sssss
Toch rijkssubsidie basiliek Hulst
DSA
Beestenbende in asielcentrum
Het is een ramp, je schaamt je dood
Kerstdiners 95
Nieuwbouwplan PZZ
voorlopig in ijskast
Schelde Groep pikt
graantje mee van
order Rolls-Royce
Weerstand tegen
verbranden Zeeuws
afval in Randstad
Eindelijk zicht op hoognodige restauratie monumentale kerk
zeeuwse almanak
Struikeltaal
995
PZC
zeeland
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1995
van onze Haagse redactrice
DEN HAAG - Staatssecretaris
A. Nuis van cultuur maakt vol
gend jaar geld vrij voor de res
tauratie van de Willibrordusba-
siliek van Hulst. In totaal be
steedt hij in 1996 30 miljoen gul
den aan hoognodige restaura
ties. Hoeveel er volgend jaar
precies naar de basiliek gaat, is
nog onbekend, aldus woord
voerster A. Lubbers van het mi
nisterie. Op het lijstje van drin
gende werken staat behalve de
Hulster basiliek onder meer
ook de Onze Lieve Vrouwe Kerk
in Breda. De Grote Kerk in Goes
komt er echter niet op voor.
,De projecten die nu zijn ge
noemd, daarvan is het overdui
delijk dat die niet meer kunnen
wachten. Daarmee is nog niet
gezegd dat er voor Goes volgend
jaar geen geld zou kunnen ko
men. Er wordt nog gewerkt aan
een nieuwe verdeling", aldus
Lubbers.
Nu krijgen gemeenten een res
tauratiebudget op basis van het
aantal monumenten in de ge
meenten. In de toekomst is de
achterstand in restauratie
maatgevend voor het geld dat de
gemeenten krijgen. Eerder deze
week lekte al uit dat er de ko
mende vijfjaar 275 miljoen gul
den extra naar Monumenten
zorg zou gaan. Het kabinet heeft
daarover gisteren een definitief
besluit genomen. Samen met
het bedrag dat al voor restaura
tie was uitgetrokken, betekent
dit circa een miljard voor Monu
mentenzorg tot en met het jaar
2000.
Dringen
De totale opknapbeurt, van de
Basiliek kost 11,4 miljoen gul
den. Het Rijk neemt daarvan 80
procent voor zijn rekening. De
tijd begon al een beetje te drin
gen voor de Hulster Basiliek. Zo
moet volgend jaar begonnen
worden met het herstel van de
westgevel. Anders zou herstel
van een aantal ornamenten on
mogelijk zijn.
Van het geld dat het kabinet nu
extra ter beschikking heeft ge
steld voor de monumentenzorg
is in eerste instantie 3,2 miljoen
gulden bestemd voor de Hulster
basiliek. Het geld is bedoeld om
met de restauratiewerkzaamhe
den te kunnen beginnen. In to
taal is er voor het herstel van het
monumentale kerkgebouw en
de toren van de Reynaertstad 13
miljoen gulden nodig.
Inzet
Kessen reageerde vrijdag opge
lucht op het nieuws uit Den
Haag. Dat de basiliek na lang
schipperen nu toch bovenaan
het lijstje van de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg is be
land, heeft volgens hem alles te
maken met de tomeloze inzet
van de restauratiecommissie,
het actiecomité en tal van an
dere mensen die de aftakeling
van het karakteristieke gebouw
aan het hart ging. „Er is prima
gewerkt. Het feit dat er al een be
stek lag, er al een aannemer in de
arm was genomen en zoveel
plaatselijk initiatief werd ont
plooid heeft zeker geholpen."
In mei was Hulst ook nog zeker
van een subsidie voor restaura
tie van de basiliek. Tegen alle
verwachtingen in ging de staats
secretaris toen echter aan de
stad voorbij. Dat leidde tot grote
onvrede bij de initiatiefnemers.
Kessen rekent erop dat de lang
bevochte subsidie een extra sti
mulans is voor bedrijven om een
bijdrage te storten in de kas van
het actiecomité Redt de Basi
liek, waarvan hij voorzitter is.
