Vissen in de
catacomben
De patrijs sneuvelt met het nest
IM buutenkieke
Liefde voor
Frankrijk
is bekoeld
Boulogne-sur-Mer
koestert de zee
Boulogne
De liefde van de Neder
landse toerist voor
Frankrijk neemt af. Voor
het eerst sinds mensenheu
genis zijn er afgelopen zo
mer minder Hollanders
naar dit land op vakantie
geweest. Er werden 430.000
'Nederlandse' vakanties
minder genoteerd, een da
ling van 21 procent.
Belangrijke oorzaak lijkt
volgens het Centraal Bu
reau voor de Statistiek het
mooie weer in eigen land,
want niet alleen Frankrijk,
maar ook andere omliggen
de landen kregen een lager
aantal Nederlanders op be
zoek. al zijn de klappen
daar niet zo hard aangeko
men.
Opmerkelijk is wel dat geld
niet de belangrijkste oor
zaak van de verschuivingen
is geweest, omdat Frank
rijk, maar ook andere buur
landen, nauwelijks duurder
zijn geworden. Financiële
'winst' werd natuurlijk wel
bereikt door het groten
deels wegvallen van de post
'reiskosten'.
Van een Frankrijk-boycot
is overigens (nog) geen
sprake, zo denkt het CBS.
Vast staat wel dat dit land
er mede door 'Mururoa' en
de bomaanslagen aan het
eind van het jaar nog slech
ter zal afkomen. „Die ge
beurtenissen werden pas
medio augustus hot items
en zijn daardoor nog niet in
deze cijfers te merken." Iro
nisch genoeg steeg het aan
tal Franse vakanties deze
zomer in Nederland met 16
procent, in aantallen is dat
echter slechts 31.000.
Ondanks de daling van het
aantal Nederlandse vakan
ties deze zomer met 430.000
is Frankrijk met in totaal
1,6 miljoen vakanties (was 2
miljoen) toch nog steeds
het. populairste toeristen-
land. Het marktaandeel
van Nummer Een liep terug
van 27 naar 23 procent. De
nummers twee en drie op de
ranglijst, Spanje en Duits
land, hadden eveneens last
van een dalende belangstel
ling, maar wisten beide hun
oude marktaandeel vast te
houden. Ook België en Oos
tenrijk kregen minder Ne
derlanders op bezoek.
Zoals gezegd bleven die
massaal liever in eigen
land, waardoor het aantal
binnenlandse vakantie met
9 procent steeg tot 5 mil
joen, In concrete getallen
betekent dat dus dat er
'maar' 50.000 binnenlandse
vakanties werden geno
teerd, een tiende van het
aantal vakanties dat
Frankrijk is misgelopen.
Groeiende buitenlandse
belangstelling was er ver
der voor Groot-Brittannië,
Italië en Zwitserland. Vol
gens het CBS is in de eerste
twee landen ongetwijfeld
het effect te merken van een
gedevalueerde, dus goed
kopere munt. Mogelijk kan
bij Engeland ook de Ka
naaltunnel hebben meege
speeld. Niet moet worden
uitgesloten dat veel men
sen dat nieuwtje wilden
proberen óf geprofiteerd
hebben van de prijzenslag
tussen de veerdiensten. De
groei van Zwitserland is
nauwelijks te verklaren.
Rien van den Anker
PZC vrije
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1995 J
Ei
c
I lektronische muziek van een
J diepe, de ziel op drift brengende
geladenheid overrompelen je vanuit
alle hoeken in de catacomben van
'Nausicaa' in de Franse havenplaats
Boulogne-sur-Mer. Geraffineerde
belichting en New Age-achtige
klanken maken de confrontatie met
haaien, kwallen en tonijnen, die
samen met zo'n zesduizend
soortgenoten ronddolen in
majestueuze aquaria, tot een
bijzondere belevenis. De bezoeker
staat zo nu en dan respectvol aan de
grond genageld. En als je na
anderhalf uur die grootste
permanente tentoonstelling van alles
wat met de zee te maken heeft
verlaat, kun je, met uitzicht op zee,
onbeschaamd de vork planten in
allerlei soorten vis die zojuist zijn
bezichtigd: rog, oesters, garnalen,
mosselen, zeeduivel, tonijn. Drie
mooie oesters en een glas Elzasser
voor 25 franc. Bon appétit.
