g
adat panel
pi ar i a d n e
i e ma n d e s t
De feestdagen worden van oudsher
door de mens geassocieerd met
dieren. Zo is Pasen het feest van het
ontluikende leven en daarvoor
gebruikt men dikwijls als symbool een
lief geel kuikentje.
Sinterklaas is ook zo'n feest.
Daarbij denken we meer aan
een paard. Een schimmel beter ge
zegd, waarop die bisschop uit
Spanje over de daken rijdt, altijd
vergezeld van een hulpje met een
zeer donkere huidskleur, die zich
op die gladde daken maar te voet
moet redden.
Zelfs de schimmel van Sinterklaas,
hoe bijzonder het dier ook mag zijn
door zijn gespring over die daken,
is afkomstig van dat oerpaardje
Eohippus, dat men aan de hand
van fossielen heeft kunnen dateren
op ongeveer 60 miljoen jaar gele
den. Het oerpaardje was maar
klein. Het had de grootte van een
mindenslag hond in onze dagen.
Uit dit beestje ontstond dan het
wilde paard, de tarpan, die eind
1700 door bejaging geheel uitge
storven was. Wel waren er nog wat
kruisingen en via die kruisingen
bleek men in staat het oorspronke
lijke wilde paard terug te fokken.
We mogen aannemen dat de hui
dige tarpan een getrouwe replica is
van het dier dat rechtstreeks aan
onze huidige paarden vooraf ging.
De voorvader van dat witte paard
van Sinterklaas zogezegd. Hoewel
geen enkele schimmel geheel wit
is. Hij heeft namelijk een zwarte
huid met een mengsel van zwarte
of bruine en witte haren. Sin
terklaas is tegenwoordig niet zo
kieskeurig meer. Op een paard zie
je de Goedheiligman soms nog een
enkele keer bij zijn intocht in stad
of dorp, maar meestal verplaatst
hij zich per auto. Logisch want met
de bevolkingstoename moet hij in
een heel korte tijd veel meer gezin
nen bezoeken dan vroeger.
Kerstdieren
Bij het kerstfeest denken we, af
hankelijk van onze instelling, aan
de os en de ezel en soms aan de kal
koen, die heerlijke geuren ver
spreidend bij het feestelijke kerst
maal wordt aangeboden.
In afwachting van de drukke kerstdagen, worden de rendieren in Lapland regelmatig getraind op het trekken
van sleden. foto Anefo
De Kerstman begint steeds meer
in zwang te komen en dat vrolijke
baasje verplaatst zich altijd per
slee, waarvoor een rendier als trek
kracht dient.
Toch zijn er dieren, die ook met
Kerstmis in ons gezichtsveld ko
men en eigenlijk nooit genoemd
worden. In de kerststal, waar nog
een restje stro van vorig jaar in te
vinden is, treffen we soms een spin
aan, die daar prettig van zijn zijn
winterslaap geniet. Zo'n spin zet
ten we natuurlijk netjes terug in de
schuur of op de zolder, waar de
kerststal na het feest weer wordt
opgeborgen.
Misschien zetten we zelfs een
kerstboom in de kamer. Tegen
woordig is dat meestal een spar,
die met kluit en al wordt aange
schaft om volgend jaar misschien
weer dienst te kunnen doen. In
kluit en boom bevinden zich dier
tjes, die dan ook met ons gezin sa
men het kerstfeest willen vieren.
maar in hun winterslaap zodanig
zijn gestoord, dat zij het eigenlijke
feest maar zelden levend zullen
meemaken. Het zijn de vele zes-,
acht-, duizend- en miljoenpotige
diertjes, insecten, spinnen, dui
zendpoten, springstaarten, torren,
kevers, teveel om op te noemen.
Soms zelfs in groten getale.
lz. M. de Klerk
Let maar eens op, als de kerst
boom goed en wel op zijn plaats
staat, wat er op de grond ligt.
Meestal zijn de dieren al in het sta
dium dat aan de dood vooraf gaat.
maar er zijn er toch ook enkele die
taaier zijn en soms ook wat steke-
rig of bijterig.
Bijterig kan bijvoorbeeld de mil-
joenpoot zijn, vooral in de situatie
als hij getergd is in zijn winterse
slaapje. Hij veroorzaakt soms een
vervelende wond, die groter is dan
de doorsnee muggebeet en waar
van het ook langer duurt voor het
jeukerige gevoel verdwenen is.
Leuk
Het leukste diertje in de verzame
ling is een klein, wat grijzig ge
kleurd kevertje met gele vlekjes op
het behaarde huidje en een merk
waardig puntig snuitje. Hoe leuk
hij er ook uit ziet, vergeet niet dat
het een zeer schadelijk beestje is.
Het is de dennesnuittor, die de
schrik is van de kwekers van onze
dennebomen, die eigenlijk sparren
zijn. Hij overwintert nogal eens in
door hemzelf gegraven gangen van
de naaldbomen.
Mogelijk zit hij in uw kerstboom
om te vertellen hoe mooi de natuur
in elkaar steekt. Zelfs bij die kleine
diertjes en zelfs nog mooier dan de
kalkoen op tafel straks.