De inzamelingsactie heeft al
zo'n vijf ton opgeleverd en zit
daarmee op de helft van het
streefbedrag.
Ook coördinator P. Hamelinck
toonde zich vrijdagmiddag blij
dat de redding voor de kerk en
toren eindelijk nabij is. ,,De
nood is hoog. Er is in korte tijd al
heel veel authentieks aan het ge
bouw verdwenen. We kunnen nu
niet snel genoeg met het werk
beginnen." Wanneer dat precies
zal zijn, durfde Hamelinck vrij
dag nog niet te zeggen. Omdat
het bestek moet worden aange
past en er opnieuw een contract
moet worden afgesloten met een
aannemer, gaat hij er vanuit dat
de steigers pas in het voorjaar
van 1996 kunnen worden be
klommen. „Maar eerst moeten
we de toezegging van het subsi
die zwart-op-wit hebben. Want
zo werkt het wel!"
Advertentie
i t.k.
olijk!
•hor
;d
d
cendi
:s, te
Kan
lburi
0 uut
Idaa
jouw
ij di
Hoe
1 krij
Jas
Goes
n-oo:
n eel
•derj
burg
rk 21
burg
Vanaf f 37,50 p.p.
B r 2^83 Wr i e
¥>e stev aer
RESTO TROPIC
Roompot ¥>each Resort (0113) 374210
Tijdens de presentatie van het theaterstuk in het kader van het project Beestenbende in het asielzoekerscentrum in Goes zagen
ouders en andere familieleden vrijdagmiddag de kinderen eens van een andere kant.
van onze Haagse redactrice
DEN HAAG - De nieuwbouw-
plannen van het Psychiatrisch
Ziekenhuis Zeeland in Goes
moeten de ijskast in. Minister
Borst van Volksgezondheid wil
alle nieuwbouwplannen in de
geestelijke gezondheidszorg 'se
lectief heroverwegen.' Dit bete
kent dat gekeken wordt of de
plannen, vaak jaren geleden ge
maakt, stroken met huidige
lideëen die er zijn over de hulp
aan psychiatrische patiënten.
Er worden nieuwe eisen vastge
steld waaraan de geestelijke ge
zondheidszorg moet gaan vol
doen. Het kan vertraging in de
bouwplannen betekenen.
Het PZZ wilde volgend jaar een
nieuw paviljoen neerzetten voor
42 bedden. Daarvan waren er 32
extra. De andere tien bedden
kwamen uit het huidige be
stand. In het bestaande zieken
huis worden meerpersoonska-
imers verbouwd tot eenpersoons-
ikamers. Door die aanpassing
moeten tien bedden verkassen
naar de nieuwbouw.
Bij het PZZ zelfwas men vrijdag
nog niet op de hoogte van de her-
loverweging van de minister.
{„We moeten daarom kijken wel-
ike invloed die heeft op onze
(bouwplannen," zegt woordvoer
ster M. Stijnman van het PZZ.
zorg heeft geformuleerd, wordt
gekeken of de bouwplannen
daar aan voldoen. Als ze goed
zijn, kan de nieuwbouw bij PZZ
gewoon doorgaan. Voldoen ze er
niet aan, dan moeten ze worden
aangepast," zegt P. Bolderman
van de provincie Zeeland.
„De nieuwbouw is zeker niet van
de baan. Het gaat er om of die
nog wordt uitgevoerd zoals tot
op heden was bedacht. Formeel
is het zo dat er maximaal een
half jaar vertraging kan ont
staan. Maar je loopt natuurlijk
altijd het risico dat het langer
duurt. Je moet immers wachten
op de vaststelling van de crite
ria. Daarvoor moet eerst een
voorstel komen. Dat moet dan
nog eens door het parlement."
van onze vei
GOES - Een half uur lang reizen vijftien
asielzoekerskinderen in het Goese AZC
Bergzicht door verschillende landschap
pen. Met dierenmaskers voor het gelaat
en gehuld in bijpassend kostuum, bewe
gen ze zich door de oertijd, het heelal, de
zee, de jungle, de zuidpool en de woestijn.