Nausicaa, gelegen direct aan de haven,
heeft nobele doelstellingen, zoals:
'het bewustwordingsproces in gang te zet
ten welke verantwoordelijkheid de mens
heeft voor de instandhouding van de zee'.
Maar de Fransman zou zijn aard verloo
chenen als daar niet een smakelijke lunch
aan vast werd geknoopt. De bewustma
king krijgt met zo'n smakelijk oestertje
aan de vork ten slotte een speciale dimen
sie: laten we die zee maar vooral goed in
stand houden.
Een aparte attractie vormt een animatie,
waarbij de diepten van de oceaan met een
onderzeeboot worden onderzocht. Geïn
tegreerd in Nausicaa is een laboratorium
voor onderzoek van vistechnieken, maar
dit is slechts ten dele voor het publiek toe
gankelijk. Verder omvat het complex een
mediatheek, videotheek, een zwembad en
een zaal voor seminars en congressen.
Volgend jaar viert Nausicaa het eerste lus
trum. Boulogne-sur-Mer is mede dank zij
deze attractie behalve de belangrijkste
vissershaven van Frankrijk en na Calais
de grootste passagiershaven inmiddels
ook als toeristenstad gaan meetellen. Het
zeeaquarium, gehuisvest in een futuris
tisch, hoekig vorm gegeven gebouw van
glas, heeft al bijna drie miljoen bezoekers
getrokken. Dit jaar is Nausicaa met 4000
vierkante meter uitgebreid en in die extra
ruimte komen vooral het milieu en de ge
heimenissen van Antartica aan bod. Veer
tig procent van het bezoek aan Nausicaa
komt uit het buitenland. Engeland, Bel
gië, Nederland en Duitsland staan in die
volgorde bovenaan. Het aquarium is voor
al in trek bij Parijzenaars.
Fluorescerend licht wijst de bezoeker de
weg in de donkere catacomben. De indi-
vuele gast stuit in de gangen nogal eens
hinderlijk op grote groepen die worden
rondgeleid door een gids. Maar verder:
fascinerend en imposant, al die vissen in
hun nagebootste natuurlijke omgeving.
Mascotte
Dit jaar stond het aquarium helemaal in
het teken van het kind en daartoe werkte
Nausicaa samen met de badplaatsen van
de Cóte d'Opale, die allerlei spelletjes en
wedstrijden organiseerden. Een grote rol
speelde de nieuwe mascotte van Nausi
caa, Raya. Ze stelt een rog voor, is 1,65 me
ter lang, okerkleurig, zachtharig en heeft
sproeten. Slim gevonden, die mascotte,
want de aaibare rog in een ondiep bassin
was steeds al een van de grootste kinde
rattracties van Nausicaa. De roggen ko-
Haaien vormen in het zeeaquarium van Boulogne-sur-Mer de grootste attractie.
Het zeeaquarium Nausicaa is ondergebracht in een futuristisch ogend gebouw.
men zelfs iets boven water uit om zich te
laten aaien.
Sinds augustus is Raya in de hal aanwezig
om kinderen wegwijs te maken in de won
derbare wereld van de zee. „Want", rede
neert Francois Amet, de woordvoerster
van Nausicaa, „zij zijn de toekomstige be
heerders van de zee, dus wie beter dan de
kinderen kunnen zorgen voor een andere
mentaliteit." Uiteraard is de mascotte in
de bij het aquarium behorende winkel,
waar namaak-vissen en schelpen in vele
soorten worden verkocht, dominant aan
wezig. En ook in het restaurant duikt ze
op, in de speciale eethoek voor kinderen.