HET enkele weken geleden ge
publiceerde postzegeluitgif-
teprogramma voor 1996 heeft nu al
een wijziging ondergaan. Van twee
series is de uitgiftedatum gewis
seld. De vier vakantiezegels (2 x 70,
80 en 100 cent) komen nu op 5 juni
in roulatie (in plaats van op 25 juni.)
en de vier sportzegels (70,80,100 en
160 cent) op 25 juni (in plaats van
op 5 juni).
Sinds enkele dagen ligt de eerste
officiële NVPH-postzegelcatalo-
gus op CD-Rom in de winkels voor
een - tot 15 februari 1996 - intro
ductieprijs van 59,95. Om er uit te
halen wat er in zit moet men over
een snelle PC beschikken. Aange
raden wordt een PC met 486 of
Pentium processor, Windows 3.1 of
Windows 95, een SVGA-beeld-
scherm met tenminste 256 kleuren
en minimaal 10 Mb vrije ruimte op
de harde schijf. En natuurlijk een
CD-Rom speler.
De catalogus op CD-Rom omvat
alle zegels van Nederland vanaf
1852 (de overzeese rijksdelen ko
men op die van 1997), alle eerste-
dag-enveloppen met zegels en
stempels en boekjes, maar ook, en
dat is voor het eerst, de PTT-map-
jes: van 1 toten met 139, plus enke
le A-nummers.
Jarenlang wordt er al vanuit de fi
latelie op aangedrongen om ook de
PTT-mapjes in de NVPH-catalo-
gus op te nemen. Eindelijk is het
zover; nu eerst op. een cd-tje, vol
gend jaar ook in de gedrukte ver
sie. In één van de komende rubrie
ken komen we nader op deze eerste
NVPH-noteringen terug.
Wie alles op het cd-tje wil bekijken
is ongeveer 80 uur onder de pan
nen. Men kan elke gewenste zegel,
elke serie, boekje of mapje opvra
gen (en uitvergroten), alsmede de
daarbij behorende gegevens, zoals
datum van uitgifte, ontwerper, fo
tograaf, reden van uitgifte, ver
kochte aantallen en aanvullende
informatie over het onderwerp. Als
de computer over een geluidskaart
beschikt, is deze informatie boven
dien als gesproken tekst te beluis
teren.
Ook wordt de mogelijkheid gebo
den op thema te zoeken, zoals vo
gels, bloemen, kerken of lucht
vaart en men kan speciale series
oproepen, zoals alle zomer-, kin-
der-, of Europaseries.
Er kan tevens een overzicht van de
eigen verzameling worden ge
maakt, waarbij de catalogusprij
zen automatisch worden berekend
voor bijvoorbeeld een complete
opgave voor de verzekering. Men
kan ook een mancolijst aanleggen.
Alle overzichten kunnen worden
uitgeprint.
Honderd jaar Alfred-Nobeltesta-
ment was voor Duitsland en Zwe
den op 9 november aanleiding een
zegel uit te geven met een prak
tisch identiek motief, een zegel
tweeling. Op de zegels (de Duitse
in een waarde van 100 pf„ de
Zweedse van 6,00 kr.) Nobel en een
deel van zijn testament.
DUITSLAND/ZWEDEN - De erf
genamen, in het bijzonder de ne
ven Hjalmar en Emmanuel, waren
met stomheid geslagen toen op 15
december 1896, vijf dagen na diens
overlijden, het een jaar eerder op
gemaakte testament van oom Al
fred Nobel (1833-1896) werd ge
opend. Zij en andere familieleden
kregen toen te horen dat de nala
tenschap aan hen slechts een be
perkt deel van de erfenis zou zijn,
namelijk één miljoen kronen van
een bezit dat op meer dan dertig
miljoen kronen werd geschat.
'Het kapitaal', zo staat in het testa
ment, 'zal door mijn executoren
worden belegd in veilige fondsen
en zal één fonds vormen waarvan
de rente jaarlijks verdeeld zal wor
den in de vorm van prijzen aan
hen, die in het afgelopen jaar aan
de mensheid het grootste nut heb
ben verschaft'.
Ondanks hun teleurstelling werd
het testament door de neven en
verdere familieleden niet betwist.
Op 29 juni 1900 was de stichting
van het Nobel Instituut een feit en
weer een jaar later werden de eer
ste Nobelprijzen uitgereikt voor
natuurkunde, scheikunde, genees
kunde/fysiologie, literatuur en vre
de en sinds 1969 voor economie.
Eveneens 9 november gaf Zweden
zijn jaarlijkse kerstzegels uit. Vier
3,35 kr.-zegels in een boekje van
tien stuks. Op de zegels kande
laars, drie uit het einde van de vori
ge eeuw en een uit 1930. Zweden
gaf 7 oktober ook film-zegels uit.
Daarover de volgende week meer
Hero Wit
De Zweedse Nobel-testamentzegel
zit samen met nog drie andere 6,00
kr.-zegels in een boekje. Ook de an
dere zegels zijn aan het leven van
Alfred Nobel opgehangen. Onder
genoemde zegel: een beeld van de
villa aan de Avenue de Malakoff in
Parijs waar Nobel in 1873 woonde;
het laboratorium in Bjorkborn/
Karlskoga waar nu het Nobelmu-
seum is gevestigd en een beeld van
de uitreiking van de eerste Nobel
prijzen op 10 december 1901 in
Stockholm.