Eén meisje wil nauwelijks deelnemen en
krijgt carte blanche om als vlinder rond
te zwermen. „Het is moeilijk om met deze
kinderen een theaterstuk te spelen. Velen
zijn geblokkeerd. Hun woede uit zich in
schoppen, slaan, weglopen... Toch is er
behoefte aan dit project. Ik noem het al
tijd 'zachte genezing'."
Régisseur Philip Ziegler trekt met de
Beestenbende langs de 25 vluchtelingen-
centra in Nederland. Stichting Beesten
bende organiseert de workshop voor asiel
zoekerskinderen van zes tot en met twaalf
jaar. Door beweging, klanken, maskers,
kostuums en muziek ontdekken de kinde
ren de wereld van de dieren. Een mogelijk
heid om eens de zinnen te verzetten.
Ziegler: „In de aze's zitten zevenduizend
kinderen, voor wie amper iets wordt ge
daan. Terwijl dat hard nodig is. Deze kids
hebben niks, geen kunstzinnige vorming,
geen theater-uitjes. Beestenbende pro
beert die kinderen eens in het licht te zet
ten, ze een feestje te bezorgen. Voor mij is
deze workshop ook een signaal naai' grote,
rijke hulporganisaties die deze groep zo
goed als links laten liggen."
Een week lang repeteren de medewerkers
van Beestenbende met de kinderen, in
Goes vijftien in getal. Dat is meer dan toe
reikend, meent Ziegler. „Het kost enorm
veel moeite om ze los te krijgen. De kinde
ren zijn meestal gespannen en agressief.
Dat gedrag is verklaarbaar. Ze hebben
veel ellende gezien en moeten maanden
foto Willem Mieras
lang doorbrengen in een kaal centrum.
Toch ga ik die confrontatie aan; als je niet
bevlogen bent. moet je dit werk niet
doen."
Het spelen van een theaterstuk vergt sa
menwerking en dat blijkt in de praktijk
een zware opgaaf voor zowel de kinderen
als de medewerkers van Beestenbende
Maar waar het lukt, geeft het de spelertjes
'veerkracht en zelfvertrouwen'. Tijdens de
presentatie, vrijdagmiddag, zien ouders
en familieleden hun kinderen eens van
een andere kant. „Vandaag geven de kin
deren een feestje voor het opvangcen
trum". zegt Ziegler. Zij worden na afloop
beloond met knuffelbeesten, die bijeenge
bracht en geschonken zijn door een Am
sterdamse basisschool. Zieglers werk is
niet voor niets geweest. De kinderen ko
men hem bedanken, met een gulle lach,
een hand of een omhelzing. De regisseur:
„Je ziet het, dit is wel dankbaar werk."
Criteria
Bij de provincie Zeeland is de
'brief van het ministerie al wel in
de bus gevallen. „Als Den Haag
straks de nieuwe criteria voor de
Autokraker in
de kraag gevat
TERNEUZEN - Een 33-jarige
Rotterdamse autokraker werd
donderdagavond in de kraag ge
vat nadat hij had ingebroken in
de auto van een 44-jarige vrouw
uit Breskens. De auto stond ge
parkeerd aan de Herengracht in
Terneuzen. Door een melding
van oplettende burgers wist de
politie de man snel te achterha
len. Hij is in verzekering gesteld.
Telefoon uit
auto gestolen
{MIDDELURG - Een 47-jarige
{Middelburger heeft vrijdag aan
gifte gedaan van diefstal van een
mobiele telefoon uit zijn auto.
De wagen stond donderdag-
dacht geparkeerd aan de Laan
der Commando's in Middelburg.
De dader(s) kwam(en) in de auto
,door een ruitje te vernielen. De
Waarde van de telefoon is dui
zend gulden.
Oud-zakenman ging met Lloyd's het schip in
van onze verslaggeefster
BURGH-HAAMSTEDE - Hij
loopt niet met zijn ervaringen
te koop. „Het is een misère. Je
schaamt je dood", vertelt P. J.
van den Akker vanuit zijn
riante bungalow in Nieuw-
Haamstede. De zakenman in
ruste is 'name' - een soort aan
deelhouder - bij de Londense
verzekeringsmaatschappij
Lloyd's. Zijn verhaal is een
waarschuwing tegen de
macht van de 'financiële im
peria'.