Er is overigens meer dat een bezoek aan
Boulogne de moeite waard maakt. De ha
ven met pakhuizen uit de tijd van Napo-
leon, de aankomende treffers en de bedrij
vigheid daar omheen en de vele visrestau-
rantjes in die buurt kunnen je uren vast
houden en het is dan zaak om bier of wijn
bij de lunch te beperken, want wie Boulog
ne bezoekt kan niet om de historische bo
venstad heen en dat betekent klimmen.
De luiaard kan zich overigens behelpen
met een beknopt boekje van VW, 'Er was
eens: Boulogne', dat in 48 bladzijden dooi
de geschiedenis van de stad raast.
Julius Caesar en Napoleon gebruikten de
havenstad als uitvalsbasis voor de vero
vering van Engeland. Napoleon zette
70.000 manschappen in om de stad te ver
sterken. Een 54 meter hoog gedenkteken
met standbeeld van de Bonaparte herin
nert aan die periode. De oude bovenstad is
maar klein, je bent er eigenlijk zo door
heen, maar ze biedt veel. Leuke winkeltjes
en restaurants bijvoorbeeld. Bijzonder is
bijvoorbeeld de bakkerij Notre Dame op
de hoek van de Rue de Lille en de Ue 'de la
Balance. 'Pain Rustique' verkoopt bakt
deze boulanger al zes generaties lang in
een onverwoestbare oven en het deeg
wordt nog met de hand gekneed. Ook het
winkelinterieur, met honderd jaar oude
marmeren toonbank, is bezienswaardig.
Aandoenlijk gevormde ronde broden sie
ren de etalage.
Je vindt in de Rue de Lille meer kleine
winkels die ambachtelijk handwerk bie
den. Schilderachtig is het restaurant De
La Haute Ville, met poort en achtertuin,
vlak bij de basiliek Notre Dame met zijn
machtige koepel.
Gildehal
Het vijftig meter hoge Belfort, de vesting
toren uit de 12e eeuw, is alleen te beklim
men op aanvraag in het stadhuis aan de
Place Godefroy de Bouillon. Andere at
tracties van de oude stad vormen de ka
thedraal, het veelhoekige kasteel Boulog
ne-sur-Mer uit de 13e eeuw, het kasteel
museum uit 1825 en het huis waar Napo
leon verbleef ('Desandrouin'), aan de Pla
ce Godefroy de Bouillon. In de Rue
Guyale kan een middeleeuwse gildehal
worden bezichtigd. Behalve typisch Fran
se cafeetjes vind je er ook Engelse pubs.
Wie zich helemaal in lokale stijl wil laten
spijzigen kan in een aantal visrestaurants
een gerecht bestellen dat twaalf plaatse
lijke koks eendrachtig hebben bedacht.
Het heet 'Gainée' en de schotel omvat al
ledaagse vissoorten (schelvis, kabeljauw,
wijting) gekookt in een speciale grijze gar
nalensaus en vergezeld van stokbrood,
aardappels en mosselen. Overigens wor
den hier met vis en schaaldieren mirakel
se toeren uitgehaald: pasteien en salades
van kreeft en oesters, worst van zeeduivel
of zeetong, gegratineerde oesters in cham
pagne-saus en op bedjes van romige spi
nazie - de enorme keuze zou de liefhebber
bijna tot een radeloosheid brengen die
hem doet belanden in een Engelse pub, zo
als 'Welsh' op de Place Dalton, waai- weer
heel andere kostelijkheden op tafel ko
men.
Het is overigens mogelijk om vanuit Bou
logne vistochten op zee mee te maken en
ook worden geleide excursies door het ha
vengebied en de oude stad gegeven. Bij de
Yacht Club aan de Boulevard Sainte-
Beuve kunnen zeilboten en surfplanken
worden gehuurd.
Dirk de Moor
Informatie: Office de Tourtsme (VVV) Quai de la
Poste - 62200 Boulogne-sur-Mer.