Want hij voelt zich niet alleen
bedrogen door Lloyd's. Ook
zijn bank heeft hem, zacht uit
gedrukt, 'onheus behandeld',
vindt hij. Deze bank betaalde
in maart dit jaar klakkeloos
een vordering van 175.000 gul
den uit die Llyods op Van den
Akker claimde. „Ik heb zwart
op wit een garantie dat de
bank mij van te voren zou in
lichten. Maar ik hoorde het pas
twee weken later", zegt hij.
Eind december oordeelt een
geschillencommissie hierover.
Bij een negatieve beslissing
stapt Van den Akker naar de
rechter. „Ik ga door tot ik een
uitspraak heb over deze kwes
tie. Het gaat mij niet eens zo
zeer om het geld, maar om
rechtvaardigheid."
Van den Akker, tot 1989 'make
laar in granen' bij zijn bedrijf
Van den Akker Agencies in
Zierikzee, trad in 1980 toe tot
Lloyd's. „De maatschappij
stond al driehonderd jaar be
kend als een veilig, betrouw
baar instituut. Ook de 'mem-
P. J. van den Akker in Burgh-Haamstede: „Door Lloyd's ben ik
de waarde van bezit beter gaan beseffen." foto Pièter Honhoff
ber-agent' die mijn zaken zou
behartigen, kwam integer
over. Dat wekte vertrouwen",
verklaart hij deze keus.
Garant
'Names' bij Lloyd stellen zich
garant met hun hele bezit om
de financiële risico's van de fir
ma af te dekken. „Zonder li
miet", benadrukt Van den Ak
ker. „Ik dacht dat het alleen
een formaliteit was. In ruil
daarvoor krijg je als 'name' een
deel van de winst. Ik had met
mijn agent afgesproken dat hij
in syndicaten met de minste ri
sico's zou beleggen. Maar eind
1989 bleek, dat hij alles in de
soep had laten lopen."
Van den Akker legde deze zaak
voor aan de arbitragecommis
sie van Lloyd's, die hem dit
jaar in het gelijk stelde: de
agent was verantwoordelijk
voor alle verliezen. Maar de
vreugde was van korte duur.
„De agent had al het geld in
middels laten verdwijnen. Er
viel geen cent meer bij hem te
halen."
De ondergang van het impe
rium Lloyds zette zich, achter
af gezien, al in de jaren zestig
in. „De maatschappij heeft risi
co's verzekerd zonder precies
te weten wat ze deed. Eind ja
ren zeventig, begin jaren tach
tig stroomden de eerste forse
claims binnen, en het zag er
toen al naar uit dat er nog veel
meer zouden komen. In plaats
van de zaak in de openbaar
heid te brengen, reageerde
Lloyd's door meer 'names' te
werven", vertelt Van den Ak
ker, die in dezelfde tijd tot het
concern toetrad. „Men wist
toen dus wat men deed."
Schikking
De schulden van de 'names', en
dus ook van Van den Akker,
kunnen oplopen tot hun hele
vermogen. Tot nu toe heeft het
hem drie ton gekost. „Ik heb al
verschillende malen aan
Lloyd's gevraagd hoe groot
mijn schuld nu is, maar men
hult zich in stilzwijgen." De
verzekeringsgigant heeft de
'names' nu een schikking aan
geboden, .waarmee ze hun
schulden kunnen afkopen.
Maar Van den Akker ver
trouwt het niet: „Tot juni 1996
geldt het voorstel en is het rus
tig. Daarna gaan ze snel in
nen", verwacht hij.
Van den Akker heeft zich ja
renlang in de zaak vastgebe
ten. Hij las alle informatie die
hij te pakken kon krijgen. Nu
heeft hij zich volledig op het ge
loof gestort. Hij is een fanatiek
'ambassadeur' van de Ameri
kaanse kerk 'Willow Creek'.
Want, hoewel veel collega-'na-
mes' inmiddels tot de bedelstaf
zijn geraakt en een aantal zelfs
zelfmoord pleegde, beschouwt
Van den Akker zijn ervaringen
als een les van God: „Ik moest
blijkbaar eens flink door el
kaar worden geschud. Dat is
zeker gebeurd. Het is een ramp
geweest, die emotioneel heel
moeilijk te verwerken is. De
spanningen hebben ook veel
invloed gehad op mijn gezin.