Nausicaa: Boidevard Sainte-Beuve-BF 189-
62203 Boulogne-sur-Mer
Hooioogst was altijd een beetje feest
voor ons als kinderen. Hoewel het
natuurlijk precies andersom was, had ik
het idee dat het speciaal voor die gele
genheid altijd van dat prachtige zomer
weer was. Zelfs kinderhanden waren wel
kom om te helpen om het hooi binnen te
halen voordat het onweer -dat er ook al
vanzelfsprekend bij leek te horen- los-
barstte. Wat was je trots dat je mee
mocht werken. Als het meezat mocht je
zelfs -de weerzin dapper wegslikkend-
meelurken aan een flesje bier. En de
kroon op het werk dat was, hoog boven
alles en iedereen uittorenend, bovenop
een voer hooi meerijden naar huis.
Iedere medaille heeft haar keerzijde. Bij
het hooien was dat het feit dat er altijd
nesten sneuvelden bij het maaien van de
wei. Vooral patrijzen waren steevast het
slachtoffer. Dat was vooral zo gruwelijk
omdat het nest, maar ook de oudervogel
daarbij verloren ging. Wetenschappers
hebben daar een heel zakelijke verkla
ring bij over broeddrift, overlevingsstra
tegie en instinct, maar voor ons lag dat
helemaal anders. Een patrijs die op het
nest blijft zitten totdat de maaimachine
er een bloederige pluk veren met eier
struif van maakt was hèt ultieme voor
beeld van trouw tot in de dood.
Jongensboekenromantiek? Misschien
wel, in ieder geval dachten eerdere gene
raties er heel wat nuchterder over. Dat
blijkt uit het gezegde zo doof als een
kwartel. Kwartel en patrijs zijn nauw
verwant met elkaar en in veel opzichten
is ook hun gedrag hetzelfde. Dat geldt
ook als het gaat om het blijven broeden
op de eieren als er gevaar dreigt. Landlie
den in vroeger eeuwen concludeerden
dat kwartels (en patrijzen) het niet horen
als er gevaar aankomt, en dus doof zijn.
Het hoeft geen betoog dat ook die optie
inmiddels door de voortschrijdende we
tenschap afgestraft is.
Maar afgezien van de vraag of het nou
doofheid, aandoenlijke trouw of instinct
matig gestuurd gedrag is, zeker is dat de
eigenschap om onder alle omstandighe
den op het nest te blijven broeden bijge
dragen heeft aan een dramatische ineen
storting van de patrijzenstand. We zijn
inmiddels zover dat een waarneming van
patrijzen tijdens een excursie niet meer
onopgemerkt als een gebeuren in de
marge voorbij gaat. Als excursieleider
kun je er verwachten dat er moeilijke
vragen komen. Waarom mag een patrijs
nog steeds bejaagd worden? Eh... weet ik
niet.
Ik weet wel dat kritische wetenschap
pers van het voormalige Rijksinstituut
voor Natuurbeheer de dalende afschot-
cijfers in een Zeeuwse polder gebruikten
om de neergang van de patrijzenstand te
illustreren. Dat ze zich niet afvroegen of
er wellicht een verminderde interesse
van de betreffende jagers was is veelzeg
gend genoeg. Het was zeker geen gebrek
aan kritische zin bij de wetenschappers!
De vraag moest ook een keer komen: wat
hebben patrijzen met patrijspoorten te
maken? Die kleine ronde raampjes die
schepelingen uitzicht bieden op de bui
tenwereld. Op die vraag moest ik het ant
woord schuldig blijven, maar wat speur
werk leverde later de volgende verkla
ring op. Patrijspoort is afgeleid van port
patris; de haven van het vaderland. Pa
trijspoorten zijn de raampjes waardoor
schepelingen reikhalzend uitzagen naar
de thuishaven. Een verband met de
hoenderachtige rode-lijst vogel is er dus
niet.
Of toch wel? Van de twee bij ons alge
meen voorkomende hoenderachtigen is
er één van Aziatische origine: en wel de
fazant, die in de Middeleeuwen werd in
gevoerd als jachtvogel. De andere is onze
vaderlandse patrijs. Of is patrijs gewoon
een vervorming van de wetenschappelij
ke naam perdix?
Chiel Jacobusse
Een patrijs in de Zeeuwse polder.
foto Chiel Jacobusse