Rijker
„Door Lloyd's ben ik de waar
de van bezit beter gaan besef
fen. Ik heb veel geld verloren,
maar al met al ben ik er rijker
uit voortgekomen. De kerk be
schouw ik als een bedrijf, dat
zijn 'produkt', het geloof, moet
zien te 'verkopen'. Als je een
stofzuiger verkoopt, moetje de
markt onderzoeken. En als
kerk moet je je afvragen waar
om de kerk van vandaag de
mensen niet meer aanspreekt.
Als zakenman ben ik blijkbaar
voorbestemd om deze klus te
doen."
van onze Haagse redactrice
DEN HAAG - De Koninklijke
Schelde Groep profiteert van
een defensieorder die naar
Rolls Royce is gegaan. Rolls
Royce mag van Defensie de gas
turbines leveren voor de twee
marine-fregatten die De Schel
de bouwt. Het Britse concern
betrekt onder meer onderdelen
voor de turbines bij de KSG.
Met de order is een bedrag van
totaal 35,2 miljoen gulden ge
moeid. Als tegenpresatie garan
deert Rolls Royce binnen zes
jaar compensatieorders voor
het Nederlandse bedrijfsleven
ter waarde van minstens veer
tig miljoen gulden. Bij welke
bedrijven die opdrachten pre
cies terechtkomen, was giste
ren nergens te achterhalen.
Voor de bouw van de motoren
zelf plaatst Rolls Royce in elk
geval orders bij KSG en bij
Stork Machinebouw. Zo ligt er
nu bij de afdeling ketelbouw van
KSG een opdracht van een tot
twee miljoen gulden voor onder
delen van de Rolls-turbines.
„De rest van de opdrachten
moet nog volgen", zegt secreta
ris T. van de Poel van de KSG.
„Deze opdracht is klein. Op de
totale omzet van ketelbouw is ze
niet zo erg groot. Het zal geen
schokkende verschillen maken
in het totaal van ketelbouw. Ter
vergelijking: bij een echt grote
ketel praat je over 100 miljoen
gulden. Maar gezien de bench-
ten eerder deze week geldt het
motto: alle beetjes zijn meege
nomen."
Compensaties
De KSG maakt donderdag be
kend dat er 425 arbeidsplaatsen
moeten verdwijnen. Ook moet er
tot 30 procent worden bezuinigd
op de bedrijfskosten. Als die
maatregelen niet worden geno
men, is de bodem van de kas
over twee jaar bij De Schelde in
zicht „We gaan ervan uit dat er
nog meer opdrachten volgen
van Rolls Royce", zegt Van de
Poel. „Of al die compensatie
naar ons toekomt, is niet be
kend. Die garantie krijg je niet.
Het valt me al mee dat er nu al
een opdracht concreet is."
Zowel Rolls Royce als General
Electric waren in de race voor de
defensieorder. De turbines van
Rolls Royce bleken uiteindelijk
goedkoper en zuiniger te zijn
dan die van de concurrent.
De bouw van de Rolls-turbines
kost 27 miljoen gulden, het in
bouwen ervan 8.2 miljoen gul
den. Defensie was bij General
Electric voor de aanschaf 33,1
miljoen gulden kwijt geweest en
voor het inbouwen van de moto
ren in de fregatten nog eens 11,7
miljoen. Daar komt nog eens bij
dat de Rolls-Royceturbines zui
niger zijn in het brandstofver
bruik. General Electric zou voor
haar turbine-onderdelen Tho
massen International bv in Rhe-
den inschakelen.
Nederland werkt bij de bouw
van de fregatten samen met
Spanje en Duitsland. Die twee
landen hebben nog niet bepaald
welke gasturbine hun fregatten
zullen aandrijven.
zie ook pagina 15
Vlissinger
bekent serie
diefstallen
MIDDELBURG - Een 33-jarige
man uit Vlissingen heeft vrijdag-
tegenover de politie bekend dat
hij op 20 november een porte
monnee met duizend gulden
heeft gestolen. Tevens bekende
hij een mislukte overval op een
winkel aan de Bonedijkestraat
op 15 november De man werd
donderdagavond aangehouden
bij een winkeldiefstal in Middel
burg. Hij was in het bezit van
spullen ter waarde van zeventig
gulden. De man is in verzekering
gesteld.
van onze verslaggeefster
GOES - Het Openbaar Lichaam
Afvalverwijdering Zeeland
(OLAZ) wil alleen afval in de
Randstad laten verbranden als
onomstotelijke vaststaat dat in
de Randstad geen snipper
brandbaar vuil meer wordt ge
stort. Vanuit het Rijk is geop
perd dat de zuidelijke provin
cies, waarvoor de verbran
dingsinstallatie nog niet klaar
is, maar zolang de ongebruikte
capaciteit in de bestaande in
stallaties van de Randstad moe
ten opvullen.
De zuidelijke provincies voelen
daar niets voor omdat ze nog
voldoende stortcapaciteit heb
ben en het bovendien tonnen ex
tra kost om het brandbare vuil
te vervoeren. Nu de minister het
stortverbod twee jaar naar vo
ren heeft gehaald - vanaf januari
1996 mag brandbaar afval niet
meer worden gestort - is het du
re alternatief min of meer ver
plicht geworden.
Tijdens de algemene vergade
ring van de OLAZ, vrijdag in
Goes, bleken de gemeenten
niets te voelen voor zo'n dure on
derneming. Ze hebben geen zin
om de gaten in de exploitatie
van Randstedelijke verbran
dingsinstallaties te vullen want
de vervoerskosten blijven ge
woon op het bordje van de ge
meenten liggen. Voorzitter P.
van Wingerden-Boers vond dat
het bestuur zich bij de beslissing
van de minister moet neerleggen
als is komen vast te staan dat in
de Randstad niet meer wordt ge
stort. Daarover bestaan echter
grote twijfels. Storten is name
lijk ook in de Randstad goedko
per.
De OLAZ vindt, met de afvalver-
wijderingsbedrijven in de an
dere zuidelijke provincies, dat
het Rijk eerst de bedrijven in de
Randstad moet verplichten om
hun afval aan te bieden aan de
eigen verbrandingsinstallaties.
De OLAZ vindt milieugedepu
teerde A. M. Dek aan haar zijde
maar ontheffing kan de provin
cie in principe niet verlenen.
Ontheffmgsgronden zijn streng
omschreven en financiële over
wegingen spelen daarin geen rol.
i Advertentie)
AUTOSCHADE
DEALER SCHADE ASSOCIATIE
VAN DOORNESTRAAT 11 GOES
0113-223549
ISO Kwalitelts Certificaathouder
Men kent ze wel, meldt een
Middelburgse meneer in een
aan deze. rubriek gerichte
brief: die momenten dat er in
het vuur van het gesprek iets
fout gaat tussen hersenen en
lippen. Zodat uitlatingen als
'ik kan goed met hem op
schieten' en 'ik kan goed met
hem overweg' worden ver
haspeld tot 'ik kan goed met
hem over de weg schieten'.
Voor toehoorders die scherp
luisteren zijn dat amusante
vertoningen. Maar lang niet
altijd ivorden zulke taaifla
ters gesignaleerd.
Zo riep onlangs te Middel
burg iemand in een heftig
discussierend gezelschap
bezorgd uit, dat lopende de
rit, het kind de dupe van de
rekening wordt." Niemand
reageerde. Er werd kenne
lijk meer gelet op de bood
schap dan op de woorden.
Op die ene toehoorder na.
Die vond het nodig er een
schepje bovenop te doen met
de opmerking: Ach joh,
daar kraait toch geen kip
naar".
Daar keek men xveer wel van
op.
„Heerlijk, die struikeltaal",
stelt de briefschrijver tevre
den vast.
„Voor wie de boodschap wei
nig boeiends biedt is er altijd
nog de kans om te genieten
van de verpakking. En dat
is", zo sluit de briefschrijver
in stijl af, „een hele gerust
stelling minder".